Jaar verslag 2016

Tear helpt mensen zelf op te
staan uit armoede en onrecht
Jaar
verslag
2016
Zolang Cindy niet
kan geloven in een weg
uit de armoede doen
wij het voor haar.
Inhoudsopgave
Voorwoord
4
5
Samen met u staan we op
8
46
Vol enthousiasme lees ik elke keer weer de verslagen van ons
wereldwijde werk. Onze strategie om mensen te helpen zelf op te
staan uit armoede en onrecht werpt zijn vruchten af. Zo bevrijdden
tienduizenden mensen zichzelf uit armoede door deel te nemen aan
een zogenoemde spaargroep.
Veel minder plezier heb ik tegenwoordig in het lezen van de
krant. De inhoud van het nieuws raakt me diep: opnieuw dreigen
miljoenen mensen in Oost-Afrika te verhongeren. En in Syrië, Irak
en aan de randen van Europa zitten tienduizenden mensen vast,
mensen zoals u en ik.
16
Ons werk lijkt relevanter dan ooit. We zijn direct betrokken op de
levens van mensen die in armoede leven in 28 landen, inclusief ons
eigen land. We steken onze handen uit de mouwen. Niet om het
voor de ander te doen, maar met de ander en misschien nog wel
belangrijker: de ander voor en samen met ons.
Ook blijven we de feiten op een rijtje zetten. We confronteren,
inspireren en vieren wat er werkelijk gebeurt. Een prachtig
voorbeeld daarvan was The Justice Conference. De tijd bleek rijp
voor een conferentie over recht en gerechtigheid in Nederland. Met
ruim duizend mensen was de zaal uitverkocht.
66
52
COLOFON
1. Onze visie, missie en strategie
5. Communicatie en Fondsenwerving
2. Onze projecten wereldwijd
6. Onze organisatie
Hoe wij verandering zien................................................ 13
Interview met directeur Marco van der Graaf................. 15
Wereldwijde trends en onze keuzes................................ 18
Onze werkwijze.............................................................. 19
Kwaliteitsbewaking en risicomanagement.................... 20
Evaluatie, leren en impact..............................................22
Afrika.............................................................................23
Azië................................................................................32
Zuid-Amerika................................................................ 40
Europa...........................................................................43
3. Onze programma’s in Nederland –
Kerken met visie
Connected Churches; Deelgemeente..............................47
Studiereis en collegedagen; Umoja Nederland.............. 48
Evaluatie, leren en impact..............................................49
4. Onze programma’s in Nederland –
Bewustwording en levensstijl
Nacht zonder Dak; Veertigdagenkalender......................53
Groene Kerken; The Justice Conference..........................54
Campagne Syrië.............................................................54
Evaluatie, leren en impact..............................................55
Communicatie................................................................59
Fondsenwerving............................................................ 60
Contact
T 030 6969600
E [email protected]
I www.tear.nl
Ontwikkeling van de organisatie....................................67
Onze medewerkers.........................................................68
Een lerende organisatie..................................................69
Kwaliteit, milieu en MVO................................................69
IBAN: NL32 ABNA 0501 0303 01
7. Bestuur en Toezicht
Ontwerp & realisatie
Verantwoordingsverklaring............................................73
Directie en management................................................73
Raad van Toezicht ..........................................................74
8. Onze toekomst
Kansen en risico’s...........................................................79
In gesprek met onze stakeholders..................................82
Onze context..................................................................83
Verder met het strategisch beleidsplan...........................83
9. Financiën
Inleiding.........................................................................85
Jaarrekening...................................................................86
Meerjarenbegroting.......................................................99
facebook.com/TearNL
@TearNetherlands
2016 was de start van een nieuwe strategische periode. Onze
visie en missie blijven onveranderd, maar meer dan ooit willen
we werken met één geïntegreerd programma, dat we zowel
internationaal als in Nederland uitvoeren. Ook ontwikkelen
we onze expertiseterreinen. De belangrijkste daarvan is het
mobiliseren van gemeenschappen via de lokale kerk.
Duidelijk is dat we dit niet alleen kunnen. Ons werk raakt steeds
meer geïntegreerd in de wereldwijde Tearfund family. De schat aan
capaciteit en kennis die daar aanwezig is, zetten we in Nederlandse
netwerken in. Bijvoorbeeld in PerspActive, een nieuwe coöperatie
van negen organisaties, die zich specifiek richt op het geven van
kansen aan de jonge generatie die opgroeit in armoede.
Tear
Als Tear gaan we voor een wereld vol recht. Samen met u staan we
op voor mensen die leven in armoede en onrecht. In het vertrouwen
dat de grote Koning voor en achter ons staat. Dan is er namelijk
niets om bang voor te zijn en veel om optimistisch over te zijn! En
gek genoeg, zo voelt het dan ook.
Foto’s
Ik wens u veel leesplezier met dit jaarverslag.
Redmatters
www.redmatters.com
Redactie
Carel Schutte (coverfoto),
Carla Manten,
Folkert Rinkema, Frits de Beer,
Nancy Zwaal, Xander de Rooij,
Istock by Getty Images
Marco van der Graaf
aarzelende optimist en algemeen directeur
Samenvatting resultaten
6
7
Inkomsten 2011-2016 in miljoenen
2016 in het kort
Besteed aan doelstellingen
(2015 en 2016)
15
100
12,6
11,6
12
Eén programma voor ver weg
en dichtbij
In 2016 ontvingen we € 11.635.375 aan
inkomsten en werkten we in 27 landen. We
werken met één programma dat we zowel in
het buitenland als in Nederland uitvoeren.
Wij geloven namelijk niet in wij en zij. Onze
leefwijze heeft invloed op armoede en
klimaatverandering wereldwijd. Principes
die over de grens gelden, passen we ook
in onze eigen context toe. Dat is de kracht
van Tear. In onze aanpak staat de opbouw
van gemeenschappen centraal. Wij helpen
mensen zelf op te staan uit armoede. Op een
manier waarop ze een volgende keer ook
weer zelf kunnen opstaan. Wereldwijd zien
we tegenstellingen toenemen en armoede
verschuiven. Dit heeft consequenties voor ons
werk. Het betekent dat we in sommige landen
stoppen en in andere landen beginnen.
In Nederland maakten in 2016 33.761
mensen en 559 kerken ons werk mogelijk.
De overheid ondersteunde ons werk met
€ 5.745.004 aan subsidies.
9
7,2
Onze resultaten
Aantal mensen geholpen
door structurele projecten:
70.700
3
20
Aantal kerken ondersteund
via onze partners wereldwijd:
2013
2014
Aantal mensen die hebben deelgenomen aan een Tear-activiteit:
Aantal bezoekers van
The Justice Conference:
Aantal verkochte
Veertigdagenkalenders:
Aantal kerkverbindingen
in Nederland:
2015
2016
0
2016
363.535
1.245
Inkomsten in euro’s
Particulieren
Totaal aantal
mensen geholpen:
2015
60
7,75
40
2012
90%
80
6
0
Aantal mensen geholpen
in noodsituaties:
7,1
87%
434.235
61.200
1.000
Kerken en kerkgenootschappen
682.859
Bedrijven, stichtingen en vermogensfondsen
965.648
Gezamenlijke acties
58.194
Acties door derden
640.789
Overheidssubsidies
5.745.004
20.000
559
3.452.670
Overige inkomsten
90.210
Verdeling % inkomsten
over thema’s
3,3% 10,1%
8,6%
78%
Sociale voorzieningen
Levensonderhoud
Humanitaire hulp
Overig
HOOFDSTUK 1
9
Onze visie, missie
en strategie
1.1. Onze missie en visie
Wij helpen mensen om zelf op te staan
uit armoede en onrecht. We sluiten
daarbij altijd aan bij de eigen plannen
en dromen van mensen en moedigen
ze aan die met eigen middelen en
creativiteit waar te maken. We bouwen
aan weerbare gemeenschappen en waar
nodig vullen wij aan. Zelfvertrouwen
laten groeien en mensen zelf
verantwoordelijkheid geven: het werkt,
en het is typisch Tear.
Wij zien recht doen als een opdracht van
God en dus helpen we waar we kunnen,
ongeacht ras, sekse, nationaliteit of geloof.
Wij bieden hulp via een netwerk van lokale
organisaties en kerken. Zij kennen de
cultuur, staan dicht bij de mensen en zijn
dus bij uitstek geschikt om voor duurzame
verandering te zorgen. Wereldwijd hebben
we projecten op het gebied van onder
andere voedselzekerheid en inkomen,
sociale voorzieningen, rampenpreventie
en noodhulp.
Ook in Nederland moedigen we mensen
aan om op te staan tegen armoede en
onrecht. Elke keuze voor een eerlijke
spijkerbroek, zonnepanelen, minder
vlees of het delen van je geld maakt de
wereld weer iets mooier.
Onze missie is kort en krachtig
samengevat in onze belofte:
‘We maken Gods levensveranderende
Koninkrijk zichtbaar door armoede en
onrecht uit te bannen.’
In 2015 hebben we onze visie, missie
en belofte opnieuw vastgelegd in een
identiteitsdocument (zie pagina 10).
Dit document is leidraad geweest
bij de opstelling van het nieuwe
meerjarenbeleid 2016-2018. De inhoud
van dat document vormt nu het
fundament voor al onze beslissingen.
“We maken Gods
levensveranderende
Koninkrijk
zichtbaar door
armoede en onrecht
uit te bannen.”
1.2. Onze strategie
Armoede en onrecht uitbannen is zacht
gezegd een grote opgave. Toch geloven
wij dat het mogelijk is. Samen met
overheden, duizenden organisaties en
miljoenen individuen kunnen we een
blijvende verandering bewerkstelligen
door mensen te helpen zelf op te staan.
Wij geloven dat onze manier van
leven in Nederland direct van invloed
is op de kwaliteit van leven in
ontwikkelingslanden en vice versa. In
ons meerjarenbeleidsplan 2016-2018
hebben we daarom gekozen voor een
focus op één programma dat we zowel
in het buitenland als in Nederland
uitvoeren. Principes die in het buitenland
gelden zijn ook in ons eigen land van
toepassing, geloven wij.
Dit verslagjaar is het eerste jaar
binnen het strategisch kader van het
Meerjarenbeleidsplan 2016 – 2018. ›
Ons ID-bewijs
Waarin geloven wij?
