Voeding bij eet- en/of psychiatrische stoornissen

Voeding bij
eet- en/of
psychiatrische stoornissen
Psychische en lichamelijke aandoeningen hebben veel met elkaar gemeen. Ze variëren van
mild tot zeer ernstig, ze zijn acuut of chronisch en de prevalentie is hoog, in alle sectoren van
de gezondheidszorg. De psyche is echter zo complex dat over deze ziekten minder bekend
is. De diagnostiek, begeleiding en behandeling vragen om specifieke kennis, niet alleen in de
gespecialiseerde centra, maar ook in de eerste lijn.
Psychische aandoeningen kunnen grote invloed hebben op het voedingsgedrag, een uitdaging
voor de diëtist. De voorbeelden van interacties tussen psychische aandoeningen en voeding
zijn talrijk. Overgewicht met binge eating als onderliggende oorzaak vraagt om een specifieke
aanpak. Een eetstoornis kan het eerste signaal zijn van een borderline persoonlijkheidsstoornis.
En mensen met een autismespectrum stoornis hebben vaak vaste, rigide patronen en beperkte
communicatieve vaardigheden.
De post HBO cursus biedt inzicht en kennis om mensen met een psychische en/of eetstoornis
individuele dieetbehandeling te bieden op zorgniveau 3 zoals beschreven in de Zorgmodule
Voeding. Daarnaast kan de ervaren diëtist zich tijdens de cursus verdiepen op het gebied
van gespecialiseerde dieetbehandeling voor deze patiëntengroep, zorgniveau 4 uit de
Zorgmodule Voeding. Pathofysiologie, mogelijke signalen om de aandoening te herkennen
en valkuilen bij het begeleiden van mensen met een eet- en/of psychiatrische stoornis worden
besproken. Daarnaast komen medicatie, comorbiditeit en het moment van verwijzen en de
verwijsmogelijkheden aan bod.
Accreditatie voor diëtisten (16 punten)
is aangevraagd bij de StADAP.
tweedaagse
post HBO cursus
Amersfoort 2013
maandag 16 september
maandag 28 oktober
Cursusdag 1
Maandag 16 september 2013
09:30 uur Ontvangst en registratie
10:00 uur
Welkom
Dagvoorzitter, Grietje Tammenga, diëtist, Diëtistenpraktijk Grietje Tammenga, gespecialiseerd in eet- en gewichtsproblemen, Veenendaal, bestuurslid VIE
Eetproblemen in de psychiatrie en eetstoornissen
Problemen rondom eten komen bij veel psychiatrische stoornissen voor en worden soms eetstoornissen, acuut of
chronisch, variërend van mild tot zeer ernstig. De prevalentie van beide stoornissen is hoog en professionals in alle
sectoren van de gezondheidszorg kunnen in contact komen met deze cliënten.
Dr. Annemarie van Elburg, kinder- en jeugdpsychiater, medisch afdelingshoofd van topklinisch centrum Altrecht
Eetstoornissen Rintveld, Zeist, voorzitter van de Nederlandse Academie voor Eetstoornissen
Autismespectrum stoornissen
Een autismespectrum stoornis kenmerkt zich door beperkingen in onder andere de sociale omgang en communicatie. De
stoornis manifesteert zich bij iedere persoon anders. De belangrijkste groepen zijn klassiek autisme, PDD-NOS (pervasive
developmental disorder – not otherwise specified) en de stoornis van Asperger. Genezing is niet mogelijk, behandeling
van de symptomen wel. Welke aanpak geeft het beste resultaat?
GGz Eindhoven
Drs. Ankie Roedelof, klinisch psycholoog, differentiatie kinderen en jeugd, en Mieke Oomen, diëtist, Health Care diëtist
Sodexo, bestuurslid DPN
Lunch
Eetstoornissen
Epidemiologie, oorzaken, gevolgen van eetstoornissen en de risicogroepen voor ontstaan van een eetstoornis. Wat is het
onderscheid tussen verschillende eetstoornissen zoals anorexia-, boulimia nervosa en binge eating disorder?
Dr. Gabriëlle van Son, senior onderzoeker, psycholoog, epidemioloog, Centrum Eetstoornissen Ursula, Leidschendam
De diëtist en eetstoornissen
Classificatie van persoonlijkheidsstoornissen (DSM-5) en de eetstoornissen, korte uitleg van de diagnostiek van
eetstoornissen in de nieuwe DSM-5, herkennen van BED of eetbuistoornis bij overgewicht. Wat is zorg op niveau 3,
wat is zorg op niveau 4 in het kader van eetstoornissen? Wanneer verwijs je, hoe verwijs je en naar wie verwijs je?
