INTRODUCTIEBROCHURE VOOR STUDENTEN AFDELING MAAG- EN DARMHEELKUNDE Regionaal Ziekenhuis Sint-Trudo Diestersteenweg 100 – 3800 Sint-Truiden www.sint-trudo.be VOORWOORD Welkom op de afdeling maag- en darmheelkunde. Wij willen je graag als student opnemen op onze afdeling. Wij willen ons inzetten zodat je een aangename stageperiode tegemoet gaat. Met deze brochure willen we je wegwijs maken op onze afdeling. Het is een beknopte begeleiding die je steeds kan raadplegen. Een brochure kan niet allesomvattend zijn, daarom staan zowel de artsen, hoofdverpleegkundige en verpleegkundigen je graag bij indien je hulp nodig hebt. Je hoeft niet te leren van vallen en opstaan. Vraag liefst op voorhand uitleg, zo kunnen misverstanden en fouten voorkomen worden. Wij gunnen je de nodige tijd om je aan te passen. Wij wensen je alvast een aangename stageperiode. Namens de ganse equipe. Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 2 INHOUD 1. VOORSTELLING VAN DE EENHEID 1.1. architectuur 1.2. multidisciplinair team 1.3. patiëntenpopulatie 4 5 6 2. TAAKINHOUD EN TAAKVERDELING 2.1. organisatie van de verpleegzorg 2.2. dagindeling 2.3. specifieke verpleegkundige interventies 7 7 9 3. SPECIFIEKE AANDACHTSPUNTEN 3.1. algemeen 3.2. begeleiding van 3.3. observatie 3.4. rapportage 3.5. administratief 11 11 11 11 11 4. VERWACHTINGEN 12 5. DOELSTELLINGEN 13 5.1. beroepsattitude 5.2. relationele vaardigheden 5.3. technische vaardigheden 13 13 13 Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 3 1. VOORSTELLING VAN DE EENHEID 1.1. Architectuur De afdeling maag- en darmheelkunde is een afdeling gelegen op de 3de verdieping van campus Sint-Jozef. Tevens zijn er 8 bedden inwendige geneeskunde maag-darm en enkele abdominale bedden gynaecologie. Links van de afdeling vinden we de afdeling gespecialiseerde heelkunde. Rechts van de afdeling vinden we het consultatieblok met het inwendig dagziekenhuis. De afdeling telt 28 bedden. Het is een T-vormige gang met aan weerszijde patiëntenkamers die als volgt zijn ingedeeld: T-vormige gang Rechterkant → richting straatkant 2 tweepersoonskamers en 2 éénpersoonskamers, stomalokaal, toilet, verpleegkundige desk. Linkerkant → richting parking Lange gang met aan de rechterkant 6 tweepersoonskamers, berging met verzorgingskarren, infuusstaanders, bijslapenbedjes, ed. Ook een badkamer met bad en douche. Aan de linkerkant heeft men de utility, de steriele berging en 6 éénpersoonskamers. Richting liften is er een douche, toilet, bureel hoofdverpleegkundige met daarnaast de keuken. Naast de keuken is er nog een 4-persoonskamer (zaal). Tegenover de keuken is er het doktersbureel en verpleegstation. GRONDPLAN Een grondplan van het ziekenhuis kun je terugvinden op www.sint-trudo.be - «bezoekers» «wegwijs in het ziekenhuis» - -«plattegrond». PLAN AFDELING Rechterkant - straat 2P 307 2P 308 2P 309 2P 310 2P 311 2P 312 Baddouche Berging Consultatieblok Dagziekenhuis 1P 306 1P 305 1P 304 1P 303 1P 302 1P 301 Steriele berging utility == == WC Douche WC Bureel hoofdver pleegk. Keuken 4P 320 Linkerkant – parking Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) Stomalokaal Desk + verpleegstation Poetshok Verpleeg station 2P 316 2P 317 1P 319 1P 318 Dokters bureel 4 1.2. Multidisciplinair team Medisch team Het medisch beleid is in handen van het specialisme chirurgie. Onze afdeling heeft als discipline “algemene heelkunde” en “endoscopische maag-darm heelkunde” alsook interne geneeskunde maag-darm. Geneesheren Specialisatie dr. Xavier Verbraken dr. Paul Geyskens dr. Benoit Masereel dr. Jacky Bollen dr. Carl Lievens dr. Jolanda Verheezen dr. Luc Van den Bergh dr. Jochen Nijs dr. Leo de Sonnaville dr. Christa Eerdekens dr. Urbain Verboven dr. Ian Michiels dr. Luc Bosmans dr. ………………. geneesheer-diensthoofd heelkunde abdominaal chirurg abdominaal chirurg internist/hoofdgeneesheer oncoloog oncoloog internist