Presentatie voorbeeld

Darmgezondheid
& de rol van de microbiota
Winclove ontwikkelt, onderzoekt
en produceert probioti voor
verschillende applicaties
Linda Mulder, MSc.
Winclove Probiotics
28 mei 2016
Linda Mulder, MSc.
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 2
BACTERIËN – DARMFLORA – MICROBIOTA
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 3
Publicaties over Microbiota
‘Hot topic’ in wetenschappelijk onderzoek…
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 5
… in de “niet-wetenschappelijke” wereld…
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 6
…en in populair wetenschapelijke boeken!
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 7
Micropia – The World’s First MICROzoo !
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 8
Zijn bacteriën niet slecht voor je?
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 9
Nee, bacteriën zijn essentieel voor je!
• Afbraak van complexe componenten in eten:
•
•
•
Zetmeel
Vezels
Eiwitten
• Productie van belangrijke nutriënten:
•
•
•
Korte keten vetzuren
Vitamines
• Vitamine K
• Vitamine B12
• Foliumzuur
Aminozuren
• Zorgen dat ziekteverwekkende micro-organismen
geen kans krijgen
• Ontwikkeling & functioneren immuunsysteem
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 10
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 11
Maak kennis met je darmflora(=microbiota)
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 12
Maak kennis met je darmflora (=microbiota)
The gut contains between
500 - 2000
different individual species
of MICROORGANISMS
Our bodies
are MORE
MICROBE
THAN
HUMAN.
Genetically
150X more
microbe than
HUMAN
100.000.000.000.000
(1x1014) bacteria
UNIQUE Personal
microbiota
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 13
Kijk eens om je heen…
Wat zie je ?
Ca 75 personen/mensen
Oftwel
Ca. 750.000.000.000.000 cellen
(= 750 biljoen)
Wat zie je niet?
Ca. 7.500.000.000.000.000 bacteriën
(= 7,5 biljard)
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 14
Microbiota
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 15
Bacteriën zijn overal
Een tongzoen brengt 80 MILJOEN bacteriën over!
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 16
Microbiota
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 17
Microbiota (darm)
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 18
Ontwikkeling van de microbiota
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 19
Ontwikkeling van de microbiota
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 20
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 21
Ontwikkeling van de microbiota
Type of birth
Nutrition
Gestation
Hospitalization
Antibiotic use
Immunomodulatory
influences
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 22
Ontwikkeling van de microbiota
↑ food allergy
↑ allergic rhinitis
↑ asthma
↑ hospitalization for asthma
(Bager, Clin.Exp. Allergy, 2008;17)
↓ atopic dermatitis
↓ atopic dermatitis in babies
with family history
(Gdalevich, J Am Acad Dermatol, 2001;45)
↑ asthma
↑ eczema
↑ hay fever
(Hoskin-Parr, Pediatr Allergy Immunol, 2013;24)
Hygiëne hypothese
Jan Steen,
1661
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
Poggenpohl, 2008
PAGE 24
Verstoring microbiota na antibiotica gebruik
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 25
Verstoring microbiota
Verstoring microbiota
• voeding
• stress
• antibiotica
FTO, april 2016
Dysbiose => ziekte
Microbiota verstoring (=dysbiose)
“Goede”
bacteriën
“Slechte”
bacteriën
“Slechte”
bacteriën
“Goede”
bacteriën
Gebalanceerde microbiota
Dysbiose
Gezond
Geassocieerd met
ziektes/aandoeningen
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 27
Microbiota verstoring
Direct gelinkt met:
Indirect gelinkt met:
• Diarree
• Allergieën
- Antibioticum geassocieerd
- Reizigers
- Infectieuze (Rotavirus)
• Constipatie
• Kanker
• Hart en Vaatziekten
• Urineweginfecties
• Inflammatory Bowel Disease (IBD)
• Bacteriële vaginose
• Prikkelbaar darm syndroom (IBS)
• Autism
• Helicobacter pylori infecties
• Liver cirrhosis
• Migraine
• Depression
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 28
Microbiota verstoring
Een verschuiving in
diversiteit en aantal wordt
gecorreleerd met ziekte
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 29
Minder diversiteit = Hogere kans op ziekte
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 30
Voorbeeld: neven-effecten van antibiotica
Antibiotica zorgen voor een afname in diversiteit wat kan leiden tot:
• short term: diarrhea (AAD), nausea, stomach ache, “open window”
for e.g. Clostridium difficile
• long term: allergies, IBS, obesity, IBD.
