Verlangen naar Erkenning - Gerrie Reijersen van Buuren

Het belangrijkste object in de praktijk van contextueel therapeut Gerrie Reijersen van
Buuren is een bak met poppetjes. Wie gaat
graaien in de grote bak komt niet alleen Duploen Playmobilpoppetjes tegen, maar ook schatkistjes, houten blokjes, stukjes rood en blauw
touw en verschillende andere voorwerpen. Dit
alles is voor Gerrie Reijersen van Buuren onmisbaar bij de therapie die zij aanbiedt, onder
de noemer ‘therapie in beeld’. Recent schreef
zij een boek over deze therapievorm: Verlangen naar erkenning.
‘Playmobiltherapie’
TEKST: WILLEKE HERWIG
G
errie Reijersen van
verschilt per cliënt en per gesprek. Reijersen van
Buuren is een warme,
Buuren volgt de cliënt in zijn verhaal en zet intushartelijke vrouw, moeder
sen zelf de poppetjes op tafel waarmee ze het vervan vijf kinderen, onder
haal uitbeeldt. De cliënt kan dan ingrijpen wanneer
wie een pleegzoon, en
ze iets verkeerd heeft begrepen. In andere gevallen
oma van vijf kleinkindevraagt de therapeut haar cliënten hun situatie, zoals
ren. Ze werkt sinds nedie is of zoals ze die zouden willen hebben, zelf te
gen jaar als medisch
schetsen met behulp van de poppetjes. Ze kiezen
maatschappelijk werkdan zelf de poppetjes die ze willen gebruiken, bijster in een ziekenhuis. Tijdens haar werk in het
voorbeeld een spookpoppetje dat een bepaalde
ziekenhuis komt ze vaak in aanraking met mensen
angst uitbeeldt, of een poppetje met jacquet en hoge
die worden geconfronteerd met de eindigheid van
hoed dat de afstandelijke, afwezige vader verbeeldt.
het bestaan. Daarbij raakte haar de pijn van gebroDe stukjes touw verbeelden de relatie tussen de
ken relaties zozeer, dat ze besloot de opleiding converschillende personen.
textuele therapie te gaan volgen. Gerrie was er namelijk van overtuigd dat deze
therapie haar het beste in staat
De drie poppetjes
zou stellen mensen te helpen.
Volgens Reijersen van Buuren heeft iedereen ten minste drie ‘poppetjes’ in
zich. Het kleintje staat voor het diepste innerlijk, je echte ‘zelf’. Bij dit kleinDuplo
tje hoort een schatkist, met daarin de erfelijke eigenschappen die je bij je
Hierbij ontdekte ze ook de ‘popgeboorte meekrijgt. Het kleintje, je diepste innerlijk, is heel kwetsbaar.
petjestaal’, zoals die ontwikkeld
Daarom heeft iedereen ook een ‘reddertje’ in zich, dat eigenschappen uit de
is door Marleen Diekman. In
schatkist kan opdiepen om je innerlijk te beschermen. Wanneer je diepste
haar eigen praktijk voor contexzelf bijvoorbeeld heel angstig is, kan het soms wel goed zijn om uit de schattuele therapie werkte ze dat
kist wat stoerheid te halen, om zo je innerlijk te beschermen. Maar daarin
verder uit; waar Diekman alleen
moet je niet doorslaan. Wanneer je ‘reddertje’ de baas speelt over je ‘kleinDuplopoppetjes gebruikte, getje’ wordt dat uitgebeeld door het poppetje dat het reddertje uitbeeldt, op
bruikt Gerrie Reijersen van
een houten blokje te zetten. Daardoor torent het boven de andere poppeBuuren ook (voornamelijk)
tjes uit.
