uw behandeling met ipilimumab (yervoy®)

UW BEHANDELING MET IPILIMUMAB
(YERVOY®)
Oncologie/0175
ENKELE BELANGRIJKE RAADGEVINGEN
We geven u enkele handige tips om bijwerkingen te beperken en vermelden wanneer u best
de arts, de verpleegkundige (consulent) of de apotheker contacteert. Zij geven u graag meer
uitleg, dus aarzel niet om hen te contacteren.
Deze folder bevat informatie over:
1. Uw behandeling met ipilimumab
p. 3
2. Het praktisch verloop van uw behandeling
p. 4-5
3. Mogelijke bijwerkingen van ipilimumab en tips
p. 6-16
4. Thuismedicatie en ipilimumab
p. 16
5. Veel gestelde vragen
p. 17-18
6. De kostprijs
p. 18
Deze brochure helpt u bij het omgaan met de bijwerkingen.
 De groene tekst zijn tips die u kunnen helpen bij het omgaan met de klacht.
 De rode tekst geeft u meer uitleg over wat u best niet doet bij een bepaalde klacht.
 De oranje kaders geven u duidelijke instructies wanneer u contact moet opnemen met
het ziekenhuis.
Hebt u nog vragen over een bepaalde klacht, noteer ze. In een volgende consultatie zullen
we deze samen bespreken.
2
1. Uw behandeling met ipilimumab?
U zal binnenkort starten met een immunotherapie, namelijk een behandeling met
ipilimumab.
Men heeft dankzij onderzoek gezien dat voor het controleren van een melanoom een goede
immuniteit belangrijk is.
Daarom zijn er geneesmiddelen ontwikkeld die het immuunsysteem in die mate stimuleren,
dat het lichaam zelf de melanoomcellen aanvalt. Men heeft gezien dat, wanneer de therapie
aanslaat, er een lange periode van ziekte- stabiliteit kan ontstaan.
Ons immuunsysteem is een onmisbaar onderdeel van het lichaam, dat het beschermt tegen
ziektekiemen zoals bacteriën en virussen. In het algemeen detecteert het immuunsysteem
de kankercellen die niet tot het lichaam behoren en valt die aan. Het immuunsysteem kan
bijvoorbeeld speciale T-cellen “inschakelen” om de tumor aan te vallen.
Ipilimumab werkt samen met het immuunsysteem om de T-cellen actief te houden, door
een bepaalde schakelaar te blokkeren, namelijk CTLA-4. De CTLA-4 schakelaar schakelt
normaal de T-cellen uit, maar ipilimumab blokkeert dit proces waardoor het
immuunsysteem meer kans krijgt om kankercellen op te sporen en te doden.
In deze brochure overlopen we samen met u hoe de therapie verloopt en welke gevolgen
deze therapie voor u kan hebben.
3
2. Het praktisch verloop van de behandeling
Praktisch verloop De behandeling vindt plaats op de dagkliniek oncologie (gebouw K1 -4de verdieping).
Bij elke aankomst in het ziekenhuis moet u zich eerst aanmelden aan de kassa in gebouw K1K2. Na de inschrijving komt u naar de receptie van de afdeling. Daar geeft u de papieren af
die u meekreeg aan de kassa.
U kan kiezen voor een één- of een tweepersoonskamer. Als u kiest voor een
eenpersoonskamer is het aangeraden te bekijken, indien u een hospitalisatieverzekering
heeft, of die verzekering hiervoor tussen komt. Het is ook mogelijk dat er op dat moment
geen eenpersoonskamer vrij is.
De dag zelf of de dag voor de start van de therapie gebeurt er eerst een bloedafname. Dit is
om na te gaan of uw bloedwaarden in orde zijn. Dit bloedonderzoek kan eventueel door de
huisarts gedaan worden in overleg met uw behandelend arts.
Hierbij wordt vooral gekeken naar de leverwaarden, en naar de werking van de
hormoonproducerende organen (hypofyse, schildklier). Pas als de bloedwaarden gekend
zijn, wordt de therapie besteld. Dit verklaart waarom er soms een wachttijd is voor men kan
starten met de toediening.