11
› De strategie van Tear leunt op drie pijlers:
God de Vader schiep een wereld vervuld van
gerechtigheid, vrede en goedheid omdat hij
zelf zo is.
Wat zien wij nu?
Het is Gods missie om Zijn
herstelde Koninkrijk volledig en definitief op
aarde te vestigen
1. Mensen in een scheppingsonwaardig bestaan.
2. Mensen die onbewust of onverschillig zijn over
onrecht.
3. Kerken die meer betekenis kunnen hebben in
de samenleving
Jezus is het begin van de herstelde
wereld die we het Koninkrijk van God
noemen.
Wat willen wij zien?
1.Een bestaan voor ieder mens in Gods Koninkrijk.
2. Mensen die zich bewust zijn van hun
Koninklijke autoriteit.
3. Kerken die tot zegen zijn voor maatschappij en
schepping.
De kerk, die bestaat uit authentieke
en intieme geloofsgemeenschappen van
christenen, is geroepen om te leven vanuit
het perspectief van het Koninkrijk van God.
Tear is geroepen om op grond van een
levende relatie met Christus de kerk te
helpen Gods werk zichtbaar te maken.
Wat beloven wij?
• We maken Gods levensveranderende Koninkrijk
zichtbaar door onrecht en armoede uit te bannen.
• Wij richten ons op de mensen voor wie een
scheppingswaardig bestaan het meest onder
druk staat. Maar onze aandacht gaat uit naar alle
verschijningsvormen van onrecht en armoede, waar dan
ook, voor wie dan ook.
• We verbinden christenen en christelijke geloofsgemeenschappen wereldwijd met elkaar om invloed te
nemen en impact te hebben op onrecht en armoede.
Waaraan herken je ons?
• aansprekend
• gedurfd
• wederzijds afhankelijk
• levensveranderend
• optimistisch
We zien dit overal om ons heen en werken samen met
iedereen van goede wil.
•W
e rusten elkaar toe om ons verlangen om het
Koninkrijk van God zichtbaar te maken zoveel mogelijk
vorm te geven in ons hele leven.
•D
aarmee veranderen we de levens van zoveel mogelijk
mensen in een scheppingswaardig bestaan, vrij van
onrecht, heel in plaats van gebroken, in overvloed in
plaats van gebrek, met genoeg om van te delen, en
vervuld van Zijn liefde.
Onze kracht
Wij weten dat onrecht en armoede met ontzettend
veel factoren samenhangen. Met veertig jaar
praktijkervaring zetten we mensen in beweging om
armoede en onrecht bij de wortel aan te pakken.
Wij ervaren dagelijks wat het betekent om vanuit
Gods Koninkrijk te mogen werken.
Door onze daadkracht, creativiteit en unieke relaties met
kerken, organisaties en individuen wereldwijd, kunnen
we snel handelen en in korte tijd veel voor elkaar krijgen.
1.Wij helpen kerken wereldwijd
om visie te ontwikkelen op hun
roeping om de gemeenschap te
dienen. Wij geloven dat kerken
een sleutelrol kunnen vervullen
in armoedebestrijding door hierin
initiatieven te ontplooien en samen te
werken met hun gemeenschap voor
de ontwikkeling van hun dorp of wijk.
2. In de landen waarin wij werken
ondersteunen we christelijke
partnerorganisaties bij het uitvoeren
van programma’s voor structurele
ontwikkeling en humanitaire hulp.
Ook helpen wij onze partners bij hun
capaciteitsopbouw.
3. Wij werken in Nederland aan
bewustwording bij christenen en
kerken en sporen hen aan om hun
verantwoordelijkheid te nemen als
wereldburgers. We moedigen ze aan
om te kiezen voor een levensstijl die
rekening houdt met de belangen
van arme gemeenschappen elders in
de wereld. Ook proberen we beleid
van lokale en Europese overheden
te beïnvloeden om zo kwetsbare
mensen een stem te geven rond
relevante thema’s.
Op pagina 13 ziet u hoe wij
verandering zien.
“Wij geloven dat
kerken een sleutelrol
kunnen vervullen in
armoedebestrijding”
1.3 Onze resultaten in 2016
Aan de hand van ons strategisch
meerjarenplan maken we voor elk jaar
een jaarplan. Op pagina 12 ziet u op
hoofdlijnen de doelen die we voor 2016
hadden en in welke mate we deze
doelen gehaald hebben.
1.4 T erugblik 2016 en
vooruitblik 2017
In augustus constateerden we in onze
tussentijdse evaluatie van het jaarplan
dat de resultaten op hoofdlijnen de
voorgang laten zien zoals gepland.
Belangrijke aandachtspunten zijn:
1. Met betrekking tot institutionele
financiering: het risico dat geplande
inkomsten lager worden of verdwijnen
heeft mogelijk gevolgen voor het
geplande volume aan inkomsten en
de daaraan gekoppelde bestedingen
en formatie. Het is van belang dat we
hierop tijdig anticiperen.
2. Particuliere giften: de ontwikkeling
van de structurele giften (periodieke
vaste sponsorbijdragen) van
particulieren blijft achter bij de
prognoses. De strategie hierop dienen
we te herzien evenals de aan deze
inkomsten gekoppelde geplande
bestedingen.
Hoofdstuk 1 - Onze visie, missie en strategie
Hoe wij verandering zien
12
1.4 Onze resultaten in 2016
Gehaald
> 90%
> 50%
< 50%
Onze visie
Toelichting op de resultaten:
1 De lancering van Umoja
In 2016 mobiliseert Tear wereldwijd 1.000 lokale
kerken in de strijd tegen armoede en onrecht.
Duizend lokale kerken buiten Nederland
betrokken bij bestrijden van armoede en onrecht
Drie (nieuwe) partner organisaties / denominaties
toegerust
Vijftien kerken nemen deel aan Umoja in Nederland
Honderd deelnemers in leerprogramma Integral
Mission in Nederland
In 2016 stelt Tear 210.000 mensen in kwetsbare
situaties in staat om te ontsnappen uit armoede
en onrecht
55.000 mensen bereikt door structurele
ontwikkeling
200.000 mensen bereikt door humanitaire hulp
4 Nederlandse initiatieven/organisaties financieel
ondersteund
Fondsenwerving Inspired Individuals dekt de
bestedingen
1
Zes opiniërende artikelen Een wereld waar gerechtigheid
heerst, waar voor iedereen genoeg
is en waar gedeeld wordt.
3 Het was ons voornemen om in
2016 vier projecten in Nederland
te ondersteunen. Dat zijn er drie
geworden.
2
Een beweging van christenen met koninklijke
autoriteit, die hoop geeft, gemeenschappen
verandert en systemen doorbreekt.
Missie en belofte
We maken Gods levensveranderende Koninkrijk
zichtbaar door onrecht en armoede uit te bannen.
meer mensen bereikt dan
was voorgenomen. We
bereikten 363.535 mensen met
humanitaire hulp.
Principes
1. Betekenisvolle rol
voor de lokale kerk
2. Aanspreken van de
kerk op visie en waarden
3. Inclusie van
kwetsbare groepen
4. Samenwerking
5. Lokaal eigenaarschap
4 De Inspired Run (samenwerking
3
4
met Impact Netwerk) is wegens
te weinig deelnemers in 2016
niet doorgegaan. Hiermee
mist het programma Inspired
Individuals een belangrijke bron
van geoormerkte inkomsten.
Dit is opgevangen uit algemene
middelen. De bestedingen zijn
dus wel gedekt, maar niet zoals
gepland.
Onze rol
Bewustwording,
visievorming & training
Financiering,
Kwaliteitsbewaking
& toetsing
Technische
ondersteuning
& kennis
Netwerk
& Verbinding
5 In 2016 hebben 33.761
5
25 kerken partner van Tear Twee thematische campagnes
Vijftig podia gevuld (spreekbeurten)
Kerken die tot zegen van
de maatschappij en de hele
schepping zijn.
2 In 2016 hebben we veel
In 2016 heeft Tear de invloed van mensen en
kerken in Nederland op armoede en onrecht
vergroot
350 kerken die deelnemen aan
bewustwordingsactiviteit Tear
56.000 particulieren die deelnemen aan
bewustwordingsactiviteit Tear
600 kerken die een financiële bijdrage geven aan Tear
39.000 particulieren die een financiële bijdrage
geven aan Tear
Nederland is iets later
geworden dan gepland. Met
name de financiering van het
programma is nog steeds een
uitdaging. Aan het eind van
2016 deden zeven kerken mee
in het programma (15 gepland
in 2016) en werden er met 4
kerken verkennende gesprekken
gevoerd.
individuen gegeven aan de
doelstellingen van Tear. De
doelstelling was 39.000. Onze
conclusie is dat het doel te
hoog was. In 2015 hebben we
meer gevers gehad door grote
noodhulpacties. Deze grote
acties bleven uit in 2016.
Kerndoel 1
In 2018 mobiliseert Tear wereldwijd
lokale kerken in de strijd tegen armoede
en onrecht
Kerndoel 2
In 2018 stelt Tear mensen in kwetsbare
situaties in staat om te ontsnappen uit
armoede
Kerndoel 3
In 2018 heeft Tear de invloed van mensen
en kerken in Nederland op armoede en
onrecht vergroot
6 Het aantal ambassadeurs
6
van Tear is flink gegroeid in
2016. Dat geldt ook voor het
sprekersprogramma. Het blijkt
lastig om het precieze aantal
spreekbeurten bij te houden. We
registreerden er in elk geval 29.
363.535
559
1.245
61.200
70.700
mensen bereikt
via noodhulp
kerken betrokken in
Nederland
kerken betrokken in internationale programma’s
mensen bereikt met
bewustwording
structurele projecten
mensen bereikt via
Interview
15
Zie je op het gebied van klimaatverandering ook een taak voor Tear?
“We zijn minder
het onderscheid
gaan maken tussen
internationaal en
nationaal”
“Duurzame landbouw is een belangrijk
thema voor ons, maar we kunnen ook
weer geen heel grote broek aantrekken.
Klimaatverandering kunnen we niet in ons
eentje veranderen. Wel maken we mensen
en bedrijven bewust van hun invloed en
spreken we ze aan op duurzaamheid. Dat is
een component van al onze programma’s.”
Tear helpt mensen zelf op te staan uit
armoede, is de nieuwe slogan van Tear.