Playmobilpoppetjes. In de loop
Het derde poppetje staat voor de volwassene die je bent. Als het goed is, is
van de tijd leerde ze veel van
er een innerlijke dialoog tussen de drie poppetjes, waarbij de volwassene de
haar cliënten: iedereen gebruikt
coördinator is. Geen van de drie poppetjes zal dan de baas spelen, maar ze
de poppetjes op zijn eigen manier. De precieze manier waarop
zijn met elkaar in balans.
de poppetjes worden ingezet,
Zichtbaar
Door de poppetjes te gebruiken wordt het probleem van de cliënt uitgebeeld en zichtbaar gemaakt. De soms verwarrende problemen worden
gestructureerd, waardoor de cliënt én de therapeut
helderder kunnen zien wat er aan de hand is en wat
er zou kunnen veranderen. Een belangrijk voordeel
van de poppetjestaal is dat je elkaar niet aan hoeft
te kijken, en dat praat vaak makkelijker. Ook zorgt
het zichtbaar maken van de problematiek ervoor
dat mensen gemakkelijker onthouden wat er is besproken. Wanneer de
cliënt zelf ook Playmobil of Duplo in huis
heeft, kan hij zelfs thuis
de situatie ‘nabouwen’
en zo vertellen wat er is
besproken. En als zich
thuis weer een probleem voordoet, kan de
cliënt de beelden van de
poppetjes voor zich
zien. Daardoor is hij
zich meer bewust van
wat er gebeurt en hoe
hij daarop reageert,
zodat de therapie ook
tussen de afspraken in
doorgaat.
Verlangen
In haar boek Verlangen naar erkenning, dat verschijnt bij Uitgeverij Boekencentrum in Zoetermeer,
legt Reijersen van Buuren eerst de ‘poppetjestaal’
uit, waarna ze tien voorbeelden laat zien uit haar
praktijk. De voorbeelden variëren van rouwverwerking en relatietherapie tot opvoedingsondersteuning, alles met behulp van de Duplo- en Playmobilpoppetjes. Aan veel problemen waarmee
mensen in de praktijk van Reijersen van Buuren
komen, ligt het verlangen ten grondslag te mogen
zijn wie ze eigenlijk zijn. Sommige mensen weten
van zichzelf wie ze diep vanbinnen zijn, maar anderen weten dat niet of willen dat niet weten. Ze durven niet te zeggen wat ze nodig hebben, uit angst
afgewezen te worden of iemand te kwetsen. Ze
ontwikkelden een mechanisme om hun kwetsbaarheid te beschermen, en nemen dat hun hele leven
mee.
Dat mechanisme kan gaan werken als een overlevingsmechanisme, dat uit de hand loopt en waarop
men geen grip meer heeft. Reijersen van Buuren
leert haar cliënten het mechanisme constructief in
te zetten, door het te onderkennen en bewust te
gaan gebruiken. Het gaat erom dat de drie poppetjes (zie kader) met elkaar in balans komen: het
kleintje wordt serieus genomen en de middelste
(het reddertje) doet niet meer dan zijn taak is, terwijl de volwassene dat coördineert. Hierdoor ontstaat een innerlijke harmonie, waarin je volledig
jezelf kunt zijn en je
toch in voldoende
mate kunt aanpassen
aan de mensen om je
heen.
Spelen
Niet alle cliënten zijn
direct gecharmeerd
van de poppetjes,
maar uiteindelijk zien
ze er meestal wel het
nut van in. Zo reageerde een cliënte
eens als volgt: ‘Toen
je de eerste keer die
poppetjes pakte,
dacht ik: Die is gek...
Ze denkt toch niet dat
ik met Duplo ga zitten
spelen? Maar na de eerste keer wist ik meer over
mezelf dan ik in de vijftig jaar van mijn hele bestaan
te weten ben gekomen.’ Voor de therapie is geen
fantasie nodig, volgens Reijersen van Buuren. Wel is
het nodig dat de cliënt op zichzelf kan en durft reflecteren. Wat op tafel komt te staan is namelijk je
echte leven, waarvan je je misschien niet bewust
was, maar dat diep vanbinnen wel bestond. En dat
kan heel confronterend zijn. Ook is het nodig dat de
cliënt bepaalde patronen durft en wil veranderen,
zodat er een innerlijke balans ontstaat tussen de
drie poppetjes en ze een eenheid gaan vormen. Alleen dan kom je als persoonlijkheid volledig tot je
recht, en kun je goed functioneren te midden van je
geliefden.
Naar aanleiding van Gerrie Reijersen van Buuren, Verlangen naar erkenning, ISBN 978 90 239 2477 7, Uitgeverij Boekencentrum Zoetermeer 2010, € 15,90