Anton Hafkenscheid 4 november 2011 Utrecht

-met aandacht voor
monitoring
als hulpinstrument
de thematiek van authenticiteit
Anton Hafkenscheid
6 december 2012

Verplichte aanlevering ROM-gegevens

Zo niet: sancties (kortingen!)

Benchmarking

Dominantie CGT

Zorgverzekeraars bewakers kwaliteit

Dreiging hoge eigen bijdragen cliënten

Bestuurders verdienen meer dan ministers

Protocollaire behandeling

door goedkope, laag opgeleide psychologen in profitinstellingen

Cliënten met dezelfde scores zijn dezelfde cliënten

Cliënten zijn ongevoelig voor sociale wenselijkheid,
hello-goodbye-effecten etc.

Vragenlijstscores hebben een hoge externe validiteit



Hafkenscheid, A. (2010). Rammelende ROM in de ggz:
geen ROM zonder Routine Process Monitoring.
GZ-Psychologie, 2, 12-17.
Hafkenscheid, A. (2012). Subjectiviteit bij de interpretatie
van het grafisch scoreverloop op monitorinstrumenten.
Tijdschrift voor Psychiatrie, 54, 29-134.
van Os, J., Kahn, R., Denys, D., Schoevers, et al. (2012).
ROM: Gedragsnorm of Dwangmaatregel? Commentaar op
het Themanummer ROM. Tijdschrift voor Psychiatrie, 54,
245-253.
1.
Vertroebeling door verschillen in casemix
2.
Uitnodiging tot vertekening door selectie
3.
Instrumentenmix: onvergelijkbare instrumenten
4.
Lage sensitiviteit: symptoomreductie vaak geen
doel en/of niet haalbaar
5.
Copyright: aan verkoop instrumenten wordt grof
verdiend
Niets....!



Tegenwicht aan protocollaire RCT-benadering,
Ondersteuning van individuele cliënt en
behandelaar
Behoud van professionele vrijheid
0
Nooit
1
Zelden
2
Soms
3
Vaak
7. Ik ben ongelukkig in mijn huwelijk /relatie
13. Ik ben een tevreden mens
17. Ik heb een onbevredigend seksleven
28. Ik werk/studeer niet zo hard als vroeger
4
Bijna altijd
Voormeting (OQ-45)
Voormeting (OQ-45)
Fb aan TH
Geen Fb aan TH
OQ-score sessie 2
OQ-score sessie 3
OQ-score sessie X
Nameting (OQ-45)
% patiënten RC? (verbeterd)
% patiënten CS? (hersteld)
OQ-score sessie 2
OQ-score sessie 3
OQ-score sessie X
Nameting (OQ-45)
% patiënten RC? (verbeterd)
% patiënten CS? (hersteld)
OQ-scores ‘Not On Track’-patiënten + Fb <
OQ-scores ‘Not On Track’-patienten + Fb
Effectgroottes: 0.16 ≤ d ≤ 0.70



Fb alleen effectief bij ‘Not On Track’patiënten als therapeut Fb actief gebruikt.
Fb alleen effectief bij ‘Not On Track’patiëntenbij kortdurende behandelingen.
Verschil met Lambert c.s.: minder verfijnde
Fb.


Zwaardere cliënten dan in de eerdere studies
BYU
Toegevoegde waarde van Fb veel kleiner dan
in eerdere studies BYU

