afschaffen var heeft geen invloed op inkomsten

vakkennis
DOOR SANDRA DE WAARD
Verzekeringsprofessionals over de trends in hun vakgebied.
AFSCHAFFEN VAR HEEFT GEEN
INVLOED OP INKOMSTEN ZZP’ER
AL JAREN NEEMT HET AANTAL ZZP’ERS IN NEDERLAND TOE. NAAST DE KLASSIEKE ZZP’ER, DENK HIERBIJ AAN DE
WINKELIER, DE VRACHTWAGENCHAUFFEUR, DE AANNEMER EN DE BOER, IS ER EEN NIEUWE GROEP ZZP’ERS DIE EIGEN
ARBEID, KENNIS EN VAARDIGHEDEN AANBIEDT EN ONDER ANDERE ACTIEF IS IN DE DIENSTENSECTOR. GEZIEN DE
DIVERSITEIT IS HET LASTIG OM IN ZIJN ALGEMEENHEID IETS TE ROEPEN OVER DE ZZP’ER. IN DIT ARTIKEL STAAT DE NIEUWE
GROEP ZZP’ERS CENTRAAL. DEZE ZZP’ER KAN VEEL GELIJKENIS VERTONEN MET DE WERKNEMER IN LOONDIENST. EEN
GEVALLETJE VAN SCHIJNZELFSTANDIGHEID.
Z
owel op juridisch als fiscaal vlak is de positie van de
werd als enige verantwoordelijk gehou-
zzp’er onduidelijk en steeds in ontwikkeling. De meest
den voor de juistheid van de VAR en kreeg
recente ontwikkeling is de afschaffing van de VAR
aan het eind van de rit een aanslag voor
(Verklaring Arbeidsrelatie), die per 1 mei is vervangen door een
zijn kiezen. Ook liep hij het gevaar zijn
nieuw systeem van modelovereenkomsten. Veroorzaakt deze
recht op ondernemersaftrek te verliezen.
fiscale wijziging een dalende opdrachtenstroom voor de zzp’er?
De opdrachtgever was de lachende
Wordt de opdrachtgever terughoudender bij het inschakelen van
derde. Ook al wist hij dat er sprake was
een zzp’er?
van een (verzwegen) dienstverband,
fiscaal technisch ging hij vrijuit.
OUDE SITUATIE
Sandra de Waard is Acceptant Aansprakelijkheid en
Technische Verzekeringen
bij Markel International
Nederland, een specialistische (her)verzekeraar.
56
:
NUMMER 22
De VAR moest jaarlijks door zzp’ers worden aangevraagd. De
NIEUWE SITUATIE
klassieke zzp’er had deze verklaring doorgaans niet nodig, de
Sinds 1 mei 2016 kunnen zzp’ers geen
zelfstandige positie was immers duidelijk. De VAR werd vooral
VAR meer aanvragen. Nu moeten beide
gebruikt voor de nieuwe groep zzp’ers, waar zelfstandigheid
partijen een modelovereenkomst sluiten,
minder duidelijk was. Het lastige aan de VAR-systematiek was
die voor iedere opdracht apart wordt
dat een verklaring aan het begin van een jaar moest worden
overeengekomen. Meer administratieve
aangevraagd voor een periode van 1 jaar, zonder dat de zzp’er
rompslomp, maar dichter bij de werkelijk-
wist voor wie hij welke opdracht ging doen. In de praktijk bleek de
heid. Is de situatie op voorhand duidelijk,
werkelijkheid uiteindelijk vaak anders te liggen dan aanvankelijk
dan is het gebruik van een modelover-
was bedacht. Veel opdrachtgevers eisten voor deze groep een
eenkomst niet nodig. Dat is vooral ge-
VAR-wuo (winst uit onderneming). Waarom? Zij wilden vooraf
wenst in geval van mogelijke onduidelijk-
weten of zij voor de zzp’er loonheffing moesten afdragen. Bij de
heid en beide partijen vooraf zekerheid
VAR-wuo vond de Belastingdienst dat de inkomsten van de
willen hebben over de eventuele arbeids-
zzp’er moesten worden gezien als winst uit onderneming,
relatie. Is het de bedoeling om de zzp’er
waardoor de opdrachtgever geen loonheffing hoefde te betalen.