Is het wel realistisch om te denken dat
mensen zelf altijd kunnen opstaan uit
armoede?
De krant lezen op zaterdagochtend was voor Marco van der Graaf, directeur van
Tear, altijd een moment om te ontspannen. Nu merkt hij dat hij het bijna niet meer
kan. “De realiteit is zo ontzettend hard. Ik kan er niet meer tegen om te lezen dat
er in Europa mensen achter prikkeldraad staan en dat er dan zo’n hard oordeel
over geveld wordt.”
Ook op de Facebookpagina van Tear
ontstond onlangs een felle discussie over
hulp aan vluchtelingen. Marco van der
Graaf: “Laat ze lekker oprotten, wordt er
dan gezegd. Die hardheid heb ik nog niet
eerder gezien in mijn tien jaar bij Tear.”
Politieke ontwikkelingen baren Van
der Graaf minder zorgen dan het
onderliggende sentiment. “Een groot
deel van de bevolking denkt blijkbaar
toch dat we ons kunnen terugtrekken
achter onze eigen grenzen en dat
het dan allemaal wel goed komt.
Uit recent onderzoek1 blijkt echter
dat op elke euro die wij investeren
in ontwikkelingssamenwerking,
24 euro deze kant op komt aan
belastingontduiking, rentes en
dergelijke. De feitelijke ontwikkeling
werkt dus nog steeds de andere kant op.
Onze rijkdom is gebouwd op de ellende
van anderen.”
Volgens de statistieken neemt armoede
wereldwijd af. Hoe kijkt Tear naar zo’n
feit?
“Dat is waar en dat is ook goed nieuws.
We hebben de Millennium Development
Doelen nu achter ons gelaten en zitten
nu op de Werelddoelen, die veel meer
ook over ons zelf gaan. Dat is ook heel
terecht, want de armoede is wereldwijd
wel afgenomen, maar op sommige
plaatsen zien we een toename. De
tegenstellingen binnen landen worden
groter. Driekwart van de mensen die nu
in extreme armoede leeft, woont in een
middeninkomenland. Dat zijn landen als
India, Indonesië en Zuid-Afrika waar het
economisch relatief goed gaat.
We zien ook een toename van conflicten,
religieuze spanningen en natuurgeweld.
Wereldwijd zijn nu ongeveer 65 miljoen
mensen op de vlucht.
Bij dit alles speelt klimaatverandering
een steeds grotere rol. Waar een
gebied geraakt wordt door bijvoorbeeld
grote droogte, worden arme mensen
het eerst getroffen. Die hebben geen
voorzieningen zoals verzekeringen om
tegenvallende oogsten op te vangen.
Over het algemeen wordt niet goed
erkent dat klimaatverandering aan de
basis ligt van veel grote conflicten. Je zou
zelfs, zonder al te veel scrupules, kunnen
stellen dat de crisis in het MiddenOosten uiteindelijk terug te voeren is op
een klimaatconflict.”
https://www.theguardian.com/global-development-professionals-network/2017/jan/14/aid-in-reverse-how-poor-countries-develop-rich-countries?CMP=share_btn_fb
1. “Als je mensen helpt om op te staan uit
armoede is de vraag wat garandeert dat
ze de volgende keer ook weer overeind
komen. Ergens moet dus iets zitten van
‘zelf doen’. Eigenlijk zeggen we tegen
mensen: analyseer goed wat er aan de
hand is en kijk vervolgens wat je wel
hebt aan resources. Dat is een vorm
van creatief denken. Daar helpen we
natuurlijk wel bij. Het is niet zo dat we aan
de kant staan en zeggen: sta maar op. Ik
gebruik weleens het voorbeeld van een
dorp dat geen land heeft, maar wel graag
een sinaasappelboomgaard met duizend
bomen wil. Ze kunnen dan alles op alles
zetten om een stuk land te kopen. Of ze
kunnen kijken hoeveel mensen er in het
dorp wonen en wat ze per persoon aan
land hebben. Stel dat er duizend mensen
wonen die bij hun huis één boom kunnen
planten, dan heb je toch die boomgaard.”
Kun je wat vertellen over de reis die
je zelf afgelopen jaar maakte naar de
Hoorn van Afrika?
“Begin vorig jaar ben ik naar
Ethiopië geweest. Daar hebben we
een heel bijzonder programma: de
zelfhelpgroepen, ook wel spaargroepen
genoemd. In groepen van vijftien tot
twintig personen komen mensen bij
elkaar om te sparen en met elkaar hun
problemen te bespreken. Mijn reis
begon bij een vrouw die nog niet in
een zelfhelpgroep zit, maar wel tot de
doelgroep behoort. Samen met haar
dochtertje leeft ze van nog geen halve
dollar per dag. Wat een uitzichtloze
situatie! Je vraagt je dan af hoe je zo
iemand gemotiveerd krijgt om te gaan
sparen. Kun je niets beters bedenken,
zou je zeggen. Toch zit in dat zelf sparen
het geheim. Dat ontdek je als je groepen
bezoekt die al langer bezig zijn.
Bij een groep die twee jaar op weg is, zie
je dat ze samen dingen gaan inkopen.
Meel en olie is dan goedkoper en wat
overblijft kunnen ze verkopen. Bij groepen
die vijf of tien jaar verder zijn zien we echt
fenomenale veranderingen. Dan gaan
de onderlinge leningen naar heel hoge
“Kun je niets
beters bedenken,
zou je zeggen”
niveaus, van rond de 4000 dollar. Dat zijn
allemaal vrouwen die op hetzelfde niveau
begonnen zijn. Fantastisch om te zien. Je
merkt dat de winst ook zit in het elkaar
ontmoeten. Mensen zeggen: we leefden
naast elkaar, maar zagen elkaar niet.”
Een flink deel van de middelen van Tear
gaat naar noodhulp. Waar heeft dat mee
te maken?
“Het is al vele jaren zo dat een fors
deel van de bestedingen van Tear naar
noodhulp gaat. Dat past echt bij ons
omdat juist ook kerken heel effectief
kunnen zijn in humanitaire hulp. Kerken
zijn overal en blijven aanwezig, ook
al zijn de omstandigheden slecht. Wij
trainen kerken en gemeenschappen om
weerbaarder te worden voor rampen
waarvan we weten dat ze terugkeren.
Zoals overstromingen en droogte. Onze
donateurs en ook kerken geven ook
graag voor noodhulp. Daarnaast maakt
Tear deel uit van een wereldwijd netwerk.
Via onze Tearfund-landenkantoren
hebben we in veel gebieden operationele
capaciteit. Dat netwerk zorgt ook voor
brede bestedingsmogelijkheden van
hoge kwaliteit. Daarmee hebben we
grote toegevoegde waarde onder ander
voor de Nederlandse overheid. Tear is
partner van de Nederlandse overheid
in de Dutch Relief Alliance. Samen met
dertien andere organisaties zetten we
ons beste beentje voor als Nederlandse
organisaties in crisisgebieden. Onder
meer dit partnership zorgt ervoor dat het
volume van bestedingen aan noodhulp in
de jaren 2015, 2016 en ook in 2017 hoger is
dan in de jaren ervoor.”
Wat zijn het afgelopen jaar de belangrijkste
ontwikkelingen geweest bij Tear?
“Het belangrijkste is dat we minder het
onderscheid zijn gaan maken tussen
internationaal en nationaal. We hebben
één programma dat we wereldwijd en in
ons eigen land uitvoeren. Die integratie
vinden we belangrijk. Het Church and
Community Mobilisation Process is
daarvan een voorbeeld. In Afrika zien
we hoe kerken aanjager kunnen zijn van
verandering in hun gemeenschap. Als
Nederlandse kerken zoeken naar manieren
om meer te participeren in de samenleving,
bieden we ze hetzelfde model aan onder
de naam Umoja (letterlijk: saamhorigheid).
We merken dat dat veel kracht en energie
oplevert. In Present Nederland hebben we
in 2016 een goede partner gevonden om die
methode nog breder uit te zetten.
Verder zijn we steeds intensiever gaan
samenwerken met onze internationale
collega’s in de Tearfund familie.
“Het is niet zo
dat we aan de kant
staan en zeggen:
sta maar op”
Hierdoor besparen we veel kosten en
dit komt ten goede aan de mensen die
in armoede leven. Ten slotte investeren
we in kennis en expertise en willen we
onze toegevoegde waarde beter laten
zien. Het is belangrijk dat we in ons
Nederlandse kantoor heel goed worden
in een paar dingen. Alleen dan kunnen
we waarde inbrengen in de netwerken
en samenwerkingen waar we deel van
uit maken.”
HOOFDSTUK 2
Syrië
Toegekend bedrag € 281.824
Aantal mensen bereikt: 4000
Onze projecten
wereldwijd
Griekenland
Toegekend bedrag € 70.000
Aantal mensen bereikt: 7147
Irak
Toegekend bedrag € 128.418
Aantal mensen bereikt: 13200
India
Toegekend bedrag € 193.000
Aantal mensen bereikt: 13946
Nepal
Toegekend bedrag € 624.872
Aantal mensen bereikt: 7133
Bangladesh
Toegekend bedrag € 74.526
Aantal mensen bereikt: 6745
Libanon
Toegekend bedrag € 961.613
Aantal mensen bereikt: 1757
Haïti
Toegekend bedrag € 143.000
Aantal mensen bereikt: 10680
Colombia
Toegekend bedrag € 25.000
Aantal mensen bereikt: 60
Sierra Leone
Toegekend bedrag € 20.000
Aantal mensen bereikt: 121
Peru
Toegekend bedrag € 63.000
Aantal mensen bereikt: 819
Bolivia
Toegekend bedrag € 92.500
Aantal mensen bereikt: 2133
Nederland
Toegekend bedrag € 250.542
Diverse landen
Toegekend bedrag € 40.000
Cambodja
Toegekend bedrag € 105.000
Aantal mensen bereikt: 1781
Brazilië
Toegekend bedrag € 25.000
Aantal mensen bereikt: 971
Filippijnen
Toegekend bedrag € 25.000
Aantal mensen bereikt: 9818
Somaliland
Toegekend bedrag € 704.332
Aantal mensen bereikt: 13500
Nigeria
Toegekend bedrag € 952.840
Aantal mensen bereikt: 51035
Indonesië
Toegekend bedrag € 95.000
Aantal mensen bereikt: 516
Ethiopië
Toegekend bedrag € 1.187.376
Aantal mensen bereikt: 169099
Kenia
Toegekend bedrag € 230.312
Aantal mensen bereikt: 24316
Centraal-Afrikaanse Republiek
Toegekend bedrag € 692.756
Aantal mensen bereikt: 37206
Zuid-Afrika
Toegekend bedrag € 295.031
Aantal mensen bereikt: 4686
Mozambique
Toegekend bedrag € 106.242
Aantal mensen bereikt: 2675
Zimbabwe
Toegekend bedrag € 193.517
Aantal mensen bereikt: 3885
Zuid-Soedan
Toegekend bedrag € 835.179
Aantal mensen bereikt: 30000
Congo
Toegekend bedrag € 30.454
Aantal mensen bereikt: 6707
Oeganda
Toegekend bedrag € 235.011
Aantal mensen bereikt: 9101
Hoofdstuk 2 - Onze projecten wereldwijd
18
19
Wereldwijd helpen we mensen uit kwetsbare gemeenschappen zelf op te staan
uit armoede en onrecht. Dat doen we via een netwerk van partnerorganisaties en
kerken. Met onze structurele programma’s bieden wij mensen methodieken en
vaardigheden aan om zelf hun gemeenschap duurzaam te ontwikkelen. Daarnaast
geven we hulp bij rampen.
