De behandeling van allergisch contacteczeem

Dermatologie
Patiënteninformatie
De behandeling van allergisch contacteczeem
U ontvangt deze informatie, omdat u mogelijk allergisch contacteczeem heeft. Wij informeren u
hierbij over deze aandoening, het stellen van de diagnose en uw mogelijke behandeling. Als u
vragen heeft, kunt u uiteraard contact met ons opnemen.
Wat is allergisch contacteczeem?
De term eczeem gebruiken we voor huidafwijkingen die gepaard kunnen gaan met jeuk, roodheid,
kleine bobbeltjes (papels), blaasjes en/of schilfering. Soms gaan de blaasjes lekken. Dit heet een
nattend eczeem. Deze verschijnselen zijn het gevolg van een ontstekingsreactie in de huid. We
spreken van allergisch contacteczeem als een bepaalde stof in de huid een allergische reactie
teweegbrengt. Het is een overgevoeligheidsreactie van het lichaam, waarbij specifieke
afweercellen een rol spelen. Dit gebeurt alleen bij mensen die na een eerder huidcontact voor die
bepaalde stof allergisch zijn geworden. De betreffende stof heet ook wel een allergeen. In het
algemeen ontstaat een allergisch contacteczeem op de plek waar de stof in contact komt met de
huid. Op die plaats is de reactie vaak het heftigst. Soms kan ook de omliggende huid (en in
zeldzame gevallen zelfs andere lichaamsdelen) hierop reageren. Allergisch contacteczeem is niet
erfelijk en niet besmettelijk voor anderen.
Ortho-ergisch contacteczeem
Naast het allergisch contacteczeem bestaat ook het zogenoemde ortho-ergisch contacteczeem.
Ortho-ergisch contacteczeem wordt veroorzaakt door irriterende stoffen, zoals oplosmiddelen en
zepen. Door de chronische inwerking van dergelijke irriterende middelen ontstaat er een ander
soort ontstekingsreactie in de huid. Overmatig contact met water kan dit proces versnellen en
verhevigen. Ortho-ergisch contacteczeem kan bij iedereen in meer of mindere mate optreden. Het
is dus geen specifiek verschijnsel, zoals wel het geval is bij een allergisch contacteczeem. Er
bestaan dan ook geen specifieke testen om een ortho-ergisch contacteczeem aan te tonen. (Meer
informatie kunt u lezen in onze patiënteninformatie Handeczeem). Soms kan ook een combinatie
van allergisch contacteczeem en ortho-ergisch contacteczeem voorkomen.
Hoe ontstaat allergisch contacteczeem?
Als een allergeen de huid binnendringt, wordt het door specifieke cellen van het immuunsysteem
herkend. Door activatie van het immuunsysteem ontstaat een ontstekingsreactie in de huid.
Wanneer de huid beschadigd is, bijvoorbeeld door irritatie, treedt eerder een overgevoeligheid op.
Of een bepaalde stof een contactallergie veroorzaakt en hoe snel dat gebeurt, hangt af van
eigenschappen van de betreffende stof en van de betrokken persoon. Voor sommige stoffen wordt
men al na enkele weken allergisch. Met andere stoffen kunnen we jaren achtereen zonder
problemen in contact komen totdat we, zomaar opeens, allergisch worden. Zijn we eenmaal
Pagina 1/3
allergisch, dan zijn slechts heel kleine hoeveelheden van het allergeen nodig om huidklachten te
veroorzaken. Een contactallergie blijft vaak levenslang bestaan.
Stoffen die contactallergieën kunnen veroorzaken
Het aantal stoffen dat een contactallergie kan veroorzaken is heel groot. De meest voorkomende
contactallergenen zijn:
•
onedele metalen, zoals nikkel, chroom en kobalt, die onder andere te vinden zijn in
goedkope sieraden, cement (metselaarseczeem) en leer;
•
geurstoffen, zoals die gebruikt worden in parfums en de meeste toiletartikelen, maar ook in
industriële producten om onaangename geuren te maskeren;
•
conserveermiddelen, die voorkomen in producten die aan bederf onderhevig zijn, zoals
cosmetica, toiletartikelen, handcrèmes en talrijke industriële producten;
•
bestanddelen van rubber;
•
lijmen;
•
geneesmiddelen in crèmes en zalven;
•
planten en bloemen (bijvoorbeeld chrysanten en alstroemeria’s);
•
beroepsgebonden stoffen, zoals bestanddelen van haarverf en permanentvloeistoffen bij
kappers (kapperseczeem).
