De preventie van psychosociale risico`s op het werk: Wat is nieuw in

De preventie van psychosociale
risico’s op het werk:
Wat is nieuw in de wetgeving?
Toelichting ‘Knipperlichten PSR’
Maddy Van Temsche
Sociaal inspecteur
TWW-OVL
Kennisdirectie Psychosociologie
[email protected]
Inhoud
1.
2.
3.
4.
Wettelijke bepalingen
Definities
Risicoanalyse en preventiemaatregelen
De interne procedure: het verzoek tot
psychosociale interventie
5. Rol van de verschillende partijen
6. Uitwisseling van informatie
7. Bescherming tegen represailles
8. Externe procedures
9. Overgangsbepalingen
10.Knipperlichten PSR
2
Gebruikte afkortingen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
AA: arbeidsauditeur
AO: arbeidsovereenkomst
AR: arbeidsreglement
CPBW: comité preventie en bescherming op het werk
EAO: ernstig arbeidsongeval
EDPBW: externe dienst preventie en bescherming op het werk
GPOSGW: geweld, pesten en ongewenst seksueel gedrag op het werk
IDPBW: interne dienst preventie en bescherming op het werk
OR: onderzoeksrechter
RA: risicoanalyse
PA: preventieadviseur veiligheid
PAPS: preventieadviseur psychosociale aspecten
TWW: toezicht op het welzijn op het werk
VP: vertrouwenspersoon
WN: werknemer
WG: werkgever
3
1. Wettelijke bepalingen
4
• Wet van 28 februari 2014
tot aanvulling van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn
van de werknemers bij de uitvoering van hun werk wat de preventie
van psychosociale risico’s betreft, waaronder inzonderheid geweld,
pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk
• Wet van 28 maart 2014
tot wijziging van het gerechtelijk wetboek en de wet van 4 augustus
1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van
hun werk wat de gerechtelijke procedures betreft
= hoofdstuk Vbis Welzijnswet
• Koninklijk besluit van 10 april 2014
betreffende de preventie van psychosociale risico’s op het werk
5
2. Definities
6
Psychosociale risico’s
• Kans voor één of meerdere werknemers
• Psychische schade door blootstelling
– Samen met lichamelijke schade
• Elementen
–
–
–
–
–
Arbeidsorganisatie
Arbeidsinhoud
Arbeidsvoorwaarden
Arbeidsomstandigheden
Interpersoonlijke relaties op het werk
• Objectief gevaar
• Werkgever heeft impact op elementen
7
Elementen
• Arbeidsorganisatie:
Structuur van de organisatie (horizontaal-verticaal) wijze waarop de taken
worden verdeeld - werkprocedures-managementstijl - algemeen beleid dat in de
onderneming wordt uitgevoerd -….
• Arbeidsinhoud:
Aard van de taak - complexiteit van variatie van de taken - contact met derden - psychische
belasting – lichamelijke belasting - duidelijkheid van de taken -….
• Arbeidsvoorwaarden:
Aard van de overeenkomst – type werkrooster- opleidingsmogelijkheden – loopbaanbeheer
evaluatieprocedures -….