2.1 Wereldwijde trends en onze
keuzes
Wereldwijd zien we een aantal trends die
ons werk beïnvloeden. Sommige zijn al
eerder ingezet, andere zijn vrij nieuw. De
belangrijkste trends zijn:
Andere armoede op andere
plaatsen met toenemende
ongelijkheid en grotere
complexiteit
We zien dat de gemiddelde
levensverwachting is toegenomen in
de wereld. Ook is de absolute armoede
verminderd. Dat wil zeggen dat het
percentage mensen dat minder dan
$ 1,25 per dag verdient is afgenomen.
Dat is goed nieuws, maar wij zien tegelijk
dat de wereldwijde armoede nieuwe
gezichten en nieuwe uitingen laat zien.
Bijvoorbeeld: ongelijkheid, uitsluiting,
instabiliteit, economische migratie,
urbanisatie-gettovorming, uitputting
van hulpbronnen en gebrek aan toegang
tot besluitvorming en informatie.
De grens tussen rijkdom en armoede
loopt dwars door samenlevingen heen.
Veel landen ontwikkelen zich economisch,
maar niet alle inwoners profiteren
daarvan mee. In opkomende economieën
als India, Indonesië, Zuid-Afrika en
Brazilië zijn grote groepen mensen en
gebieden uitgesloten van de toenemende
welvaart. Bijna driekwart van de mensen
die in extreme armoede leeft bevindt zich
in een middeninkomenland.
Onze keuze:
Wij streven naar ontwikkeling en gelijke
kansen voor iedereen. We verlenen
hulp en ondersteuning waar deze nodig
zijn en richten ons daarbij op de meest
kwetsbare groepen.
Onze principes:
Meer natuurrampen, conflicten en
vluchtelingen
Een tweede ontwikkeling is de
toenemende humanitaire nood door
rampen en conflicten, waardoor levens
van mensen worden ontwricht. Voor een
deel worden deze noden veroorzaakt
door de natuur, maar steeds meer
crises zijn het gevolg van conflicten en
menselijk geweld. We hebben te maken
met toenemende onveiligheid, complexe
politieke situaties, langdurige crises en
gebrek aan toegang tot noodgebieden.
Extremisme en intolerantie storten
landen in een spiraal van geweld. Zeker
in conflictsituaties, waar veel mensen
vogelvrij zijn en sociale structuren en
de rechtsorde in elkaar storten, zijn
seksueel en gendergerelateerd geweld
een groot probleem. Vrede en verzoening
zijn thema’s die steeds actueler worden.
Rampen en conflicten (en de mondiale
economische ongelijkheid) leiden tot
meer verplaatsingen van mensen: we
zien meer vluchtelingen (tussen landen)
en ontheemden (binnen landen). Met
veel meer behoefte aan humanitaire
hulp als gevolg. Wereldwijd zijn er nu 65
miljoen mensen op de vlucht. En dat is
niet langer een situatie ‘ver van ons bed’;
de vluchteling staat aan onze voordeur.
Onze keuze:
De crisis aan onze grenzen is direct
verbonden met ons werk in Syrië, Irak,
Zuid-Soedan, Ethiopië, Nigeria en andere
landen waar vluchtelingen vandaan
komen. Van de mensen die op de vlucht
slaan, blijft 95 procent in de eigen regio.
Zij hebben geen geld om naar Europa
te vluchten, maar worden opgevangen
in buurlanden. Ons mandaat en onze
focus concentreren zich op ons werk in
en rond de landen van herkomst. Maar
we ondersteunen ook de hulp in Europa
met onze kennis, ervaring en financiële
middelen. In Nederland zijn er allerlei
initiatieven van burgers, kerken en
organisaties waaraan we waar mogelijk
een bijdrage willen leveren.
Klimaatverandering, zorg voor het
leefmilieu en duurzaamheid
Een ander thema is duurzaamheid. Ons
klimaat verandert en de wereld merkt
daar steeds nadrukkelijker de gevolgen
van. De mondiale temperatuur en de
zeespiegel stijgen en de leefomgeving
staat onder druk. Klimaatverandering
is niet alleen een milieuprobleem,
maar wordt ook steeds meer een
ontwikkelingsprobleem. Juist mensen
in ontwikkelingslanden worden er het
zwaarst door getroffen. Zij krijgen te
maken met minder landbouwgrond en
daardoor minder voedselzekerheid,
toenemende waterschaarste, een
beschadigde infrastructuur en verlies
van bezittingen. Er zijn steeds meer
ziekten, natuurrampen en conflicten
gerelateerd aan klimaatverandering, die
mensen dwingen op de vlucht te slaan.
• Lokaal eigenaarschap;
• Inclusie van kwetsbare
groepen;
• Samenwerking met
mensen van goede wil;
• Een betekenisvolle rol voor
de lokale kerk;
• Het aanspreken van de
lokale kerk op visieniveau.
Onze keuze:
In noodhulpsituaties besteden wij
aandacht aan rampenpreventie.
Hierdoor lopen mensen minder
risico: ze zijn minder kwetsbaar
voor natuurrampen en gaan op
een verstandige manier om met
hun leefomgeving. Bij structurele
programma’s benadrukken we
duurzaamheid. Wij rusten onze partners
zo toe, dat hun werk een blijvende
impact heeft, omdat het uitgaat van
lokaal eigenaarschap, zorg voor het
behoud van de leefomgeving en het
gebruik van lokale hulpbronnen.
in om zowel de kracht als de zwakte
van lokale kerken te adresseren
en hun rol bij maatschappelijke
ontwikkelingsproblemen. We streven
ernaar om bruggen te slaan om
relaties tussen mensen te verbeteren,
om vrede en verzoening, solidariteit,
barmhartigheid en gerechtigheid te
bewerkstelligen.
Invloed van religie
2.2 Onze werkwijze
Ten slotte zien we een toenemende invloed
van religie. De schatting is dat in 2020
negentig procent van de wereldbevolking
zich verbonden voelt met een religie.
Geloofsovertuigingen kunnen bruggen
slaan tussen mensen en een motor zijn
achter maatschappelijke cohesie. Helaas
nemen ook polarisatie en intolerantie toe
en zijn er onderlinge vijandigheden, die
gepaard gaan met geweld, vervolging
en terrorisme. Bij sommige grote
brandhaarden in de wereld spelen
religieuze verschillen en conflicten een rol.
Onze keuze:
Wij zetten onze nationale en
internationale christelijke netwerk
Wie Tear steunt, steunt niet alleen een
doel, maar ook een werkwijze. Daarom
beschrijven we in dit jaarverslag niet
alleen wat we doen, maar ook hoe we dit
doen.
Via kerken en partnerorganisaties
ondersteunen we gemeenschappen
en projecten rond armoedebestrijding,
levensonderhoud, sociale
basisvoorzieningen, rampenpreventie
en noodhulp. We streven naar duurzaam
veranderde gemeenschappen en werken
vanuit principes die zo’n duurzame
verandering bevorderen (zie kader).
Wij geloven dat de lokale kerk een ›
Hoofdstuk 2 - Onze projecten wereldwijd
20
21
Church and Community Mobilisation Process (CCMP)
De methode die we veel gebruiken is het Church and Community Mobilisation Process (CCMP). Onze
partners ontwikkelen hierbij samen met de lokale kerken een visie, met het doel verbetering te brengen in de
lokale gemeenschap. Kerk en gemeenschap brengen samen de noden in kaart. Vervolgens kijken ze welke
hulpbronnen ze zelf al hebben om problemen op te lossen. Via inspraak en zelforganisatie zorgen mensen
voor blijvende verandering. Het proces versterkt de weerbaarheid van mensen. Zij krijgen zelfvertrouwen
en worden zich bewust van hun eigen mogelijkheden om in actie te komen en zo hun kwaliteit van leven te
verbeteren.
CCMP is geen dogma. Als er geen lokale kerk aanwezig is of als de kerk geen toegevoegde waarde heeft, werken de
partnerorganisaties direct met de lokale gemeenschap. Dit is bijvoorbeeld het geval als het project te veel technische expertise
vereist of als kerken niet de maatschappelijke ruimte krijgen en christenen onderdrukt worden of een minderheid vormen.
› motor kan zijn om de ontwikkeling van
gemeenschappen in gang te zetten.
We stimuleren onze partnerorganisaties
dan ook om op plekken waar een
kerk aanwezig, deze te betrekken
in het ontwikkelingsproces van de
gemeenschap.
Bij beide thema’s streven we ernaar onze
vijf principes (zie pagina 19) toe te passen.
2.5 K
waliteitsbewaking en
risicomanagement
Met onze structurele projecten hebben
we in het afgelopen jaar in totaal 70.700
mensen bereikt. Onze doelstelling was
55.000.
In 2016 hebben wij via onze
partnerorganisaties 1.245 lokale kerken
kunnen ondersteunen in de strijd tegen
armoede en onrecht. Daarmee hebben
we onze doelstelling voor 2016 van 1.050
lokale kerken gehaald.