Soms treden overgevoeligheidsverschijnselen alleen op wanneer het contactallergeen in
combinatie met licht in contact met de huid komt (foto-allergisch contacteczeem). Dit komt onder
andere voor bij zonnebrandcrèmes (ook wel antizonnebrandcrème of zonnemelk genoemd) en
parfums.
De diagnose stellen
Uw dermatoloog kan door middel van huidtesten de stoffen opsporen waarvoor een
overgevoeligheid bestaat. Wij plakken de te testen stoffen met pleisters op uw rug en twee dagen
later verwijderen wij die weer. Na 48 uur én na 72 uur lezen wij de test af. Een test is positief als
het opgebrachte materiaal (allergeen) ter plaatse een eczeemreactie veroorzaakt. Bij foto-allergisch
contacteczeem voeren wij de testen ook uit met ultraviolet licht. Ook stoffen die op het werk
voorkomen, zoals cosmetica, toiletartikelen en geneesmiddelen kunnen wij testen. Hiervoor
verdunnen wij deze stoffen bijvoorbeeld of brengen het aan op uw huid zonder dat wij er een
pleister over plakken. Vrijwel altijd testen wij met een standaardreeks van stoffen, die in Europa de
meeste allergische reacties veroorzaken: de Europese standaardreeks. Daarnaast kunnen wij met
specifieke testreeksen verder onderzoek doen. Als een positieve reactie ontstaat op een bepaalde
stof, dan bekijkt uw dermatoloog samen met u of deze stof inderdaad de oorzaak kan zijn van het
eczeem.
Pagina 2/3
Uw behandeling
Allereerst moet u de stof waarvoor u overgevoelig bent vermijden. Daarnaast moet het
contacteczeem, net als alle andere vormen van eczeem, behandeld worden. Meestal gebruiken we
hiervoor een corticosteroïdhoudende zalf of crème (meer informatie kunt u lezen in onze
patiënteninformatie Corticosteroïden voor de huid). Bij uitgebreid en ernstig eczeem is soms een
kuur met corticosteroïdtabletten (prednison) nodig om het eczeem tot rust te brengen.
Wat u zelf nog kunt doen
Om te voorkomen dat het eczeem weer actief wordt, moet u contact met de stof waarvoor een
allergie bestaat in principe vermijden. Over verschillende allergenen hebben wij
patiënteninformatie, waarin staat vermeld in welke producten deze allergenen voorkomen. Soms
staat op cosmetica en toiletartikelen vermeld ‘hypo-allergeen’, ‘dermatologisch getest’, ‘pHneutraal’, ‘huidvriendelijk’, ‘bevat alleen natuurzuivere producten’ en dergelijke. Deze aanprijzingen
zeggen niets over de geschiktheid van een dergelijk product voor u. Ook voor zo’n product kunt u
een allergie hebben of ontwikkelen. Als de contactallergie met uw werk te maken heeft, kan
verandering van beroep de beste oplossing zijn. Een dergelijke beslissing neemt u meestal in
overleg met uw bedrijfsarts en uw dermatoloog. Als er sprake is van een allergisch contacteczeem
op uw handen, kunt u onze patiënteninformatie Handeczeem raadplegen.
Wat zijn de vooruitzichten?
Eczeem kan hardnekkig zijn. Toch nemen de klachten aanzienlijk af of treedt genezing op bij veel
patiënten als zij de stoffen waarvoor zij een contactallergie hebben, zorgvuldig vermijden.
Bron: Deze folder is een uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en
Venereologie. www.huidarts.info ©
Versie: augustus 2015
Pagina 3/3