Pagina:1 Leerkracht. REIS DOOR DE TIJD Een Internetproject voor de leerlingen van het 6de leerjaar Ontworpen door Sarah Bertrem Inleiding | Klas | Leerdoelen | Proces | Bronnen | Evaluatie | Conclusie | Referenties | Leerlingenpagina Inleiding De tijd is uit onze maatschappij niet meer weg te denken. Overal zijn klokken en horloges aanwezig. Alles moet keurig op tijd gebeuren. Het is dus belangrijk dat leerlingen met tijd kunnen omgaan. Een goede basis lijkt mij hen te laten nadenken over wat tijd nu precies is en wat het voor hen betekent. Ook een terugblik in de tijd lijkt mij hier gepast. Via dit project komen ze te weten dat tijd niet altijd zo'n belangrijke rol heeft gespeeld. Door opzoekingswerk op Internet leren ze ook de verschillende tijdmeters door de eeuwen heen kennen. In dit project krijgen jullie de kans om op een actieve manier met 'tijd' om te gaan en zo een beter beeld te krijgen van wat het juist inhoudt. Klas Dit Internetproject is ontworpen voor leerlingen van het 6de leerjaar en het handelt over het meten en afbakenen van de tijd. Dit project past binnen de lessen wereldoriëntatie, maar eigenlijk zijn de activiteiten multidisciplinair. Niet alleen de inhoud is belangrijk, maar ook het leren omgaan met computers en vooral het leren zoeken op internet. Aangezien het samenwerken in groepjes centraal staat, spelen ook de sociale vaardigheden een rol. De leerlingen moeten niet over specifieke voorkennis beschikken. Ook moeten ze geen 'internetkenners' zijn want alle stappen die ze moeten volgen staan duidelijk omschreven. Leerdoelen De opdrachten in dit project hebben vooral tot doel dat de leerlingen het abstacte begrip 'tijd' iets beter kunnen kaderen. De tijd is een fenomeen dat een evolutie kende en dat in relatie staat met heel wat zaken (bijvoorbeeld zonnestelsel, sterren, …). Zo leren ze dat het horloge zoals we het nu kennen niet altijd bestaan heeft; ook de kalender zoals we die nu kennen heeft een hele voorgeschiedenis. De lerende moet niet alleen 'weten' en 'inzien' (cfr de taxonomie van De Block), maar hij moet ook de kennis kunnen toepassen. Vandaar dat bij enkele opdrachten in dit project de tijd gereflecteerd wordt op hun eigen Pagina:2 leven (Hoe oud ben je nu tot op de seconde nauwkeurig?). Kennisdoelen -Inzien dat tijd op verschillende manieren kan gemeten worden. De leerlingen moeten ook enkele voorbeelden kunnen opsommen en in de tijd kunnen ordenen (zie opdracht 2). -De leerlingen kunnen een aantal tijdmeetinstrumenten hanteren (zie opdracht 3). Leren leren -De leerlingen kunnen zelfstandig verschillende informatiebronnen gebruiken. -De leerlingen kunnen eenvoudige problemen op systematische en inzienlijke wijze oplossen. -De leerlingen kunnen, eventueel onder begeleiding, hun eigen leerproces controleren en bijsturen. -De leerlingen kunnen nauwkeurig te werk gaan, een kritische houding en een houding van openheid aannemen. Sociale vaardigheden -De leerlingen kunnen samenwerken met anderen. -De leerlingen kunnen in omgang met anderen respect en waardering opbrengen. -De leerlingen kunnen hulp vragen en zich laten helpen. -De leerlingen kunnen hun ongelijk toegeven, kritiek beluisteren en eruit leren. -De leerlingen kunnen in een kleine groep een taakverdeling opmaken. Dynamisch-affectieve doelen -Kinderen ervaren dat diverse factoren een rol spelen bij de beleving van de tijd (humeur, betrokkenheid, verwachting, leeftijd,…) en kunnen dat uiten (o.a. opdracht 1). Proces Organisatie van de les Dit project is opgesteld voor één klasgroep en neemt ongeveer twee à drie uur in beslag. Het kan uiteraard met meerdere klasgroepen tegelijk uitgevoerd worden, maar het is wel belangrijk dat elk groepje een computer