Drs. Tiny Geerets, psycholoog NIP, cognitief gedragstherapeut (VGCt), diëtist, Geerets & Kuypers psychologenpraktijk voor
eetstoornissen, Psydi-Scholingen, Utrecht
Pauze
Depressiviteit
Depressiviteit komt voor in allerlei varianten wat betreft type, ernst en beloop van de klachten. Bij veel depressieve
patiënten neemt de eetlust af, soms juist ook toe, al dan niet onder invloed van antidepressiva. Kennis van depressie en
de diverse behandelvormen is daarom relevant voor diëtisten.
Dr. Anneke van Schaik, psychiater, Academische Werkplaats Depressie, GGZ inGeest, partner VUmc, Amsterdam
De diëtist en depressiviteit
Anke Pruissen-Boskaljon, diëtist, Parnassia Groep Den Haag
Chronobiologie
Wanneer de biologische klok verstoord raakt kunnen allerlei processen in het lichaam verstoord raken wat kan leiden
tot bijvoorbeeld depressie, slaapstoornissen, overgewicht. Hoe kan de diëtist het bioritme helpen verbeteren en hiermee
gepaard gaande stoornissen?
Dr. P.M. Judith Haffmans, klinisch farmacoloog, chronobioloog, PsyQ, Den Haag, FSW Leiden Universiteit, Leiden
17:15 uur
Wel thuis
Cursusdag 2
Maandag 28 oktober 2013
09:30 uur Ontvangst en registratie
10:00 uur
Welkom
Dagvoorzitter, Esther Bokhoven, diëtist GGZ Drenthe, Assen, bestuurslid DPN
Borderline persoonlijkheidsstoornis
De borderlinestoornis wordt gekenmerkt door stemmingsschommelingen, impulsiviteit, een laag zelfbeeld en relationele
problemen. Daarnaast kunnen zich vele andere psychische symptomen voordoen. Een eetprobleem kan het eerste
signaal van deze stoornis zijn. Wat kenmerkt de patiënt met een borderlinestoornis en wat is de meest effectieve
behandeling en bejegening?
Drs. Erwin van Meekeren, psychiater, hoofdbehandelzaken Scelta Den Haag
Medicatie bij psychiatrische en/of eetstoornissen
Voeding en medicatie hebben veel interactie. De medicatie kan het voedingpatroon veranderen, bijvoorbeeld via de
eetlust of invloed op het gewicht. Daarnaast gebruiken veel mensen met een psychiatrische aandoening de medicijnen
niet (volgens voorschrift). Het ziektebeeld verslechtert, met een negatief effect op de voeding als direct gevolg.
Drs. Willem van de Spijker, apotheker, Mediq Apotheek ’t Heelhuis, Helmond
Lunch
Keuzesessies
Ronde 1 Sessie 1.1 De diëtist en de samenwerking met de psycholoog (sessie voor 1e lijn)
Wat kan de psycholoog voor de diëtist betekenen en andersom. Hoe ga je dat effectueren?
Sjerty Peeters, dietistenpraktijk Sjerty Peeters, gespecialiseerd in eet- en gewichtsproblemen, Sittard, bestuurslid VIE en
Diana Barneveld, diëtist, psychosociaal werker, Eet-Wijzer dieet- en voedingsadvies, Harderwijk, bestuurslid VIE
Sessie 1.2 Patiënten met chronische eetstoornissen (sessie voor 2e en 3e lijn)
Het primaire behandeldoel bij een eetstoornis is het normaliseren van de voeding(sgewoonte) en gedrag, waarbij de
gezondheid en kwaliteit van leven verbeteren. Dit doel blijkt niet altijd realistisch. Wat zijn de gevolgen bij een chronische
eetstoornis voor de lichamelijke gezondheid en wat is dan het behandeldoel?
Drs. Oriana Easton, arts, gespecialiseerd in eetstoornissen, Altrecht Eetstoornissen Rintveld, Zeist
Ronde 2
Sessie 2.1 Begeleiding van de diëtist; kansen en beperkingen (sessie voor 1e lijn)
- Individuele dieetbehandeling of gespecialiseerde dieetbehandeling?
Wat kan de eerstelijns diëtist betekenen voor mensen met een psychische of eetstoornis en wat is het juiste moment van
verwijzen? Welke centra bieden gespecialiseerde dieetbehandeling en wat kunnen deze voor de patiënt betekenen?
Monique Reuver, diëtist, GGZ Haagstreek, Centrum Eetstoornissen de Ursula, Leidschendam, bestuurslid VIE en Marjo
Hagoort, diëtist, GGz Centraal, Amersfoort
- De ervaringsdeskundige
Het persoonlijke verhaal van een ervaringsdeskundige over eetstoornissen in de praktijk en betrokken hulpverleners.