• Arbeidsomstandigheden:
Inrichting van de arbeidsplaatsen – arbeidsmiddelen – lawaai – verlichting – gebruikte
stoffen – werkverhoudingen - …
• Interpersoonlijke relaties:
Interne relaties – (collega’s, HL, directe chef) – relaties met derden
(klanten, leerlingen) -communicatie
8
Pesterijen
• Onrechtmatig geheel
• Meerdere gelijkaardige of uiteenlopende
gedragingen
• Precisering discriminatiegronden
Leeftijd, Burgerlijke staat ,Geboorte, Vermogen, Geloof of
levensbeschouwing, Politieke of syndicale overtuiging, Taal,
Huidige of toekomstige gezondheidstoestand,
Handicap, Fysieke of genetische eigenschap, Sociale
afkomst, Nationaliteit, Zogenaamd ras, Huidskleur, Afkomst,
nationale of etnische afstamming, Geslacht ,seksuele
geaardheid, genderidentiteit, genderexpressie
9
3. Risicoanalyse en
preventiemaatregelen
10
Risicoanalyse a priori
• Identificatie van situaties die aanleiding kunnen
geven tot psychosociale risico’s
– Stress/Burn out
– Conflicten
– Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het
werk
• Evaluatie van de risico’s (= 5 A’s)
• Samen met werknemers
• Samen met PAPS IDPBW
– Indien complex ook PAPS EDPBW
11
Preventiemaatregelen
• Algemene preventiebeginselen
• Impact op gevaar
• Risico’s voorkomen, schade voorkomen, schade beperken
–
–
–
–
Materiële en organisatorische maatregelen
Specifieke maatregelen in verband met derden
Verplichtingen hiërarchische lijn
Informatie en opleiding werknemers en informatie comité
= advies CPBW
• Procedures
= akkoord CPBW
• Collectieve arbeidsovereenkomst
12
Specifiek element : derden
• Register van feiten van derden
• Verklaringen:
– Beschrijving van de feiten van geweld, pesterijen of
ongewenst seksueel gedrag
– Data van de feiten
– Identiteit enkel wanneer WN akkoord is
• Bijgehouden door:
– Vertrouwenspersoon of PAPS
– PA IDPBW wanneer PAPS extern en geen VP
13
Specifiek element : derden (2)
• Toegang:
– WG
– VP en PAPS
– PA IDPBW
• Ter beschikking houden van TWW
• Bewaring gedurende 5 jaar
14
Risicoanalyse specifieke arbeidssituatie
• Initiatief:
– Werkgever
– Lid hiërarchische lijn
– 1/3 WN-vertegenwoordiging in CPBW
• Uitgevoerd
– Samen met WN
– Samen met PAPS IDPBW
– Indien geen PAPS IDPBW en situatie is complex: samen
met PAPS EDPBW
• Gegevens worden anoniem meegedeeld aan WG
15
Risicoanalyse specifieke arbeidssituatie (2)
• Preventiemaatregelen:
– Collectief en individueel
– Hiërarchie preventiemaatregelen
– Advies PAPS indien betrokken bij risicoanalyse
• Werkgever informeert:
–
–
–
–
–
Verzoeker
Betrokken preventieadviseurs
Andere personen die nuttig kunnen zijn
Preventiemaatregelen: volledig
Risicoanalyse: anonieme gegevens
16
Evaluatie van het beleid
• Aanpassing aan wijzigingen die psychosociale risico’s
beïnvloeden
• Evaluatie 1 x per jaar
–
–
Door werkgever met PAPS IDPBW en PAPS EDPBW indien complex
Elementen
o Verzoek risicoanalyse specifieke arbeidssituatie
o Verzoek formele psychosociale interventie
o Informatie van de arbeidsgeneesheer
o Conclusies van incidenten bij herhaling en voorwerp van informele psychosociale
interventie
o Feiten ten aanzien van derden
o Gegevens jaarverslag IDPBW
• Advies CPBW over collectieve preventiemaatregelen
17
4. De interne procedure: het
verzoek tot psychosociale
interventie
18
Verzoek psychosociale interventie
• Geen afbreuk aan mogelijkheid om beroep te
doen op:
– Werkgever
– Lid hiërarchische lijn
– Lid CPBW of vakbondsafgevaardigde
• Interne procedure voor werknemer die meent
psychische schade te ondervinden door
psychosociale risico’s
– Informele psychosociale interventie
– Formele psychosociale interventie
19
Fase voorafgaand aan verzoek
• Eerste contact
 10 kalenderdagen
• Vertrouwenspersoon of PAPS:
– Hoort de werknemer
– Informeert de werknemer over mogelijkheden
•
Persoonlijk onderhoud
–
–
•
Document dat onderhoud bevestigt
Indien gevraagd door de werknemer
Werknemer maakt keuze omtrent type
interventie
20
Informele psychosociale interventie
= op informele wijze zoeken naar een oplossing
door verzoeker en vertrouwenspersoon of PAPS
• Gesprek
– Onthaal, actief luisteren
– Advies
• Interventie bij andere persoon onderneming
– Hiërarchische lijn
• Verzoening tussen betrokken personen
– Akkoord van partijen
• Type interventie wordt opgenomen in document
21
Formele psychosociale interventie
= werknemer VRAAGT aan werkgever
= gepaste COLLECTIEVE EN INDIVIDUELE
maatregelen
= op basis van:
– Analyse van specifieke arbeidssituatie
– Voorstellen van de PAPS opgenomen in advies
Specifieke toepassing :
Verzoek tot formele psychosociale interventie voor
feiten van geweld, pesterijen of ongewenst
seksueel gedrag op het werk
22
Indiening verzoek
• In welk geval ?
