Hepatitis B INFORMATIEFICHE 21006/I-01 Wat? Regionale secretariaten IDEWE-IBEVE Antwerpen Tel. 03 218 83 83 [email protected] IDEWE-IBEVE Brussel Tel. 02 237 33 24 [email protected] IDEWE-IBEVE Gent Tel. 09 264 12 30 [email protected] IDEWE-IBEVE Hasselt Tel. 011 24 94 70 [email protected] IDEWE-IBEVE Leuven Tel. 016 39 04 38 [email protected] IDEWE-IBEVE Mechelen Tel. 015 28 00 50 [email protected] IDEWE-IBEVE Namur Tel. 081 20 66 50 [email protected] IDEWE-IBEVE Turnhout Tel. 014 40 02 20 [email protected] IDEWE-IBEVE Roeselare Tel. 051 27 29 29 [email protected] www.idewe.be Hepatitis B is een zeer besmettelijke en vaak ernstige infectie van de lever veroorzaakt door het hepatitis B virus (HBV). Overdracht: Het virus wordt overgedragen door contact met bloed en andere lichaamsvochten (vermengd met bloed): urine, sperma, en stoelgang kunnen het virus bevatten maar meestal in te kleine hoeveelheden om een besmetting te kunnen veroorzaken. Besmetting kan: - door rechtstreeks bloedcontact (of contact met andere lichaamsvochten), of bijtwonden; - door onbeschermd seksueel contact; - door het gebruik van onsteriele en geïnfecteerde naalden (bij druggebruikers, tijdens een tatoeage of piercing of accidenteel via een prikongeval); - door overdracht via moeder op kind tijdens de bevalling. Besmettelijkheid: Patiënten blijven besmettelijk zolang het virus in het bloed aanwezig blijft. De meerderheid van de patiënten ontwikkelt beschermende antistoffen en raakt het virus kwijt. Ze worden immuun voor het virus en zijn dan niet langer besmettelijk. Een kleine groep patiënten raakt het virus niet kwijt en blijft besmettelijk. Het duurt soms jaren vooraleer ze symptomen ontwikkelen ten gevolge van de chronische hepatitis en al die tijd kunnen ze zonder het zelf te beseffen anderen besmetten. Het risico op virusoverdracht en het ontwikkelen van een hepatitis B infectie bij een prikaccident met besmet bloed is 30%! Incubatietijd: (tijd tussen de besmetting en het ontstaan van symptomen) Bedraagt 2 tot 6 maanden. Ziektebeeld en symptomen De meeste personen ontwikkelen geen symptomen in de acute fase van de ziekte. De symptomen die kunnen optreden lijken op de symptomen van een griep of buikgriep: koorts, hoofdpijn, vermoeidheid, verminderde eetlust, spier- of gewrichtspijn, misselijkheid en braken. Geelzucht (een gele verkleuring van de huid en het wit van de ogen) treedt op in zowat een derde van de gevallen. De meeste patiënten vormen beschermende antistoffen, raken het virus kwijt en herstellen volledig. Maar bij 10 tot 20% van de patiënten is het virus na 6 maanden nog steeds in het bloed aanwezig en ontwikkelt zich een chronische hepatitis. Patiënten met chronische hepatitis kunnen tientallen jaren leven zonder dat ze symptomen ontwikkelen, maar het virus kan gedurende die jaren in stilte de lever verder aantasten. Ten slotte kan dit leiden tot levercirrose (de levercellen worden vervangen door littekenweefsel en vetweefsel) en leverkanker. Baby’s en kleine kinderen hebben een veel grotere kans op het ontwikkelen van chronische hepatitis (respectievelijk 90% en 50%). VERWIKKELINGEN EN COMPLICATIES - In sommige gevallen (< 1%) ontstaat er een zeer ernstige leverontsteking of ‘fulminante hepatitis’. Dit kan het acuut falen van de leverfunctie en zelfs de dood veroorzaken. - Levercirrose (bij chronische hepatitis). - Leverkanker (bij chronische hepatitis). Behandeling Patiënten met chronische hepatitis moeten goed worden opgevolgd. In sommige gevallen zal de specialist een behandeling opstarten met