Hoe wordt de therapie toegediend? De therapie wordt toegediend via een infuus. De arts zal met u bespreken voor de start van
de behandeling wat de therapie inhoudt en wat u van de therapie kan verwachten. Ook
eventuele administratie kan in orde gebracht worden door de arts. Wanneer u vragen heeft,
blijf er niet mee zitten, stel ze gerust!
Bij de start van de behandeling wordt er een infuus geprikt. De inlooptijd bedraagt 90
minuten. Reken erop dat u voor het volledige verloop een voor-of namiddag kan
doorbrengen in het ziekenhuis. Breng gerust iets mee ter ontspanning.
Hoe verloopt de behandeling? De behandeling bestaat uit 4 cycli. Elke cyclus omvat 3 weken. De behandeling vindt steeds
plaats op dag 1 van elke cyclus (m.a.w. om de 3 weken behandeling met ipilimumab). De
totale duur zal 12 weken zijn.
Op het einde van de therapie worden controle-onderzoeken uitgevoerd, om het effect van
de therapie na te gaan. Onderzoek heeft aangetoond dat tijdens de therapie uw
ziektetoestand aanvankelijk kan verslechteren, maar nadien een verbetering kan optreden.
Dit wordt “pseudo-remissie” genoemd, wat neer komt op “valse ziekteprogressie”. De
4
therapie heeft een lange werking, uw toestand kan ook na het beëindigen van de therapie
nog verbeteren.
Hieronder staat een schema die het verloop van uw behandeling weergeeft.
Week 1: dag -1 (de dag voor uw behandeling )
Er zal een bloedafname plaats vinden. Wanneer u op een maandag de therapie heeft, zal er
de vrijdag voor start een bloedafname doorgaan. Het kan ook zijn dat de arts de dag van
therapie een bloedafname zal laten doen.
Week 1: dag 1 (cyclus 1)
Via infuus
1
2
Product
Vorm
Tijsduur Werking
Ipilimumab
3mg/kg opgelost in
100 ml NaCl 0.9%
Spoelvloeistof
± 100 ml NaCl 0.9%
infuus
90 min.
Immunotherapie
Infuus
±
10 min.
Naspoeling
infuusleidingen
opdat
therapie volledig wordt toegediend
Week 1: dag 2 t.e.m. dag 21 (week 2 en 3)
Geen therapie
20 dagen rust. Op dag 20 kan terug een bloedafname plaatsvinden. Ter controle van de
bloedwaarden in voorbereiding van de volgende cyclus. Tenzij de arts heeft beslist dit te
doen de dag van therapie.
Week 4: terug starten bij dag -1
Idem zoals bij de eerste cyclus. Elke cyclus verloopt gelijkaardig.
Indien er geen complicaties zijn geweest tijdens de toediening, kan u na de toediening van
ipilimumab, naar huis.
Wij raden aan om de eerste keer iemand mee te brengen, zodat u niet alleen naar huis hoeft
te gaan. Op die manier kan u inschatten of het wenselijk is om voor de volgende cycli iemand
mee te brengen of niet.
5
3. Bijwerkingen
Het is mogelijk dat er tijdens de behandeling bijwerkingen optreden. De intensiteit van deze
bijwerkingen verschilt van persoon tot persoon.
Het is steeds belangrijk om uw arts en/of de verpleegkundige op de hoogte te brengen als u
bepaalde bijwerkingen ervaart. Ze zullen u adviezen verstrekken om de klachten te
verminderen of te behandelen. Wanneer u te lang wacht om een bijwerking te behandelen,
kan het soms moeilijker worden om ze te verhelpen.
Wees niet ongerust als u weinig bijwerkingen ervaart. Dit betekent niet dat de therapie
onvoldoende werkt. De bijwerkingen komen niet steeds in het begin van de therapie voor,
maar kunnen ook pas na enkele cycli optreden. De bijwerkingen variëren van persoon tot
persoon. Laat u dus ook niet beïnvloeden door de verhalen van andere mensen.
