Bibliotheek – Project RDM Ondersteuning Data delen & hergebruiken Basistraining voor informatiespecialisten Data-archieven RDMO Data delen & hergebruiken 2 Data-archieven: soorten & maten Institutioneel: universiteiten, instituten Nationaal: UK Data Service, ANDS Discipline-specifiek: Dryad, ICPSR Algemeen: figshare RDMO Data delen & hergebruiken 3 Data-archieven: doelen Data duurzaam opslaan Data vindbaar publiceren RDMO Data delen & hergebruiken 4 Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) Alle vakgebieden Crowdsourced, review door Re3data Trefwoorden (subject, content type, country) 634 repository’s op 19/03/2014 RDMO Data delen & hergebruiken 5 http://service.re3data.org/search/ RDMO Data delen & hergebruiken 6 RDMO Data delen & hergebruiken 7 Purdue University Libraries (hosting) Alle vakgebieden Crowdsourced, goedkeuring door Databib Gecategoriseerd per vakgebied 624 data repository’s per 20/03/2014 RDMO Data delen & hergebruiken 8 http://databib.org/advanced_search.php http://databib.org/index.php RDMO Data delen & hergebruiken 9 RDMO Data delen & hergebruiken 10 Re3data vs Databib http://datapub.cdlib.org/2014/03/03/finding-disciplinary-data-repositories-with-databib-and-re3data/ RDMO Data delen & hergebruiken 11 Andere registers van (data) repository’s Directory of Open Access Repositories (OpenDOAR) University of Nottingham Registry of Open Access Repositories (ROAR) University of Southampton Open Access Directory (OAD) Simmons College, Boston Mapping of the Eur. Research Infrastructure Landscape (MERIL) European Science Foundation (ESF) BioSharing University of Oxford RDMO Data delen & hergebruiken 12 Kwaliteit van repository’s Data Seal of Approval (DSA) Trusted Repositories Audit & http://www.datasealofapproval.org/en/ Certification (TRAC) Trusted Digital Repository (TDR) Checklist (ISO 16363) http://www.crl.edu/archiving-preservation/digital-archives/metricsassessing-and-certifying/other-assessment-tools RDMO Data delen & hergebruiken 13 Data delen & publiceren RDMO Data delen & hergebruiken 14 Data delen: wanneer en met wie? tijdens onderzoek met collega’s uit eigen onderzoeksgroep met mensen buiten de onderzoeksgroep bij publicatie van artikel na afloop van onderzoek RDMO Data delen & hergebruiken 15 Data delen: hoe? niet openbaar: (niet) openbaar: netwerkschijf eigen website externe harddisk, usb website tijdschrift Virtual Research data repository, data-archief Environment (VRE) data journal RDMO Data delen & hergebruiken 16 Data journals Data(set) paper: beschrijving van dataset door de maker, peer reviewed Dataset zelf gedeponeerd in repository Lijst van data journals (in oprichting): http://proj.badc.rl.ac.uk/preparde/blog/DataJournalsList RDMO Data delen & hergebruiken 17 Welk data-archief? Voorgeschreven door tijdschrift/uitgever Voorgeschreven door onderzoeksfinancier Repository van vakgebied Repository van instituut Algemeen data-archief RDMO Data delen & hergebruiken 18 RDMO Data delen & hergebruiken 19 Criteria bij keuze data-archief Kosten Kwaliteit van het data-archief Vindbaarheid van de data Mogelijkheden: persistent identifier, versiebeheer, toegangsrestricties Eisen: bestandsformaten, metadata RDMO Data delen & hergebruiken 20 RDMO Data delen & hergebruiken 21 RDMO Data delen & hergebruiken 22 Data delen: aandachtspunten Mag dataset gedeeld worden? (rechten, veiligheid, privacy) Kan dataset gedeeld worden? (metadata, documentatie, anonimisering) Hoe wordt dataset gedeeld? (repository, licentie) RDMO Data delen & hergebruiken 23 Data deponeren in data-archief: waarom? waarde, uniciteit en/of belang van de data voor (wetenschaps)historisch onderzoek belang van de data voor niet-wetenschappelijke doelen (bijv. cultureel erfgoed, musea etc.) verplichting (financier, instituut, tijdschrift) RDMO Data delen & hergebruiken 24 Data deponeren in data-archief: vier scenario’s Beschrijving en dataset openbaar Beschrijving openbaar, dataset na embargo openbaar Beschrijving openbaar, dataset alleen gedeeld met specifieke gebruikers Beschrijving openbaar, dataset niet openbaar RDMO Data delen & hergebruiken 25 Data publiceren: waarom? Verificatie van onderzoeksconclusies Hergebruik door anderen voor onderzoek of onderwijs Uit publieke middelen gefinancierd = resultaten openbaar Verplichting door instituut, financier of tijdschrift RDMO Data delen & hergebruiken 26 “Ja, maar…” De UK Data Service heeft een aantal redenen op een rijtje gezet die onderzoekers aanvoeren om hun data niet te delen of publiceren. Zijn dit valide argumenten? Kun je tegenargumenten of oplossingen bedenken? UK Data Archive (UK Data Service), Managing and sharing data. Training resources (2011), 9-12 http://ukdataservice.ac.uk/manage-data/training.aspx