Belangrijke thema’s in onze
programma’s zijn: gezondheidszorg,
water- en sanitatievoorzieningen,
onderwijs, huiselijk geweld,
levensonderhoud en voedselzekerheid.
Een goed project kan alleen uitgevoerd
worden door een goede organisatie.
Daarom bieden wij capaciteitsversterking
aan. Wij helpen onze partners concreet
door advisering en coaching. Doel is
het projectmanagement te verbeteren,
financiële systemen te versterken,
adequaat beleid over programmadoelen,
strategie en visies te ontwikkelen
en interne overlegstructuren,
werkprocessen en evaluaties te
verbeteren.
2.3 Structurele ontwikkeling
Met structurele ontwikkeling streven
wij naar een blijvende verbetering in
zelfredzaamheid en weerbaarheid van
mensen. Daarom ondersteunen we vooral
activiteiten die kwetsbare mensen helpen
in hun ontwikkeling en die de oorzaken
van armoede en onderontwikkeling
aanpakken. Hoe dat gebeurt, is afhankelijk
van de problemen die de mensen
ondervinden, de context in het land en de
kwaliteiten van de partnerorganisatie. Er
zijn twee hoofdthema’s bij deze hulp:
• We willen mensen in die
gemeenschappen een beter inkomen en
voedsel verschaffen.
• We willen mensen toegang geven tot
sociale voorzieningen, zoals onderwijs,
water en gezondheidszorg. Ook willen
we mensen beschermen en toerusten
tegen huiselijk en seksueel geweld.
2.4 Humanitaire hulp
Bij humanitaire hulp (noodhulp) willen we:
• m
ensen helpen overleven die
getroffen zijn door een ramp;
• l okale gemeenschappen herstellen
en weer opbouwen, idealiter tot
een beter niveau dan vóór de
rampsituatie;
• l okale gemeenschappen ontwikkelen,
zodat zij beter kunnen reageren
op nieuwe rampen dan wel nieuwe
rampen kunnen voorkomen.
Met onze humanitaire hulp hebben we
in het afgelopen jaar in totaal 363.535
mensen bereikt. Daarmee is onze
doelstelling van 200.000 ruimschoots
gehaald. Dit geeft echter een dubbel
gevoel. We zijn dankbaar dat we
via onze relaties en netwerken veel
mensen hebben kunnen bereiken,
maar tegelijkertijd kunnen we het niet
aanzien dat zoveel mensen lijden.
Toetsing en monitoring
Een toegevoegde waarde van
Tear met betrekking tot de
partnerorganisaties en projecten
is het bewaken van de kwaliteit.
We toetsen partnerorganisaties
regelmatig op hun visie, strategie,
systemen, beleid, financiële positie
en organisatie-inrichting. Een
belangrijk kwaliteitsinstrument voor de
partnerprojecten in de diverse landen is
het Planning-, Monitoring-, Evaluatieen Leersysteem (PMEL). Dit maakt
deel uit van het ISO-gecertificeerde
kwaliteitssysteem van Tear. Het stelt
eisen aan het projectvoorstel, met
een heldere probleembeschrijving,
doelen, activiteiten, resultaten en
begroting; de projectbeoordeling,
met aandachtspunten op het gebied
van efficiëntie, effectiviteit, impact en
duurzaamheid; de projectovereenkomst;
de voortgangsrapportage en het
projectbezoek; de jaarrekening, door een
externe accountant gecontroleerd; en
externe evaluaties.
We stellen fondsen beschikbaar aan
partnerorganisaties voor het uitvoeren
van projecten. Een risico is dat deze
fondsen onrechtmatig worden besteed.
Wij zien nauwgezet toe op mogelijk
misbruik bij de bestedingen van de aan
ons toevertrouwde gelden. Waar nodig
nemen wij passende maatregelen.
Slecht bestuur
In 2016 kregen we te maken met
enkele gevallen van slecht bestuur,
financiële onregelmatigheden en
tenlastelegging van fraude. Het meest
ernstige geval betrof de organisatie
BNM in Bangladesh. Er waren
ernstige beschuldigingen aan het
adres van het leiderschap van deze
partner. We hebben contact gezocht
met andere internationale donoren
van BNM om onze reactie op elkaar
af te stemmen en informatie uit te
wisselen. Daarnaast hebben we,
mede namens Tearfund Engeland, een
onafhankelijk accountantsonderzoek
laten uitvoeren naar aanleiding van
beschuldigingen van fraude in door
ons gesteunde projecten. Hoewel daar
geen aanwijzingen voor fraude en
misbruik uit naar voren kwamen, was er
toch een groot aantal verbeterpunten
in toezicht en administratie. Ruimte
om dit te bespreken met de partner
was er echter niet meer, omdat de
partner in bestuurlijke chaos was
terechtgekomen. We hebben besloten
om het rampenpreventieproject dat we
ondersteunden, stop te zetten, een jaar
eerder dan gepland. Ook de relatie met
de partner hebben we beëindigd.
Geleerde les
Naar aanleiding van deze ervaring en
vergelijkbare situaties in voorgaande
jaren passen we intensievere
organisatiebeoordelingen toe op het
gebied van financieel management en
goed bestuur. De huidige procedures zijn
doorgelicht, richtlijnen aangescherpt
en er zijn beoordelingsformulieren
opgesteld, waarmee de we de financiële
en bestuurlijke aspecten van de
organisatie toetsen. We kijken scherper
hoe de financiële systemen van de
partnerorganisaties zijn opgezet en
hoe controlemechanismen worden
toegepast. Bij een eventueel vermoeden
van onregelmatigheden handelen
we eerder, bijvoorbeeld door nader
onderzoek in te stellen of betalingen
tijdelijk stop te zetten. Ook hebben we
onze afspraken over risicomanagement
met Tearfund Engeland aangescherpt
voor gevallen waar we met dezelfde
partnerorganisatie samenwerken.
2.6 Samenwerking met
Buitenlandse Zaken
In 2013 schreef de Nederlandse overheid
via het ministerie van Buitenlandse
Zaken een aanbesteding uit, onder
andere voor de Hoorn van Afrika.
Wij dienden een beschrijving in van
onze ervaring met betrekking tot het
thema voedselzekerheid in de regio. In
januari 2014 werd deze ervaring positief
beoordeeld en in maart werden de
doelen voor drie jaar goedgekeurd.
Hiermee zijn we een strategische
samenwerkingspartner van Buitenlandse
Zaken geworden in het bestrijden van
de chronische voedselcrisis in de Hoorn
van Afrika voor een periode van drie jaar.
Tear en het ministerie ondersteunen
elkaar bij het behalen van de doelen op
het gebied van voedselzekerheid, waarbij
wij vooral op het grondvlak en met
maatschappelijke organisaties werken,
terwijl de ambassade op een ander
niveau haar contacten heeft. Het is een
samenwerking op basis van vertrouwen,
die niet tot in details is uitgewerkt.
We werken in dit kader samen met vijf
lokale partners in Ethiopië, Somaliland
en Noord-Kenia. Samen met Tearfund
Engeland zijn we nauw betrokken ›
Hoofdstuk 2 - Onze projecten wereldwijd
22
23
behaalde resultaten en naar impact
op lange termijn. Maar zij kan zich ook
richten op de capaciteit of werkwijze
van lokale partners. Het meten van
impact van projecten op de lokale
ontwikkeling is meestal complex. De
context is vaak dynamisch, vooral
in noodhulp- en conflictsituaties,
meerdere organisaties en actoren
oefenen invloed uit en daarnaast spelen
allerlei externe factoren een rol in het
ontwikkelingsproces. Die zijn niet altijd
voorspelbaar of beïnvloedbaar: denk
bijvoorbeeld aan een onverwachte
lange droogte, politieke onrust of een
plotselinge toestroom van vluchtelingen
in het werkgebied van een partner. Dit
maakt dat het verzamelen van relevante
gegevens en het juist interpreteren van
geconstateerde veranderingen en trends
vraagt om zorgvuldigheid, expertise
en nauwe samenwerking met lokale
partners.
› bij de uitvoering in deze drie landen.
Het programma draait vooral om het
versterken van zelfhulpgroepen in
gebieden die crisisgevoelig zijn. In
Ethiopië wordt in dertien districten
gewerkt, in Somaliland in twee steden
en het tussenliggende gebied, en in
Noord-Kenia in een subcounty. In 2016
hebben onze partners gewerkt met
32.000 mensen verdeeld over 2000
zelfhulpgroepen, in Ethiopië, Kenia en
Somaliland.
Afgelopen jaar hebben we ingeschreven
op een vervolgsubsidie van dit
programma, namelijk Addressing Root
Causes. Dit programma beoogt migratie
af te nemen door werkgelegenheid,
inkomensvoorziening en inspanning
rondom vrede en verzoening. De
zelfhulpgroepbenadering kan hier ook
aan bijdragen. Helaas is onze aanvraag
niet geaccepteerd. Dat betekent dat we
in 2017 het programma moeten gaan
afbouwen en inkrimpen als we geen
substantiële nieuwe financiering vinden.
2.7 Evaluatie, leren en impact
We vinden het belangrijk om de
resultaten en de impact van onze
projecten te volgen, vast te leggen
en te verbeteren. Dit is onderdeel van
onze verantwoordingsverplichting, het
biedt kansen om samen te leren en het
levert vaak waardevolle inzichten en
verbeterpunten op. Evalueren en leren
vindt plaats op verschillende niveaus en
manieren.
Een evaluatie kijkt veelal naar de
kwaliteit van de interventie, naar
We hebben een aantal hoofdindicatoren
vastgesteld aan de hand waarvan we
voor elk project de voortgang bewaken.
Die dienen als impactmeting. Op
projectniveau maken we aanvullende
specifieke resultaatafspraken, waarbij
de geplande voortgang en resultaten zijn
vastgelegd in een projectovereenkomst
en worden doorgesproken met partners.
Daarnaast voeren we regelmatig
aanvullende evaluaties, studies en
impactmetingen uit. Bijvoorbeeld om
praktijkvoorbeelden en geleerde lessen
rondom een bepaald thema in kaart te
brengen of om de eindresultaten van een
langetermijnproject vast te leggen.
In 2016 zijn in totaal 17 evaluaties gedaan,
in de vorm van eindevaluaties, real
time reviews of midterm-evaluaties.
