workshop verschillen kennen en koesteren

Verschillen appreciëren en hanteren
Stel. “U spreekt met goede vrienden af om samen op reis te gaan. Een week voor het vertrek
belt uw vriend u op en deelt mee dat hij helaas niet mee kan. Zijn financiële situatie laat dit
niet toe. Ondanks uw teleurstelling besluit u om de reis toch te maken, zonder uw vriend.
Als u terugkomt hoort u, dat deze vriend wel op reis is geweest, met andere vrienden.
Uw eerste impuls is:
a) Of zulke dingen gebeuren nu eenmaal. Men kan van gedachten veranderen en er is
niets aan de hand;
b) Of zou ik wat verkeerd hebben gedaan ? Heb ik het verkeerd begrepen ?
c) Of deze mensen zijn lucht voor mij; ik wil er niets meer mee te maken hebben;
d) Of daar zal ik eens een appeltje mee schillen; we hadden een afspraak !
Anderen zullen wellicht een andere impuls hebben. Gek (of ergerlijk eigenlijk ?).
Synergie: verschillen begrijpen en aangrijpen
Het zal nog wel eens voorkomen dat andere mensen anders reageren dan jezelf op eenzelfde
situatie. Heel natuurlijk is onze neiging dat die andere reactie door ons wordt ervaren als een,
op zijn minst, vreemde reactie. In het ergste geval stoot een dergelijke andere reactie af: “daar
kan ik niets mee”.
Het is mogelijk om de verschillen in communicatie te verklaren omdat we verschillende
persoonlijkheden zijn. Daaruit vloeit voort dat we verschillende talenten hebben maar die zien
we wellicht niet meteen.
Een verklaring voor de verschillende persoonlijkheden kan worden gevonden uit
verschillende onderliggende, vaak onbewuste, behoeften. Het begrip hiervoor kan een goede
start zijn om te onderzoeken of de verschillen mogelijk elkaar kunnen aanvullen. Teams
hebben er baat bij als zij hun verschillen koesteren en omzetten in synergie in plaats van zich
eraan te ergeren.
In een korte interactieve workshop kan inzicht en begrip worden verkregen en de basis voor
effectievere communicatie en samenwerking worden gelegd. Deze workshop is gebaseerd op
het gedachtegoed van Fritz Riemann, een Duitse gedragswetenschapper en therapeut. Aan het
slot van dit hoofdstuk is een beknopte weergave van zijn boek Het wezen van de Angst
opgenomen.
Peter Hammecher
www.peter.hammecher.nl
Verschillende kwaliteiten kunnen benutten:
Door de verschillende persoonlijkheden, zijn de reacties van mensen op een zelfde situatie
anders. Deze verschillende persoonlijkheden hebben ook andere kwaliteiten. Om deze
kwaliteiten echter aan te spreken is goed contact nodig. De verschillende types communiceren
anders en daar dient mee om gegaan te worden.
Toepassingmogelijkheid:
De workshop kan gebruikt worden om bewust te worden van verschillende
persoonlijkheidstypen en de daarmee samenhangende communicatie. Een mogelijkheid is om
de vaardigheid te leren hoe effectief contact te maken met een bepaald type. Een andere
mogelijkheid, bijvoorbeeld in teams, is om te zoeken naar complementariteit. De essentie is
dat er waardevolle verschillen zijn;
Doelgroep bijvoorbeeld:
 teams die willen werken aan betere samenwerking en beter samen presteren
 team die elkaar beter willen leren kennen; teambuilding
 adviseurs die beter met weerstand om willen gaan
 managers die meer willen begrijpen van competenties
 etc.
Schets van een eendaagse workshop:
In een korte oefening worden de deelnemers bewust van de verschillen in communicatie.
Daarna volgt een zelf-assesment. Middels een beknopte vragenlijst komt het persoonlijke
accent van de vier polen naar voren; je eigen persoonlijkheidstype. Er wordt daarna verder
onderzocht wat iemand apprecieert in de omgang en ook welk andere gedrag als hinderlijk
wordt ervaren. Ook wordt onderzocht wat, met deze eigenschappen, iemands waardevolle
bijdrage is aan een groep.
