LESMAP O,OO

O, oo !
een theaterproductie van Kollektief D&A
LESMAP
QuickTime™ and a
decompressor
are needed to see this picture.
vzw Kollektief D&A • Poperingestraat 87 9000 Gent • fax & tel 09/226.01.88
email kollektief.d&[email protected] • www.kollektiefdna.com
2
Beste Leerkracht,
Binnenkort komt u met uw leerlingen kijken naar de voorstelling
O, oo !
van Kollektief D&A.
Opdat jullie extra van de voorstelling zouden genieten, willen wij
graag vooraf al een paar dingen meegeven. Op die manier weten
jullie toch al een beetje waaraan je je kan verwachten en ook
waaraan niet. Het zal de kans op een aangename ervaring er
alleen maar op vergroten.
Wij hebben alleszins al genoten van het maken van
O, oo !
en
uiteraard hopen wij dat dat enthousiasme ook overslaat op ons
publiek !
de ploeg van O,
oo ! :
spel Jolijn Antonissen, Roger Baum en Reinhilde Van Driel
regie en scenografie Dirk De Keyzer
muziek Piet Slangen
tekst en lesmateriaal Reinhilde Van Driel
Wij wensen jullie een fijne voorstelling !
QuickTime™ and a
decompressor
are needed to see this picture.
3
Lesmap O, oo !
O, oo ! vertelt het verhaal van Clemantieneke en haar familie. We zien
dat het circusgezin waar ze in opgroeit wel een warm nest is maar
helemaal geen traditioneel gezin. Zij hebben geen vaste verblijfplaats
want in de zomer wonen en werken ze in het noorden en in de winter in
het zuiden. Clemantieneke, Orange en Gino voelen zich dus overal en
nergens thuis.
Het stuk speelt zich af in een verleden toen rondtrekkende circusfamilies
nog hun jaarlijkse passage hadden in dorpen en steden. Daarom geven we
de voorstelling een retro toets mee maar we specifiëren niet of het zich in
bijvoorbeeld de jaren ’50 of ’70 afspeelt. Ik (Reinhilde Van Driel) ging
naar de lagere school in de jaren 70 en ik herinner me nog dat er soms een
circusmeisje voor 14 dagen bij me in de klas zat. Alle kinderen waren
gefascineerd door haar omdat ze avontuur en exotiek uitstraalde.
Clemantieneke is ook zo’n meisje, ze is anders dan de anderen en een
vrije vogel. Wanneer ze haar ouders per ongeluk kwijtspeelt, is ze ook
helemaal niet in paniek want ze heeft geleerd haar plan te trekken. Hoe
Clemantieneke in het leven staat, heeft dan ook een hoog Pipi Langkousgehalte.
Na een tijdje alleen in het noorden beseft ze dat het leven hard kan zijn.
Ze merkt dat ze niet welkom is en ze ontmoet mensen die het niet goed
met haar voorhebben. Ze mist haar ouders heel erg.
Momenteel zijn circusvoorstellingen heel erg in. O, oo ! is geen
circusvoorstelling maar een theaterstuk dat zich afspeelt in het
circusmilieu. De circusvoorstellingen die je op festivals of in theater ziet,
zijn vaak gemaakt door jongens en meisjes die zijn opgeleid in
circusscholen. Wij hebben het over circusfamilies die met hun caravan op
4
het dorpsplein verbleven zolang ze er optraden en dan verder trokken. Dit
is een vorm van spektakel die (helaas) aan het verdwijnen is.
Circus – één grote familie
Gino, Orange en Clemantieneke zijn een kleine familie die al vele
generaties van het circus leven. Zij trekken rond van dorp naar dorp
en brengen daar in hun tent een fantastisch spektakel waar de
kinderen een heel jaar naar uitkijken. Iets oudere leerkrachten hebben
misschien nog mooie herinneringen aan acts van clowns, trapezisten en
acrobaten. Maar de meeste jonge leerkrachten en kinderen hebben op hun
dorpsplein nooit een circustent zien staan.
Toch zijn er een aantal
beroemde families die nog steeds rondtrekken maar vaak bezoeken zij
alleen de grote steden.
Circus Bouglione
Circus Bouglione noemt zich het circus van België. De familie Bouglione
stamt nochthans af van Pakistaanse zigeuners. In de 18de eeuw trokken de
Bougliones rond in Italië met beren. Vanaf begin 20ste eeuw verblijven ze
hier bij ons en met het huidige circus Alexandre Bouglione is reeds de 7de
generatie aan de slag.