Alda Haegens, ervaringswerker, Eindhoven
Sessie 2.2 Posttraumatische stress-stoornis (sessie voor 2e en 3e lijn)
Een posttraumatische stress-stoornis (PTTS) kan het dagelijks leven flink ontwrichten door plotselinge intrusies van het
oorspronkelijke trauma, zoals flashbacks, herbelevingen, lichamelijke reacties of nachtmerries. Het eetpatroon kan als
gevolg van deze symptoomclusters ook veranderen, zeker wanneer het gaat om vroegkinderlijke traumata die met eten
zijn geassocieerd. Kennis over PTSS komt de diëtist dan goed van pas.
Drs. Mariëtte Groenendijk, klinisch psycholoog/psychotherapeut, topreferent traumacentrum Transit, GGz Centraal, Ermelo
.
Pauze
Complexe combinaties van aandoeningen
Wat zijn de consequenties voor de behandeling van een eetstoornis in combinatie van een andere psychische of
somatische aandoening?
Drs. Oriana Easton, arts, gespecialiseerd in eetstoornissen, Altrecht Eetstoornissen Rintveld, Zeist
De diëtist en complexe combinaties van aandoeningen
Sprekers en deelnemers bediscussiëren de afwegingen en keuzes van en de kansen en beperkingen voor de diëtist bij de
begeleiding van cliënten met eet- en/of psychiatrische stoornissen.
17:00 uur
Wel thuis
Praktische gegevens
Schrijf je in op www.pitactief.nl
Data Maandag 16 september en maandag 28 oktober 2013.
Locatie Regardz De Eenhoorn, Amersfoort, direct tegenover station.
Doelgroep Diëtisten, werkzaam met cliënten met eet- en/of psychiatrische stoornissen in de eerste, tweede of derde lijn.
Initiatief PIT Actief in samenwerking met de NVD diëtistennetwerken Diëtisten Psychiatrie Nederland (DPN) en
Participanten
Informatie
Kosten
Aanmelden
Accreditatie
Voedings Interventie Eetstoornissen (VIE).
Diëtisten Coöperatie Nederland en de Nederlandse Vereniging van Diëtisten.
PIT Actief, E [email protected], Arine de Ridder T 035-6024615, Ellen van der Heijden T 020-6266694
Inclusief digitaal cursusmateriaal en consumpties
Leden DCN/DPN/NVD/VIE
€ 395,00
Niet-leden
€ 495,00
www.pitactief.nl
scholingen of via een digitale aanmeldkaart, op te vragen bij PIT Actief.
Aanmelden verplicht tot betalen. Bij schriftelijke annulering tot uiterlijk 3 weken voor de eerste cursusdag
zijn alleen de administratiekosten (€ 20,00) verschuldigd. Accreditatie voor diëtisten (16 punten) is aangevraagd bij de StADAP. De accreditatiepunten zijn gebaseerd op 5 contacturen en 3 uren voorbereiding voor elke cursusdag.
Diëtisten Psychiatrie Nederland (DPN)
DPN zet zich in voor een hoogwaardige kwaliteit van voedingszorg, voedingsadvisering
en dieetbehandeling aan psychiatrische patiënten en/of cliënten binnen de geestelijke
gezondheidszorg. Het netwerk wil dit bereiken door het vergroten van de kennis en
vaardigheden van de diëtist werkzaam in de psychiatrie. Tevens zet zij zich in voor het
verbeteren en vergroten van de bekendheid van de vereniging en het profileren van de
diëtist met specifieke deskundigheid binnen de psychiatrie, alles in de meest ruime zin
van het woord. Meer informatie: www.dpndietist.nl
Met dank aan
Voedings Interventie Eetstoornissen (VIE)
VIE heeft als doelstelling de kwaliteit van diëtistische zorg ten behoeve van patiënten met
een eetstoornis te verhogen door middel van advisering en het geven van voorlichting
en scholing betreffende diverse eetstoornissen aan zowel patiënten, collegae als mede
behandelaren. Hiernaast zet zij zich in om de profilering van de diëtist in de behandeling
bij eetstoornissen te bevorderen, eigen kennis en het uitwisselen van ervaringen over
eetstoornissen te verhogen en een aanspreekpunt te zijn voor diëtisten en andere
disciplines. Meer informatie: www.dietisten-eetstoornissen.nl
PIT Actief
PIT Actief maakt voedingswetenschap toegankelijk en toepasbaar voor
zorgprofessionals. Dit doen we niet alleen door het verzorgen van scholingen en
congressen, maar ook door middel van wetenschappelijke ondersteuning, expert
meetings en projectmanagement, zoals de Stuurgroep Ondervoeding. Bij de invulling
van scholingen werkt PIT Actief nauw samen met de beroepsverenigingen en (diëtisten)
netwerken met specifieke deskundigheid. Meer informatie: www.pitactief.nl