Geschiedenis samenvatting hfst 1 par. 1 t/m 3

Geschiedenis samenvatting hfst 1
par. 1 t/m 3
Alle begrippen worden onderaan nogmaals uitgelegd, in de samenvatting zelf zit ook de invulsamenvattng
verwerkt!
Standaard Weetjes (maar je moet ze wel weten):
 Alles speelt zich af in de tijd van ontdekkers en hervormers
 De jaartallen die bij dit tijdvak horen zijn 1500 tot 1600
 De kenmerkende aspecten van dit hoofdstuk zijn: de renaissance en de
Europese expansie
Par 1: Varen voorbij de horizon
Wie: Columbus en andere ontdekkingsreizigers
Wat: Eerste reis naar Indië
Waar: Spanje en Amerika
Wanneer: 1500 tot 1600
Welke handelsproducten kwamen hier naartoe rond de 16e eeuw, waar kwamen
deze vandaan en hoe kwam het hier?
Specerijen en zijde waren zeer populair rond deze tijd, ze waren schaars en
daardoor ook heel duur, ze kwamen door vastgelegde handelsroutes hierheen (zijde
uit China en specerijen uit de Filipijnen.
Specerijen waren door bepaalde aspecten erg duur wat deden de Europese
kooplieden hieraan?
De spullen werden telkens doorverkocht, maar iedereen wilde natuurlijk wel winst
maken op de overgekochte spullen, zo werd het product steeds duurder. De
oplossing van de Europeanen klonk heel simpel, maar was een stuk minder makkelijk:
we gaan ze zelf wel uit Azië halen! Dit lukte niet over land dus gingen ze een
zeeroute bedenken.
Wat was er zo fijn aan Hendrik de Zeevaarder
Hij zorgde in de 15e eeuw voor geld en schepen om (nieuwe) ontdekkingsreizen te
maken, hij nam ook goede zeelui n deinst en zocht veel kennis over het water, hij
wilde net als veel anderen geld verdienen, maar Hendrik wilde nog iets: het
Christendom verspreiden.
Wat was er handig aan de forten langs de Afrikaanse kust?
Hier konden de ontdekkingsreiziger vers voedsel en drinkwater inslaan (om allerlei
nare ziektes te voorkomen).
Waarom moesten alle handelsroutes grotendeels geheim blijven?
Als een ander land achter die handelsroute zou komen zou dat land ook via die
handelsroute gaan varen en op die manier aan hun specerijen proberen te komen
en dat was natuurlijk niet de bedoeling, want hoe minder mensen er van de route
wisten hoe meer er voor jezelf bij was!
Wie van Spanje en Portugal vond als eerste een aantal belangrijke handelsroutes?
Portugal: n 1488 ontdekte Bartolemeus Diaz kaap de goede hoop en Vasco da
Gama vond in 1498 een zeeroute naar India, Portugal had nu een route naar de
specerijen, de Carreira da India.
Hoe deden de Spanjaarden het met de zeeroutes?
In 1492 begon de Christoffel Columbus (door Koning Ferdinand en koningin Isabella)
de westwaartse reis naar Indië (=waren vroeger alle gebieden in Azië), over de
Atlantische Oceaan dus, Toscanelli’s kaart vertelde hem dat de aarde rond was dus
dat je als je maar lang genoeg doorvoer je westwaarts Indië zou bereiken.
Hoe verliep de reis van Christoffel?
Hij vertrok in 1492 met 3 schepen, rond oktober kwam hij aan. De mensen die hij zag
noemde hij indianen (hij dacht tenslotte dat hij in Indië was), hij doopte het gebied
tot San Salvador, aan het eind van dat jaar ging hij terug naar Spanje om aan de
koning en de koningin over zijn ontdekkingen te vertellen.
Belangrijkste (hierboven onbehandelde) vragen uit de invulsamenvatting:
Welke producten waren er al in de middeleeuwen handelscontacten tussen Europa
en het verre oosten?
Specerijen, Katoen, goud en zijde.
Wat was de aanleiding voor Spanje om ook op ontdekkingsreis te gaan?
Er waren mooie spullen te krijgen en de handel met het Midden-Oosten was erg
duur.
Welke nieuwe kennis had Columbus tijdens zijn reis naar het westen?
Het kompas, met sterren konden ze hun plek op zee bepalen , ze konden meten hoe
diep de zee was en ze konden met knopen de snelheid meten.
Par 2: Spanje verovert Amerika
Wie: Conquistadores
Wat: Veroveren Z-Amerika
Waar: Z-Amerika
Wanneer: 1500-1550
Wie waren de conquistadores en wat deden ze?
Het waren avonturiers die de nieuwe wereld wilden
veroveren in de naam van de Spaanse koning.
Hoe konden de conquistadores met zo’n klein leger
toch veel indiaanse volkeren verslaan?
Ze beschikten over honden en paarden, waarvoor de
indianen bang waren, ook kenden ze geen vuurwapens en ijzeren zwaarden.
Waar woonden de Azteken en wat was er zo bijzonder aan ze?