Er zijn 2 soorten bijwerkingen: bijwerkingen van het product zelf en immuungerelateerde
bijwerkingen. Laatstgenoemde verwijst naar bijwerkingen die ontstaan door een te actief
immuunsysteem. Wanneer het immuunsysteem geactiveerd is, kan het soms lichaamseigen
cellen beginnen aanvallen.
De mogelijke bijwerkingen zijn:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Vermoeidheid
Veranderingen in uw stoelgangpatroon
Veranderingen ter hoogte van uw huid
Invloed op de hormonale producerende organen
Koorts
Veranderingen ter hoogte van de lever
Invloed op seksualiteit, vruchtbaarheid
p. 7-8
p. 9-10
p. 11-12
p. 12-13
p. 13-14
p. 14-15
p. 15-16
In de informatiegids vindt u een dagboek waarin u uw klachten kan noteren. Het dagboek
kan u helpen om uw klachten in kaart te brengen als we ze samen bespreken. Breng dus
zeker uw gids mee naar de consultaties.
De verpleegkundig consulent zal u tijdens uw behandeling op vaste tijdstippen telefonisch
contacteren om te horen hoe u de behandeling ervaart. Zo kunnen we steeds tijdig zoeken
naar een mogelijke oplossing voor uw klachten.
6
1. VERMOEIDHEID
Dit is een frequente bijwerking. Vermoeidheid wordt gekenmerkt door:








u algemeen zwak voelen
zware ledematen
verminderde aandacht en concentratie
niet goed slapen, een toegenomen slaapbehoefte
geïrriteerd zijn
belemmering bij het uitvoeren van de dagelijkse activiteiten
zware vermoeidheid na een inspanning
u niet goed voelen in uw vel
Deze vermoeidheid kan een sterke impact hebben op uw dagelijkse activiteiten.
Met onderstaande tips kan u toch de mogelijke ongemakken beperken.
Mag ik sporten?
Sporten is ideaal voor de gezondheid. Dus ook tijdens uw behandeling is bewegen belangrijk.
Enkel indien u zich echt ziek of uitgeput voelt, mag u zich niet forceren. Maar probeer te
bewegen. Dit hoeft niet altijd intensief te zijn: wandelen of fietsen bijvoorbeeld, de
(klein)kinderen afhalen van school, boodschappen te voet doen, de auto wat verder
parkeren en het laatste eindje wandelen, de trap nemen in plaats van de lift,… Dit kan
allemaal helpen om uw uithouding en kracht op peil te houden.
TIPS
 Probeer uw normaal levenspatroon zoveel mogelijk te behouden.
 Plan uw activiteiten en voer ze op uw eigen tempo uit. Geef voorrang aan de
activiteiten die werkelijk nodig zijn die dag en die u graag doet.
 Kies ervoor om te doen wat u moet en wil doen en pas zo nodig uw activiteiten aan.
 Las indien nodig korte rustpauzes in.
 Slaap overdag niet te lang, rust regelmatig een half uurtje.
 Vraag hulp aan anderen wanneer nodig.
 Zorg voor een evenwichtige voeding en drink voldoende.
 Maak korte wandelingen en doe lichte activiteiten, dit kan deugd doen.
 Maak voldoende tijd vrij voor ontspanning.
 Zorg voor een goede nachtrust.
 Als u de slaap niet kan vatten, blijf dan niet in bed liggen. Sta op en ga iets drinken of
doe kort iets ontspannend.
 Als u moeilijk blijft slapen, bespreek dit dan zeker met de arts en de
verpleegkundige. Zij zullen u verder kunnen helpen.
7
LET OP
 Als u zich ongewoon vermoeid voelt, wees dan voorzichtig wanneer u met de auto
rijdt of machines bedient.
 Vermijd onnodige activiteiten, stress of spanningssituaties.
 Vermijd overmatig alcoholgebruik.
 Vermijd slapen overdag (zodat u voldoende moe bent voor het slapengaan).
 Vermijd stimulerende middelen (zoals cafeïnerijke dranken) voor het slapengaan.
