Contacteczeem - Informatiebrief werkgever/ leidinggevende Waarom deze brief? Voor u als werkgever of leidinggevende is het belangrijk dat u informatie heeft over contacteczeem en werk. Om, waar dat mogelijk is, contacteczeem te helpen voorkómen en om uw werknemers met contacteczeem beter te ondersteunen bij werk of reïntegratie. Wat is contacteczeem? Eczeem is een ontsteking van de huid. Bij eczeem kunnen roodheid, bultjes, blaasjes, schilfering en kloven zichtbaar zijn. Bovendien jeukt de huid vaak. Er kan infectie van het eczeem optreden. Het eczeem ziet er dan anders uit. Contacteczeem ontstaat door contact van de huid met bepaalde stoffen van buitenaf of andere beschadigende factoren. Het zit meestal op de handen. Er zijn twee vormen: irritatief en allergisch contacteczeem. Irritatief contacteczeem Dit ontstaat als de huid vaak, een klein beetje wordt beschadigd. Deze beschadigingen zijn met het blote oog niet te zien. Ze treden op door bijvoorbeeld veel contact met water, shampoo, schuur- of oplosmiddelen, droge wind, dragen van handschoenen. De huid heeft na iedere (onzichtbare) beschadiging tijd nodig om te herstellen. Als de beschadigingen elkaar te snel opvolgen dan herstelt de huid onvoldoende en ontstaat er eczeem. Allergisch contacteczeem Dit ontstaat als iemand overgevoelig (allergisch) is geworden voor een bepaalde stof. Een stof waarvoor men allergisch is, wordt een allergeen genoemd. Eczeem ontstaat als de huid in aanraking komt met het allergeen. Het eczeem ontstaat niet direct na contact met het allergeen, maar meestal een paar dagen daarna. Allergisch contacteczeem treedt pas op na langdurige of herhaalde blootstelling. Niet iedere werknemer krijgt er last van. Op het oog zien de twee vormen van contacteczeem er hetzelfde uit. De irritatieve vorm komt het meeste voor. Voor beide vormen geldt, dat ze kunnen gaan optreden nadat men al maanden tot jaren (soms wel 10 jaar!) hetzelfde werk doet. Wat heeft dit met het werk te maken? In een aantal beroepen komt hogere kans op contacteczeem voor. Het is belangrijk voor snelle behandeling (en daarmee sneller herstel) en voor het voorkómen van contacteczeem dat de relatie tussen eczeem en werk snel duidelijk wordt. Daarom is de bedrijfsarts de aangewezen deskundige om dit uit te zoeken. Wat kunt u van de bedrijfsarts verwachten? De bedrijfsarts is specialist in de relatie tussen werk en gezondheid. De bedrijfsarts adviseert zowel werkgever als werknemer op dit gebied. Voor een werknemer met contacteczeem is het belangrijk snel een afspraak bij de bedrijfsarts te maken. De bedrijfsarts vraagt de klachten na, wat er al aan gedaan is, en bekijkt de huidaandoening. Eventueel vraagt de bedrijfsarts, met schriftelijke toestemming, gegevens op bij huisarts of specialist. De bedrijfsarts verzamelt ook informatie over taken en werkomstandigheden, bijvoorbeeld uit de RI&E. Daarbij is van belang of de huid in contact komt met irritatieve of allergene stoffen. Indien een werkplekonderzoek nodig is, dan wordt dat uitgevoerd door een deskundige. Eventueel allergologisch onderzoek wordt door een dermatoloog (huidarts) uitgevoerd. Als er geen relatie is tussen het eczeem en het werk, verwijst de bedrijfsarts naar de huisarts. Contacteczeem - Informatiebrief werkgevers - december 2007 1 De bedrijfsarts beoordeelt de relatie tussen het eczeem en het werk en adviseert werknemer en werkgever daarover. Dat advies bestaat uit: - Hoe de werknemer het beste kan omgaan met het eczeem. - Hoeveel de werknemer op dat moment op het werk aan kan (taken en