ter beschikking heeft. De taak is opgedeeld in een zevental opdrachten waarvan de meeste bestaan uit opzoekingswerk op het internet. Daarnaast is er ook nog een opdracht weg van de computer, nl het maken van een kaarsklok. Dit project kun je kaderen binnen het vak wereldoriëntatie. Groepswerk De leerlingen werken in groepjes van drie personen. Belangrijk is dat ze de groepjes zelf kiezen zodat ze tot een goede samenwerking kunnen komen. Pagina:3 Functie van de leerkracht De bedoeling is dat de groepjes de taak zelfstandig oplossen. De leerkracht is dus een tutor die eventueel wat extra uitleg kan geven als de leerlingen echt niet verder geraken. Uiteindelijk zouden ze alles zelf moeten kunnen oplossen. Alleen over het logboek is misschien meer uitleg vereist. De bedoeling is niet dat ze een opstel schrijven of een toets maken over hetgeen ze geleerd hebben. Wel dat de oplossingen van de zeven opdrachten genoteerd worden. Zo heeft de leerkracht (maar ook de leerlingen zelf) een duidelijk beeld van waar ze mee bezig zijn. Eventueel kunnen ze dan achteraf nog eens terugblikken en de opgedane informatie opnieuw oprakelen. De opdrachten Het project wordt uitgewerkt in groepjes van drie personen. Iedereen mag dus zelf kiezen bij wie hij / zij in het groepje wil. Per groep krijgen jullie een logboek. Daarin moet telkens het resultaat van de opdracht genoteerd worden. Het project bestaat uit verschillende taken: dingen opzoeken op Internet, bespreken in groep, iets maken, … 1.Bij de eerste opdracht is het belangrijk dat jullie per groep eens goed nadenken over wat tijd is. Dit kun je doen aan de hand van enkele vraagjes op de volgende website: http://www.rasa.uunethost.be Klik op: "Ben jij tussen 9 en 12?" Daarna klik je op "tijdstappen". Nu klik je "Wil je zelf ook je zeg doen over de tijd. Klik hier" aan De bedoeling is dat je samen tot een antwoord komt, dit intypt en verstuurt. Noteer ook alle antwoorden in het logboek. Nu kun je ook eens gaan kijken wat andere kinderen van Europa geantwoord hebben. 2.In onze huizen, auto's en kantoren worden we omgeven door tijdmeters: horloges, klokjes op video's, agenda's, kalenders tot slingeruurwerken toe. Het is moeilijk je de wereld anders voor te stellen. Toch was het ooit anders. Eeuwenlang hebben mensen zonder klokken geleefd. De eerste tijdmeters waren natuurlijke klokken: zon, maan en sterren. Geleidelijk gingen mensen dan toch andere, zelfgemaakte apparaten gebruiken: (zie leerlingenpagina) Plaats deze prentjes op een tijdsband (hetgeen eerst uitgevonden werd uiterst links en hetgeen laatst uitgevonden werd uiterst rechts). Maak hiervoor gebruik van: http://library.thinkquest.org/20499/tijd.htm Op deze website zien jullie het woord tijd staan met daaronder een stuk tekst. Wanneer je naar beneden gaat op deze pagina staan daar een aantal prentjes. Klik op het bovenste prentje en lees de tekst Pagina:4 aandachtig. Nu kun je samen proberen om de verschillende tijdmeters op een tijdsband te plaatsen. 3.Voor de volgende taak verlaten we Internet even en zullen we zelf iets maken, nl een 'kaarsklok'. Neem twee identieke kaarsen (even lang en even dik dus) en plaats ze naast elkaar. Steek nu één van de kaarsen aan en noteer precies de tijd waarop je dit doet. Met een chronometer hou je de tijd bij en wanneer de kaars 5 minuten heeft gebrand, duid je op de andere kaars de hoogte aan. Doe dit om de 5 minuten tot de kaars is opgebrand. Nu kan je met een stift op de nog niet aangestoken kaars kleurige ringen tekenen precies daar waar je de tijdtekens had aangebracht. Als je nu deze kaarsklok aansteekt, weet je dat hij 5 minuten nodig heeft om van de ene ring naar de volgende te branden. 