Zigeuners of Roma zijn mensen die oorspronkelijk uit India en Iran
komen. De Sinti zijn het langst in West-Europa en zij reizen vaak rond
met circussen en kermissen. Wie kent er niet het stereotiep beeld van de
oude zigeunervrouw die als waarzegster met een glazen bol de toekomst
voorspelt.
5
Een andere benaming voor Roma’s is het franse bohémiens. De Roma
vertelden de Fransen dat ze uit Bohemen kwamen wat deels ook klopte.
In O, oo ! zegt Gino dan ook dat ze “… verjaagd werden als de eerste
beste bohemers”.
Circus Malter
Rose-Marie Malter en Jean Gebruers zijn beiden afkomstig uit bekende
circusfamilies en richtten in 1970 circus Apollo op. Momenteel kennen
wij het als circus Malter.
Vorig jaar maakte het productiehuis De raconteurs in de reeks Drie
generaties een prachtige reportage over Jean Gebruers en zijn nageslacht.
Wat hij vertelt, schetst een goed beeld van een circusfamilie.
Jean Gebruers (75 jaar)
“...Als wij ergens arriveerden zeiden de mensen: “De zigeuners komen
eraan, zet alles binnen of het is weg” terwijl daar niks van waar was.”
“Van de pastoors daar kon je veel van gedaan krijgen. Wij tapten stroom
af van de kerk. Ik kende ook alle paters en hun abdijen zoals Tongerlo en
Averbode. Als ik honger had en het was middag, sprong ik daar eens
binnen en ging ik mee aan tafel zitten.”
“Vroeger gingen we naar de boeren voor hooi en stro voor onze dieren.
En dan zei mijn vrouw: “Brengt maar wat patatten mee”. Niet dat we
schooiers waren of dat we dat niet konden betalen, maar dat zat er bij ons
in. En dan gaven we die mensen een paar kaartjes voor het circus.”
6
“Ge moet altijd in uwe kop hebben: wij zijn indringers, vreemdelingen
die andere mensen komen lastig vallen. Wij pakken mensen hun plaats,
hun zicht, hun lucht af. Daarom moet ge met iedereen goed staan, de
mensen content stellen.”
“Gewone burgers wilden bij ons niet werken. Als wij werkvolk nodig
hadden, gingen wij naar de Marollen in Brussel. Daar was er een huis
voor landlopers. Daar nam ik dan een drietal jonge gasten mee, vaak nog
dronken. Die bleven dan bij ons werken, drie of vier maanden. Sommige
vonden bij ons hun thuis en bleven jaren.”
Pierrot Gebruers (52 jaar)
“Ik heb het eens geteld, ik heb op 380 scholen gezeten. En wat heb ik er
geleerd? Niks. ’s Morgens deed ik in de klas een uitleg over het circus en
’s middags kwamen de kinderen naar de circusvoorstelling kijken. In de
winter zat ik wel 3 à 4 maanden op school.”
In de reportage zien we dat de kleinkinderen van Jean Gebruers op
kostschool hebben gezeten. Jennifer Gebruers (24 jaar) werkt in het circus
met een paardenact maar Juanito Gebruers (20 jaar) studeert
geneeskunde.
Circus Ronaldo
Circus Ronaldo is een echt familiebedrijf want Danny en David Ronaldo
zijn al de zesde generatie circusartiesten.
Het begon allemaal in 1827 met Gentenaar Adolf Peter Vandenberghe die
op zijn vijftiende van huis wegliep om bij het circus te gaan. Hij stond
bekend als één van de beste acrobaten van zijn tijd en trad zelfs op met
het keizerlijk circus van Sint Petersburg.
7
Zijn kleinzoon had van begin 20ste eeuw tot in 1933 het volkstheater
Vandenberghe dat mantel- en degenstukken bracht. De vijfde generatie
van de familie, Jan en Herman traden in de jaren ‘50 voor het eerst op
onder de naam Ronaldo.
Danny en David Ronaldo brengen nu een mix van circus en theater en
zijn erg populair in Vlaanderen en ver daarbuiten.
Danny en David Ronaldo zijn er met hun vinnige en inventieve
voorstellingen in geslaagd een hedendaags familiecircus te worden. Maar
vele familiecircussen kunnen niet mee met hun tijd en zijn blijven
vastzitten in oubollig entertainment. Hun voorstellingen zijn traag en
weinig virtuoos en ze kunnen niet overleven in een wereld waarin
televisie, cinema, en theater steeds sneller en creatiever worden.
Daarbij krijgen circussen veel kritiek van dierenrechtenorganisaties over
de behandeling van hun wilde dieren die te weinig bewegingsruimte
zouden hebben. In veel landen zijn circussen met wilde dieren verboden.
