De Hoge Raad spreekt door zijn arresten

IPR, EPR, buitenlands recht,
25 jaar Hoge Raad
Een zoektocht naar hoofdlijnen
1
Een verjaardag
• Rechtvaardigt een terugblik en roept de vraag op naar de belangrijkste
ontwikkelingen en kenschetsen
• Persoonlijke keuzes
• Veel te breed palet
• Wat zijn de hoofdlijnen?
• Zijn die duurzaam in het licht van:
• de rechtsbeschermingsfunctie van de Hoge Raad
• maatschappelijke ontwikkelingen?
• Conclusies
2
IPR
• Het “moeder-arrest” (HR 13 mei 1966,
1966:AB4654 (Alnati):
• Bij internationale overeenkomst kan een algehele
rechtskeuze worden gedaan die derogeert aan ook
het dwingende recht dat anders van toepassing zou
zijn.
• Maar: voorrangsregels
3
Kwalificatievragen
•
•
•
•
•
Hoe de hoofdlijn van ons IPR te duiden?
Partijautonomie boven statelijke autonomie?
Het verlaten van de aanknopingspunten- en localisatiedoctrines?
Vrijheid staat bij internationale overeenkomsten voorop
Ons IPR is wat betreft handelsrecht in twee opzichten LIBERAAL:
• Nederlands recht heeft in beginsel geen exportpretentie
• Nederlandse rechter moet wel voorrangsregels buitenlands recht
respecteren
• Hoewel casus gaat over wegcontracteren Belgisch recht
4
Een liberaal IPR
• HR 24 januari 1986, AG5178 (agentuur)
• HR 24 februari 2012, BU8512 (BBA, Nuon)
• Geen uitspraken, maar wel discussie (Asser/Vonken, nr.
524 e.v.), over Europese voorrangsregels en over
Nederlandse scope rules
• HR 23 december 2016, 2016:1324 (forumkeuze en
subrogatie)
5
Een liberaal recht
•
•
•
•
•
•
•
HR 26 september 2014, 2014:2838 (verkapt exequatur)
HR 31 maart 2017, 2017:555 (Nelux)
HR 25 juni 2010, 2010:BM1679 (Rosneft)
HR 1 mei 2015, 2015:1194 (Cukurova)
HR 13 november 2015, 2015:3299 (Promneftstroy)
HR 13 september 2013, 2013:BZ5668 (Promneftstroy)
Uitzonderingen: HR 4 oktober 2013, 2013:CA3741
(Dongray) en HR 8 juli 2016,
6 2016:1431 (Diageo)
Een liberaal recht
•
•
•
•
•
•
HR 26 september 2014, 2014:2837 (Ecuador)
HR 13 april 2012, 2012:BW1999 (Mothers of Srbrenica)
HR 18 december 2015, 2015:3609 (ESA)
HR 20 januari 2017, 2017:56 (EOO)
HR 30 september 2016, 2016:2236 (Gabon)
HR 14 oktober 2016, 2016:2371/2354 (Staat 1 & 2)
7
Vraagtekens
• Een liberaal recht betekent een vrij verkeer van vonnissen
en immuniteit van internationale organisaties en staten
• Op basis van de vooronderstelling: vreemd recht is goed
recht en organisaties en staten handelen grosso modo oké
• Wat is de grote gemene deler van vrijwel alle voorgaande
zaken?
• Minst genomen: dubieus functionerende rechtsstelsels en
kwestieus functionerende organisaties en staten
8
Duurzaamheid
• Over epr recentelijk slechts kruimels (HR 17 april
2015, 2015:1076 (tomaten), HR 15 januari 2016,
2016:70 (rente bij ontbinding)
• Vóór HR: consistentie, rechtszekerheid,
vertrouwen
• Tegen HR: rechtsbeschermingsgebrek
• Opmars R&B, kritiek globalisering
9
Conclusies
•
•
•
•
HR vaart consistente, liberale en verdedigbare koers
Nederland biedt geen herkansing
Art. 79 RO
Bij de fundamenten van de koers van de HR zijn in
toenemende mate vraagtekens te stellen
• Stelling: de rechtsbeschermingsfunctie van de HR bij IPR
en in internationale zaken is te ver buiten beeld geraakt
10