ORS-SRS

Klantmodel

Sturend monitoren
Individueel
(Hoe ging het met uzelf?)
I----------------- ---------------------------- -------------------------- I
Interperso onlijk
(Hoe ging het in het contact met mensen die dicht bij u staan ?)
I----------------------------------------- ------------------------------ I
Maatschappelijk
(Hoe ging het met uw functioneren in de samenleving: werk, opleiding,
vriendschappen e.d.?)
I---------------------------------------- ------------------------------- I
Relatie/contact
Ik voelde me niet
gehoord , begrepen en
gerespecteerd.
I------------------------------- ---------------------------------------- I
Ik voelde me gehoord ,
begrepen en
gerespecte erd
Doelen en Onderwerpen
We hebben niet
gewerkt (gepraat over)
waar aan ik wilde
werken (waar over ik
wilde praten).
I------------------------------- ---------------------------------------- I
We hebben gewerkt
(gepraat over)
waaraan ik wilde
werken (waar over ik
wilde praten).
Aanpak en/of Werkwijze
De aanpak/werkwijze
van
over
dewilde
behandelaar
praten
sloot
niet
wat
ik
wanted
toaan
workbijon
and
zoektalk
of nodig
aboutheb.
I------------------------------- ---------------------------------------- I
De aanpak/werkwijze
van de behandelaar
sloot aan bij wat ik
zoek of nodig heb.
Uit uw scores blijkt
dat u niet erg vooruit
gaat!
Uit uw scores
blijkt ..
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Hafkenscheid, A. (2008). Routine Process Monitoring: ervaringen uit de
praktijk. Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 46, 327-345.
Hafkenscheid, A. (2009). The impact of psychotherapy sessions: internal
structure of the Dutch Session Evaluation Questionnaire (SEQ). Psychology
and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 82, 99-111.
Hafkenscheid, A. (2009) Routine Process Monitoring (RPM) in
partnerrelatiebehandelingen. Directieve Therapie, 29, 5-25.
Hafkenscheid, A. (2010). De Outcome rating scale (ORS) en de Session rating
scale (SRS): enkele psychometrische kenmerken van de Nederlandse versies.
Tijdschrift voor Psychotherapie, 36, 394-403.
Hafkenscheid, A., Duncan, B.L. & Miller, S.D. (2010). The Outcome and
Session Rating Scales: a cross-cultural examination of the psychometric
properties of the Dutch translation. Journal of Brief Therapy, 7, 1-12.
Hafkenscheid, A. & Veeninga, A.T. (2011). Een eenvoudige methode om te
meten of de behoeften en wensen van patiënten worden vervuld. Tijdschrift
voor Psychotherapie, 37, 116-126.
Verandering en groei door
constructief en authentiek
‘repareren’ van onvermijdelijke alliantiebarsten in
‘hier-en-nu’ therapeutische relatie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Hafkenscheid, A. (2004). De interpersoonlijke communicatietheorie (ICT) van Donald J.
Kiesler (1) De theorie. Psychopraxis, 6, 15-19.
Hafkenscheid, A. (2004). De interpersoonlijke communicatietheorie (ICT) van Donald J.
Kiesler (2). De praktijk. Psychopraxis, 6, 59-64.
Hafkenscheid, A. (2004). Hoe ‘Rogeriaans’ is de interpersoonlijke communicatietheorie
en -therapie (ICT) van Donald J. Kiesler? Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 42,
267-278.
Willemse, Y. & Hafkenscheid, A. (2009). Stagnaties in de therapeutische alliantie
signaleren en repareren. Tijdschrift voor Psychotherapie, 35, 342-357.
Hafkenscheid, A. & Gundrum, M. (2010). De therapeutische relatie als
onderhandelingsproces: het resolutiemodel voor alliantiebarsten van Safran.
Gedragstherapie, 43, 127-147.
Hafkenscheid, A. (2012). Hoe kameleontisch of authentiek ben ik als psychotherapeut?
Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 50, 52-65.
Hafkenscheid, A. (2012). Werken met gehechtheidproblematiek: emotionele implicaties
voor de therapeut. Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 50, 236-252.
Hafkenscheid, A. (2012). Monitoren van het therapeutisch proces: het perspectief van
de therapeut. Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 50, 339-356.
Eigen gevoelens, cognities en actietendencies als
kompas
1= sterk oneens
4 = neutraal
7 = sterk eens
a. Ik heb momenteel het vertrouwen dat onze therapeutische samenwerking
zal slagen.
b. Momenteel vind ik deze cliënt moeilijk om mee te werken.
c. Ik voelde me nogal gefrustreerd tijdens de afgelopen sessie met deze cliënt.
d. Ik weet momenteel niet of ik in staat ben deze cliënt goed te kunnen helpen.
e. Ik vind het momenteel prettig om met deze cliënt te werken.
f. Momenteel ervaar ik de werkrelatie met deze cliënt als productief.
g. Momenteel ervaar ik het contact tussen deze cliënt en mij als open en
authentiek.
Omcirkel per vraag het cijfer dat uw gevoel over dit
therapiegesprek het beste weergeeft.
Dit therapiegesprek was:
slecht
1
2
3
4
5
6
7
goed
moeilijk
1
2
3
4
5
6
7
eenvoudig
waardevol
1
2
3
4
5
6
7
waardeloos
oppervlakkig
1
2
3
4
5
6
7
diepgaand
ontspannen
1
2
3
4
5
6
7
gespannen
onprettig
1
2
3
4
5
6
7
prettig
gevuld
1
2
3
4
5
6
7
leeg
ALS IK BIJ HEM BEN GEEFT HIJ MIJ HET GEVOEL ...
...door hem gecommandeerd te worden.
...verantwoordelijk te zijn voor de gang van zaken.
...alsof ik zijn grenzen overschrijd.
...zijn goede eigenschappen te willen benadrukken.
1: helemaal niet van toepassing
2: een beetje van toepassing
3: nogal van toepassing
4: sterk van toepassing
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Hafkenscheid, A. (2003). Objective countertransference: do patients’ interpersonal
impacts generalise across therapists? Clinical Psychology & Psychotherapy, 10, 31-40
Hafkenscheid, A. (2005). The Impact Message Inventory (IMI-C): Generalisability of
patients’ command and relationship messages across psychiatric nurses. Journal of
Psychiatric and Mental Health Nursing, 12, 325-332.
Hafkenscheid, A. & Kiesler, D. (2007). Assessing objective countertransference: a
comparison of two different statistical procedures in three different samples.
Psychotherapy Research, 17, 393-403.
Hafkenscheid A. & Rouckhout, D. (2009). Circumplex structure of the Impact Message
Inventory (IMI-C): An empirical test with the Dutch version. Journal of Personality
Assessment, 91, 187-194.
Hafkenscheid, A. (2012). Assessing ‘objective’ countertransference with a computerdelivered Impact Message Inventory (IMI-C). Clinical Psychology & Psychotherapy, 19,
37-45.
Hafkenscheid, A. & Rouckhout, D. (in druk). The Impact Message Inventory (IMI-C): a
replication study of its circumplex structure in a Dutch sample. Journal of Personality
Assessment.
7.
Sodano, S.M., Tracey, T.J.G., & Hafkenscheid, A. (ingediend). A Brief Dutch Language
Impact Message Inventory–Circumplex (IMI–C Short) Using Non-Parametric Item
Response Theory.
Verkorte webversie