– Werknemer wenst geen informele interventie
– De informele interventie leidt niet tot resultaat
– Uitdrukkelijke wilsuiting bij PAPS
• Hoe ?
– Persoonlijk onderhoud met PAPS
– Binnen 10 werkdagen na wilsuiting
– PAPS bevestigt in document dat persoonlijk onderhoud heeft
plaats gevonden
– Kopie van document aan werknemer
23
Indiening verzoek (2)
• Document
–
–
–
–
Gedateerd en ondertekend door werknemer
Beschrijving van problematische arbeidssituatie
Verzoek aan werkgever om passende maatregelen te treffen
Bezorgd aan PAPS of EPBW
• Persoonlijk of verzonden bij brief: ondertekening van kopie die
geldt als ontvangstbewijs
• Of verzonden bij aangetekende brief
• Weigering door PAPS
– Situatie houdt kennelijk geen psychosociale risico’s in
– Kennisgeving binnen 10 kalenderdagen na in ontvangst nemen
verzoek
– Geen kennisgeving: het verzoek is aanvaard
24
Verzoek met hoofdzakelijk
collectief karakter
• PAPS informeert werkgever en verzoeker over
– Feit dat een verzoek met hoofdzakelijk collectief karakter
werd ingediend
– Wijze van behandeling van het verzoek
– De datum waarop de werkgever een beslissing moet treffen
over het gevolg dat hij geeft aan het verzoek
– De risicosituatie beschreven door de verzoeker (enkel
werkgever)
– Identiteit verzoeker NIET meedelen aan de werkgever
25
Verzoek met hoofdzakelijk
collectief karakter (2)
• Werkgever beslist over gevolg
• Kan risicoanalyse uitvoeren van specifieke
risicosituatie (volgens artikel 6 KB)
• Overleg met CPBW of vakbondsafvaardiging
– Informatie over de risicosituatie beschreven door de
verzoeker
– Advies over wijze van behandeling van het verzoek
– Resultaten van risicoanalyse van specifieke risicosituatie
– Advies over gevolgen aan het verzoek
26
Verzoek met hoofdzakelijk
collectief karakter (3)
• Beslissing van de werkgever over gevolg
– Mededeling van de gemotiveerde beslissing over het gevolg
• Aan PAPS die verzoeker informeert
• Aan PA IDPBW indien PAPS EDPBW
• Aan CPBW
– Termijn :
• Drie maanden vanaf mededeling door PAPS aan WG
• Zes maanden indien risicoanalyse specifieke
risicosituatie (volgens artikel 6 KB)
• Werkgever voert beslissing uit
27
Verzoek met hoofdzakelijk
collectief karakter (4)
• Tijdens behandeling van verzoek met
hoofdzakelijk collectief karakter
– Binnen de drie maanden vanaf de mededeling door PAPS
aan WG
– Bepaalt PAPS
– Preventiemaatregelen met eventueel bewarend karakter
– Ter voorkoming van ernstige aantasting van de gezondheid
van de werknemer
• Werkgever voert deze maatregelen uit of treft
maatregelen met gelijkwaardig
beschermingsniveau
28
Verzoek met hoofdzakelijk
collectief karakter (5)
• Toch onderzoek zoals voor een verzoek met
hoofdzakelijk individueel karakter
– Indien WG geen risicoanalyse van de specifieke
risicosituatie (volgens artikel 6 KB) uitvoert of
– Deze niet werd uitgevoerd samen met de PAPS
EN
– Geen gemotiveerde beslissing van de werkgever binnen de
gestelde termijn
– De WG beslist geen preventiemaatregelen te treffen
– De verzoeker meent dat de preventiemaatregelen niet
aangepast zijn aan zijn situatie
– Akkoord van de verzoeker
29
Verzoek met hoofdzakelijk
collectief karakter (6)
• Termijn
In ontvangstneming verzoek door PAPS of EDPBW
 max.10 kalenderdagen
Aanvaarding verzoek
 zo snel mogelijk
PAPS informeert WG over collectief karakter van het verzoek
 max. 3 maanden (max. 3 maanden
verlengbaar indien RA art. 6 KB)
Werkgever deelt gemotiveerde beslissing mee
