Ontroerende theaterliefde - recensie Theatermaggezien

Ontroerende theaterliefde
Circus Ronaldo, Amortale
3 September 2012
Circus Ronaldo zal de komende
seizoenen weer door Europa
trekken en in hun tent hun publiek
weer met humor en nostalgie
vertederen. Amortale is de
nieuwste creatie voor een wat men
noemt breed publiek, een
circustheaterspektakel met
vermenging van hoge en lage
cultuur. Wie Circus Ronaldo al een
beetje kent, zal het niet verbazen
dat het geen show is met glitter en
glamour, hoewel het zich in een
circustent afspeelt. Het is ook geen
evenement met allerlei digitale
effecten en doorzichtige
lasertechnieken. Neen, ook deze
nieuwe productie ligt in de lijn der
verwachtingen van Circus Ronaldo:
het is puur genieten van de
ontroerende schoonheid die
© Benny De Grove
Ronaldo met warm spelplezier legt
in nostalgie en ambachtelijke eenvoud. Althans, het lijkt allemaal zo eenvoudig, deze vermeende nonchalance
in spel, klanken en poppenkast. Circus Ronaldo toont maar weer eens zijn meesterschap in een symbiose van
clownerie en theater, van poppenkast en opera, van slapstick en (muzikale) poëzie.
Een dikke tien jaar geleden speelde de hele familie Ronaldo Fili. Alles draaide rond een grote poppenkast uit de
jaren 20 die ze nog op zolder hadden gevonden. Stangpoppen, draaiende achterwandschilderingen, alles was er
nog, alleen de spuwende draak werkte niet meer. Van de draak werd een nieuw exemplaar gemaakt, en ook die
maakte met zijn vlammen de poesje-voorstelling tot een hilarisch en grotesk schouwspel. De poesje was 150 à
100 jaar geleden een populaire poppenkast met stangpoppen. Volkse kunst voor de lagere klasse in de kelders
van arbeiderswoningen. Je had enkele vaste figuren, zoals in Antwerpen bijvoorbeeld De Neus, naast vele
ridders en jonkvrouwen. (Ridder)verhalen uit de wereldliteratuur werden gebracht met veel uitslaande armen
en degens. Circus Ronaldo bracht zo'n poesje -vertoning die paste in de typische Ronaldo commedia dell'artespeelstijl met zijn meester-knecht-verhouding, en die perfect gekaderd werd in de ook zo typische Ronaldo
surrealistisch getinte speelpiste. Circus Ronaldo speelde het marionettenspel van het leven. Er zijn er die aan
de draad, de fili, hangen, er zijn er die de fili bewegen.
Circustheater en figurentheater gingen hilarisch samen, en die draad neemt Ronaldo nu weer op met nog
oudere en grotere decorstukken die bij een verdere familietak gevonden werden. Precies honderd jaar oud is
het raam van een nog grotere theateromlijsting (die doet denken aan een uitvergroot papieren theater) en
daarbinnen staat de grote poppenkast van tien jaar geleden. Maar eerst word je als toeschouwer in de voortent
geanimeerd door een orkestje met liedjes uit de jaren 20 en in de juiste stemming gebracht.
In de tent dringt de Pinocchiopop-verkoper (Karel Creemers) zich op aan het publiek, en wordt het geheel
hilarisch als hij een 'crimineel' ontdekt. In het grote kader is er de voortdurende strijd tussen meester en
knecht, in het kleine kader krijgen we te zien dat alles om de liefde draait, en dat begon al met Adam en Eva.
Is het echt hun schuld dat liefde ook voor miserie en leed kan zorgen? Die oorsprong van de miserie legt
Ronaldo in een lichamelijke verleidingsscène. Hilarisch en lekker melancholisch. Dat is de sterkte van Circus
Ronaldo. De toeschouwer kan in wat gebracht wordt, zijn eigen tegenslagen zien. Je stelt je doelen, en je wordt
daarin gehinderd door situaties en mensen van buitenaf. Het leven an sich doorkruist je romantische
verwachtingen. Dat zit in ieder mens, lijkt de boodschap van Ronaldo te zijn, en als je dat erkent dan maakt
dat het leven een stukje aangenamer. Als een aantrekkelijke en sympathieke August zonder schmink probeert
Danny iets te bereiken, en wordt daarin gehinderd. Decorstukken vallen naar beneden, er moeten brandjes
geblust worden, poppen raken in de war, enzovoorts. In het 'poppenkast'kader wordt een eigengereide versie
van Die Entführung aus dem Serai van Mozart live opgevoerd en gezongen. Danny wil Constanza redden uit de
handen van de slechterik Osmino, wat later vertikt de draak het om te spuwen, ... Er is altijd wat. En dan plots
schommelt de pop Constanza zich de lucht in en hangt ze aan de trapeze in levende lijve aan de nok van de
tent, en voert ze een poëtisch acrobatennummer op. En de clown stoort weer, per ongeluk. Op een ander
moment trekken de personages in een stoet door de tent, of jongleert Danny met mandolines en laat hij zijn
vallende muziekinstrumenten alle menschen werden brüder van Beethoven tokkelen. Er gebeurt altijd iets in de
tent. De barkeeper probeert zijn amaretto te slijten, Karel wil eventueel met dwang zijn pinocchiopoppen in alle
maten en soorten verkopen, de zangeres doet verwoede pogingen om met haar hoge tonen een glas te laten
springen. Er is kortsluiting, de toneelgordijnen raken los, er is een elektriciteitspanne, en dan zorgen de
kaarsen voor nostalgische romantiek van het theater.
Dat hilarische, dat puur clowneske, dat poëtische, dat alles is mooi getimed, gedoseerd en uitgewerkt,
waardoor het geheel in al zijn komische en bijwijlen kolderieke facetten ook ontroert. Amortale raakt in humor,
in een lach in een traan. En misschien is dat een vervulling van een oeroud nostalgisch verlangen: dat theater
de toeschouwer weet te raken met en in alle vezels.