WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 [email protected] 12-11-2007Sheet nummer 1 Ontwikkelingen wereldwijd z Heeft de Al Gore film impact? z Ja! zie bijgestelde klimaatdoelstellingen 2007 z Europees: 20% DE; -30% CO2 Nationaal: volgt EU + e-besparing 2% Lokaal: gemeentelijk energie- en klimaatbeleid -> CO2-neutraal Uitgangspunt is vooral economie en kwaliteit Stijgende energieprijs Leveringsgarantie voor eindgebruikers Uitputting fossiele brandstoffen Nederland Aardolie 20 jaar; Olie 13 jaar (bron: ministerie EZ) En ook milieu… Doelstelling D.E in 2020: alles uit de kast! 2,55 Figuur 0: Realisatie aandeel duurzame energie in Nederland 20% duurzame energie in Nederland Verkennende studie SenterNovem 2007 vermeden fossiele brandstof in PJ (indicatief) Techniek 2005 (aandeel DE 2,5%) 2020 (aandeel DE 20%) Windenergie 17 433 4 70 42 170 Geb. omgeving (zon, bodem en warmtepompen) + Geothermie Bij en meestook + AVI's Bio-wkk verbranding 2,5 45 Vergistingstechnieken 3,4 40 Overig 10,6 112 Installaties voor transportbrandstoffen 0 120 Totaal 80 PJ 990 PJ Westland en SenterNovem Ondersteuning Gemeentelijk klimaatbeleid z z BANS menukaart Haaglanden regio-overleg Gebiedsgerichte aanpak z z Algemene energievisie Energievisie vastonderdeel van planproces oa. Hoogeland, Poelpolder Duurzame energie z Bio-energie, verduurzaming WKK, Wind, DEN Gebouwgebonden maatregelen Warmtebeleid z z Onderzoek warmte: centrale vs decentrale opties Benutting restwarmte indien mogelijk GLAMI-convenant en verder z z In 2010 energie-efficiency verbetering 65% t.o.v. 1980 Innovaties in de glastuinbouw Financiële ondersteuning en innovatie z z Inzicht subsidies en overige financiële regelingen Statusrapporten EOS, DEN Energie-transitie z Lange termijn scenario nu inpassen Integrale gebiedsontwikkeling en -beheer z Water, Bodem, Lucht, Mobiliteit, Energie z Economie, Leefomgeving Potentieel Westland Totaal primaire energievraag 54 TJ • Bestaande glastuinbouw 82% • Herstructurering GTB 15% • Bedrijventerrein 3% • Woningbouw 1% Bron: energievisie gemeente Westland Bron: Visie Greenport Westland 2020 Ontwikkelingen in en om Westland • Kas als energiebron • Zonneterp En ook.. • CO2 levering vanuit de Botlek • Industriële restwarmte een optie voor Westland? • Westland als energieweb? Vraag: welke optie op lange termijn? Energie-transitie denken is aan te bevelen! Project Hoogeland WKO haalbaarheidsfase z Gesloten kas z 750 woningen z Ondergronds masterplan Kansrijke opties Westland bron: energievisie Vraagreductie z Gesloten Kas Duurzame Energie z Bio-wkk en vergisting (restafval kassen) z Geothermie (70% van warmtebehoefte) z Warmte/koude opslag t.b.v. gekoelde teeltsoorten (76 TJ; oostelijk deel) z Grootschalige windturbine (0,1%) z Energy web (mits duurzaam) Efficiënt fossiel- Individueel z Warmte/kracht gasmotoren mits warmte afzet! (nu 12% van warmtebehoefte) Efficiënt fossiel- Collectief z Industriële restwarmte (>38% warmtebehoefte glastuinbouw) z OCAP leiding (tbv CO2 levering) z Warmteweb (50% CO2 reductie t.o.v. autonoom) Transitiemodel op lange termijn 1. Korte termijn Clustergewijze energievoorziening 2. Middellang termijn (5-10 jaar) Uitwisseling energie-overschotten 3. Langere termijn (10-20 jaar) Omschakeling van conventioneel naar duurzaam mogelijk door energienetwerk Kijk breder dan energie ! Duurzame gebiedsontwikkeling People Wonen Sociale cohesie Betaalbaarheid Veiligheid Gezondheid Comfort Identiteit Ruimtegebruik Materiaalgebruik Energiegebruik Watergebruik Afvalstroom Werken Werkgelegenheid Koopkracht Voorzieningen Bereikbaarheid Luchtkwaliteit Externe veiligheid Ruimte Grondstoffen Energiegebruik Water Geluid Stank Recreëren Groen Overgangen Bereikbaarheid natuur Water in de wijk Duurzame W-bouw Duurzame energie Duurzame materialen Hergebruik / recycling Duurzaam Toekomstgericht Welvarend Veilig Gezond Bereikbaar/ Mobiliteit Functiemenging Duurzaam ondernemen Duurzame bedrijventerreinen Duurzame U-bouw Duurzame voedselproductie Dubbel grondgebruik Duurzame energie Duurzame materialen Hergebruik / recycling Profit (economie) Planet / Milieu Groen Natuurbehoud Natuurontwikkeling Biodiversiteit Bodem Cultuur historie Ruimte Grondstoffen schaarste Energie/ CO2 -emissies Water Luchtkwaliteit Project Het nieuwe Water Toolkit Gebiedsontwikkeling Projectgroep z z z z Projectontwikkelaars Gemeenten VROM SenterNovem Proces z z z Interviewronde Bouwstenen verzamelen Bouwstenen uitwerken WKO z Ondergronds masterplan z z Integratie Bodem en WKO ?