30
Verzoek met hoofdzakelijk
individueel karakter
• PAPS informeert werkgever
–
–
–
–
Over indiening van het verzoek
Hoofdzakelijk individueel karakter ervan
Identiteit van de verzoeker
Schriftelijk
• PAPS onderzoekt de arbeidssituatie
– Volledig onpartijdig
– Kan personen horen en rekening houden met informatie
door hen verstrekt
– Kan opgenomen worden in gedateerde en ondertekende
verklaring (kopie aan gehoorde personen)
31
Verzoek met hoofdzakelijk
individueel karakter (2)
• PAPS stelt advies op
– Beschrijving van het verzoek en context
– Identificatie van gevaren voor
• Verzoeker
• Geheel van werknemers
– Elementen met positieve of negatieve invloed op situatie
– Eventueel voorafgaande stappen
– Voorstellen van collectieve en individuele
preventiemaatregelen ten aanzien van de specifieke
arbeidssituatie en verantwoording
– Voorstellen van collectieve preventiemaatregelen om
herhaling in andere situaties te voorkomen en
verantwoording
32
Verzoek met hoofdzakelijk
individueel karakter (3)
• PAPS deelt advies mee
– Aan werkgever
– Met akkoord van verzoeker: aan de VP die informeel is
opgetreden
– Binnen de 3 maanden vanaf aanvaarding van het verzoek
– Kan 1X verlengd worden met maximum 3 maanden
• Rechtvaardiging door PAPS
• Schriftelijk meedelen van redenen aan de WG, verzoeker
en andere betrokkenen
– Ook advies wanneer de verzoeker niet langer deel uitmaakt
van de onderneming tijdens het verloop van de interventie
33
Verzoek met hoofdzakelijk
individueel karakter (4)
• PAPS informeert
– Verzoeker en andere betrokken persoon over
• Datum van mededeling advies aan WG
• De voorstellen van preventiemaatregelen ten aanzien
van de specifieke situatie + verantwoording om
– De situatie gemakkelijker te begrijpen
– De afloop van de procedure te aanvaarden
– Preventieadviseur IDPBW (als PAPS extern is)
• De voorstellen van preventiemaatregelen ten aanzien
van de specifieke arbeidssituatie en om herhaling te
voorkomen + verantwoording
• Coördinatieopdracht
34
Verzoek met hoofdzakelijk
individueel karakter (5)
• Beslissing werkgever
– Individuele maatregelen ten aanzien van werknemer
• Voorafgaand en schriftelijk
• Binnen één maand na ontvangen advies PAPS
– Individuele maatregelen die arbeidsvoorwaarden kunnen
wijzigen
• Kopie van het advies van de PAPS
• Horen van de werknemer
• Bijstand aan de werknemer door persoon naar keuze
35
Verzoek met hoofdzakelijk
individueel karakter (6)
• Mededeling van beslissing werkgever
–
–
–
–
–
–
PAPS
Verzoeker
Andere betrokken persoon
PA IDPBW, wanneer PAPS behoort tot EDPBW
Over gevolgen gegeven aan het verzoek
Binnen twee maanden na het advies van de PAPS
• Werkgever voert beslissing uit
36
Verzoek met hoofdzakelijk
individueel karakter (7)
• Termijn
In ontvangstneming verzoek door PAPS of EDPBW
 max. 10 kalenderdagen
Aanvaarding verzoek
max. 3 maanden (1X verlengbaar)
Advies PAPS aan WG
(max. 1 maand)
WG informeert WN over individuele maatregelen
 max. 2 maanden
WG deelt gemotiveerde beslissing mee
37
Specifieke regels i.v.m.
grensoverschrijdend gedrag
• Verzoek inhoud
–
–
–
–
Beschrijving van de feiten constitutief voor GPOSGW
Ogenblik en plaats van de feiten
Identiteit aangeklaagde
Verzoek aan de werkgever
• Geschikte maatregelen nemen
• Om einde te stellen aan feiten
• Inontvangstneming van het verzoek
– Persoonlijk door PAPS of EDPBW
• Kopie als ontvangstmelding
– Per aangetekend schrijven
38
Specifieke regels i.v.m.