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 31
Microbiota, Antibiotica en Obesitas
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 32
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 33
Wat is een gezonde darmflora?
Gastheer (genen)
Microbiota
Interactie
Voeding
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 34
Microbiota management
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 36
Microbiota management
Wat kunnen we doen om een verstoring in de
microbiota te voorkomen (preventie)
of te herstellen (therapeutisch)?
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 37
Microbiota management
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 38
Probiotica
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 39
Wat zijn probiotica?
Geen molecuul
Geen eiwit
Geen medicijn
“Live microorganisms which, when administered in
adequate amounts, confer a health benefit on the host.”
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 40
Probiotica
Wat zijn probiotica? Veelal melkzuurbacteriën
• Bifidobacteriën
• Lactobacillen
• Enterococcen
• Lactococcen
• Streptococcen
• Saccharomyces boulardii
• E. coli
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 41
Soorten Probiotica
• Monostrain probiotics:
• bevatten 1 stam van een soort
• Voorbeeld:
• Lactobacillus acidophilus
• Multistrain probiotics:
• bevatten >1 stam van een soort
• Voorbeeld:
• Lactobacillus acidophilus
• Lactobacillus casei
• Multispecies probiotics:
• Bevatten stammen van meerdere soorten
• Voorbeeld:
• Lactobacillus acidophilus
• Bifidobacterium bifidum
• Enterococcus faecium
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 42
Multispecies probiotica
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 43
Multispecies probiotica
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 44
Hoe werken probiotica?
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 45
(Mogelijk) werkingsmechanisme probiotica
Evenwicht
Verstoring
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 46
(Mogelijk) werkingsmechanisme probiotica
Overgroei
pathogenen
Darmcellen
beschadigd
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 47
(Mogelijk) werkingsmechanisme probiotica
“Lekke darm”
Probiotica
Nieuw
evenwicht
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 48
Invloed op de gezondheid op 3 niveaus
1
Microbe – Microbe
Compete for colonization space and receptors
Resistance and inhibition of pathogens (e.g. H2O2)
Modify metabolic environment (e.g. SCFA production)
Communicate with commensals (e.g. quorum sensing)
2
Microbe – Mucosal Layer
Improve barrier function (e.g. claudins)
Induce cyto-protective compounds (e.g. defensins)
Stimulate mucus production
3
Microbe – Immune System
Enhance signaling response (e.g. Ig and cytokines)
Induce immune cell migration (e.g. T and B cells)
Moderate responsiveness (e.g. to food antigens)
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 49
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 50
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 51
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 52
Aanbevelingen probiotica
‘A’ claims (Floch 2011);
• Infectieuze diarree bij kinderen
• AAD (antibioticum geassocieerde diarree)
• Pouchitis
• Colitis Ulcerosa (remissietijd verlenging)
• Immuun systeem
• Atopisch eczeem
• NEC/PDS/infectie preventie/Vaginale gezondheid
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 53
Toepassingsgebieden probiotica
5 grote toepassingsgebieden
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 54
1. (Terugkerende) infecties
• Clostridium difficile infecties (CDI),
• Urineweginfectie
• Bovenste luchtweginfecties
• Bacteriële vaginose
• HIV
• Helicobacter Pylori infecties
• Rotavirus infecties / infectieuze diarree
• Candida
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 55
2. Functionele darmaandoeningen
• Prikkelbaardarmsyndroom (IBS)
• Buikklachten bij kinderen (SIBO)
• Constipatie
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 56
3. Immuun gerelateerde aandoeningen
• Allergie (atopisch eczeem)
• IBD (UC en pouchitis)
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 57
4. Obesitas en metabool syndroom
• Diabetes type 2
• Hart- en vaat ziekten
• “Non Alcoholic Fatty Liver Dease” (NAFD)
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 58
5. Gut-brain-axis aandoeningen
Cryan J, et al. Nat Rev 2012
• Gedragsstoornissen als angst, depressie en cognitieve
dysfunctie.
