huiswerk drama week/les 1

HUISWERK DRAMA WEEK/LES 3
Method-acting
Alles voor het personage
Affiche Raging Bull
Hoe goed een acteur of actrice overkomt, heeft te maken met de overtuiging waarmee hij
of zij een bepaalde rol speelt. Een acteur is overtuigend als zijn personage geloofwaardig
overkomt.
Acteurs in een film bepalen in grote mate hoe goed het verhaal overkomt. Een slecht acteur
kan een goed verhaal verknallen, terwijl een goed acteur het kijken naar een slecht verhaal
kan veraangenamen. Het overtuigend neerzetten van een geloofwaardig personage is op
verschillende manieren te bereiken.
In de huid van
De Amerikaanse traditie van method-acting gaat ervan uit, dat je een rol pas goed speelt, als
de acteur in de huid kruipt van zijn personage. Alle kenmerken, trekjes en gewoonten van
het personage moet de acteur eigen maken; hij wordt zo het personage.
Waanbeelden
In de film Apocalypse Now (Francis Ford Coppola, VS 1979) leidde dit 'method-acting' tot
grote problemen. Acteur Martin Sheen ging zo op in zijn rol als langzaam gek wordende
legerofficier, dat hij daadwerkelijk last kreeg van waanbeelden.
Gewicht
Een ander voorbeeld is acteur Robert de Niro. In de film Raging Bull speelt De Niro de zeer
gewelddadige bokser Jake La Motta. Om dit personage goed neer te kunnen zetten, moest
hij enorm aankomen.1
Brecht in het kort
2
Bertolt Brecht
Eugen Berthold Friedrich (Bertolt) Brecht (Augsburg, 10 februari 1898 — Berlijn, 14 augustus
1956) was een Duits dichter, (toneel)schrijver en toneelregisseur. Zijn werk was sterk politiek
geëngageerd. Brecht wordt gezien als de grondlegger van het episch theater. Hij werkte veel
samen met de componisten Hanns Eisler en Kurt Weill. In 1933 vluchtte Brecht uit Duitsland
en kwam na omzwervingen in de Verenigde staten terecht. Hier zou hij later vervolgd
worden wegens anti-Amerikaanse activiteiten, waarna hij vertrok naar Oost-Berlijn.
Episch theater
Brecht geeft zijn eigen invulling aan het episch theater. Hij wil zijn publiek vooral aan het
denken zetten. In zijn werk staat niet de emotie centraal, maar de ratio. Brecht wil niet dat zijn
publiek zich gepassioneerd laat meeslepen door een verhaal, hij wil hen vooral laten nadenken
over en bewust maken van menselijke en maatschappelijke verhoudingen. In de gedachte van
Brecht zijn mensen vooral een product van de menselijke verhoudingen, de maatschappij.
Omdat mensen de maatschappij zelf maken, kunnen ze die ook veranderen, vindt Brecht. De
gedachte dat mens en maatschappij elkaars wederzijds beïnvloeden vinden we jaren later – in
de jaren '80 – terug in het werk van de socioloog Anthony Giddens, een van de denkers achter
Tony Blair.
Verfremdungseffekt
Omdat Brecht niet wil dat zijn publiek te zeer emotioneel opgaat in zijn theater, creëert hij
de theorie van de vervreemding (Verfremdungseffekt). Hij bereikt die vervreemding door
allerlei technieken toe te passen. Zo ontdoet hij de opeenvolging van scènes van elke logica
(de opeenvolging van scènes doet er niet toe) en laat hij decors veranderen voor de ogen
van het publiek. Daarmee is het voortdurend duidelijk dat ze naar toneel kijken. Ook moeten
de spelers bewust afstand houden van hun rol, ze mogen zich niet te zeer inleven. In
tegenstelling tot method acting (bekend uit de VS en ontwikkeld door Lee Strasberg) stellen
Brechts spelers zich afstandelijk op en analyseren hun rol of de situatie zo nu en dan, waarbij
ze het publiek direct aanspreken. Ook maakt hij regelmatig gebruik van een verteller die
tussen scènes door de situatie op het toneel beschouwt, verduidelijkt en vragen opwerpt. Al
deze technieken zijn op zich niet nieuw: de verteller is een moderne toepassing van het koor
in de Griekse tragedies en Brecht haalde voor andere Verfremdungstechnieken zijn inspiratie
uit de commedia dell'arte en het Oosterse theater. Zijn grote verdienste is dat hij deze
technieken met een revolutionair doel toepaste. 3
Absurdistisch theater
Na de tweede wereldoorlog gaat het hard met de technologische
vooruitgang, we gaan steeds meer richting Amerika. Door vele
mensen wordt dit met open handen onthaald, maar niet door
iedereen. Zoals de existentialisten, zij vinden dat wij in een tijd
belanden van zinloosheid, machteloosheid en twijfel. Dit thema word
veel gebruikt door de makers van absurd toneel.