grensoverschrijdend gedrag (2)
• Weigering van het verzoek door PAPS
– Situatie kennelijk geen GPOSGW
– Binnen 10 kalenderdagen na in ontvangst nemen verzoek
– Geen kennisgeving: verzoek is aanvaard
• PAPS informeert WG dat verzoeker de
ontslagbescherming geniet
• Onderzoek door PAPS
– Aan aangeklaagde feiten meedelen die ten laste worden
gelegd
– Personen horen
– Getuigen horen en aan werkgever meedelen dat getuige
ontslagbescherming geniet
39
Specifieke regels i.v.m.
grensoverschrijdend gedrag (3)
• Bewarende maatregelen
– Ernst van de feiten
– Voor opstellen advies
– WG informeert PAPS over gemotiveerde beslissing in
verband met bewarende maatregelen
• Advies opstellen
• Advies meedelen
– Centrum gelijkheid van kansen en racismebestrijding
– Instituut gelijkheid vrouwen en mannen
• Schriftelijk verzoek
• Akkoord werknemer
• Verbod om advies aan werknemer mee te delen
40
Specifieke regels i.v.m.
grensoverschrijdend gedrag (4)
• Verplicht beroep op TWW door PAPS
– Voor advies PAPS : WG treft bewarende maatregelen niet
– Na het advies PAPS: WG treft geen (geschikte)
maatregelen en
• Er is ofwel een ernstig en onmiddellijk gevaar voor de
werknemer
• Ofwel is de aangeklaagde werkgever of een lid van het
leidinggevend personeel
41
5. Rol van de verschillende
partijen
42
Tussenkomende partijen
•
•
•
•
Werkgever
Werknemer
CPBW
Preventieadviseur psychosociale aspecten
(PAPS)
• Vertrouwenspersoon
• Preventieadviseur IPBW
• Arbeidsgeneesheer
43
Werknemers
• Op positieve wijze bijdragen tot het
preventiebeleid in het kader van ongewenste
gedragingen
• Zich onthouden van elke vorm van ongewenste
gedragingen
• Geen misbruik maken van de procedure
• Informatie en opleiding : idem hiërarchische lijn
44
Hiërarchische lijn
• Opsporen van problemen van psychosociale aard en waken
over de tijdige behandeling
• Informatie en opleiding:
–
–
–
–
Verzoek tot RA van specifieke arbeidssituatie
Procedures
Register voor feiten van derden
Diensten of instellingen waarop beroep kan gedaan worden in
geval van geweld
– Verplichting zich te onthouden van grensoverschrijdende
gedragingen
– Resultaten van de globale RA en de evaluatie van de
preventiemaatregelen
– Toepasselijke preventiemaatregelen
45
HET CPBW
• Voorafgaand advies over:
– Elementen van 5 A’s die aanleiding kunnen geven tot
psychosociale risico’s op het werk
– Collectieve preventiemaatregelen die voortvloeien uit de RA
a priori en evaluatie
– Collectieve preventiemaatregelen om herhaling te
voorkomen die opgenomen zijn in advies van PAPS
– Keuze om opdrachten aan interne of externe PAPS toe te
vertrouwen
– Wijze van behandeling van en gevolgen die worden
gegeven aan verzoek met hoofdzakelijk collectief karakter
46
HET CPBW (2)
• Deelname van de VP aan vergaderingen
• Informatie en opleiding:
–
–
–
–
Verzoek tot RA van een specifieke arbeidssituatie
Toepasselijke procedures
Register voor feiten van derden
Diensten of instellingen waarop beroep kan worden gedaan
ingeval van geweld
– Verplichting zich te onthouden van grensoverschrijdende
gedragingen
47
Preventieadviseur psychosociale
aspecten
• Idem als vroeger, maar uitgebreid tot alle
psychosociale risico’s
• Bijkomende onverenigbaarheid :
– Geen lid zijn van het leidinggevend personeel
= personen belast met het dagelijks bestuur van de
onderneming of instelling, die gemachtigd zijn om de
werkgever te vertegenwoordigen en te verbinden, alsmede
de personeelsleden, onmiddellijk ondergeschikt aan die
personen, wanneer zij eveneens opdrachten van dagelijks
bestuur vervullen
48
Preventieadviseur psychosociale
aspecten (2)
•
•
Gehouden aan het beroepsgeheim
Uitzonderingen:
– Informele psychosociale interventie: pertinente informatie aan