• Toenemend bewijs voor rol van CZS in ziektes als autisme,
migraine, AD, MS → probiotica
Ever had a gut feeling?
→ Hersengezondheid
(angst, depressie,
stemming, autisme,
migraine, AD, etc.)
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 60
Werken probiotica voor iedereen?
Nee → Waarom werken probiotica bij sommige mensen
wel en bij sommige mensen niet?
Type
probioticum
De gastheer
Omgevingsfactoren
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 62
Number
needed
to
treat
Probiotica:
- Urineweginfecties = 4
- Luchtweginfecties = 30
- AAD = 8/10
Statines voor MI per jaar = 100-427
Vitamine D voor heupfracturen = 50
Antibiotica voor sinusitis = 15
Aspirines voor CV bescherming = 5
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 63
Waarom probiotica proberen?
• Veilig
• Geen of nauwelijks bijwerkingen
• Snel duidelijk wel/geen resultaat
• Behalve bij remissietijd verlening
• Betere kwaliteit van leven voor patiënten
• Wetenschappelijk bewijs bij specifieke indicaties
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 64
Verwachting probiotica in de praktijk
Kwaliteit van leven verbeteren  tertiaire preventie
• vermindering diarree
• vermindering obstipatie (klachten)
• vermindering (buik)pijn, opgeblazen gevoel, flatulentie
en krampen
• remissietijd verlenging bij UC en pouchitis
Gevolg voor de patiënt door vermindering van de
klachten:
o.a. beter slapen, fitter, verbetering sociale aspecten
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 65
Hoe herken je een goed probioticum?
• Multispecies product
• Minimale dagdosis 5x108 cfu/dag (tot einde HBH)
• Indicatie specifiek
• Evidence based
• Overleving maag-darmkanaal
• Biologisch (metabool) actief
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 66
Microbiota management
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 67
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 68
Fecestransplantatie
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 69
Fecestransplantatie
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 70
Fecestransplantatie
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 71
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 72
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 73
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 74
Tot slot…
… twee gebruikerservaringen van
stomadragers met probiotica …
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 75
Gebruikers ervaring Probiotica
Case: Man, 70 jaar.
Stoma na LAR vanwege rectumcarcinoom
Nooit echt stevige ontlasting na plaatsen van stoma (veelvuldig
AB-gebruik). Van alles geprobeerd om ontlasting steviger te
krijgen (metamucil, voeding, etc).
Na 3 weken dagelijks een multispecies probioticum
(indicatie antibiotica geassocieerde diarhee);
Ontlasting brijig
Na 4 weken
Ontlasting stevig
Vervolgens langere termijn op multispecies probioticum
(indicatie generieke darmgezondheid)
Ontlasting blijft stevig
Bron: rechtstreeks contact Winclove
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 76
Gebruikerservaring: na colonkanker
Case: Vrouw, 55 jaar
Stomadraagster, Colonkanker 2008
Post-operatief heftig geconstipeerd ondanks stoma.
Vaak klinisch gelaxeerd. Ernst: behandelplan stopgezet.
6 maanden Probiotica (indicatie AAD)
Veel antibiotica gebruikt: gestart met probiotica.
Binnen 2 dagen ontlasting soepel, elke nacht volle stomazak.
Kan weer naar buiten, zelf voor het eerst op vakantie.
Bron: Medisch Centrum de Veluwe
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 77
BEDANKT VOOR UW AANDACHT
VRAGEN ?
Darmgezondheid Assen 28 mei 2016
PAGE 78