gastro-enteroloog gynaecoloog gynaecoloog gynaecoloog gynaecoloog plastisch chirurg assistent heelkunde De assistent heelkunde doet eenmaal per week wachtdienst ’s nachts, de rest wordt aangevuld door andere assistenten in het ziekenhuis ’s nachts. Er bestaat ook onderling een wisselwerking van assistenten in weekenddienst. Geneesheren-anesthesisten die regelmatig op de afdeling komen: dr. Eddy Muyldermans, dr. Raf Lippens, dr. Marie-Christine Vroonen, dr. Yves Claes, dr. Danny Knoors, dr. Marie-Paul Lieben, dr. Annemie Geessels, dr. David Van Roosbroek Chirurgen die regelmatig op de afdeling gezien worden: dr. Paul Geyskens: maag- en darmchirurgie, soms endoscopisch uitgevoerd dr. Benoit Masereel: maag- en darm chirurgie, endoscopisch uitgevoerd Internisten die regelmatig op de afdeling gezien worden: dr. Jacky Bollen: gastro-enteroloog dr. Carl Lievens: internist oncoloog dr. Luc Van den Bergh: internist gastro-enteroloog dr. Jochen Nijs: gastro-enteroloog dr. Leo de Sonnaville: gynaecoloog dr. Christa Eerdekens: gynaecoloog dr. Urbain Verboven: gynaecoloog dr. Ian Michiels: gynaecoloog dr. Luc Bosmans: plastisch chirurg Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 5 Verpleegkundig team - hoofdverpleegkundige - stagementoren - stagebegeleiding Fabiënne Engelbos Rita Guilliams Linda Liefsoens Marie-Anne Derwae stagebegeleidsters van het V.T.I. student kan deze opzoeken in de school stagebegeleidsters van P.H.L. stagebegeleidsters van Roerwond Andere medewerkers - onderhoudspersoneel: - kinesist: - ziekenhuispastor - sociale dienst - logopedist 1 F.T.E verbonden aan de afdeling verbonden aan de afdeling 1.3. Patiëntenpopulatie 1. Op deze afdeling worden onder andere patiënten verzorgd en behandeld die een maagoperatie, galblaasoperatie, darmoperatie, appendectomie, speen, gastric banding, en reconstructie van een liesbreuk ondergaan. Patiënten die een grote ingreep hebben ondergaan, verblijven meestal een paar dagen op I.T.E. Nadat zij terug op de afdeling zijn opgenomen, is er nood aan goede verzorging en een adequate observatie van vitale parameters en grote nood aan informatie en begeleiding. 2. Op de afdeling kunnen ook patiënten opgenomen worden die in observatie komen voor interne gastro-enterologie. 3. Bij ons komen eveneens patiënten terecht die een gynaecologische ingreep moeten ondergaan zoals: een hysterectomie, ovariëctomie, curettage. 4. Ook worden er op de afdeling patiënten opgenomen voor plastische chirurgie; bv. borstreductie, abdominoplastie, reconstructieve chirurgie. Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 6 2. TAAKINHOUD EN TAAKVERDELING 2.1. Organisatie van de verpleegzorg De verpleegkundigen werken volgens een bepaald schema waarin het de bedoeling is steeds te komen tot minimum bezetting van: ♦ ♦ ♦ ♦ 4 vroegdienst 1 dagdienst 3 latedienst 1 nachtdienst van 07.00 tot 15.00 uur van 08.00 tot 16.00 uur: de hoofdverpleegkundige van 13.30 tot 21.30 uur van 21.15 tot 07.15 uur In het kader van “integrerende verpleging” wordt er gewerkt met individuele patiëntentoewijzing. De verpleegkundigen werken op de afdeling volgens een werkschema dat de hoofdverpleegkundige dagelijks invult. Dit schema is in 3 delen verdeeld namelijk: - A kant die is samengesteld uit de kamers K316-317-318-319-320 - B-kant is samengesteld uit de kamers K301-302-303-310-311-312 - C-kant is samengesteld uit de kamers K304-305-306-307-308-309, waar telkens een verpleegkundige verantwoordelijk is samen met een eventuele 2de verpleegkundige en de studenten die haar toegewezen zijn. Ook jouw naam zal in dit werkschema vermeld staan. Buiten de totaalzorg van de patiënten is de verpleegkundige afwisselend ook verantwoordelijk voor andere taken. Dit is voor jou als student ook een leerervaring. Deze taken zijn: - opruimen van spoelruimte, bv. het reinigen van waskommen, ontsmetten en afwassen van gebruikte instrumenten en deze naar de sterilisatie brengen. - de linnenzakken verzamelen en in een container plaatsen en deze naar beneden brengen. - afruimen van verbandkarren, het ontsmetten van het werkveld en de verbandkarren opnieuw aanvullen. - linnenkarren voor de verzorging terug in orde brengen. - de keuken in orde brengen. - uitpakken van de apotheek en aanvullen van de infuusbakken. - medicatie van patiënten nakijken en toedienen. 