net zo goed en

veel gebruiksvriendelijker
dan papieren versie

webversie kosteloos te gebruiken:
www.research.imi-c.org
1
Sterk mee
oneens
2
3
4
5
6
Neutraal
7
Sterk mee
eens
____ a. Ik heb momenteel het vertrouwen dat onze therapeutische samenwerking zal slagen.
____ b. Momenteel vind ik deze cliënt moeilijk om mee te werken.
____ c. Ik voelde me nogal gefrustreerd tijdens de afgelopen sessie met deze cliënt.
____ d. Ik weet momenteel niet of ik in staat ben deze cliënt goed te kunnen helpen.
____ e. Ik vind het momenteel prettig om met deze cliënt te werken.
____ f. Momenteel ervaar ik de werk relatie met deze cliënt als productief.
____ g. Momenteel ervaar ik het contact tussen deze cliënt en mij als open en
authentiek .
Verbondenheid en autonomie
1.
2.
3.
4.
Boven-Samen
Boven-Tegen
Onder-Tegen
Onder-Samen
Door therapeut
Waarschijnlijke
Mogelijke
ervaren
complementaire valkuil
voorkeurspositie therapeutpositie: therapeut:
patiënt:
Overweeg te
investeren in:
Boven-Samen
(FD)
Onder-Samen
(FS)
te volgend, te
harmonieus
meer sturing
en/of meer
confrontatie
Boven-Tegen
(HD)
Onder-Tegen
(HS)
te volgend, te
conflictueus
meer sturing
en/of meer
samenwerking
Onder-Tegen
(HS)
Boven-Tegen
(HD)
te sturend, te
conflictueus
meer volgen
en/of meer
samenwerking
Onder-Samen
(FS)
Boven-Samen
(FD)
te sturend, te
harmonieus
meer volgen
en/of meer
confrontatie

Monitoring hoort instrument te zijn van cliënt
en therapeut

Monitoring als extern
verantwoordingsinstrument nodigt uit tot
‘vals spel’

Monitoring en authenticiteit kunnen heel
goed samen gaan (Kiesler, Safran & Muran)