deelnemers
– Verzoek tot formele psychosociale interventie
• Identiteit verzoeker aan WG
• Verzoek met een hoofdzakelijk collectief karakter: risico’s met
een collectief karakter en eventueel voorstellen voor individuele
maatregelen aan de WG
• Advies aan WG en VP (als informeel tussengekomen)
• Voorstellen voor preventiemaatregelen ten aanzien van
specifieke arbeidssituatie + verantwoording aan verzoeker en
andere betrokken persoon
49
Preventieadviseur psychosociale
aspecten (3)
– Verzoek tot formele psychosociale interventie (vervolg)
• Voorstellen voor preventiemaatregelen ten aanzien van
specifieke arbeidssituatie en om herhaling te voorkomen +
verantwoording aan interne PA
– Grensoverschrijdende gedragingen
• Identiteit getuigen aan de WG
• Feiten ten laste aan aangeklaagde
• Voorstellen voor bewarende maatregelen aan WG
• Kopie document waarbij WG op de hoogte wordt gesteld van
verzoek en document verzoek tot interventie TWW aan iedere
belanghebbende
• Advies PAPS aan Centrum voor gelijkheid van kansen en voor
racismebestrijding en aan Instituut voor gelijkheid van vrouwen
50
en mannen
Preventieadviseur psychosociale
aspecten (4)
– Individueel dossier:
• Ter beschikking van TWW
• Ter beschikking van OM MAAR voor verklaringen is
toestemming gehoorde persoon nodig!
– Noodzakelijke informatie uitwisselen met AG met oog op geschikte
maatregelen voor WN (mits akkoord)
– Overleg met VP voor vervullen opdrachten (informatie betreffende
interventies)
– Anonieme gegevens aan PA IDPBW met het oog op Jaarverslag
IDPBW
51
Vertrouwenspersoon
• Bevoegdheid uitgebreid tot psychosociale risico’s MAAR
enkel informeel!
• Aanstelling
– Op initiatief van de WG
– Op vraag van alle WN-vertegenwoordigers in het CPBW
• Procedure
– Aanstelling zoals vroeger
– Verwijdering uit de functie :
• Op initiatief van de werkgever en na akkoord alle WNvertegenwoordigers in het CPBW
• Op vraag van alle WN-vertegenwoordigers in het CPBW
en na akkoord van de WG
52
Vertrouwenspersoon (2)
• Ten minste één vertrouwenspersoon moet behoren tot
personeel onderneming indien PAPS behoort tot EDPBW
en WG stelt meer dan 20 werknemers te werk
• Onverenigbaarheden
– Geen werkgevers- werknemersvertegenwoordiger in OR of
CPBW
– Geen lid van de vakbondsafvaardiging
– Geen kandidaat voor verkiezingen
personeelsafgevaardigden
– Niet behoren tot het leidinggevend personeel
– Geen preventieadviseur-arbeidsgeneesheer
53
Vertrouwenspersoon (3)
• Indien geen expliciete aanduiding van
vertrouwenspersoon worden opdrachten vervuld
door
– Preventieadviseur psychosociale aspecten
– Preventieadviseur van de interne dienst behalve indien:
• Werkgever zelf de functie van preventieadviseur
uitoefent = onderneming met minder dan 20 werknemers
• Betrokkene dit weigert
• Het CPBW dit weigert
= informatie verstrekken over mogelijke interventies
54
Vertrouwenspersoon (4)
• Rechten vertrouwenspersoon
– Oefent functie volledig autonoom uit
– Hangt functioneel af van IDPBW en heeft toegang tot
personeel belast met dagelijks beheer
– Geen nadeel ondervinden van functie
– Beschikt over een passend lokaal
– Beroep doen op PAPS
• Verzoek heeft betrekking op werkgever zelf of lid
hiërarchische lijn
• Interventie kan zijn autonomie in gedrang brengen
• Interventie kan hem nadeel berokkenen
55
Vertrouwenspersoon (5)
• Beschikken over vaardigheden en kennis
– Opleiding binnen twee jaar na aanstelling
– Verbetering van kennis door supervisies (1 x per jaar)
• Opleiding
– Georganiseerd door instellingen die aan wettelijke criteria
moeten voldoen
– Instellingen kunnen zich laten opnemen op lijst website
FOD WASO
56
Vertrouwenspersoon (6)