2.2. Dagindeling 07.00 tot 07.15 uur briefing van de nachtdienst aan alle verpleegkundigen vroegdienst en studenten 07.30 tot 08.30 uur - ontbijt opdienen en afruimen en medicatie geven - opname nieuwe patiënten 08.00 tot 08.30 uur briefing door een verpleegkundige aan het diensthoofd Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 7 08.30 tot 11.00 uur - totaalzorg van de patiënten: hygiënische zorgen en wondverzorging, paramatercontroles (afhankelijk van het soort ingreep), toediening van medicamenten intraveneus, intramusculair en subcutaan, orde kamers en invullen van verpleegdossiers - opruimen spoelruimte, linnenkarren, verzorgingskarren 11.00 tot 11.10 uur koffiepauze mogelijk 11.30 tot 12.30 uur middagmaal opdienen en afruimen, medicatie aan de patiënten geven per os, patiënten zo nodig helpen 12.30 tot 13.30 uur patiënten terug in hun bed leggen 13.30 tot 14.00 uur - briefing aan de namiddagdienst - medicatie klaarleggen intraveneus voor ’s namiddags en ’s avonds door de verpleegkundige van de voormiddag 14.30 tot 16.00 uur - koffiebedeling - namiddagverzorging, verdeeld over groep A, B, C - toediening van de medicamenten - verbanden nazien - temperatuur opnemen en patiënten opzetten - parameter controles (afhankelijk van de ingreep) 16.30 tot 17.00 uur - halfuur pauze voor de verpleegkundige van de namiddagdienst - opname van nieuwe patiënten (meestal operatie de dag nadien) 16.45 tot 17.00 uur het keukenpersoneel brengt de klaargemaakte eetkar naar boven 17.00 tot 18.00 uur avondeten opdienen, patiënten eventueel helpen met eten en terug afruimen 18.00 uur de eetkar wordt naar de centrale afwas gebracht 19.00 tot 21.00 uur - avondverzorging is ook over de drie kanten A, B, C verdeeld - toedienen van de medicamenten - nazicht van de verbanden - temperatuur en bloeddruk meten - patiënten terug in hun bed leggen - observatie van pas geopereerde patiënten: vitale en fysische parametercontrole, wondcontrole, infuuscontrole en pijn - opruimen verbandkar - invullen verpleegdossiers 21.15 tot 21.30 uur briefing van de nachtdienst 21.30 tot 07.15 uur - toediening van de nachtmedicatie intraveneus - parameters controleren - infusen vervangen en eventueel opnieuw prikken - verdoving nazien - verbanden nazien en indien er diabetische patiënten zijn glycemiecontrole doen - droogleggen van patiënten - klaarmaken van de bloedstalen en uitvoeren van bloednames Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 8 - maken van ontslagbrieven voor patiënten die de volgende dag met ontslag mogen gaan - het in orde brengen van de dossiers voor de opnames van de volgende dag - patiënten klaarmaken voor operatie indien ze reeds om 07.30 uur in de operatiekamer moeten zijn - medicamenten op de dienbladen van de drie kanten in de medicatiekamer - klaarzetten elk met de voorziene bieper 07.00 tot 07.15 uur briefing aan alle verpleegkundigen vroegdienst en studenten Transporten naar onderzoeken of operatiekamer lopen door het voormiddag- en namiddagprogramma, meestal gebeurt dit door het intern patiëntenvervoer. De zaalronde door de geneesheren en de hoofdverpleegkundige gebeurt in de loop van de dag. Er is ook een halfuur middagpauze voorzien voor verpleegkundigen en studenten. • • • middagpauze studenten middagpauze verpleegkundigen 1ste groep middagpauze verpleegkundigen 2de groep 11.30 tot 12.00 uur 12.00 tot 12.30 uur 12.30 tot 13.00 uur BEZOEKUREN Doorlopend van 14.00 tot 20.00 uur De nieuwe opnames komen normaal binnen voor 17.00 uur en de patiënten die geopereerd moeten worden krijgen dan hun voorbereiding. 