Met de groep worden de verschillen besproken en verklaard. Desgewenst kan bewust worden
gemaakt welke communicatievaardigheden dienen te worden gehanteerd om effectief te
communiceren met een bepaald type.
Ook kan de slag worden gemaakt om elkaar te versterken. Hierbij kan gewerkt worden met de
kernkwadranten van Daniel Ofman; ogenschijnlijke tegenpolen leren elkaar anders kennen en
beter waarderen.
De interactieve, en speelse, opzet van de workshop blijkt in de praktijk al een krachtige en
positieve interventie voor een team te zijn.
Peter Hammecher
www.peter.hammecher.nl
Fritz Riemann “Het wezen van de angst”
Angst behoort tot het leven
Volgens Riemann is inherent aan leven dat er angst is. Voorbeelden zijn angst voor fouten,
pleinvrees, angst voor spreken in het openbaar, angst om te verliezen, angst voor intimiteit
etc. Mensen ontwikkelen eigenschappen zoals geloof, hoop, liefde, macht, vertrouwen om dit
te hanteren. Ook inzichten uit de psychologie stellen ons in staat om angst te verwerken. Het
uitschakelen van een bepaalde angst zal echter weer een andere opleveren. Deze angst hangt
samen met een persoonlijkheidstype.
Het hanteren van deze specifieke, onbewuste, angsten levert ons specifieke kwaliteiten op !
Vier basisvormen
Riemann categoriseert vier grondvormen van angst die in ieder mens verenigt zijn maar ook
tegenstrijdig zijn. Hij gebruikt als voorbeeld de aarde om deze tegengestelde behoeften en
angsten te verklaren.
a) er is de behoefte aan individuatie. (Zoals de aarde om haar as draait en gericht is op
zichzelf) De angst die hieruit voorkomt is de angst voor overgave of verlies van
autonomie. De kwaliteiten zijn onafhankelijkheid, zelfstandigheid etc.
b) er is tegelijkertijd de behoefte om erkend te worden en er bij te horen. (Zoals diezelfde
om haar as draaiende aarde ook een vast plek heeft in het heelal) De angst die hieruit
voorvloeit is de angst voor afwijzing, voor verlies, voor afhankelijkheid etc. De
kwaliteiten zijn procesgevoeligheid, zorgzaam etc.
c) Er is ook de behoefte aan duurzaamheid. (Zoals de zwaartekracht op aarde alles op
zijn plek probeert te houden) De hieruit voortvloeiende angst is de angst voor chaos,
voor verandering etc. De kwaliteit is ordenen, structureren en plannen etc.
d) Tegelijkertijd is er de behoefte aan ontwikkeling of verandering. (Vergelijkbaar met
de middelpuntvliedende kracht van de aarde) De angst die hieruit voorvloeit is de
angst voor regels, voor structuren. De kwaliteit is energie, kunnen inspireren,
creativiteit etc.
Bij een gezond mens zullen deze tegengestelde polen in balans zijn. Vermoedelijk ligt er een
accent op een van de tegenpolen. Dit hangt dus samen met een persoonlijkheidstype. Bij
geesteszieke mensen krijgt een bepaalde angst de overhand. Hierdoor kunnen neurosen
ontstaan zoals respectievelijk schizofrenie, depressie, dwangneurose en hysterie.
Nadere informatie:
 Voor nadere informatie over de workshop kunt u contact opnemen met Peter
Hammecher.
 Fritz Riemann. Het wezen van de Angst, de vier grondvormen van angst en de
daarmee samenhangende persoonlijkheidstypen. (ISBN 90 215 9727 6)
 Daniel Ofman. Bezieling en Kwaliteit in Organisaties (ISBN 90-6325-491-1)
Peter Hammecher
www.peter.hammecher.nl