WANNEER CONTACT OPNEMEN MET HET ZIEKENHUIS?
 In geval van ernstige vermoeidheid, die na deze adviezen te hebben toegepast niet
beter worden.
In het UZ Gent wordt een vijftal keer per jaar vermoeidheidsessies georganiseerd voor
patiënten en hun familie. Individueel kan u ook terecht bij de verpleegkundig consulent en
de psychologen om u hierin verder te begeleiden.
U kan ook Mindfulness volgen. Ook deze vorm van therapie heeft reeds zijn nut aangetoond
bij de aanpak van deze bijwerking. Voor meer informatie hierover kan u terecht bij de Ingrid
Jacobs, psychologe ([email protected] of 09/332.54.08) of bij Anneleen Raes,
psychologe ([email protected] of 09/332.03.85).
Tips of vragen
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
8
2. VERANDERINGEN IN UW STOELGANGPATROON
De behandeling met Ipilimumab kan leiden tot een verandering in uw stoelgangpatroon.
Meestal gaat het over diarree. Dit betekent dat u vaker stoelgang maakt en dat uw stoelgang
waterig kan zijn. Deze bijwerking is doorgaans licht tot matig ernstig. Ze gaat meestal niet
gepaard met pijnlijke krampen zoals bij buikgriep.
TIPS
 Drink regelmatig water zodat u een voldoende vochtopname hebt (1,5 l).
 Bij grote vochtverliezen is meer vocht nodig (2 tot 2,5 l). Drink dan bijvoorbeeld
sportdranken zodat u ook de nodige mineralen binnen hebt bv. Aquarius, AA drink.
 Kijk regelmatig na of uw urine niet te donker is. Dit kan een
teken zijn van uitdroging.
 Eet vet- en vezelarme voeding zoals:
o pasta, wit brood of rijst
o mager vlees (kalkoen, kip)
o cornflakes
o vis
o geschild fruit
 Stop tijdelijk het eten van vezelrijke voeding.
 Het slijmvlies van de sluitspier kan geïrriteerd zijn door de
diarree. Gebruik zacht toiletpapier of een washandje. Zorg voor
een goede lichaamshygiëne en breng een zinkzalf aan ter hoogte van de sluitspier om
de huid te beschermen.
 Vraag aan uw (huis)arts een geneesmiddel tegen diarree.
LET OP
 Vermijd voedingsmiddelen die de darmbeweging doen toenemen:
 grote en vetrijke maaltijden
 alcohol (bier, wijn)
 cafeïnehoudende dranken (koffie, thee, chocolade)
 voeding met grove vezels, zaden of pitten (volkorenbrood)
 schillen van fruit, noten
 Vermijd voedingsmiddelen die de gasvorming verhogen:
 ui, prei, kool, knoflook, paprika, komkommer, meloen
 koolzuurhoudende dranken
 Vermijd voedingsmiddelen die de darmslijmvliezen irriteren: sterke kruiden en
specerijen.
 Vermijd producten die sorbitol bevatten (snoepgoed & kauwgom).
 Vermijd het drinken van water tijdens en tot 1 uur na de maaltijd.
 Vermijd melk en zuivelproducten (melk, yoghurt, ijs, kaas, room).
9
Ook aanhoudende misselijkheid of buikpijn met verlies van eetlust kan een bijwerking zijn
ter hoogte van het maag-darmstelsel.
WANNEER CONTACT OPNEMEN MET HET ZIEKENHUIS?
 Als de diarree gepaard gaat met koorts, ernstige krampen of braakneigingen.
 Als u last hebt van uitdrogingsverschijnselen: een droge mond, een droge tong, droge
lippen, een droge en verrimpelde huid en donkere urine.