2.3. Specifieke verpleegkundige interventies 2.3.1. Ademhalingsstelsel - toedienen van aerosol - toedienen van zuurstof - aspireren 2.3.2. Bloedsomloopstelsel - voorbereiding, toediening en toezicht op intraveneuze perfusies en transfusies - centrale veneuze drukmetingen 2.3.3. Spijsverteringsstelsel - toedienen van sondevoeding via microsonde - toedienen van lavementen 2.3.4. Urogenitaalstelsel - plaatsen van blaaskatheters Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 9 - verwijderen van blaaskatheters - blaasinstallaties - vaginale spoelingen 2.3.5. Huid en zintuigen - verzorgen van wonden met drain, lamellen, wieken - verzorgen van stoma’s - decubituspreventie en verzorging 2.3.6. Medicamenteuze toediening - toedienen van medicamenten • intraveneus • via DVC of via perifeer infuus • subcutaan • intramusculair • toezicht op PCA-pomp • orale medicatie • toedienen van zetpillen 2.3.7. Voedsel en vochttoediening - parenterale voeding via DVC en met volumetrische pomper 2.3.8. Mobiliteit - wisselhouding van patiënten met decubitus en die bedlegerig zijn - toezicht op tracties en gipsverbanden 2.3.9. Hygiëne - hygiënische zorgen aan pas geopereerde patiënten - preoperatief scheren 2.3.10. Fysische beveiliging - het plaatsen van onrustgordels en / of bedsponden bij gedesoriënteerde patiënten 2.3.11. Verpleegkundige activiteiten die verband houden met het stellen van diagnoses - bloedafname via DVC bv. hemoculturen urinestalen afnemen gewone bloednames faeces en sputum staal staal van wondvocht screening MRSA (wisser) Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 10 3. SPECIFIEKE AANDACHTSPUNTEN OP DEZE AFDELING 3.1. Algemeen Alle studenten werken in het begin van hun stage steeds onder toezicht. Studenten uit oriëntatiemodule en de uitstroommodule algemene gezondheidszorg mogen zelfstandig werken als ze vlot en met doorzicht hun technieken uitvoeren, observeren en rapporteren. 3.2. Begeleiding van De begeleiding van patiënt en familie is voor jou, als student, een leersituatie en gebeurt altijd in samenspraak met de verpleegkundige. 3.3. Observaties Neurologische en postoperatieve observaties doe je altijd samen met een verpleegkundige. 3.4. Rapportage - onmiddellijke rapportage in volgende gevallen: - pijnklachten van de patiënt - hoge of lage bloeddruk - koortsopstoot - lege infusen; verstopte infusen; … - acute kortademigheid, nausea … - parametercontrole - controle van perfusie, infusie - glycemiecontroles Alle rapportages gebeuren schriftelijk en mondeling!!! 3.5. Administratie - EKG worden afwisselend aangevraagd bij dr. De Meester, dr. Beckers, dr. Morias, dr. Herbots. - RX-aanvragen - biochemie voor bloednames - EEG-aanvragen - aanvragen voor gastro-enterologische onderzoeken - formulieren voor dokterswijziging van patiënten - groene formulieren voor medische opdrachten - verpleegdossiers van de patiënt die je verzorgd hebt, mag je zelf invullen - medicamenten bestellen. Al wat er uit de voorraadkast genomen wordt, wordt op voorraad besteld met het daarvoor voorgeschreven formulier. Als deze papieren door de behandelende geneesheer ondertekend zijn, gaan ze naar de apotheek, roze bestelbon in dossier laten!! - bestellen van eten, ontbijt, middagmaal, avondeten gebeurt door het personeel van de dieetkeuken “computer afdeling” Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 11 4. - - VERWACHTINGEN De studenten zijn zelf mee verantwoordelijk voor het bereiken van hun doelstellingen, steeds in samenspraak met de verpleegkundige. Het team verwacht na enkele dagen inwerktijd dat de routinetaken gekend zijn. Spontane initiatiefname is natuurlijk toegelaten. Technieken die in de klas gezien zijn, worden verondersteld theoretisch gekend te zijn, zodat ze