Opleiding inhoud:
- 3 uur : wettelijk kader over rol en statuut
vertrouwenspersoon
- 3 uur : psychosociale risico’s op het werk
- 6 uur : gesprektechnieken
- 18 uur : psychosociale interventie: beheersen van
probleemsituaties
57
Vertrouwenspersoon (7)
• Opleiding overgangsregeling
– Personen die reeds opleiding gevolgd hebben
• Functie mag verder uitgeoefend worden
– Personen die nog geen opleiding gevolgd hebben
• Opleiding volgen binnen 2 jaar vanaf 1 september 2014
• Nuttige ervaring van 5 jaar als VP kunnen aantonen op 1
september 2014
58
Vertrouwenspersoon (8)
• Gehouden aan beroepsgeheim
• Uitzonderingen:
– Informele psychosociale interventie : pertinente informatie
aan deelnemers
– Noodzakelijke informatie uitwisselen met AG met oog op
geschikte maatregelen voor WN (mits akkoord)
– Overleg PAPS voor vervullen opdrachten (informatie
betreffende interventies)
– Aan PAPS gegevens meedelen betreffende incidenten die
zich met herhaling voordoen (evaluatie)
– Anonieme gegevens aan PA IDPBW met oog op jaarverslag
IDPBW
59
Preventieadviseur IDBPW
• Deelname aan de analyse van de oorzaken van
psychosociale risico’s
• Kennis nemen van en advies verlenen over de
elementen van de 5 A’s die aanleiding kunnen
geven tot psychosociale risico’s (WG informeert
over wijzigingen)
• Uitoefening informatieopdrachten VP
• Onderzoek van EAO: rekening houdend met
oorzaken van psychosociale aard
60
Arbeidsgeneesheer
• 1 x per jaar aan werkgever en PAPS elementen
meedelen als gevolg van gezondheidstoezicht die
nuttig zijn voor evaluatie van preventiebeleid
•
Aantasting van de gezondheid werknemer
– Werknemer informeren over mogelijkheid van
interventie door PAPS of VP
– Mits akkoord van werknemer
• Kan zelf de PAPS informeren
• Overleg met PAPS over mogelijkheid van ander werk of
aanpassing van de werk post indien nodig ingevolge
psychosociale risico’s
• Kan advies van PAPS ontvangen
61
6. Uitwisseling van informatie
62
Bijhouden dossier
•
•
•
•
•
Door PAPS
20 jaar vanaf indiening van het verzoek
Bewaring op elektronische drager mogelijk
Ter beschikking van de inspectie TWW
Verklaringen mogen door TWW enkel meegedeeld
worden aan openbaar ministerie indien gevraagd
en betrokkene akkoord
• Regeling van dossieroverdracht bij wijziging van
externe dienst PBW
63
Informatie-uitwisseling
• Beperkt door beroepsgeheim en bescherming van het
privéleven
• Extra beperking: wetten betreffende de openbaarheid van
bestuur
– Wettelijke regeling noodzakelijk
– Toepassing wetten openbaarheid van bestuur uitgesloten
• Kopie van het advies van de PAPS
• Documenten van het dossier in bezit van TWW
– Regeling die toelaat gegevens uit te wisselen die nodig zijn voor de
goede samenwerking en het verloop van de procedure
64
Arbeidsreglement
• Coördinaten PAPS of dienst waarvoor hij
opdracht uitoefent
• Coördinaten VP
• Toepasselijke procedures
• Termijn voor aanpassing arbeidsreglement:
Tot 1 maart 2015
65
7. Bescherming tegen represailles
66
Omvang van de bescherming
• Arbeidsverhoudingen niet beëindigen
• Geen nadelige maatregel na het einde van de
arbeidsverhouding
– Behalve om redenen die vreemd zijn aan het verzoek, de
klacht, rechtsvordering of getuigenverklaring
• Geen nadelige maatregel tijdens de
arbeidsverhouding
– In verband met verzoek, klacht, rechtsvordering of
getuigenverklaring
– Is niet nadelig: maatregel getroffen om einde te stellen aan
feiten die proportioneel is en redelijk
67
Personen die beschermd zijn
• Werknemer die verzoek tot formele
psychosociale interventie voor feiten van
GPOSGW indient
• Werknemer die een rechtsvordering instelt of wie
voor wie een rechtsvordering wordt ingesteld
• Directe getuigen of getuigen in rechte