In het absurd toneel wordt vaak uitgegaan van realistische karakters, situaties en theatrale
conventies. Tijd, plaats en identiteit zijn vaak vaag en dubbelzinnig. Veelal wordt er een
droomachtige of beangstigende sfeer geschapen en vinden er herhaaldelijke of onzinnige
dialogen plaats.
De vier belangrijkste absurdische toneelschrijvers zijn Eugène Ionesco, Samuel Beckett, Jean
Genet en Arthur Adamov. Andere schrijvers die vaak met het absurd theater worden
geassocieerd zijn Friedrich Dürrenmatt, Fernando Arrabal, Harold Pinter, Edward Albee,
Hans Teeuwen en Jean Tardieu.
Fysiek theater
Acteur en lichaam: Grotowski
Jerzy Grotowski (1933-1999) was een Poolse regisseur die belangrijke vernieuwingen binnen
het theater heeft gebracht. Grotowski noemde zijn theater een laboratorium, een centrum
van onderzoek. Grotowski zag het lichaam als het belangrijkste instrument van dat
onderzoek. Hij wilde daar dan ook de nadruk op leggen en tegelijkertijd de relatie tussen
acteur en publiek herdefiniëren. Daarom verzon hij de term “poor theatre” (1959), meestal
vertaald als sober theater. Dat hield in dat alle voor hem niet essentiële elementen zoals
kostuums, geluidseffecten, make-up, decor en belichting achterwege werden gelaten in zijn
voorstellingen. Dat is dus heel anders dan wij gewend zijn, bij ons wordt meestal heel veel
aandacht aan de vormgeving besteed. Voor de methode van Grotowski was het ook
belangrijk dat hij met een kleine vaste groep acteurs kon werken. De acteermethode en de
bijbehorende oefeningen hebben veel invloed gehad op latere theatermakers.
Acteur en lichaam: mime
Mime is theater zonder tekst. In de tijd van de oude Grieken (270 v. Chr.) ontstonden de
eerste vormen van mime. Toen was het nog slechts een manier om teksten te verduidelijken.
Langzaam veranderde dat in bewegingen zonder tekst. Bewegingen die voor zichzelf spraken.
Door Jacques Copeau werd aan het begin van de twintigste eeuw een serie lessen ontwikkeld
om de bewegingstaal van de mime te verduidelijken. Een van de leerlingen van Copeau,
Etienne Decroux, heeft zijn onderzoek naar manieren van bewegen voortgezet. Hij
ontwikkelde de ‘mime corporel’. De ‘mime corporel’ is een verzameling termen en
technieken, waarbij het uitgangspunt steeds is dat het lichaam in evenwicht blijft. Tot aan de
dag van vandaag is de ‘mime corporel’ de basis van de mime in Nederland.
Bekijk de volgende 2 filmpjes over Method acting en over Fysiek theater
http://www.youtube.com/watch?v=z9ofwr4y7H4
http://www.youtube.com/watch?v=BUWzL2hw5Uk&feature=related
HUISWERK DRAMA WEEK/LES 2
1 Bekijk ‘meepraten’ van Micha Wertheim
http://www.youtube.com/watch?v=0Q2hi_l6wgY
a
b
c
Noem 2 momenten van statuswissel.
Wat is bij zijn hoge status opvallend in taal? Wat is bij hoge status opvallend in
zijn lichaamstaal?
Micha Wertheim past steeds hetzelfde trucje toe om zijn status t.o.v. zijn
vrienden te verhogen. Welke truc is dat?
2 Doe de zelftest over de roos van Leary.
http://www.testjegedrag.nl/tjg/zelftest/zelftest.htm
a
b
c
Is de uitslag verrassend of niet? Herken je jezelf in de uitslag?
Ben je daar tevreden mee?
Elk gedrag roept ander gedrag op. Welk gedrag roep jij op?
HUISWERK DRAMA WEEK/LES 1
1 Lees de informatie over handelingsdelen, toetsen en de introductie op het vak.
2 Maak het eerste deel maken van de opdracht: Lichaamstaal en.....