In ons land is vooral circus Bouglione dan weer net bekend om zijn
spektakel met tijgers en olifanten.
In O, oo ! zien we dat Orange en Gino het ook moeilijk hebben om
zich staande te houden in het circusleven. Hun kleren zijn een beetje
sjofel en ze proberen met het weinige dat ze hebben verrassende acts
te maken. Hun leven en werk ademt een sfeer uit van vergane glorie.
Hoewel hun rondreizend bestaan niet evident is, denken ze er niet
aan om gewone burgers te worden. Het circus zit hun al zoveel
generaties in het bloed en optreden daar waar de zon schijnt is voor
hen van onschatbare waarde.
Het nieuwe circus
8
Cirque du Soleil werd in 1986 opgericht in Montreal in Canada en is nu
een multinational. Zij hebben voor hun voorstellingen dansers, turners
acrobaten, clowns en zangers in dienst en treden op in de hele wereld
met commerciële en spectaculaire shows.
Straattheater
Vele circus-acts zoals jongleren, acrobatie, clownerie en ook vuurspuwen
vinden we terug in het straattheater. In Europa heb je in de zomer massa’s
straattheaterfestivals waar jonge circusartiersten hun kunsten kunnen
tonen. MiramirO is zo’n straat- en theaterfestival, dat al voor de 18de keer
plaats vond vorige zomer tijdens de Gentse feesten.
Omdat de optredens meestal op straat gebeuren, zijn ze gebalder dan
andere voorstellingen. In het circus vroeger duurde de show een hele
namiddag lang en kreeg je tientallen verschillende acts te zien. Nu gaan
jonge mensen zich meer specialiseren in één korte act die ze overal
kunnen tonen. Het rondreizen zit circusartiesten nog steeds in het bloed
maar de circustent bevindt zich nu in hun rugzak.
zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.
-decompressor
QuickTime™ en een
9
Alleen op straat
In de voorstelling
In de eerste 25 minuten van onze voorstelling O, oo ! leren we
Clemantieneke kennen als een vrolijke deugeniet. Haar ouders zijn
hard werkende, flamboyante circusartiesten die hun dochter
discipline en de liefde voor het vak proberen bij te brengen.
Enerzijds gaat en staat Clemantieneke waar ze wil en leeft ze een
beetje op straat anderzijds is ze de verwende oogappel van haar
ouders.
Als Clemantieneke alleen in het noorden achterblijft, vindt ze dat
aanvankelijk geen probleem. Ze is zelfstandig en ziet er vooral de
voordelen van in. Maar als ze dan merkt dat de mensen haar
afwijzen en raar bekijken, beseft ze dat haar winter in het noorden
erg grimmig is.
Eenmaal Clemantieneke alleen achterblijft vertelt ze het publiek de
keerzijde van het rondtrekken. Als circuskind verlangt ze er soms
naar om op één ‘vaste’ plek te wonen waar ze dan ook ‘vaste’
vrienden heeft. Het rondtrekkend bestaan wordt door Gino en
Orange als evident ervaren maar zij vragen nooit naar de mening
van Clemantieneke.
Dit gevoel zal voor sommige kinderen herkenbaar zijn want niet
alleen circuskinderen moeten vaak verhuizen. Ouders die gescheiden
zijn of die voor hun werk regelmatig van woonplaats veranderen,
vragen van hun kinderen ook een grote flexibiliteit. Ook deze
kinderen verlangen vaak naar één vaste plek om te wonen.
10
nu
Kinderen die hier in het westen op straat leven, zijn vooral asielzoekers.
Roma-kinderen leven soms op straat maar zijn dan wel in het gezelschap
van hun familie. Wat vaker gebeurt, is dat jongeren uit Afrika of
Afghanistan in hun eentje naar hier worden gestuurd. Zij zwerven dan
alleen
rond
door
Brussel
of
Antwerpen
tot
iemand
van
vreemdelingenzaken hen opmerkt en een voogd voor hen zoekt. Zolang
ze minderjarig zijn, worden ze beschermd en mogen ze niet naar hun land
worden teruggestuurd.
vroeger
In het Londen van de 19de eeuw leefden arme kinderen op straat en waren
er veel kleine kruimeldieven. In de romans van Charles Dickens zijn
kinderen die aan hun lot worden overgelaten vaak hoofdpersonages.
Iedereen kent wellicht het verhaal van Oliver Twist, het straatjongetje dat
in handen valt van Fagin, de jeugdbendeleider. In O, oo ! is Bobby
Bling Bling bijvoorbeeld een zeer Dickensiaans personage. Bij
Dickens komen de hoodpersonages vaak mensen tegen die het
afwisselend goed en dan weer slecht met hen voor hebben.
vroeger en nu / realiteit en fictie
Deze jojo van positieve en negatieve ervaringen geven wij
Clemantieneke ook mee in haar avontuur.