68
Personen die beschermd zijn (2)
• Werknemer die klacht bij TWW indient:
– WG heeft geen PAPS aangeduid
– WG heeft geen procedure voorzien
– Verzoek volgens de WN niet geleid tot een einde van de
feiten
– De procedure wordt volgens de WN niet wettig toegepast
• Werknemer die klacht bij politie, arbeidsauditeur
of onderzoeksrechter indient:
– Idem+
– Interne procedure is niet geschikt gelet op de ernst van de
feiten
69
Start van de bescherming
• Indiening verzoek: voorwaarde = aanvaarding
 bescherming (retroactief) vanaf in ontvangst nemen van
het verzoek door PAPS of EDPBW
• Getuige: vanaf afleggen getuigenverklaring of
oproeping/dagvaarding om te getuigen in rechte
• Klacht bij TWW, politie, openbaar ministerie of
onderzoeksrechter: vanaf in ontvangstneming
klacht
• Rechtsvordering: vanaf betekening dagvaarding
of neerlegging verzoekschrift
70
Schending van de bescherming
• Mogelijkheden voor de werknemer:
– Vragen om opnieuw in de onderneming of instelling te
worden opgenomen, onder de voorwaarden die bestonden
voor de beëindiging of wijziging
– Schadevergoeding:
• Zes maanden brutoloon
• Werkelijk geleden schade
71
8. Externe procedures
- Inspectie TWW
- Bemiddeling (art. 1724 tot 1737 Ger. WB)
- Rechtbank
72
Procedures voor de rechtbank
• Strafrechtelijk
– Na proces-verbaal TWW, na klacht bij politie of na klacht bij
arbeidsauditeur
– Strafvordering ingeleid door arbeidsauditeur
– Werkgever, lasthebber, aangestelde of dader
– Strafsancties: artikel 422bis sociaal strafwetboek
73
Procedures voor de rechtbank (2)
• Burgerrechtelijk
– Psychosociale risico’s: schadevergoeding
– Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag
• Schadevergoeding
• Maatregel ten aanzien van WG
• Vordering tot staken
74
9. Overgangsbepalingen
75
Met redenen omklede klacht ingediend voor
1september 2014
Toepassing van de vroegere procedure
ontslagbescherming
MAAR:
-Verklaringen toegankelijk voor inspectie
-Openbaarheid van bestuur niet van toepassing op
-Advies PAPS
-Documenten in bezit inspectie
- Toepassing bewaringstermijn individueel dossier
Getuigenverklaring afgelegd of rechtsvordering
ingesteld voor 1 september 2014
Toepassing van de vroegere ontslagbescherming
76
10. Knipperlichten Psychosociale
Risico’s op het Werk
77
Knipperlichten PSR op het werk
• Waarom de knipperlichten?
– Wettelijke verplichting : WG moet preventieve acties
ondernemen om psychosociale risico’s te voorkomen
– Doel:
• via een pre-analyse de onderneming toelaten op
eenvoudige en snelle manier een zicht te krijgen van de
PSR
• sociale dialoog bevorderen op de werkvloer
• participatie van vertegenwoordigers WG en van WN
78
Knipperlichten PSR op het werk
• Wat houden de Knipperlichten PSR in?
– Handleiding
– Module 1 checklist
– Module 2 checklist
• Voor welke ondernemingen?
– Alle ondernemingen ongeacht de sector
– Instrument voor grote, middelgrote en kleine ondernemingen
vanaf 20 WN
79
Knipperlichten PSR op het werk
• De knipperlichtenbenadering gaat ervan uit dat de
scores worden bepaald door de medewerking van
de verschillende beroepscategorieën
evenwichtig samenstellen
• Voorzitter, secretaris aanduiden
voorbereiden, info opzoeken, vergadering leiden,
verslaggeving,…
vergaderen in open geest, respect voor elke inbreng,
discretie inzake individuele dossiers,…
score bekomen in consensus
80
81
82
83
84
Websites
www.beswic.be
www.respectophetwerk.be
- http://respectophetwerk.be/content/arbeidsongevallen-en-psr
www.sobane.be
www.werk.belgie.be
- Publicaties: Allerlei brochures
- Tools en goede praktijken : Knipperlichten PSR
http://www.werk.belgie.be/moduleDefault.aspx?id=42177
85
Bedankt voor uw aandacht
86
87