Sommige zijn door ons geïnitieerd,
andere zijn uitgevoerd onder regie
van Tearfund Engeland of Australië.
Verder zijn er evaluaties gedaan van
gezamenlijke noodhulpprogramma’s
door de Dutch Relief Alliance, waarvan
wij lid zijn. Er zijn formele evaluaties
uitgevoerd van structurele programma’s
van partnerorganisaties in Peru, Kenia,
Oeganda, Zuid Afrika, Cambodja en India.
Voor humanitaire hulp zijn er evaluaties
gedaan in Nepal, Filipijnen, Ethiopië,
Nigeria, CAR, Noord Irak en Syrië.
Onze projecten
In 2016 steunden wij 78 projecten in 27 landen. We werkten daarbij samen met
50 partnerorganisaties. Op de volgende pagina’s laten we per land zien welke
projecten we ondersteunden en wat de belangrijkste resultaten zijn.
en ondersteunen elkaar in geval van
ziekte. Vertegenwoordigers van de
spaargroepen zijn actief betrokken bij
de aansturing en uitvoering van het
zorgcollectief. In 2016 ondersteunden we
bovendien 14 studenten in het volgen van
een medische opleiding.
Partner: Centre Médical Évangélique,
Projectnummer: 2016016, Toegekend:
€ 30.454
Hiv/aids en seksueel geweld
Afrika
Democratische Republiek Congo
In Congo zagen we in 2016 toenemende
repressie en politiek geweld. President
Kabila weigerde de grondwet te
respecteren, tijdig verkiezingen uit te
schrijven en af te treden. Protest van
burgers werd met geweld teruggeslagen.
In het oosten van het land, waar onze
partners werkzaam zijn, verslechterde
de veiligheidssituatie en dat had grote
invloed op de bewegingsvrijheid,
economische activiteit en veiligheid van
zowel de partnerorganisaties als de arme
gemeenschappen waarin ze werkzaam
zijn.
Gezondheidszorg
De innovatieve zorgverzekering Musaca
van onze partner Centre Médical
Évangélique telt nu 6.443 geregistreerde
leden. De meest arme leden bekostigen
hun medische zorg via spaargroepen.
Ze ontmoeten elkaar wekelijks,
ontvangen gezondheidsvoorlichting
In het afgelegen gebied Mabalako werkt
onze partner Programme Promotion
Soins Santé Primaires Zones (PPSSP)
aan de preventie van seksueel geweld.
Ook startte de organisatie met hiv/
aidspreventie en -zorg. De uitvoering
werd vertraagd door de onveiligheid in
het gebied. Seksueel geweld wordt door
verschillende rebellengroepen ingezet
als oorlogswapen. PPSSP voorzag 10
lokale klinieken van hiv-medicatie en
-training en werkte samen met kerken
en lokale organisaties aan voorlichting
rond seksuele gezondheid en het
voorkomen van seksueel geweld. PPSSP
ondersteunde zo’n 600 slachtoffers
van geweld en hiv in de eerste stappen
naar herstel door het opzetten van 10
community support groepen.
van het land, maakten het in 2016 vaak
onmogelijk om gemeenschappen met
hulp te bereiken. Ongeveer een kwart
van de bevolking werd gedwongen haar
huis te verlaten. Aan het eind van 2016
waren binnen de CAR 384.000 mensen
op de vlucht, 2,5 miljoen mensen waren
afhankelijk van hulp en 1,8 miljoen
mensen werden ernstig bedreigd door
hongersnood.
Noodhulp: water, sanitaire
voorzieningen en voedselzekerheid.
Het programma van Tearfund Engeland
richt zich op ontheemden en mensen
die terugkeren naar hun huizen in de
prefectuur Lobaye. Het programma
wordt uitgevoerd in het kader van de
gezamenlijke actie van de Dutch Relief
Alliance (DRA), met fondsen vanuit het
ministerie van Buitenlandse Zaken.
1.000 gezinnen kregen landbouwzaden
en -gereedschappen. Boerengroepen
en dorpscomités ontvingen land- en
tuinbouwtraining. 18 waterpunten zijn
hersteld en voor scholen en huishoudens
zijn latrines gebouwd. Meer dan 3.900
huishoudens konden gebruik maken
van hygiënevoorlichting en er zijn 800
hygiënepakketten uitgedeeld. In dit
project bereikten we meer dan 23.000
mensen met praktische hulp en training.
Partner: Programme Promotion Soins
Santé Primaires Zones, Projectnummer:
2016028, Toekenning van €54.500,- is
gebeurd in 2017.
Uitvoerende organsatie: Tearfund
Engeland, Projectnummer: 2016013,
Toegekend: € 692.756
Centraal-Afrikaanse
Republiek (CAR)
Zuid-Afrika is een middeninkomenland,
maar de ongelijkheid tussen arm en rijk is
erg groot. Via onze partner werken we in
de provincie KwaZulu-Natal waar we ons
richten op kwetsbare huishoudens. De
mensen hebben te maken met een laag ›
In december 2013 werd de noodtoestand
uitgeroepen in de CentraalAfrikaanse Republiek. Verschillende
geweldsuitbraken, vooral in het midden
Zuid-Afrika
Hoofdstuk 2 - Onze projecten wereldwijd
24
25
› opleidingsniveau, hoge werkloosheid,
weinig voedselzekerheid, veel hivinfecties en weinig kennis over hygiëne.
Wij richten ons op het verbeteren van
de levensomstandigheden door training
en onderwijs, landbouwproductie en
kleinschalige inkomengenererende
activiteiten. We bevorderen
zelfredzaamheid door het faciliteren van
zelfhulpgroepen en onderling sparen en
lenen.
Voedselzekerheid en
levensonderhoud
Onze partner Africa Co-operative Action
Trust faciliteert sparen en lenen door
middel van zogenoemde spaargroepen.
510 families verbouwen voedsel op hun
eigen land. De families zijn georganiseerd
in zelfhulpgroepen/spaargroepen van
5 leden. Ze ontvingen training op het
gebied van voedselzekerheid, duurzame
landbouw, hygiëne en kleinschalige
economische bedrijvigheid. Bovendien
coacht ACAT lokale organisaties en kerken
in beter management en projectuitvoering
gericht op plattelandsontwikkeling.
Hieraan namen 289 mensen deel in 2016, 55
kerken zijn toegerust.
Partner: Africa Co-operative Action Trust,
Projectnummer: 2016001, 002 en 003,
Toegekend: € 173.985
Plattelandsontwikkeling
Onze partner SET/SISA - Sizanani
investeerde in onderwijs en training van
286 jongeren (levensvaardigheden) en
195 volwassenen (lezen, schrijven en
basale ondernemersvaardigheden) in het
district Nqutu. Ook ontvingen 12 jongeren
financiële ondersteuning voor het volgen
van een opleiding bij een hogere school of
universiteit. Verder zorgen 27 vrijwilligers
per maand voor ongeveer 450-500 mensen
met hiv. Het Qudeni gemeenschapscentrum
in Nqutu heeft 12 thuiszorgers die ongeveer
200-250 patiënten en wezen per maand
zien. Daarnaast kregen 265 mensen training
en coaching in het verbouwen van groente,
het fokken van kippen en het starten van
een naaiatelier.
Partner: SET/SISA – Sizanani,
Projectnummer: 2016007, Toegekend:
€ 121.046
Ethiopië
Ethiopië heeft een sterke macroeconomische ontwikkeling. Hier
profiteert echter maar een klein deel
van de bevolking van. Het merendeel
van de bevolking houdt met moeite
het hoofd boven water en leeft van
voedselcrisis naar voedselcrisis.
In 2016 was er veel onrust, waarbij
verschillende bevolkingsgroepen zich
uitspraken tegen de sterke regulering
door de overheid. Wij kiezen in Ethiopië
voor samenwerking op het thema
voedselzekerheid, met nadruk op het
werken via zelfhulpgroepen.
Rampenpreventie en
voedselzekerheid
In drie landen in de Hoorn van Afrika
(Ethiopië, Kenia en Somaliland) werken
we met vijf lokale partners, samen
met lokale Tearfundkantoren, aan
voedselzekerheid. De hoofdaanpak is
het vormen van zelfhulpgroepen voor
mensen die de minste mogelijkheden
hebben. Vanwege de droogtecrisis
hebben we in 2016 aan sommige groepen
extra noodhulpsteun gegeven, waarbij
de groepen 20 procent van deze steun
gebruikten om de meest kwetsbare
mensen in de gemeenschap te helpen.
Dit wijkt af van de normale situatie,
waarin zelfhulpgroepen volledig met
eigen gespaarde middelen werken om
leningen aan leden te geven.
De organische landbouw (‘conservation
farming’) die is gebruikt, waarbij
niet geploegd wordt, heeft zich in
de crisis goed gehouden omdat de
bodem gezonder was en meer water
heeft kunnen vasthouden. Omdat het
partnerschap met het ministerie van
Buitenlandse Zaken binnenkort afloopt,
lag de nadruk dit jaar op het vormen
van clusterstructuren, die de individuele
zelfhulpgroepen bij elkaar brengen en
ondersteunen, en niet op het vormen
van veel nieuwe groepen. Er zijn nu ruim
2.000 zelfhulpgroepen met in totaal zo’n
32.000 leden.
Dit project wordt uitgevoerd in het
kader van het Strategisch Partnerschap
Chronische Crisis in Hoorn van Afrika,
met fondsen vanuit het ministerie van
Buitenlandse Zaken.
Partner: Verschillende lokale partners,
Projectnummer: 2014012 en 2016019
Toegekend: € 1.143.500.
Noodhulp
In hetzelfde gebied waarvoor in
2015 noodhulp werd toegekend, het
district Fantale in Oost-Ethiopië, heeft
de Ethiopian Kale Heywet Church
Development Commission opnieuw met
onze hulp voedselsteun kunnen geven
aan 60.600 personen. Het voedsel werd
elders in Ethiopië aangekocht en per
dorp verdeeld volgens de lijsten die door
de overheid zijn opgesteld en lokaal
zijn geverifieerd. De gegeven steun
betrof maïs, bonen, olie en versterkend
voedsel.