als zelfstandige in te huren, dan kan in de
Een zekerheid voor de opdrachtgever dus, maar niet voor de
overeenkomst worden bepaald dat er
zzp’er. De Belastingdienst kon een toegewezen VAR-verklaring
sprake is van een overeenkomst van
alsnog intrekken als bleek dat de zzp’er vrijwel continu voor één
opdracht (artikel 7:400 BW). De partijen
opdrachtgever had gewerkt; een geval van schijnzelfstandigheid
hebben uitdrukkelijk niet de bedoeling
dat door de Belastingdienst werd ontdekt én beboet. De zzp’er
om een arbeidsovereenkomst met elkaar
aan te gaan en de opdrachtnemer neemt de volle verantwoorde-
CONCLUSIE
lijkheid op zich voor een juiste uitvoering van de werkzaamhe-
De regeling let vooral op de zzp’ers die
den. Naast de algemene modelovereenkomsten, zijn er ook
vaak en voor een lange periode voor
overeenkomsten voor een specifieke branche of beroepsgroep
dezelfde opdrachtgever werken. Iemand
én is het mogelijk om een individuele overeenkomst voor te
die op basis van financiële motieven
leggen aan de Belastingdienst. Met deze overeenkomsten
besluit een zzp’er in te schakelen, zal een
verandert de grens tussen ondernemerschap en dienstverband
heroverweging moeten maken. Kijken we
niet. Alles wat tot 1 mei niet mocht, mag nu ook niet.
naar opdrachtgevers die deze construc-
Wat is er dan wel gewijzigd? Net als de VAR biedt gebruik van de
tie aangrijpen om te kunnen overleven,
modelovereenkomst geen absolute zekerheid. Die is er alleen
zal dit in de nieuwe situatie waarschijnlijk
als de praktijk daadwerkelijk klopt met hetgeen is afgesproken.
niet anders worden. Met oud-werkne-
De Belastingdienst concentreert zich bij de modelovereenkomst
mers kun je gunstige tariefafspraken
op de zzp’er die vaak voor dezelfde opdrachtgever werkt. Wijkt de
maken. De opdrachtgever betaalt alleen
werkelijkheid af en constateert de Belastingdienst een schijn-
het uurloon zonder extra marge voor
zelfstandigheid, dan wordt de situatie beboet. Het verschil is dat
loonheffing. Dit maakt de zzp’er een
nu zowel de zzp’er als de opdrachtgever verantwoordelijk wor-
goedkoper alternatief dan een uitzend-
den zijn. De opdrachtgever dient op te komen voor de loonbelas-
kracht. Als de schijnsituatie wordt ont-
ting en premies voor de volks- en werknemersverzekeringen. De
dekt, moet de opdrachtgever opkomen
loonbelasting en premie volksverzekeringen kan hij verhalen op
voor de premies voor de werknemersver-
de zzp’er, de premie voor de werknemersverzekeringen niet. De
zekeringen. Loofheffing en premies voor
zzp’er kan zijn positie als fiscaal ondernemer verliezen en zijn
de volksverzekeringen kan hij verhalen op
rechten verspelen op ondernemersfaciliteiten. Voordeel voor de
de zzp’er. Het is niet ondenkbaar dat juist
zpp’er is dat hij in geval van een geconstateerde loondienst
in deze situatie dit verhaalsrecht ook
automatisch verzekerd is voor de werknemersverzekeringen en
daadwerkelijk zal worden uitgeoefend,
dus recht heeft op een uitkering bij ziekte en werkloosheid. Het
waarmee het doel van de nieuwe rege-
doel van de regeling is de bescherming van de rechtspositie van
ling, bescherming van de rechtspositie
de zzp’er. Maar wat voor invloed heeft deze wijziging op de
van de zzp’er, niet of nauwelijks wordt
opdrachtenstroom van de zzp’er?
bereikt. De rekening gaat dan voor het
overgrote deel alsnog naar de zzp’er. Als
INVLOED
het gaat om het opvangen van pieken in
De opdrachtgever loopt met de nieuwe regeling een groter risico.
het werk, zal er wellicht sneller gekozen
Is er sprake van een -verzwegen- dienstverband, dan heeft dit
worden voor een uitzendkracht. Maar als
financiële consequenties. Zal de opdrachtgever minder snel een
specialistische kennis de doorslaggeven-
zzp’er inschakelen nu het financiële voordeel in geval van een
de factor is, zal de opdrachtgever ook in
schijnconstructie komt te vervallen? Als je deze vraag met ja
de nieuwe situatie kiezen voor een zzp’er,
beantwoordt, betekent dit dat de reden voor het inschakelen van
los van de eventuele fiscale consequen-
een zzp’er hoofdzakelijk is ingegeven door financiële motieven.
ties.
De vraag is echter of dit ook zo is. Deze situatie zal zich voordoen
als een werkgever zijn bedrijfsactiviteiten niet kan voortzetten,
Alles overziend is de voorzichtige conclu-
maar wel een doorstart kan maken zonder personeel. Het komt
sie dat de fiscale wijziging geen grote
vaak voor dat het oude personeel wordt ingehuurd als zzp’er. Uit
invloed zal gaan hebben op de broodwin-
diverse onderzoeken blijkt echter dat de tijdelijkheid en de be-
ning van de zzp’er. De toekomst zal het
hoefte aan specialistische kennis doorslaggevend zijn. Financië-
leren.
le overwegingen worden bijna niet als hoofdreden opgegeven,
maar kostenoverwegingen zullen in veel gevallen wel meespelen.
20 MEI 2016
:
57