onmiddellijk kunnen ingeoefend worden. Eigen voorstellen of vragen om te oefenen van technieken worden steeds gewaardeerd. Technieken kunnen gereserveerd worden voor de studenten in de mate van het mogelijke. Het uitvoeren van de techniek gebeurt onder begeleiding van een verpleegkundige. Er wordt tijdens de stage een zekere uitbreiding van kennis verwacht van de meest voorkomende aandoeningen, onderzoeken, ingrepen van de afdeling. Vraag om uitleg over begrippen en/of woorden die niet duidelijk zijn. Een correcte mondelinge en schriftelijke rapportage is belangrijk!!! Streef naar een goede en fijne verzorging van de patiënten. Hou de afdeling steeds netjes opgeruimd. Denk ook aan het toepassen van de juiste handhygiëne. Respecteer het beroepsgeheim. Vraag naar feedback en tussentijdse evaluaties. Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 12 5. DOELSTELLINGEN 5.1 Beroepsattitude Van studenten wordt verwacht dat zij: - Zicht krijgen op de karakteristieken van de heelkundige afdeling. - Interesse tonen door gerichte vraagstelling, leergierige houding en persoonlijke initiatiefname voor het benutten van oefenkansen, met het bewustzijn voor eigen grenzen en verantwoordelijkheden. - Inzicht krijgen in de belevingswereld van de heelkunde patiënten. - Het verband zien tussen pathologie, klinisch beeld, diagnose en ingreep. - Inzicht hebben in de verschillende heelkundige ingrepen en hun specifieke pré- en postspecatieve verpleegkundige zorg. - Inzicht verwerven op het vlak van medicatie: huismedicatie, premedicatie, mijnmedicatie, antibiotica, anticoagulantie. 5.2 Relationele vaardigheden - - Openstaan voor patiëntgerichte zorg door het creëren van een gepast therapeutisch klimaat: een luisterende houding, oog hebben voor vragen/problemen vanuit de patiënt, zijn familie of omgeving, een juiste bezorgdheid tonen, de patiënt motiveren, stimuleren. Vaardigheden tonen die ondersteunend zijn bij de verpleging van patiënten met angst, pijn … Komen tot een goede samenwerking met het team: afspraken nakomen, overleg plegen, observatiegegevens nauwkeurig rapporteren en openstaan voor feedback. 5.3 Technische vaardigheden - - De voorkomende zorgen logisch, doordacht, efficiënt en aangepast aan de individuele behoeften van de patiënt kunnen uitvoeren, rekeninghoudend met de medisch verpleegkundige voorschriften over de principes van mevrouw M. Grypdonck. Gericht observeren en duidelijk rapporteren. Voor initiatieverpleegkundigen - Een patiëntendossier leren hanteren: informatie verzenden, zorgen plannen, uitvoeren, evalueren en rapporteren. Correcte controle van de vitale en fysische parameters. De dagelijks hygiënische verzorging van een patiënt met infuus kunnen uitvoeren. De patiënt goed kunnen installeren en mobiliseren. Maatregelen kunnen nemen ter preventie van decubitus. Gepaste hulp op vlak van voeding per os kunnen bieden. Gepaste hulp op vlak van uitscheiding kunnen bieden. Medicatie op verantwoordelijke wijze kunnen toedienen. Correcte glycemiecontrole m.b.v. glucometer. Correcte staal opname van: urine, stoelgang en sputum. Voor oriëntatieverpleegkundigen - - Idem initiatieverpleegkundigen Heelkundige en medische technieken vanuit relevante overwegingen en basiskennis efficiëntie en houding kunnen uitvoeren, rekening houdend met de principes van mevrouw M. Grypdonck en actuele materialen en werkwijzen. Komen tot een totaalzorg: logische georganiseerd, vlot, correct en aangepast uitgevoerd. Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 13 Voor de studenten van de uitstroommodule - Idem initiatieverpleegkundigen en oriëntatieverpleegkundige. Komen tot een zelfstandige aanpak. De patiënt kunnen bewaken op de afdeling en complicaties herkennen. Leren functioneren als teamverantwoordelijke. VEEL SUCCES TIJDENS JE STAGE! Introductiebrochure studenten maag- en darmheelkunde (versie EB0603-160408) 14