Dit project wordt uitgevoerd in het kader
van de gezamenlijke actie in Ethiopië van de
Dutch Relief Alliance, met fondsen vanuit
het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Partner: Ethiopian Kale Heywet Church
Development Commission – Relief
and SHG programme, Projectnummer:
2016046, Toegekend: € 368.466
Onderzoek naar voedselzekerheid
In het kader van het ‘Vijfjarig
Strategisch Partnerschap Bepleiten
en Beïnvloeden’ met het ministerie
van Buitenlandse Zaken via de
ICCO-Coöperatie (nu PerspActive)
zijn 5 districten uitgekozen waar
zelfhulpgroepen actief zijn. In 2016
deden onze partners Wolayta Kale
Heywet Church TDA en Ethiopian
Kale Heywet Church Development
Commission onderzoek bij zo’n 300
huishoudens naar de voedselzekerheid,
om vervolgens te bepalen welke
knelpunten mensen ervaren, met name
vrouwen en mensen met een beperking.
In 2017 wordt dit onderzoek verder
uitgewerkt als opstap voor training en
het opstellen van plannen om instanties
te bereiken en daarmee deze knelpunten
aan te pakken.
Dit project wordt uitgevoerd in het
kader van het Strategisch Partnerschap
Bepleiten en Beinvloeden van PerspActive,
met fondsen vanuit het ministerie van
Buitenlandse Zaken.
Partners: Wolayta Kale Heywet Church
- TDA en Ethiopian Kale Heywet
Church Development Commission,
Projectnummer: 2016012, Toegekend:
€ 50.829
Schoon drinkwater en verbeterde
sanitataire voorzieningene en
hygiëne
Schoon drinkwater, verbeterde sanitaire
voorzieningenen en hygiëne
In het totale programma zijn 51 putten
geslagen, 2 waterleidingsystemen
aangelegd, 490 leden van watercomités
en 94 technici getraind en 1.600 latrines
gebouwd. Via Ethiopian Kale Heywet
Church Development Commission werkten
we met 3 andere organisaties samen om
dit resultaat te bereiken. Naar verhouding
hebben we zo 600 personen kunnen
helpen aan toegang tot schoon water en
2 kerken kunnen ondersteunen om hierbij
een rol te spelen.
Een pilot over handmatig boren in Tigray is
in 2016 succesvol beëindigd. Waarschijnlijk
speelt Tear geen verdere rol in het vervolg.
Partner: Ethiopian Kale Heywet Church
Development Commission, Integrated
Water and Sanitation Programme (IWSP)
Projectnummer: 2015045, Toegekend:
€ 35.000
Zuid-Soedan
Na een jarenlange strijd is ZuidSoedan in 2011 zelfstandig geworden:
de geboorte van de jongste staat in
Afrika. Zonder spanningen gebeurde
dit niet. Er zijn gebieden die nog steeds
betwist worden, met name olierijke
gebieden. De situatie in Zuid-Soedan
is complex en divers. In december 2013
brak er openlijk geweld uit tussen de
twee tegengestelde politieke partijen
in Zuid-Soedan. Dit conflict duurt nog
steeds voort. Inmiddels zijn meer dan 1,5
miljoen mensen op de vlucht geslagen en
velen zijn ontheemd in eigen land. Veel
mensen hebben hun land niet kunnen
bewerken, er is niet gezaaid en mensen
zijn hun vee kwijtgeraakt. De VN schat
inmiddels dat dit jaar meer dan vier
miljoen mensen gevaar lopen op ernstige
voedseltekorten.
Noodhulp
Vanwege de voortdurende crisis en
conflicten in Zuid-Soedan worden
miljoenen mensenlevens verwoest. Bij
plotselinge noodsituaties komt een
noodhulpteam in actie, bijvoorbeeld bij
overstromingen, uitbraken van ziekten
en grootschalige ontheemding, met
name in de 5 noordelijke staten. De
teams kunnen snel schaken en bieden
jaarlijks hulp aan 30.000 mensen.
De noodhulp in 2016 bestond onder
meer uit: distributie van essentiële
overlevingsmaterialen zoals dekzeilen,
dekens, muskietennetten en kooksets.
Ook werd geassisteerd bij de bouw
van noodlatrines, de training van
gezondheids- en hygiënevoorlichters en
het herstel van boorgaten, waterstations
en andere noodwaterbronnen. Na
een uitbraak van ziekte wordt er
gevaccineerd tegen te voorkomen
ziekten en is er distributie van
noodvoeding. Ook zijn er mobiele
klinieken voor basisgezondheidszorg en
voeding.
Dit project wordt uitgevoerd in het kader
van de gezamenlijke actie in Zuid-Soedan
van de Dutch Relief Alliance, met fondsen
vanuit het ministerie van Buitenlandse
Zaken.
Partner: Medair, Projectnummer: 2016054,
Toegekend: € 813.593 ›
Lees verder op pagina 28
UITGELICHT: Voedselzekerheid
Voedselzekerheid is volgens de FAO (de Voedsel- en
Landbouworganisatie van de Verenigde Naties) een
situatie waarbij ‘mensen op elk ogenblik fysiek en
economisch toegang hebben tot voldoende veilige en
voedzame levensmiddelen om aan hun eetbehoeften
en -voorkeuren voor een actief en gezond leven te
voldoen.’ Volgens het Wereldvoedselprogramma hebben
wereldwijd ongeveer 800 miljoen mensen niet genoeg
te eten. Wij zien twee ontwikkelingen als het gaat het
voedselzekerheid:
• Door de invloed van het veranderende klimaat is
er in de land- en tuinbouw wereldwijd een trend
zichtbaar om de impact van droogteperiodes op de
gewasopbrengsten te reduceren. Het onderwerp
‘conservation farming’ (organische landbouw) staat ook
bij ons hoog op de agenda.
• Een tweede trend die zichtbaar wordt is de toenemende
focus en capaciteitsversterking op ketenontwikkeling in
de land- en tuinbouw: lokale boeren worden toegerust in
vaardigheden op het gebied van agri-business, om met
hun overschot aan gewasopbrengst toegang te krijgen
tot (lokale) markten.
Wij stimuleren mensen om duurzame, droogtebestendige
landbouwtechnieken te gebruiken in gebieden waar
de impact van een veranderend klimaat merkbaar is,
bijvoorbeeld in Zimbabwe, Oeganda, Mozambique, Kenia
en Ethiopië. En een aantal
partners van ons in Kenia,
Oeganda en Zimbabwe werken
in 2017 via zelfhulpgroepen
aan ketenontwikkeling om
de koopkracht van (boeren)
huishoudens te versterken.
Achtergrond
26
27
Helpen zonder te geven
Steun de zelfhulpgroepen
“Hongersnood dreigt voor 17 miljoen mensen in de Hoorn van Afrika”, kopt
het nieuws in januari 2017. Alweer. Om moedeloos van te worden. Maar in
datzelfde gebied, zo kwetsbaar voor droogte en landerosie, is een hoopvolle
ontwikkeling gaande.
Daar heeft Tear samen met Tearfund
Engeland en lokale kerkelijke
ontwikkelingsorganisaties in de afgelopen
veertien jaar duizenden zogenaamde
‘zelfhulpgroepen’ opgezet. Wat blijkt? De
armsten van de armen blijken in staat om
met de weinige middelen die ze hebben
zélf verandering te brengen in hun bestaan.
Neem Yeshi Buzayehu uit Nazreth in
Ethiopië. “Ik was de armste van de armen.
Soms verdiende ik maar 3 dollar met een
hele maand werken. Mijn gezin sliep de
meeste nachten met een lege maag. Ik
“Bij een
zelfhulpgroep
wordt niets
gegeven”
durfde geen contact te zoeken met de
buren, want ik schaamde me voor mijn
armoede. Ik had geen hulp.”
“Voor mensen als Yeshi is de drempel
om hulp te zoeken hoog”, weet Caspar
Waalewijn, Tear’s programmacoördinator
voor Ethiopië, Noord-Kenia en Somaliland.
“Een lokale kerk, die actief is in de eigen
omgeving, kan zulke mensen aanmoedigen
om lid te worden van een zelfhulpgroep.
Zo’n groep bestaat uit vijftien tot twintig
personen die persoonlijke relaties
opbouwen en elkaar ondersteunen.”
Yeshi: “Bij de zelfhulpgroep heb ik
zoveel goede vrienden gemaakt. Ik kan
hun support en advies krijgen als ik een
probleem heb. Als groep zijn we samen
geld opzij gaan leggen tijdens onze
wekelijkse bijeenkomst. Sparen is moeilijk
als je weinig verdient, maar we kregen
training en advies die ons lieten zien welke
mogelijkheden we hadden.”
De zelfhulpgroepen worden ondersteund
door facilitators van de lokale partners
van Tear. Zij zijn erop gericht om de leden
van de groep hun eigen keuzes te laten
maken en uit de afhankelijkheid te krijgen.
Caspar: “Dat is wennen: Voor de leden
van de gemeenschap, die vaak gewend
zijn voedselhulp te krijgen. Maar ook
voor de facilitators, die mensen in nood
zien en graag iets concreets willen doen
of uitdelen. Bij een zelfhulpgroep wordt
niets gegeven. De leden stellen zelf hun
eigen regels op en werken met hun eigen
gespaarde geld.”
Na verloop van tijd had de groep van Yeshi
genoeg geld gespaard waarmee ze elkaar
kleine leningen konden verstrekken.
“De rente op de leningen van de groep
zijn klein vergeleken met de rente die
woekeraars berekenen”, vertelt ze. “En als
ik moeite heb met terugbetalen, geven de
andere leden me meer tijd als er een goede
reden is. Met de leningen van de groep
ben ik schapen gaan houden. Ik begon
met maar twee schapen, maar ik heb er
inmiddels meer dan veertig gefokt.”
De zelfhulpgroepen gaan met begeleiding
van de facilitator op zoek naar meerdere
bronnen van inkomen en leggen
voorraden aan voor tijden van nood.
Ook worden ze getraind in duurzame
landbouwtechnieken waardoor de
droge grond meer vocht vasthoudt,
vruchtbaarder wordt en wel twee
keer zoveel opbrengt. Het maakt de
gemeenschappen weerbaarder tegen de
grote schommelingen in het klimaat.
“Met de leningen van de groep
ben ik schapen gaan
houden. Ik begon met twee,
maar ik heb er inmiddels meer
dan veertig gefokt.”