tijd). - Zonodig bemiddeling bij aanpassingen op de werkplek of in de taken. Wanneer een aanstellingskeuring? Bij beroepen met een verhoogd risico op irritatief contacteczeem adviseert de bedrijfsarts een aanstellingskeuring. De richtlijn bevat een lijst met beroepsgroepen waar huidirriterende arbeidsomstandigheden veel voorkomen. Het gaat vaak om ‘nat’ werk (handen zijn meer dan twee uur per dag vochtig) of om werk waarbij langdurig handschoenen worden gedragen. Daarnaast bevat de lijst stoffen waarvan bekend is dat ze de huid irriteren. De bedrijfsarts neemt ook een vragenlijst af over de belastbaarheid van de huid. Op basis van de aanstellingskeuring wordt de werknemer ingedeeld in geen verhoogd risico of wel verhoogd risico (groep 1 t/m 3) op irritatief contacteczeem. Groep 1 mag niet werken in beroepen met nat werk of andere irritatieve blootstelling. Wanneer een periodiek onderzoek? De bedrijfsarts adviseert zonodig om een periodiek onderzoek te doen bij alle medewerkers die verhoogd risico hebben op contacteczeem. Waaruit bestaat de behandeling? De behandeling van contacteczeem bestaat uit: - Vermijden van contact met de stof of omstandigheid die het eczeem heeft veroorzaakt; - De handen goed verzorgen door regelmatig gebruik van (vette) crème; - Eventueel medicijnen (door huisarts of dermatoloog voor te schrijven). Blijven werken of weer gaan werken? Bij contacteczeem adviseert de bedrijfsarts over de geschiktheid voor werk. Vaak wordt tijdelijk, soms blijvend, aangepast werk geadviseerd. De werknemer heeft regelmatig een afspraak met de bedrijfsarts tot en met twee maanden na herstel. Hoe contacteczeem voorkómen? Hoe kan men contacteczeem voorkómen: - Beschermen: gebruik bij nat en vuil werk handschoenen (bij chemicaliën speciale handschoenen); handschoen moet heel zijn en schoon aan de binnenkant. - Reinigen: met weinig zeep of alcohol, droog deppen. - Invetten: zes- tot achtmaal daags vettende crème gebruiken. Vragen? Wanneer u vragen hebt, kunt u de bedrijfsarts bellen. Meer informatie en verder lezen? Informatie over de taken van de bedrijfsarts: www.jebedrijfsarts.nl De richtlijn voor bedrijfsartsen: www.nvab-online.nl onder ‘Richtlijnen en leidraden’. Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten: www.beroepsziekten.nl Informatie en helpdesk voor vragen over werk, verzekeringen of sociale zekerheid in relatie tot gezondheid: Breed Platform Verzekerden en Werk: www.bpv.nl Kwaliteitsbureau NVAB Disclaimer De Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) is de wetenschappelijke beroepsvereniging voor bedrijfsartsen. De NVAB vindt het belangrijk dat werknemers én werkgevers goede en betrouwbare voorlichting krijgen over aandoeningen en over het handelen van de bedrijfsarts. Daarom maakt de NVAB, corresponderend met haar wetenschappelijke richtlijnen voor bedrijfsartsen, verschillende voorlichtingsproducten zoals Informatiebrieven voor de werknemer en Informatiebrieven voor de werkgever. Deze brief is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld en berust op de thans beschikbare wetenschappelijke kennis. Ondanks zorgvuldigheid en aandacht is het mogelij k dat de inhoud onvolledig en/of onjuist is. Het Kwaliteitsbureau NVAB aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade, overlast of ongemak die voortvloeit uit of samenhangt met het gebruik van de informatie uit deze brief. Deze informatie vervangt niet een advies van de bedrijfsarts maar is bedoeld als aanvullend en ondersteunend. Contacteczeem - Informatiebrief werkgevers - december 2007 2