 Wanneer u aanhoudende diarree heeft
 Als u last hebt van een bloederige stoelgang of zwarte stoelgang
 Als u last heeft van slijm in de stoelgang
Tips of vragen
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
10
3. VERANDERINGEN TER HOOGTE VAN UW HUID
De behandeling met Ipilimumab kan bijwerkingen hebben ter hoogte van de huid. Die
veranderingen zijn:






een droge / schilferige huid
rash (rode puntjes over het hele lichaam)
jeuk
zweertjes in de mond of ontsteking
peeling van de huid of blaren
roodheid, zwelling van de huid
Belangrijk: Ipilimumab veroorzaakt geen haaruitval!
TIPS
 Gebruik regelmatig een verzachtende en vochtinbrengende crème, vooral op droge
zones.
 Gebruik een neutrale vochtinbrengende crème, geen geparfumeerde crèmes.
 Neem liever een douche in plaats van een bad. In bad zal uw huid te veel verweken.
 Gebruik bij het douchen best een neutrale en ongeparfumeerde douchegel.
 Gebruik een hoge beschermingsfactor (bv. factor 50) bij blootstelling aan de zon.
 Draag best loszittende, katoenen kledij. Zorg voor een goede verluchting van de huid.
 Als u last hebt van jeuk, vraag dan een jeukstillend geneesmiddel aan uw arts of
apotheker.
 Een bad met stijfsel kan deugd doen voor de huid en de jeuk
LET OP
 Vermijd directe blootstelling aan de zon.
 Vermijd te warme of te veelvuldige douches.
WANNEER CONTACT OPNEMEN MET HET ZIEKENHUIS?
 Als de huiduitslag en/of de jeuk hinderlijk wordt
Tips of vragen
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
11
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. INVLOED OP DE HORMOON PRODUCERENDE ORGANEN
De behandeling met Ipilimumab kan bijwerkingen hebben ter hoogte van de hormoon
producerende organen zoals de bijnieren, de schildklier en de hypofyse.
Symptomen kunnen zijn:











Ongebruikelijk en aanhoudend koude of warmtegevoel
Onvermogen zich te kunnen concentreren
Extreme vermoeidheid
Verandering in de stoelgang
Onverklaarbaar gewichtsveranderingen
Extreme aanhoudende hoofdpijn die niet overgaat met een pijnstiller.
Verminderd seksueel verlangen en/of impotentie (geen seksuele prestaties kunnen
leveren)
Geestelijke of stemmingswisselingen (bv. vergeetachtig, prikkelbaarheid, verward)
Spierzwakte of spierpijn
Duizeligheid, flauwvallen
Slaapstoornissen, gejaagd gevoel
Deze symptomen kunnen wijzen op een probleem ter hoogte van uw
hormoonproducerende organen. Contacteer uw arts.
Via het bloed kunnen artsen veranderingen zien in uw hormoonproductie. Uw bloed wordt
op regelmatig gecontroleerd hiervoor.
WANNEER CONTACT OPNEMEN MET HET ZIEKENHUIS?
 Bij aanhoudende klachten of wanneer een bepaald symptoom zich in belangrijke mate
voordoet.
Tips of vragen
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
12
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
5. KOORTS
De behandeling met ipilimumab kan aanleiding geven tot koorts en gaat eventueel gepaard
gaan met een grieperig gevoel.
Meestal treedt de koorts of de koude rillingen op op het moment dat de therapie gegeven
wordt in de dagkliniek. Wanneer u dit ervaart, meldt dit aan de verpleegkundige. Zij zal het
infuus langzamer laten inlopen.
Wanneer koorts na inname van een koortswerend middel (bv. Dafalgan®) blijft aanhouden
moet u contact opnemen met de arts. Een ziekenhuisopname kan nodig zijn om een
behandeling tegen infectie op te starten.
Tekenen van infectie kunnen zijn:




koorts, zweten, koude rillingen
hoofdpijn
spierpijn
ziektegevoel
TIPS
 Heeft u last van koude rillingen of algemeen minder goed gevoel, bedenk dan om eens
de temperatuur te meten. Aanhoudende koorts kan wijzen op een eventuele bijkomende
infectie.
 Wanneer de koorts blijft aanhouden na het innemen van een koortswerend middel (bv.
