Kerst 2005

Overwegingen bij de jaarwisseling 2005 – 2006.
Bijgaande afbeelding, gemaakt door Barbara Kasten, die we dit jaar zagen,
vonden wij zeer fascinerend. Wat toont deze afbeelding ons? Verbeeldt dit de
oerchaos? Zien we bovenin de vurige gloed van de ondergaande / opkomende zon, of
zien we beneden de vurige gloed van een lavastroom? Is er een speciale betekenis
aan te hechten? Hebben we hier te maken met een illustratie bij de metamorfoses /
transsubstantiaties van Ovidius, de eeuwige veranderlijkheid, gedaante
verwisselingen van werkelijkheid en waarheid? Hebben we hier soms te doen met
een wereld waar de schoonheid en de verschrikkingen, samengebald in de ene
”verboden” vrucht van de kennis van goed en kwaad, uit de verbeelding komen? Van
de mens geen spoor overigens. Tsunami?
Is dit een afbeelding van een Parijs of een New York, Bali, Jakarta, of een
Casablanca of een Bagdad of een Londen, Madrid, Istanboel,Riad, Amman, dat
opnieuw brandt, een afbeelding nadat de ”Opstand der horden” heeft plaats
gevonden? Vergeten we bij dat al niet dat de Commune opstand in Parijs, in 1871,
17.000 (autochtone) Fransen, in een week tijd, het leven kostte en het Paleis de
Tuilerieën volledig verwoestte. Daarbij vergeleken vallen de tegenwoordige
gewelddadigheden in het niet, hoe kwalijk ook.. Hoort deze afbeelding soms bij ”Der
Untergang des Abendlandes”? Of zien we hier de ”Schaduwen van Morgen” zo
prachtig verwoord door J.H.Huizinga: ”Wij leven in een bezeten wereld. En wij weten
het. Het zou voor niemand onverwacht komen, als de waanzin eensklaps uitbrak in
een razernij, waaruit deze arme Europeesche menschheid achterbleef in verstomping
en verdwazing, de motoren nog draaiende en de vlaggen nog wapperende, maar de
geest geweken”.
En inderdaad Spengler, Ortega Y Gasset en Huizinga e.a. verwoordden al in de
jaren twintig en dertig van de vorige eeuw, de gevaren die de open en democratische
samenlevingen van binnen uit bedreigden en bedreigen , hoewel zij nauwelijks
hebben kunnen bevroeden dat de waanzin die uitbrak in de Tweede Wereldoorlog wel
100 miljoen mensenlevens heeft gekost en Midden Europa in een gigantische
puinhoop veranderde.
En toch, weten we, dat de scheppende geest zweeft over de chaos, ervan weet
dat de nacht een kans biedt op een rozenvingerige dageraad, weten we dat een volk
dat in duisternis struikelt en strompelt, ook eens het licht aan het einde van zinvolle
omzwerving, exodus, kan zien. De tijd, de geschiedenis is dan wel onherstelbaar,
maar wij beseffen ook dat bij de mens het inzicht kan groeien, dat wij als mensheid
inderdaad in staat zijn een nieuwe, betere, wereld te maken. De wankelmoedigen, de
angstigen, de ”murmureerders, klagers over hunnen staat, wandelende naar hunnen
begeerlijkheden”, diegenen die gaan met slappe handen en met knikkende knieën,
hopen en verlangen dat die nieuwe wereld, het land van melk en honing hen zomaar
in de schoot zal worden geworpen, zoals eens manna dauwde uit de hemelen. Ze
vergeten dan wel dat de Gever van dat manna niet zo gelukkig was met die
smeekbeden. De moedigen daarentegen die gehoor geven aan de stem die roept
”ontwaakt”, ”luistert ”, ”hoort”, nemen de staf in de hand en gaan ondernemend
onderweg. Daarbij, meer volwassen geworden, weten zij dat schoonheid en
verschrikking, goed en kwaad, werkelijkheid en waarheid de twee onlosmakelijke
zijden zijn van het ene levende leven. Maar pas op “verworpenen der aarde “ welke
stem je volgt, want “een spook waart door Europa “(en de wereld) !
Zijn er tekenen van hoop? Jazeker, overal zijn tekenen aanwezig dat de vrije open
samenleving terrein wint. Opzienbarend en werkelijk groots is bijv. de moed en
volharding van de Indonesische volken die in 1913 een samengaan in eenheid
initieerden en dit krachtig bevestigden in 1927: wij zijn 1 land, 1 volk, hebben 1 taal (1
munt, 1 grondwet enz), waarmede zij al veel verder zijn dan bijv. de lidstaten van de
Europese Unie, die zelfs heden ten dage nog niet over 1 grondwet kunnen beschikken
door traagheid en bekrompenheid van Fransen en Nederlanders ! Bij hoop kan men
ook denken aan de volstrekt nieuwe rol die bijv. Japan, Zuid-Korea, China zich
hebben aangemeten als verantwoordelijke lidmaten van de volkeren gemeenschap.
Op zich blijft ook het experiment van de EU met nu reeds 25 lidstaten toch ook een
prestatie die enige jaren terug volstrekt ondenkbaar leek. Nog een enkel voorbeeld
van ons tijdsgewricht: denk aan Bosnië, van 1992-1995 toneel van een burgeroorlog
die meer dan 100.000 mensen het leven kostte, maar nu einde 2005 voor het eerst
een grondwet heeft gekregen. En dan te bedenken dat 1 moordaanslag in Bosnië op
28 juni 1914 de lont in het kruitvat van de Eerste Wereldoorlog aanstak. Zo iets is
thans ondenkbaar. In vergelijk met Bosnië gaan de ontwikkelingen in bijv. Irak heel
wat sneller en absoluut en relatief met minder slachtoffers dan in het veel kleinere
Bosnië.. Ziedaar, voorbeelden van de vooruitgang, verlichting, gebracht door ”eene
groote schaar, die niemand tellen kan, uit alle naties en geslachten en volken en
talen”, kortom de aanzwellende, ontelbare, onverschrokken menigte!
Wat we toewensen is een gezegende, specifieke, eigentijdse exodus in 2006
Francien en Max.
Wie is rein van lichaam en geest , wie is zodanig verlicht , om de Berg van Licht
te mogen beklimmen ?