4.We keren nu terug naar dezelfde website als bij opdracht 2. Http://library.thinkquest.org/20499/tijd.htm Jullie volgen dezelfde weg, maar nu klik je het vijfde prentje aan. Hier zie je een tekst over 'klokken en horloges'. Zoek in deze tekst het antwoord op volgende 2 vragen: 1)Wanneer en door wie werd het eerste slingerhorloge uitgevonden? 2)Wanneer en waar werd het eerste zakhorloge uitgevonden? 5.De volgende opdrachten gaan niet meer over het meten van de tijd, maar over het afbakenen van de tijd. Tijd kan vastgelegd worden in seconden, minuten, uren, dagen, weken, maanden en jaren. Ga naar de volgende website en kijk hoe oud je nu precies bent en hoe lang het nog duurt vooraleer je opnieuw jarig bent. http://www.nikki.spithost.nl/hoeoud.html Zorg ervoor dat iedereen van het groepje aan de beurt komt. Kijk ook eens op welke dag jullie verjaardag valt in het jaar 2010. Dit kun je hier: http://aivwww.rug.ac.be/AuditBeheer/AlgemeneInformatie/eeuw.jkal.html (Vergeet niet om opnieuw alles te noteren in het logboek) 6.Een maand is de tijd die de maan nodig heeft om rond de aarde te draaien. De namen van onze maanden zijn een erfenis van de Romeinen, omdat onze kalender gebaseerd is op die van Julius Caesar. De Babyloniërs waren de eersten om een week van 7 dagen in te voeren, wat nu in de hele wereld standaard is. In het Nederlands zijn de dagen van de week genoemd naar de zon, de maan en diverse goden en godinnen. Ga naar volgende website: http://www.morgenster.org/kalender.htm Wanneer je de pagina overloopt, kom je het onderdeel “de week” tegen. Daarin ga je op zoek naar de Latijnse namen van de dagen van de week. Bij enkele dagen vind je ook van welke Germaanse god deze Pagina:5 naam afkomstig is. Schrijf deze over in je logboek. 7.Als laatste opdracht moeten jullie per groep het logboek nog eens doornemen en kijken of het volledig is (Zijn alle opdrachten beantwoord?). Schrijf ook eens in enkele zinnen op wat je vond van deze opdrachten en van de samenwerking in jullie groepje. -Wat was leuk, wat verliep vlot? -Wat was moeilijk? Het logboek moet echter afgegeven worden en op basis daarvan worden jullie beoordeeld. Variaties In de bibliotheek zijn heel wat boeken te vinden rond de tijd. Toch zou ik aanraden om dit 'internetproject' niet om te zetten in een 'bibproject'. Het feit dat ze zelf op internet mogen surfen, maakt de leerstof net boeiend. Dit zelfde effect kun je volgens mij niet bereiken als je ze gewoon alles laat opzoeken in boeken. Vooral de websites waar ze iets moeten zoeken over zichzelf (bijvoorbeeld exacte leeftijd tot op de seconden nauwkeurig) vind je niet in boeken terug. Bronnen Enkele materialen zijn essentieel bij dit project: Logboeken Computers toegang tot internet kaarsen en chronometers Websites: http://www.rasa.uunethost.be http://library.thinkquest.org/20499/tijd.htm http://www.nikki.spithost.nl/hoeoud.html http://aivwww.rug.ac.be/AuditBeheer/AlgemeneInformatie/eeuw.jkal.html http://www.morgenster.org/kalender.htm Naast al deze materiële bronnen is het natuurlijk belangrijk dat er steeds een leerkracht aanwezig is. Hij/zij kan de leerlingen eventueel wat extra uitleg geven. Evaluatie Bij de evaluatie is het de bedoeling dat we controleren of de leerdoelen bereikt zijn. We kijken vooral naar het logboek. Werd dit net en correct ingevuld? Pagina:6 We kijken uiteraard ook naar de juistheid van de antwoorden bij de opdrachten. Eventueel kunnen de groepjes eventjes bij de leerkracht komen om hun logboek wat extra toe te lichten (Wat bedoelen ze precies met bepaalde uitspraken?). Zo wordt ook meteen duidelijk of ze alles wel begrepen hebben. Daarnaast wordt een kruiswoordraadsel aangeboden zodat de leerlingen zelf eens kunnen testen