antivirale middelen om de evolutie van de ziekte af te remmen. Immuniteit De meerderheid van de patiënten ontwikkelen beschermende antistoffen en raken het virus kwijt. Ze worden zo immuun voor het virus en zijn levenslang beschermd. Wanneer er na een volledige vaccinatie voldoende antistoffen zijn gevormd (in zowat 98%), is de persoon levenslang beschermd. RISICO’S TIJDENS ZWANGERSCHAP Als de zwangere vrouw hepatitis B doormaakt of drager is van het hepatitis B virus (chronische hepatitis) kan het kind besmet worden tijdens de bevalling. Wanneer tijdens de eerste 12 uur na de bevalling een dosis van het hepatitis B vaccin en een dosis hepatitis B-antistoffen worden toegediend, heeft de baby 90% kans dat een levenslange chronische hepatitis kan worden vermeden. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd die werken in een omgeving met een verhoogd risico op hepatitis B moeten gevaccineerd worden voor de zwangerschap. Indien ze nog niet gevaccineerd zijn, of indien ze onvoldoende antistoffen hebben gevormd, zal de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer de nodige maatregelen nemen tijdens de zwangerschap en borstvoedingperiode. PREVENTIE Vaccinatie: Vaccinatie is de beste preventie. Er is een efficiënt en veilig vaccin ter beschikking. Sinds 1996 bestaat er ook een gecombineerd vaccin dat bescherming biedt tegen hepatitis A en B. Na de basisvaccinatie, bestaande uit 3 vaccins, wordt best een bloedstaal afgenomen om te controleren of er voldoende antistoffen werden gevormd. Sinds enkele jaren worden adolescenten en baby’s gevaccineerd. Ook personen die beroepsmatig in contact komen met bloed of andere lichaamsvochten moeten gevaccineerd worden (bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, bij de politie, bij het personeel in gevangenissen,...). De terugbetaling van het vaccin is mogelijk via het RIZIV en het Fonds voor Beroepsziekten (FBZ). In sommige gevallen kan de werkgever tussenkomen in de kosten van de vaccinatie. Meer informatie hieromtrent kan je verkrijgen bij je preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Algemene maatregelen: Ter preventie van bloedoverdraagbare aandoeningen zoals hepatitis B, C en HIV: - deel geen naalden of andere materialen die in contact kunnen komen met iemands bloed (zoals bijvoorbeeld tandenborstels en scheermesjes); - draag handschoenen wanneer je in contact komt met iemands bloed en/of andere lichaamsvochten; - vrij veilig; - indien je een tatoeage of piercing wil laten plaatsen, zorg dan dat dit gebeurt met steriele instrumenten; - als je in de gezondheidssector werkt, volg dan de richtlijnen ter preventie van prikongevallen; - verzorg je besmette personen, neem dan extra beschermingsmaatregelen: draag bijvoorbeeld indien nodig handschoenen, een schort en bij risico op spatten een masker, een bril of een gelaatsscherm. Voorzorgsmaatregelen nemers met hepatitis B voor werk- De ernst van de symptomen zal bepalen of iemand aan het werk kan blijven of niet. Gezien de manier van overdracht is de kans om derden te besmetten uiterst klein. Voor enkele zeer specifieke functies (chirurgen, tandartsen,..) zal in elk individueel geval in overleg met de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer bekeken worden welke eventuele extra maatregelen noodzakelijk zijn. © IDEWE - Niets uit deze uitgave mag, in enige vorm of op enige wijze, verveelvoudigd of openbaar gemaakt worden zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Verantwoordelijke uitgever: dr. Simon Bulterys, IDEWE, Interleuvenlaan 58, 3001 Leuven.