Hoe schadelijk zijn GBM voor de gezondheid?

Hoe schadelijk zijn GBM voor de gezondheid?
Toxicologie, referentiekader en het voorbeeld van Glyfosaat
Jan TYTGAT
Toxicologie & Farmacologie
KU Leuven
www.toxicologie.be
Gent, 41e VOLSOG fytodag, 15 December 2016
Definitie: Gewasbeschermingsmiddelen (GBM)
Welke GBM ?
Welke GBM ?
Welke GBM ?
Welke GBM ?
Welke GBM ?
Werkzame stof vs. Hulpstof
Werkzame stof vs. Hulpstof
Toxiciteit: wat is dat?
Acute toxiciteit: LD50 en LC50
Acute toxiciteit: LD50
Chronische toxiciteit
Gevarencategorieën
Veiligheidsaanbevelingen
Referentiekader: risico-evaluatie
Risico (‘Risk’) = ongewenst gevolg van een bepaalde activiteit (‘Hazard’) in relatie tot de
waarschijnlijkheid waarmee het zich kan voordoen;
(‘Hazard’ = GBM)
Risico-inschatting = identificatie en beschrijving van GBM, blootstelling aan GBM,
dosis-respons relatie en beschrijving van het risico
Risico-management = proces leidend tot beste ondernemende actie op basis van
risico-inschatting en sociaal-economisch-politieke beweegredenen
Referentiekader: risico-evaluatie
Hoe wordt een risico uitgedrukt?
• Stoffen zonder drempelwaarde: waarschijnlijkheid van extra geval per tijdseenheid in een
populatie (1 extra op 1.000.000, bijv. kanker na 70 jaar)
• Stoffen met drempelwaarde: verhouding ‘blootstelling / geen effect niveau’
Referentiekader: risico-evaluatie
Risico-inschatting
• identificatie en beschrijving van GBM:
wat is evidentie en relevantie van data?
data bestaande uit: - humane epidemiologie
- proefdieren gegevens
- ondersteunende data (DNA, biochemische testen, …)
data over structuur-activiteit relatie (SAR)
data over dosis-respons relatie (DRR)
• niet-kankerverwekkende stoffen: drempelwaarde, ‘NOEL’, ‘NOAEL’ en ‘LOAEL’,
veiligheidsfactoren en veiligheidsgrens
Referentiekader: risico-evaluatie
Risico-inschatting
• niet-kankerverwekkende stoffen:
NOEL = ‘No Observed Effect Level’
NOAEL = ‘No Observed Adverse Effect Level’
LOAEL = ‘Lowest Observed Adverse Effect Level’
ADI = ‘Acceptable Daily Intake’ (aanvaardbare dagelijkse inname)
MRL = ‘Minimal Risk Level’ (residutolerantie, maximale residu limiet)
RfD = Referentie Dosis (cf. ADI)
Veiligheidsfactoren
• ADI = NOAEL / Veiligheidsfactor(en)
• RfD = NOAEL / Veiligheidsfactor(en)
Referentiekader: risico-evaluatie
Risico-inschatting
• Veiligheidsfactoren
10x
humane variabiliteit
10x
extrapolatie van dier naar mens
10x
bij gebruik van niet-chronische data
10x
bij gebruik van LOAEL i.p.v. NOAEL
0.1 – 10x
‘modifying factor’ (kinderen, zwangere vrouwen, …)
Referentiekader: risico-evaluatie
Risico-inschatting
• kankerverwekkende stoffen: IARC en EPA, geen drempelwaarde, mathematische modellen
Referentiekader: risico-evaluatie
Risico-inschatting
• variabiliteit en onzekerheid
foutieve bemonstering
foutieve meting
variabiliteit in natuurlijke (eco-)systemen
variabiliteit in menselijk gedrag
limitaties van (simulatie-)modellen
limitaties in professionele expertise
Referentiekader: risico-evaluatie
Risico-management
• streven naar ‘nul tolerantie’ (‘zero risk’)
• de minimis risico (‘<10-6 lifetime cancer risk’)
• streven naar algemene veiligheid (NOEL)
• aanname van een aanvaardbaar risico (regulerende standaard)
• ‘risk tradeoffs’
‘risk vs. benefit’ (ziekte vs. inkomen)
‘risk vs. other risk’ (epidemie vs. neveneffect GBM)
• relatie blootstelling GBM vs. achtergrond
• rokers
Glyfosaat
Glyfosaat
Glyfosaat
Glyfosaat
Dank U wel voor Uw aandacht.
Vragen?