Rugmanagement Hoe kun je rugklachten in de hand houden Mark Vongehr, Fysio-/Manueeltherapeut Medisch Centrum Aarveld Rugmanagement • Inleiding • Anatomie en functie van de wervelkolom • Belastingen van de wervelkolom tijdens houdingen en bewegingen • Til- en draagtechnieken • Rugklachten tussen je oren? • Preventief screenen op houding, beweeglijkheid, stabiliteit van de wervelkolom, kracht van de rompspieren en goede tiltechniek • Cursussen rugmanagement Medisch Centrum Aarveld Inleiding Medisch Centrum Aarveld Na 6 weken is 90% weer aan het werk – Back pain; Reports of a clinical standards advisory group committee on back pain, Rosen , M Medisch Centrum Aarveld Herstel Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Activiteiten die rugklachten veroorzaken op de werkvloer Activiteiten tillen romp buigen draaien met romp trekken vallen duwen dragen bukken % 37 – 49% 12 – 14% 9 – 18% 9 – 16% 7 – 13% 6 – 9% 5 – 8% 4 – 7% Medisch Centrum Aarveld De manier van tillen is mede bepalend of iemand rugklachten krijgt of niet! – Differentiating lifting technique between those who develop low back pain and those who do not. Clin.Biomech.Wrigley A.T.,2005 Medisch Centrum Aarveld • Bij 90% van alle mensen met lage rugpijn is geen MEDISCHE diagnose te stellen!! • Evidence based handelen bij lage rugpijn, Tulder, 2004 Medisch Centrum Aarveld veranderde werkomstandigheden Voornamelijk handwerk Werk aan machines Grote bewegingspatronen Statische Werkomstandigheden Veel aanspraak op uithoudingsvermogen Weinig aanspraak op uithoudingsvermogen Medisch Centrum Aarveld • Homo sapiens = homo erectus (rechtoplopende mens) • Homo sedatus (zittende mens) – Homo inactivus (inactieve mens) • Homo monotonous (monotoon bewegende mens) Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Anatomie en functie Medisch Centrum Aarveld Anatomie Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Anatomie Medisch Centrum Aarveld Anatomie Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Functie van de wervelkolom • Handhaven houding • Bewegingen van de wervelkolom • Bescherming van het ruggemerg • schokabsorptie Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Tussenwervelschijf-model Medisch Centrum Aarveld Belastingen van de wervelkolom Medisch Centrum Aarveld Grootste belasting op de lage rug • Met bolle rug bukken • Tillen • Zitten • Opkomen vanuit zit • Buikspieroefeningen Medisch Centrum Aarveld Kracht op tussenwervelschijf • In rechtopstaande houding, bij een persoon van 80 kg, heerst een druk van 100 kg, wat voornamelijk resulteert in spanning op de voorste banden. Medisch Centrum Aarveld Kracht op de tussenwervelschijf • Bij bukken liggen de krachten op de tussenwervelschijf ongeveer tussen de 200 en 360 kg. en komt de meeste spanning op de achterste banden. Medisch Centrum Aarveld Wervelkolom-model • Verschil voelen tussen “buigen” en “strekken” van de wervelkolom Medisch Centrum Aarveld Kracht op de tussenwervelschijf • Bij het tillen van een krat van 20 kg met een bolle rug lopen de krachten op de tussenwervelschijf op tot 475 kg. De meeste spanning komt op de achterste banden. Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Kracht op de tussenwervelschijf • Bij het tillen van een krat van 20 kg met een holle rug is de kracht op de tussenwervelschijf 225 kg. In deze stand is er weinig spanning op de achterste banden. Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Kracht op de tussenwervelschijf • „s Ochtends zit er meer vloeistof in de kern. Gedurende de nacht gaat de spanning in lig met 250% omhoog. De spanning op de banden is dan het grootst. De kans op rugklachten is 3 maal zo groot in de ochtend. Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Belasting tijdens zitten Medisch Centrum Aarveld Zitten Fietsen • Statisch | dynamisch Medisch Centrum Aarveld Opkomen vanuit zit • Bij lang zitten met een bolle rug zijn de achterste banden flink uitgerekt. • Bij het opstaan wordt plotseling de buiging nog meer en de kracht van de buikspieren zorgt voor een toename van de druk in de tussenwervelschijf Medisch Centrum Aarveld En dit tientallen malen per dag! Medisch Centrum Aarveld buikspieroefeningen Medisch Centrum Aarveld Til- en draagtechnieken Medisch Centrum Aarveld Gewichthefferstechniek (GHT) Medisch Centrum Aarveld Gewichthefferstechniek (1) Medisch Centrum Aarveld Gewichthefferstechniek (2) Medisch Centrum Aarveld “Golf” hefferstechniek (3) Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Rugklachten tussen je oren? • Wat kan herstel in de weg zitten? – Stress Medisch Centrum Aarveld stress • Stress kan herstelprocessen in het lichaam tot wel 40% vertragen. • M.a.w. Herstel duurt ongeveer dubbel zo lang. Medisch Centrum Aarveld Rugklachten tussen je oren? • Wat kan herstel in de weg zitten? – Stress – Depressie Medisch Centrum Aarveld depressie • Grote samenhang tussen depressie en lage rugklachten. • Oorzakelijk verband is niet vastgesteld. • Depressie belemmert wel herstelprocessen. Medisch Centrum Aarveld Rugklachten tussen je oren? • Wat kan herstel in de weg zitten? – Stress – Depressie – Vermijden van pijnlijke bewegingen Medisch Centrum Aarveld Bewegingsvrees (vermijdingsgedrag) • Pijnlijke bewegingen vermijden is de eerste 5 dagen van belang. • Pijnlijke bewegingen vermijden na 2 weken veroorzaakt een verstoring in het herstelproces Medisch Centrum Aarveld Rugklachten tussen je oren? • Wat kan herstel in de weg zitten? – Stress – Depressie – Vermijden van pijnlijke bewegingen – Het ernstiger ervaren dan het is Medisch Centrum Aarveld Rugklachten tussen je oren? • Wat kan herstel in de weg zitten? – Stress – Depressie – Vermijden van pijnlijke bewegingen – Het ernstiger ervaren dan het is – Vaak naar (verschillende) hulpverleners Medisch Centrum Aarveld Rugklachten tussen je oren? • Wat kan herstel in de weg zitten? – Stress – Depressie – Vermijden van pijnlijke bewegingen – Het ernstiger ervaren dan het is – Vaak naar (verschillende) hulpverleners – Passief met pijn omgaan Medisch Centrum Aarveld Algemene regels • Til met een rechte rug (holle onderrug) • Draag de last dichtbij het lichaam en voor je (symmetrisch en niet gedraaid) • Zak door de benen, maar blijf met de knieen achter de tenen. • Zorg voor een brede voetstand • Kijk naar voren tijdens het tillen en houdt het hoofd recht en schouders naar achteren Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Wat kan gebeuren met een verzwakte tussenwervelschijf Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Preventief screenen • Houding (sta-houding en zithouding). • Beweeglijkheid van de wervelkolom. • Stabiliteit van de wervelkolom • Rompkracht en -krachtverhouding • Tiltechniek en -kracht Medisch Centrum Aarveld Spinalmouse analyse-instrument(1) Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Houding (met spinalmouse) Medisch Centrum Aarveld Stabiliteit van de lage rug • PAR-test met de Flexchair meet de stabiliteit van de lage rug Medisch Centrum Aarveld Medisch Centrum Aarveld Rompkracht en -krachtverhouding Medisch Centrum Aarveld “Spine-score” Medisch Centrum Aarveld Tiltechniek en –kracht (back-leg Dynamometer) Medisch Centrum Aarveld Cursussen rugmanagement • Cursus 1. : til technieken; theorie en praktijk • Cursus 2. : alledaagse houdingen en bewegingen; theorie en praktijk • Cursus 3. : oefeningen ter preventie van rugklachten Medisch Centrum Aarveld Cursussen rugmanagement • Cursus 4. : herhaling tiltechnieken en preventieve oefeningen + bespreken van vragen en uitvoeren van oplossingen van zelf ingebrachte obstakels Medisch Centrum Aarveld ruggespraak • Let op houding (zitten, (gebukt) staan enz.) • Goede tiltechniek • Let op voldoende lichaamsbeweging • Doe preventieve oefeningen • Weet wat te doen bij ontstaan van rugklachten Medisch Centrum Aarveld Bedankt voor uw aandacht! Medisch Centrum Aarveld