hoeveel informatie ze onthouden hebben. In dit kruiswoordraadsel worden ook nieuwe vragen gesteld. Dit geeft de leerlingen de kans om zelfstandig (via internet, in de bibliotheek,… )nog meer informatie op te zoeken. Op die manier kunnen we nagaan of ze inderdaad in staat zijn zelfstandig verschillende informatiebronnen te gebruiken. De criteria voor sociale vaardigheden zijn de volgende: -Kunnen de leerlingen goed samenwerken? -Kunnen ze bij het oplossen van de opdrachten tot een consensus komen? -Zijn ze in staat om een taakverdeling op te stellen? Dit kan de leerkracht het best toetsen door de groepen te observeren terwijl ze bezig zijn met het project. Als informatiebron kunnen hier ook de oplossingen van opdracht één gebruikt worden; en uiteraard ook de leerlingen zelf wanneer ze hun logboek komen 'verdedigen'. Conclusie Het project zit erop. Hopelijk hebben de leerlingen iets bijgeleerd over de tijd. Ze kregen vooral de kans om met het Internet te werken en zo actief met de informatie bezig te zijn. Verder is het misschien mogelijk om thuis of in de klas nog meer informatie op te zoeken over onderwerpen die in verband staan met de tijd zoals ons zonnestelsel, de sterren, de kalender, …. Je ziet dat er veel te leren valt over de tijd. Referenties Voor leerlingen die geïnteresseerd zijn, is het misschien leuk om verder te zoeken op de websites die we gebruikt hebben: http://www.rasa.uunethost.be Pagina:7 http://library.thinkquest.org/20499/tijd.htm http://www.nikki.spithost.nl/hoeoud.html http://aivwww.rug.ac.be/AuditBeheer/AlgemeneInformatie/eeuw.jkal.html http://www.morgenster.org/kalender.htm Om zelf websites te zoeken rond een specifiek thema kun je altijd terecht bij: http://www.netwijs.nl http://www.kinderlinks.net http://www.vada.nl http://www.explorian.be Boeken die gebruikt werden om dit project op poten te zetten: Artiscoop Het meten van de tijd door Son Tyberg Informatie Tijd meten door Peter van der Horst Informatie Eeuwwisseling door Jan-Willem Driesser Van kaars tot quartzhorloge Het verhaal van tijd en tijdmeting door Anita Gareri Met dank aan Bart voor het inscannen van de prentjes. Ook wil ik Jos bedanken voor het oplossen van de 'computercrisis'. Laatst bewerkt op 18-3-01. Gebaseerd op de template van The WebQuest Page Pagina:8 Leerling. REIS DOOR DE TIJD Een internetproject voor leerlingen van het 6de leerjaar. Ontworpen door Sarah Bertrem. Inleiding | Taak | Proces | Evaluatie | Conclusie | Referenties | Inleiding Seconde na seconde, minuut na minuut, maand na maand en jaar na jaar kruipt de tijd voortdurend voorbij. Hoe vaak kijk jij elke dag op een horloge of klok hoe laat het is? Je zou ervan staan te kijken. Al bij het ontwaken zijn we ons bewust van de tijd. Tijd beheerst ons leven en bepaalt wanneer we opstaan, naar school gaan, de bus moeten halen, eten onze vrienden ontmoeten en gaan slapen. Hier krijgen jullie de kans om in groepjes van drie eens na te denken over de tijd. Wat is tijd precies? Hoe wordt tijd gemeten? Taak In dit project zullen jullie: -in groep kunnen nadenken en discussiëren wat tijd nu juist is/ betekent. -de verschillende tijdmeters leren kennen -iets meer te weten komen over het afbakenen van tijd Proces Het project wordt uitgewerkt in groepjes van drie personen. Iedereen mag dus zelf kiezen bij wie hij/zij in het groepje wil. Per groep krijgen jullie een logboek. Daarin moet telkens het resultaat van de opdracht genoteerd worden. Het project bestaat uit verschillende taken: dingen opzoeken op Internet, bespreken in groep, iets maken,… 1.Bij de eerste opdracht is het belangrijk dat jullie per groep eens goed nadenken over wat tijd is. Dit kun je doen aan de hand van enkele vraagjes op de volgende website: http://www.rasa.uunethost.be Klik op: "Ben jij tussen 9 en 12?" Daarna klik je op "tijdstappen" Nu klik je "Wil je zelf ook je zeg doen over de tijd. Klik hier." aan. De bedoeling is dat je samen tot een antwoord komt, dit intypt en Pagina:9 verstuurt. Noteer ook alle antwoorden in het logboek. Nu kun je ook eens gaan kijken wat andere kinderen van Europa geantwoord hebben. 