Sweat baby sweat

Ontroerende theaterliefde
Circus Ronaldo, Amortale
3 September 2012
Circus Ronaldo zal de komende
seizoenen weer door Europa
trekken en in hun tent hun
publiek weer met humor en
nostalgie vertederen. Amortale
is de nieuwste creatie voor een
wat men noemt breed publiek,
een circustheaterspektakel met
vermenging van hoge en lage
cultuur. Wie Circus Ronaldo al
een beetje kent, zal het niet
verbazen dat het geen show is
met glitter en glamour, hoewel
het zich in een circustent
afspeelt. Het is ook geen
evenement met allerlei digitale
© Benny De Grove
effecten en doorzichtige
lasertechnieken. Neen, ook deze
nieuwe productie ligt in de lijn der verwachtingen van Circus Ronaldo: het is puur genieten van
de ontroerende schoonheid die Ronaldo met warm spelplezier legt in nostalgie en ambachtelijke
eenvoud. Althans, het lijkt allemaal zo eenvoudig, deze vermeende nonchalance in spel,
klanken en poppenkast. Circus Ronaldo toont maar weer eens zijn meesterschap in een
symbiose van clownerie en theater, van poppenkast en opera, van slapstick en (muzikale)
poëzie.
Een dikke tien jaar geleden speelde de hele familie Ronaldo Fili. Alles draaide rond een grote
poppenkast uit de jaren 20 die ze nog op zolder hadden gevonden. Stangpoppen, draaiende
achterwandschilderingen, alles was er nog, alleen de spuwende draak werkte niet meer. Van de
draak werd een nieuw exemplaar gemaakt, en ook die maakte met zijn vlammen de poesjevoorstelling tot een hilarisch en grotesk schouwspel. De poesje was 150 à 100 jaar geleden een
populaire poppenkast met stangpoppen. Volkse kunst voor de lagere klasse in de kelders van
arbeiderswoningen. Je had enkele vaste figuren, zoals in Antwerpen bijvoorbeeld De Neus,
naast vele ridders en jonkvrouwen. (Ridder)verhalen uit de wereldliteratuur werden gebracht
met veel uitslaande armen en degens. Circus Ronaldo bracht zo'n poesje -vertoning die paste
in de typische Ronaldo commedia dell'arte-speelstijl met zijn meester-knecht-verhouding, en die
perfect gekaderd werd in de ook zo typische Ronaldo surrealistisch getinte speelpiste. Circus
Ronaldo speelde het marionettenspel van het leven. Er zijn er die aan de draad, de fili, hangen,
er zijn er die de fili bewegen.
Circustheater en figurentheater gingen hilarisch samen, en die draad neemt Ronaldo nu weer
op met nog oudere en grotere decorstukken die bij een verdere familietak gevonden werden.
Precies honderd jaar oud is het raam van een nog grotere theateromlijsting (die doet denken
aan een uitvergroot papieren theater) en daarbinnen staat de grote poppenkast van tien jaar
geleden. Maar eerst word je als toeschouwer in de voortent geanimeerd door een orkestje met
liedjes uit de jaren 20 en in de juiste stemming gebracht.
In de tent dringt de Pinocchiopop-verkoper (Karel Creemers) zich op aan het publiek, en wordt
het geheel hilarisch als hij een 'crimineel' ontdekt. In het grote kader is er de voortdurende strijd
tussen meester en knecht, in het kleine kader krijgen we te zien dat alles om de liefde draait, en
dat begon al met Adam en Eva. Is het echt hun schuld dat liefde ook voor miserie en leed kan
zorgen? Die oorsprong van de miserie legt Ronaldo in een lichamelijke verleidingsscène.
Hilarisch en lekker melancholisch. Dat is de sterkte van Circus Ronaldo. De toeschouwer kan in
wat gebracht wordt, zijn eigen tegenslagen zien. Je stelt je doelen, en je wordt daarin gehinderd
door situaties en mensen van buitenaf. Het leven an sich doorkruist je romantische
verwachtingen. Dat zit in ieder mens, lijkt de boodschap van Ronaldo te zijn, en als je dat erkent
dan maakt dat het leven een stukje aangenamer. Als een aantrekkelijke en sympathieke August
zonder schmink probeert Danny iets te bereiken, en wordt daarin gehinderd. Decorstukken
vallen naar beneden, er moeten brandjes geblust worden, poppen raken in de war, enzovoorts.
In het 'poppenkast'kader wordt een eigengereide versie van Die Entführung aus dem Serai van
Mozart live opgevoerd en gezongen. Danny wil Constanza redden uit de handen van de
slechterik Osmino, wat later vertikt de draak het om te spuwen, ... Er is altijd wat. En dan plots
schommelt de pop Constanza zich de lucht in en hangt ze aan de trapeze in levende lijve aan
de nok van de tent, en voert ze een poëtisch acrobatennummer op. En de clown stoort weer,
per ongeluk. Op een ander moment trekken de personages in een stoet door de tent, of
jongleert Danny met mandolines en laat hij zijn vallende muziekinstrumenten alle menschen
werden brüder van Beethoven tokkelen. Er gebeurt altijd iets in de tent. De barkeeper probeert
zijn amaretto te slijten, Karel wil eventueel met dwang zijn pinocchiopoppen in alle maten en
soorten verkopen, de zangeres doet verwoede pogingen om met haar hoge tonen een glas te
laten springen. Er is kortsluiting, de toneelgordijnen raken los, er is een elektriciteitspanne, en
dan zorgen de kaarsen voor nostalgische romantiek van het theater.
Dat hilarische, dat puur clowneske, dat poëtische, dat alles is mooi getimed, gedoseerd en
uitgewerkt, waardoor het geheel in al zijn komische en bijwijlen kolderieke facetten ook ontroert.
Amortale raakt in humor, in een lach in een traan. En misschien is dat een vervulling van een
oeroud nostalgisch verlangen: dat theater de toeschouwer weet te raken met en in alle vezels.
Info: www.circusronaldo.be of www.fransbrood.com
Dit artikel werd reeds 14 keer gelezen.
auteur(s):Tuur Deve