Ze woonden in wat nu Mexico is. Toen de Spanjaarden kwamen beleefden zij hun
hoogtepunt. De Spanjaarden keken hun ogen uit naar steden die op water dreven,
en geweldig grote tempels, er waren handelaren die schitterende kunstvoorwerpen
hadden.
Wat was er minder aan de Azteken?
Hun Godsdienstige ceremonies, ze offerden mensenharten. De God heette
Montezuma.
Hernán Cortés wilde de Azteekse gebieden veroveren, dat lukte, maar waarmee
had hij geluk?
Hij leek op een God, Quetzalcoatl, die ooit zou terugkeren, ze ontvingen hem met
eerbied, maar helaas was Cortés niet zo rechtvaardig als de God, hij versloeg de
Azteken en hun beschaving werd vernietigd. Hij werd de bestuurder van Mexico.
Vertel een aantal dingen over de Inca’s
 Van Ecuador tot diep in Chili
 Communicatiesysteem bij de wegen (wel 15.000
km lang)
 Deze werden gebruikt door legers en
boodschappers
 Maan en zon als Goden, Het Inca-opperhoofd
werd gezien als
incarnatie(=verlichaming)
van de god hij was de politieke en godsdienstige
leider
Waarom liet de Inca-leider Pizarro naar hem toekomen?
In de hoop dat hij zo onder de indruk zou zijn dat ze niks
tegen hen zouden doen, want in een boodschap van de Inca-God was al voorspeld
dat er bebaarde mannen de Inca’s zouden vernietigen, en ja deze boodschap
kwam helaas uit.
Welke mooie spullen waren er bij de Inca’s o.a. te vinden?
Zilver, houd, armbanden, harnassen, kralen, edelstenen, zilveren spiegels, allerlei
kommen, wollen en katoenen mantels, smaragden, en andere edelstenen en zelfs
stukken kristal.
Op welke manier kreeg Pizarro alle spullen?
Door het opperhoofd gevangen te nemen en ze te dwingen te vertellen waar het
goud lag. Uiteindelijk vermoordden ze de God, het leger had geen opdrachtgever
meer en zo nam Pizarro makkelijk met 500 mantroepen het hele Incarijk over.
Belangrijkste (hierboven onbehandelde) vragen uit de invulsamenvatting:
Wat deden de conquistadores in de nieuwe wereld?
Grond veroveren voor de Spaanse koning en natuurlijk ook van de rijkdom
meeprofiteren.
Geef 3 redenen waarom de Spanjaarden alles in Z-Amerika veroverden
1. Beteren wapens
2. Paarden en honden
3. Misbruik van de koning
Wat was nog een reden dat er veel mensen stierven bij de Inca’s?
De ziekten die uit Europa meegebracht werden.
Par 3: Barbaren of nobele wilden?
Wie: Filosofen, geestelijken en indianen.
Wat: Debatteren over de indianen
Waar: In Spanje
Wanneer: 1500 tot 1550
Waarom was er veel kritiek en veel lof over het brute veroveren van de nieuwe
wereld?
Kritiek: Het waren maar gewoon mensen en waarom zou je ze dan zo bruut uit
mogen moorden?
Lof: Het waren mensen die mensen aten en ze hadden veel onbeschaafde
gewoonten.
Dit verschil was er ook vooral, omdat de mensen verschillend tegen de indianen
opkeken.
Noem een aantal kenmerken van Michel de Montaigne
 Tot zijn 3e verbleef hij bij arme mensen om zich te laten harden, hierna ging hij
terug naar het kasteel in Bordeaux
 Van zijn vader mocht hij alleen Latijn tegen hem spreken.
 Hij leerde eerst van de huismeester en ging daarna naar school
 Hij maakte carrière als rechter/politicus
 In 1568 werd hij kasteelheer
 Hij ging reizen door Du en It maken
 Hij was zeer geïnteresseerd in dronkenschap, onderwijs, indianen,
lichaamsbeweging, duimen en ijdelheid, zo wilde hij de mens beschrijven
Hoe zag Michel de indianen?
Niet als barbaren maar als een soort nobele wilden.
Verandering en continuïteit
 Bij gebeurtenissen die bij elkaar horen letten we op wat er verandert en wat er
gelijk blijf
 Alles wat gelijk blijft heet continuïteit
 In dit hoofdstuk zou het kunnen zijn:
De komst van de Spanjaarden veranderde veel voor de Indianen. Ze werden
bezet en uitgebuit. Zijn kwamen in bezit van een andere beschaving, maar
de cultuur veranderde zeer snel en voor hun was dat niet erg prettig het
betekende namelijk verslechtering voor de indianen.
Begrippen:
Azteken: Machtig indianenvolk dat leefde in het huidige Mexico.
Carreira da India: De 16.000km lange route van Portugal naar Indië.
Conquistadores: Spaanse avonturiers die in de naam van de koning grote delen van
Amerika in bezit namen.
Continuïteit: Aanduiding van iets wat lange tijd hetzelfde blijft in de geschiedenis.
Inca’s: Indianenvolk in Z-Amerika, dat een groot en machtig rijk had.