2.In onze huizen, auto's en kantoren worden we omgeven door tijdmeters: horloges, klokjes op video's, agenda's, kalenders tot slingeruurwerken toe. Het is moeilijk je de wereld anders voor te stellen. Toch was het ooit anders. Eeuwenlang hebben mensen zonder klokken geleefd. De eerste tijdmeters waren natuurlijke klokken: zon, maan en sterren. Geleidelijk gingen mensen dan toch andere, zelfgemaakte apparaten gebruiken: Plaats deze 5 prentjes op een tijdsband (hetgeen eerst uitgevonden werd uiterst links en hetgeen laatst uitgevonden werd uiterst rechts). Maak hiervoor gebruik van: http://library.thinkquest.org/20499/tijd.htm Op deze website zien jullie het woord tijd staan met daaronder een stuk tekst. Wanneer je naar beneden gaat op deze pagina staan daar een aantal prentjes. Klik op het bovenste prentje en lees de tekst aandachtig. Nu kun je samen proberen om de verschillende tijdmeters op een tijdsband te plaatsen. 3.Voor de volgende taak verlaten we Internet even en zullen we zelf iets maken, nl een 'kaarsklok'. Neem twee identieke kaarsen (even lang en even dik dus) en plaats ze naast elkaar. Steek, nu één van de kaarsen aan en noteer precies de tijd waarop je dit doet. Met een chronometer hou je de tijd bij en wanneer de kaars 5 minuten heeft gebrand, duid je op de andere kaars de hoogte aan. Doe dit om de 5 minuten tot de kaars is opgebrand. Nu kan je met een stift op de nog niet aangestoken kaars kleurige ringen tekenen precies daar waar je de tijdtekens had aangebracht. Als je nu deze kaarsklok aansteekt, weet je dat hij 5 minuten nodig heeft om van de ene ring naar de volgende te branden. 4.We keren nu terug naar dezelfde website als bij opdracht 2. http://library.thinkquest.org/20499/tijd.htm Jullie volgen dezelfde weg, maar nu klik je het vijfde prentje aan. Hier zie je een tekst over 'klokken en horloges'. Zoek in deze tekst het antwoord op volgende 2 vragen: 1)Wanneer en door wie werd het eerste slingerhorloge uitgevonden? 2)Wanneer en waar werd het eerste zakhorloge uitgevonden? 5.De volgende opdrachten gaan niet meer over het meten van de tijd, maar over het afbakenen van de tijd. Tijd kan vastgelegd worden in seconden, minuten, uren, dagen, weken, maanden en jaren. Ga naar de volgende website en kijk hoe oud je nu precies bent en hoe lang het nog duurt vooraleer je opnieuw jarig bent. Pagina:10 http://www.nikki.spithost.nl/hoeoud.html Zorg ervoor dat iedereen van het groepje aan de beurt komt. Kijk ook eens op welke dag jullie verjaardag valt in het jaar 2010. Dit kun je hier: http://aivwww.rug.ac.be/AuditBeheer/AlgemeneInformatie/eeuw.jkal.html (Vergeet niet om opnieuw alles te noteren in het logboek) 6.Een maand is de tijd die de maan nodig heeft om rond de aarde te draaien. De namen van onze maanden zijn een erfenis van de Romeinen, omdat onze kalender gebaseerd is op die van Julius Caesar. De Babyloniërs waren de eersten om een week van 7 dagen in te voeren, wat nu in de hele wereld standaard is. In het Nederlands zijn de dagen van de week genoemd naar de zon, de maan en diverse goden en godinnen. Ga naar volgende website : http://www.morgenster.org/kalender.htm Wanneer je de pagina overloopt, kom je het onderdeel “de week” tegen. Daarin ga je op zoek naar de Latijnse namen van de dagen van de week. Bij enkele dagen vind je ook van welke Germaanse god deze naam afkomstig is. Schrijf deze over in je logboek. 