Ons theaterstuk is fictie, een modern sprookje met een happy-end.
Wel gebruiken wij thema’s uit het echte leven die zich opdringen. Zo
krijgt Clemantieneke te maken met een politieagent, dat zijn dingen
die realistisch zijn als je op straat leeft.
Bobby Bling Bling maakt Clemaantieneke bang met een verhaal dat
er mensen zijn die organen stelen van kinderen en dat die kinderen
11
dan gedumpt worden in een vreemd land. Dat is een onwaarschijnlijk
verhaal waar toch een deel van waarheid in zit.
In arme landen bestaat er een vorm van commercieel orgaantoerisme.
Vooral nieren worden afgestaan aan westerse patiënten omdat ‘donoren’
met één nier perfect verder kunnen leven. Om hun schulden af te betalen
of om hun familie een beter leven te geven, gaan mensen uit landen zoals
Pakistan, China, de Filippijnen of Roemenië hun organen verkopen.
Hoewel Clemantieneke het moeilijk heeft in het koude noorden, blijft
ze een deugeniet. Om te overleven gaat ze de waarheid hier en daar
verdraaien maar nooit gaat ze stelen. Daaraan merk je dat ze van
thuis uit een goede opvoeding heeft meegekregen.
Ze blijft
rechtschapen en ze beseft dat ze betere troeven heeft om het harde
leven de baas te kunnen.
QuickTime™ and a
decompressor
are needed to see this picture.
vzw Kollektief D&A • Poperingestraat 87 9000 Gent • tel en fax 09/226.01.88
kollektief.d&[email protected] • www.kollektiefdna.com
Curriculum Vitae
12
Kollektief D&A
1991 – 1997 (producties voor volwassenen)
Don Juan, Waanzinnen, Melanckoly, Nachtengel en Maria, Het Nieuwe Leven, Het
lijden van de jonge Werther, Tijlozen, Vier Mannen, Quando Corpus Morietur, Marie,
Pallaksch.
1997 – 2000
Lorelei (8+) naar De Kleine Zeemeermin van H.C. Andersen/De Keyzer
2000 – 2001
Het Meisje dat haar naam kwijt was (6+) naar A.M.G. Schmidt/ Van Driel
2001 – 2002
Het meisje dat haar naam kwijt was
Witje (8+) naar De Gebroeders Grimm/ De Keyzer, Van Driel
2002 – 2003
Witje
Wit is kleur (3+) eigen creatie Beersmans, Schepens,Van Driel
2003 – 2004
Een duik in de hemel (10+) eigen creatie Van Autreve
Wit is kleur
Witje
2004 – 2005
Rocking David Copperfield ( 12+) naar Charles Dickens/Van Driel
Een duik in de hemel
Poeslief (8+) eigen creatie Beersmans, Van Driel
Wit is kleur
2005-2006
Poeslief
Rocking David Copperfield
Zeezicht (4+) eigen creatie Beersmans, De Keyzer, Monserez
2006 – 2007
Rocking David Copperfield
Poeslief
Achter het hek (8+) naar Mark Twain/Van Driel
Zeezicht
2007 – 2008
Als Shakespeare Speelt (12+) eigen creatie Van Autreve, Van Driel
Achter het hek
13
Zepp! (4+) eigen creatie De Keyzer, Van Driel
2008 – 2009
Achter het hek
Witje
Als Shakespeare Speelt
Zepp!
2009 – 2010
Armada (14+) eigen creatie De Keyzer
Witje
Prins (10+) eigen creatie Beersmans, De Keyzer, Monserez, Wellens
Zepp!
2010 – 2011
Naar moe... (6+) eigen creatie De Keyzer, Van Driel
Prins
Armada
2011 – 2012
Romeo en Julia (14+) naar Shakespeare/De Keyzer
naar moe
Wit is Kleur remake eigen creatie 2003
2012 – 2013
Romeo en Julia
Weerkeer en Spiegelman (10+) naar Ovidius/De Keyzer
O, oo ! (6+) eigen creatie De Keyzer, Van Driel
2013 – 2014
Trojaanse Helden (12+) naar Homeros/De Keyzer
Weerkeer en Spiegelman / Echo en Narcissus
O, oo !
2014 – 2015
Het Magdalena mysterie (14+) eigen creatie
Trojaanse Helden
Zepp!
vzw Kollektief D&A • Poperingestraat 87 9000 Gent • tel en fax 09/226.01.88
kollektief.d&[email protected] • www.kollektiefdna.com