RDMO Data delen & hergebruiken 27 Data vinden, hergebruiken & citeren RDMO Data delen & hergebruiken 28 Data vinden Verwijzing naar dataset bij artikel in tijdschrift Data-archief zoeken via registry Zoeken binnen data-archief DataCite - alleen voor datasets met DOI Data Citation Index (Thomson Reuters) RDMO Data delen & hergebruiken 29 DataCite http://search.datacite.org/ui RDMO Data delen & hergebruiken 30 Data hergebruiken Matcht de bestaande dataset (voldoende) met de nieuwe onderzoeksvraag? Zijn de data betrouwbaar, goed beschreven? Mag ik de data gebruiken? RDMO Data delen & hergebruiken 31 Data citeren: doel Controleerbaarheid van beweringen die op grond van dataset gedaan worden Credits voor maker van dataset RDMO Data delen & hergebruiken 32 Data citeren: hoe? Geen standaard Citatiestijlen: APA, MLA, Chicago Richtlijnen van data repository’s RDMO Data delen & hergebruiken 33 Verplichte elementen Auteur(s): naam van de maker(s) van de dataset Titel: de naam van de dataset Publicatiedatum: de datum waarop de dataset gepubliceerd is RDMO Data delen & hergebruiken 34 Verplichte elementen Uitgever: de naam van het archief waar de dataset bewaard wordt Identifier: het unieke kenmerk van de dataset, bijv. een DOI RDMO Data delen & hergebruiken 35 Optionele elementen Bestandstype: het soort bestand (bijv. dataset, codeboek, film, afbeelding, software) Versie: het versienummer of de editie van de gebruikte dataset (indien van toepassing) RDMO Data delen & hergebruiken 36 Optionele elementen Creatiedatum: de datum waarop de dataset is gemaakt (van belang bij ongepubliceerde dataset) Datum van raadpleging: de datum waarop je de dataset (voor het laatst) geraadpleegd hebt RDMO Data delen & hergebruiken 37 Citatiestijlen: APA (6th ed.) Minimum: Milberger, S. (2002). Evaluation of violence against women with physical disabilities in Michigan, 2000-2001 (ICPSR version) [data file and codebook]. doi:10.3886/ICPSR03414 RDMO Data delen & hergebruiken 38 Citatiestijlen: APA (6th ed.) Met optionele elementen: Milberger, S. (2002). Evaluation of violence against women with physical disabilities in Michigan, 2000-2001 (ICPSR version) [data file and codebook]. Detroit: Wayne State University [producer]. Ann Arbor, MI: Inter-university Consortium for Political and Social Research [distributor]. doi:10.3886/ICPSR03414 RDMO Data delen & hergebruiken 39 Citatiestijlen: MLA (7th ed.) Minimum: Milberger, Sharon. Evaluation of Violence Against Women With Physical Disabilities in Michigan, 2000-2001. ICPSR version. Interuniversity Consortium for Political and Social Research, 2002. Web. 19 May 2011. RDMO Data delen & hergebruiken 40 Citatiestijlen: MLA (7th ed.) Met optionele elementen: Milberger, Sharon. Evaluation of Violence Against Women With Physical Disabilities in Michigan, 2000-2001. ICPSR version. Detroit: Wayne State U [producer]. Ann Arbor, MI: Inter-university Consortium for Political and Social Research [distributor], 2002. Web. 19 May 2011. doi:10.3886/ICPSR03414 RDMO Data delen & hergebruiken 41 Citatiestijlen: Chicago (16th ed.) Bibliografie: Milberger, Sharon. Evaluation of Violence Against Women With Physical Disabilities in Michigan, 2000-2001. ICPSR version. Detroit: Wayne State University, 2002. Distributed by Ann Arbor, MI: InterUniversity Consortium for Political and Social Research, 2002. doi:10.3886/ICPSR03414. RDMO Data delen & hergebruiken 42 Citatiestijlen: Chicago (16th ed.) Author-Date: Milberger, Sharon. 2002. Evaluation of Violence Against Women With Physical Disabilities in Michigan, 2000-2001. ICPSR version. Detroit: Wayne State University. Distributed by Ann Arbor, MI: Inter-University Consortium for Political and Social Research. doi:10.3886/ICPSR03414. RDMO Data delen & hergebruiken 43 RDMO Data delen & hergebruiken 44 RDMO Data delen & hergebruiken 45 Persistent identifiers Digital Object Identifier (DOI) Uniform Resource Name (URN) Archival Resource Key (ARK) Handle (HDL) Persistent Uniform Resource Locator (PURL) RDMO Data delen & hergebruiken 46 Persistent identifiers doi:10.3886/ICPSR09685.v2 urn:nbn:nl:ui:13-19ye-al http://ark.cdlib.org/ark:/13030/tf5p30086k http://hdl.loc.gov/loc.rbc/jeff.16823 http://purl.oclc.org/NET/DIGIZEIT.PPN RDMO Data delen & hergebruiken 47 RDMO Data delen & hergebruiken http://ands.org.au/guides/data_citation_poster.pdf 48 Colofon Presentatie: Mariëtte van Selm | [email protected] Beeld, tenzij anders vermeld bij afbeelding: Jørgen Stamp | http://www.digitalbevaring.dk/ M. van Selm, RDM Ondersteuning - basistraining voor informatiespecialisten, lesmateriaal sessie 6. Maart 2014. Dit werk is gelicenseerd onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationaal RDMO Data delen & hergebruiken 49