Dafalgan) of bij 38°C of meer, steeds het ziekenhuis verwittigen!
 Neem voldoende rust en drink voldoende.
 Neem strikt de voorgeschreven medicatie.
13
WANNEER CONTACT OPNEMEN MET HET ZIEKENHUIS?
 Als u tekenen van infectie waarneemt of koorts hebt
 Vanaf 38°C STEEDS contact opnemen met uw behandelende arts, de verpleegkundig
consulent of de verpleegkundige van dagkliniek/hospitalisatieafdeling. Neem nooit op
eigen initiatief geneesmiddelen in als u vermoedt dat u een infectie hebt.
Tips of vragen
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
6. VERANDERING TER HOOGTE VAN DE LEVER
De behandeling met ipilimumab® kan een verminderde werking van de lever tot gevolg
hebben. Dit kan zich uiten in volgende symptomen:







Je ziek voelen of zijn
Vermoeidheid
Hoofdpijn
Gele verkleuring van het oogwit en/of de huid
Zwakte
Aanhoudende misselijkheid of buikpijn, verlies van eetlust
Donkere urine, bleke ontlasting
Deze symptomen moeten zeker gemeld worden wanneer ze zich voordoen. Ook tijdens
bloedafnames worden deze waarden in de gaten gehouden door de arts. Wanneer de
waarden afwijkend zijn zal u dat doorgegeven worden.
14
WANNEER CONTACT OPNEMEN MET HET ZIEKENHUIS?
 Als u deze symptomen in ernstige mate waarneemt.
Tips of vragen
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
7. INVLOED OP DE SEKSUALITEIT
De invloed van een behandeling op de seksualiteit is voor iedere patiënt verschillend. Zowel
de lichamelijke als emotionele gevolgen van uw ziekte en uw behandeling kunnen gevolgen
hebben voor uw seksuele behoeften en uw seksleven. Het is goed mogelijk dat u door
andere zorgen uw seksleven nu minder belangrijk vindt. Misschien moeten u en uw partner
nog wennen aan de nieuwe situatie. Het kan ook zijn dat u door de therapie een aantal
lichamelijke klachten ondervindt zoals vermoeidheid en diarree. Ook daardoor kan de zin om
te vrijen sterk verminderd zijn. Tijdens uw behandeling hebt u misschien meer behoefte aan
begrip, warmte en intimiteit.
Deze zaken bespreekbaar maken is belangrijk. Door erover te praten met uw partner leert u
elkaar beter te begrijpen. Ook met uw zorgverleners kunt u problemen rond seksualiteit
bespreken.
Tijdens uw behandeling is het belangrijk om voorbehoedsmiddelen te gebruiken. Een
mogelijke zwangerschap moet nu immers voorkomen worden omdat de therapie schadelijk
kan zijn voor de baby.
Ook borstvoeding wordt afgeraden. Men weet nog niet welk effect dit zou kunnen hebben
op uw baby.
15
Tips of vragen
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
4. Thuismedicatie en ipilimumab
Als u een geneesmiddel inneemt geef dit dan steeds door aan uw arts. Het is belangrijk dat u
steeds alle medicatie, alle voedingssupplementen of andere homeopatische middelen
doorgeeft aan uw arts. Deze middelen kunnen eventueel een interactie hebben met
ipilimumab.
Geneesmiddelen die beter niet worden gecombineerd met Ipilimumab:
Voor het starten van ipilimumab:
Het gebruik van systemische corticosteroïden zoals Medrol®, dexamethasone®,
prednisolone® enz. vermijden, omdat deze de activiteit en doeltreffendheid van ipilimumab
verstoren. Indien u reeds systemische corticoïden gebruikt, gelieve uw behandelend arts te
verwittigen. U mag in geen geval de therapie op eigen initiatief stoppen.
Na de start van de behandeling met ipilimumab:
Corticosteroïden kunnen aangewezen zijn voor de bestrijding van immuungerelateerde
bijwerkingen. Corticosteroïden zullen zo nodig worden voorgeschreven door uw
behandelend arts.