7.Als laatste opdracht moeten jullie per groep het logboek nog eens doornemen en kijken of het volledig is (Zijn alle opdrachten beantwoord?). Schrijf ook eens in enkele zinnen op wat je vond van deze opdracht en van de samenwerking in jullie groepje. -Wat was leuk, wat verliep vlot? -Wat was moeilijk? Het logboek moet echter afgegeven worden en op basis daarvan worden jullie beoordeeld. Evaluatie Het doel van dit project is dat jullie iets bijleren over het meten en afbakenen van de tijd. Het is vooral belangrijk dat jullie samen op zoek gaan naar oplossingen voor de opdrachten. Ook zal bij de evaluatie heel wat aandacht besteed worden aan de manier waarop jullie het logboek ingevuld hebben. Hier volgt nog een kort kruiswoordraadsel om eens te kijken of jullie alle informatie begrepen hebben. Er komen ook vragen voor die we niet behandeld hebben in dit project. Dit geeft jullie de kans om eens volledig zelfstandig op zoek te gaan naar informatie op het Internet. (Gebruik hiervoor eventueel websites die we reeds gebruikt hebben). Pagina:11 Horizontaal: Verticaal: A. de maan … om aarde B. Dierentuin C. Hemellichaam dat zich om de aarde beweegt. D. Ik…10 jaar oud.; eerste vrouw; Mooi E. Honderd jaar; Grootvader F. Getal; Soort van slang G. Een tijdmaat om grote perioden te meten. (jaren, dagen en maanden) H. 1ste persoon enkelvoud; Deel van de week. I. Deel van een horloge J. Do-re-…-fa-sol K. Daarin kampeer je 1.Een smalle stroom 2.Groot water 3.Op dit ogenblik; Deel van de mond 4.Muzieknoot; Deel van de maand 5.Hoofdstad van Italië; Voegwoord; kleur 6.Do-re-mi-…-sol 7.Dier dat op mens lijkt; De aarde draait om de … 8.Zoveel tenen heb je; Planeet waarop wij leven 9.Niet rijk 10.Dag van de week 11.Groene plaats in de stad waarin men kan wandelen. Bij het beoordelen zal er naar verschillende zaken gekeken worden: -de correctheid van de antwoorden bij de opdrachten -de nauwkeurigheid van de 'kaarsklok' -Is het logboek net en volledig ingevuld? -de samenwerking: *tonen de leerlingen respect voor de mening van een ander? *kunnen ze zich kritisch opstellen en een eigen mening formuleren? *kunnen ze een goede taakverdeling opmaken? (vb. wie noteert in het logboek?) -Ook wordt gekeken of jullie in staat zijn om, bij het oplossen van het kruiswoordraadsel, zelfstandig informatie op te zoeken. Conclusie Het project zit erop. Hopelijk hebben jullie iets bijgeleerd over de tijd. Jullie kregen de kans om met het Internet te werken en zo actief met de informatie bezig te zijn. Verder kunnen jullie misschien thuis of in klas nog meer informatie opzoeken over onderwerpen die in verband staan met de tijd zoals ons zonnestelsel, de sterren, de kalender,… Je ziet dat er veel te leren valt over de tijd. Pagina:12 Referenties Voor leerlingen die geïnteresseerd zijn, is het misschien leuk om verder te zoeken op de websites die we gebruikt hebben: http://www.rasa.uunethost.be http://library.thinkquest.org/20499/tijd.htm http://www.nikki.spithost.nl/hoeoud.html http://aivwww.rug.ac.be/AuditBeheer/AlgemeneInformatie/eeuw.jkal.ht ml http://www.morgenster.org/kalender.htm Om zelf websites te zoeken rond een specifiek thema kun je altijd terecht bij: http://www.netwijs.nl http://www.kinderlinks.net http://www.vada.nl http://www.explorian.be Boeken die gebruikt werden om dit project op poten te zetten: Artiscoop Het meten van de tijd door Son Tyberg Informatie Tijd meten door Peter van der Horst Informatie Eeuwwisseling door Jan-Willem Driesser Van kaars tot quartzhorloge Het verhaal van tijd en tijdmeting door Anita Gareri Laatst bewerkt op 17-3-01. Gebaseerd op de template van The WebQuest Page