16
5. Veel gestelde vragen
Wat is het verschil tussen ipilimumab en chemotherapie?
Ipilimumab kan uw lichaam helpen tegen de kanker te vechten door de activiteit van uw
immuunsysteem te verhogen. In tegenstelling tot chemotherapie heeft ipilimumab geen directe
invloed op de groei van de tumorcellen. Het ondersteunt enkel de cellen van uw immuunsysteem
om tegen de kanker te vechten.
Zal ik mijn haar verliezen tijdens de behandeling?
Patiënten die enkel met ipilimumab behandeld worden, verliezen hun haar meestal NIET.
Moet ik voorzorgen nemen als ik met andere mensen in contact kom?
Er hoeven GEEN ‘contactvoorzorgsmaatregelen’ genomen worden zoals bij een behandeling
met chemotherapie. Normaal gezien wordt er bij chemotherapie gevraagd om niet in
contact te komen met lichaamsvochten van de patiënt (geslachtsgemeenschap,
uitwerpselen, speeksel, zweet,… ) omdat actieve reststoffen schadelijk kunnen zijn voor de
naasten. Bij immunotherapie is dit niet het geval.
Aangezien ipilimumab immunotherapie is, moet u zich hierover dus geen zorgen maken. U
moet er echter wel over waken dat u in geen geval zwanger wordt. Indien dit toch het geval
zou zijn, moet u onmiddellijk de arts verwittigen.
Wat gebeurd er als ik ernstige bijwerkingen doe?
Wanneer er een ernstige bijwerking optreedt, zal de arts een bijkomende therapie starten om de
bijwerkingen onder controle te krijgen. Wanneer de bijwerkingen niet beteren, kan dat soms een
reden zijn om de therapie voor een bepaalde periode te staken tot de bijwerkingen onder controle
zijn. Soms wordt de therapie gestopt.
Zijn de bijwerkingen tijdelijk?
In de meeste gevallen verdwijnen de bijwerkingen met de juiste behandeling na verloop van tijd.
Sommige patiënten ondervinden echter bijwerkingen die niet volledig verdwijnen en een
aanhoudende behandeling vereisen. Hoe sneller een bijwerking gesignaleerd wordt, hoe kleiner de
kans op blijvende gevolgen.
Waarom duurt het zo lang om na te gaan of mijn behandeling werkt?
Ipilimumab kan het immuunsysteem activeren. Het verhoogt daarvoor het aantal T-cellen in uw
lichaam. De tijd die nodig is om het immuunsysteem te activeren en deze T-cellen op te bouwen
varieert. Zodra uw immuunsysteem geactiveerd is, kan het kankercellen vinden en aanvallen. Het is
een indirecte manier om kanker te bestrijden en in sommige gevallen kan het langer duren voordat
het effect op de kanker zichtbaar wordt. Gunstige effecten kunnen pas gezien worden vanaf drie à
vier maand.
17
Werkt de therapie altijd?
Niet iedereen ondervindt voordeel bij de behandeling. Wanneer de therapie wel voordeel geeft kan
dat op verschillende manieren tot uiting komen. Sommige patiënten ondervinden dat de tumor snel
of geleidelijk krimpt. Bij anderen verdwijnt deze volledig na start van therapie. Bij sommigen groeit
de tumor eerst, voordat het immuunsysteem in actie schiet, waarna hij kleiner wordt. Bij anderen
verkleint de tumor niet, maar voorkomt het immuunsysteem dat hij verder groeit.
6. Kostprijs
Ipilimumab is een zeer duur product. Deze behandeling wordt via het ziekenfonds volledig
terug betaald. Wanneer u niet bent aangesloten bij een mutualiteit, gelieve dit te melden
aan uw behandelend arts.
Verantwoordelijke uitgever: Oncologisch Centrum UZ Gent, januari 2014
Deze brochure werd enkel ontwikkeld voor gebruik binnen het UZ Gent. Alle rechten voorbehouden. Niets uit
deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar
gemaakt, in enige vorm of op enige wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Oncologisch
Centrum UZ Gent.
18