De opwaartse spiraal die de
zelfhulpgroepen weten te creëren met
het sparen en investeren stelt hen op
den duur zelfs in staat om investeringen
te kunnen doen voor de gemeenschap.
Zo worden van voedselhulp en bedeling
afhankelijke mensen, die zich vaak
schaamtevol terugtrekken in hun eigen
hut, zelfstandige ondernemers met
eigenwaarde, die in eigen onderhoud én in
die van de gemeenschap kunnen voorzien.
Yeshi: “Dankzij de zelfhulpgroep heeft
mijn gezin betere perspectieven. Ik heb
geïnvesteerd in een kapperszaak voor
mijn zoon. Hij kan nu zijn eigen inkomen
verdienen. En ik kan mijn jongste kinderen
nu naar school sturen. Mijn leven is
onmetelijk verbeterd.”
Van het verhaal van Yeshi Buzayehu is
ook een video gemaakt, zie
www.tear.nl/yeshi
Tekst: Mirjam Croes
Sinds 2002 werken we samen
met Tearfund Engeland en lokale
ontwikkelingsorganisaties en kerken
aan het opzetten en ondersteunen van
zelfhulpgroepen in de Hoorn van Afrika
(Ethiopië, Noord-Kenia en Somaliland).
De laatste drie jaar ontvingen we
daarbij financiële ondersteuning van
het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Het resultaat: 18.000 zelfhulpgroepen
in Ethiopië, 200 in Somaliland en 50 in
Noord-Kenia. Hiermee worden meer dan
1,8 miljoen mensen bereikt.
In 2017 stopt de financiële
ondersteuning van het ministerie
van Buitenlandse Zaken, maar er is
een grote vraag naar facilitators om
bestaande en nieuwe zelfhulpgroepen te
begeleiden. Wij willen dat meer mensen
als Yeshi de kans krijgen om hun eigen
levensomstandigheden te verbeteren.
De ondersteuning van één zelfhulpgroep
kost € 500,- euro per jaar. Gemiddeld
heeft één groep 17 leden. Omgerekend is
dat € 30,- per lid. Met een gift van € 30,maakt u het voor één gezin mogelijk lid
te worden van een zelfhulpgroep!
Vervolg van pagina 25
Hoofdstuk 2 - Onze projecten wereldwijd
28
29
› Kenia
Hoewel de Keniaanse economie
in 2016 met meer dan 5% groeide,
moet zo’n 43% van de bevolking nog
steeds van minder dan $1,25 dollar per
dag rondkomen. Armoede kent hier
verschillende gezichten: bijvoorbeeld dat
van zelfvoorzienende boerinnen op het
platteland, die met beperkte middelen
en te midden van veranderende
weerpatronen hun bestaan opbouwen.
Of dat van mensen die overleven in
sloppenwijken, die sneller groeien dan
de werkgelegenheid, resulterend in
armoede, onveiligheid en groeiende
ontevredenheid onder jongeren.
Kerken met visie
Onze partner de Anglican Church of
Kenya traint in de regio Kericho 29 lokale
kerken om met de lokale gemeenschap
armoede en onrecht aan te pakken.
Ruim 10.000 mensen zagen het
afgelopen jaar directe verbetering in hun
economische zelfredzaamheid, op het
vlak van voedselzekerheid, gezondheid
of onderwijs. Daarnaast is in 2016 extra
vooruitgang geboekt in de samenwerking
tussen de lokale kerk en lokale partijen,
bijvoorbeeld een financiële instelling.
Hierdoor kregen meer mensen toegang
tot financiele producten waarmee ze in
kleine bedrijvigheid konden investeren.
Partner: Anglican Church of Kenya,
Projectnummer: 2016084, Toegekend:
€ 20.000
Wijkopbouw
Het Redeemed Gospel Church
Integrated Development Programme
(RIDA) stelde dit jaar een nieuw
strategisch meerjarenplan op, en
hielp kerken in 3 sloppenwijken in
Nairobi om door middel van training
armoede en onrecht aan te pakken. 125
mensen verbeterden hun economische
zelfredzaamheid met kleine bedrijfjes
dankzij de spaar- en leengroepen, en
zo’n 1500 mensen met hiv verbeterden
hun gezondheidssituatie dankzij de
supportgroepen en voorlichting. Ook
ontvingen 100 ondervoede kinderen
bijvoeding en medische hulp en namen
60 ouders/zorgdragers deel aan
opvoedingsondersteunende activiteiten.
Partner: Redeemed Gospel Church
Development Programme, Projectnummer:
2016071, Toegekend:
€ 81.870
Voedselzekerheid
In twee districten van de regio Mount
Kenya East werden 1.045 boeren
(waarvan 46% vrouw en 35% jongeren)
getraind om betere toegang te verkrijgen
tot lokale afzetmarkten. Boeren van
zo’n 997 huishoudens organiseerden
zich in 10 productgroepen waarmee ze
gezamenlijk trainingen ontvingen en
hun productieprocessen verbeterden.
Er werden verbindingen gelegd met
lokale markten en boeren zagen hun
opbrengsten en inkomsten stijgen.
Partner: Farm Concern International,
Projectnummer: 2015004. De financiële
toekenning van € 50.000 vond in 2015
plaats voor 2 jaar
Mozambique
Mozambique is een relatief arm land
waarin de agrarische productie nog
steeds op marginaal niveau is. Veel
mensen leven van de landbouw. In
Mozambique vinden we een ‘mind set
change’ erg belangrijk. Veel mensen zijn
gewend geraakt aan de distributie van
hulpgoederen door grote INGO’s. Onze
projecten stimuleren zelfredzaamheid en
gebruik van eigen hulpbronnen.
Voedselzekerheid
Uit oogstcijfers van maïsvelden
en duivenbonen in 2016 blijkt dat
conservation farming (organische
landbouw: niet ploegen en
bodembedekking toepassen) een
verdubbeling (of een veelvoud) van
de oogst per hectare tot stand brengt.
We hebben een terreinwagen (4x4)
aangeschaft om ook boeren in moeilijk
te bereiken gebieden te bekwamen met
de nodige expertise. 343 boerenfamilies
- georganiseerd in 7 spaargroepen - zijn
betrokken bij dit project.
14 kerkgemeenschappen zijn getraind in
conservation farming (CF). De impact van
CF is groot; in een zestal gebieden was
de gemiddelde oogstopbrengst 2,5x zo
hoog ten opzichte van traditioneel boeren
met ploegen zonder bodembedekking.
De meeste families hebben hun
landbouwproductie zien toenemen.
Partner: CODESA, Projectnummer:
2016018, Toegekend: € 86.242
Kerken met visie
We hebben 1.097 kerkleiders toegerust
om via het Church and Community
Mobilisation Process (CCMP, zie
pagina 20) aan de slag te gaan met
de mogelijkheden en talenten in hun
eigen omgeving. 12 nationale CCMPtrainers kregen een sleutelrol om de 648
facilitators die getraind zijn, te motiveren
om op dorpsniveau lokale kerken
te trainen. Enkele spontane CCMPinitiatieven zijn: aanleg van eco-oventjes
(besparing van brandhout), nieuwe
spaargroepen en aanleg van waterputten
zonder externe input.
kon een deel van de vluchtelingen
terugkeren naar hun dorpen. In
totaal zijn 26.668 mensen geholpen,
onder andere door huishoudens een
maandelijkse financiële bijdrage voor
hun basisbehoeften te geven (in de
3 maanden voordat er geoogst kon
worden), het opstarten van (landbouw-)
werkzaamheden, trainingen
ter verbetering van bestaande
landbouwtechnieken, reparaties van
(solar-)waterpompen. Verder zijn
comités getraind die de waterpompen
onderhouden en is er voorzien in
hygiënëvoorlichting en sanitaire
voorzieningen.
betrekken bij de promotie van goed
(drink)water en hygiëne. 16.315 mensen
hebben nu een betere toegang (inclusief
voorlichting) tot schoon drinkwater.
Er zijn watertanks geplaatst en er is een
waterleidingsysteem aangelegd, dat
gebruik maakt van de zwaartekracht.
middel om aanspraak te maken op wat
de regering aan middelen en diensten
toegezegd heeft.
Partner: Projectnummer: 2016026,
Toegekend: € 35.000
Kerken met visie
Noodhulp
Dit project wordt uitgevoerd in het kader
van de gezamenlijke actie in Nigeria van de
Dutch Relief Alliance, met fondsen vanuit
het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
Te midden van de grote
vluchtelingencrisis (meer dan 300.000
uit Zuid-Soedan) gaf onze partner
Pentecostal Assemblies of God (PAG)
2.000 (jonge) vrouwen voorlichting over
basisgezondheidszorg en herbruikbaar
maandverband (wasbare sanitary pads).
Ook kregen 200 getraumatiseerde
vluchtelingen psychosociale hulp.
Uitvoerende organisatie: Tearfund
Engeland, Projectnummer: 2016059,
Toegekend: € 20.000
Uitvoerende organsatie: Tearfund
Engeland, Projectnummer 2016021.
Toegekend: € 952.840
Partner: Pentecostal Assemblies of God,
Projectnummer: 2016063, Toegekend:
€ 25.000
Nigeria
Oeganda
Een gewelddadige opstand in het
noordoosten van Nigeria van de
islamitische extremistische groepering
Boko Haram, heeft veel mensen op
de vlucht doen slaan. Uit een recent
onderzoek blijkt dat er nu naar schatting
2,1 miljoen ontheemden zijn, meer
dan de helft daarvan is kind. Dit heeft
geleid tot grootschalige humanitaire
en economische problemen, zowel in
Nigeria als in buurlanden (Kameroen,
Tsjaad en Niger. Sinds het begin van dit
conflict hebben meer dan 20.000 burgers
hun leven verloren, vrouwen en meisjes
zijn ontvoerd en leven in seksuele
slavernij en meer dan 5 miljoen mensen
hebben momenteel een tekort aan
voedsel. De verwoesting van huizen en
gebouwen is enorm. Honderdduizenden
mensen hebben dringend humanitaire
hulp nodig.
Noodhulp
We werken samen met de lokale
partnerorganisatie CRUDAN om
mensen te ondersteunen die in het
noorden van Nigeria moesten vluchten
voor de gewelddadige aanvallen van
Boko Haram. In Adamawa State
Volgens het United Nations Development
Programme (UNDP) leven nog steeds 6,7
miljoen Oegandezen in pure armoede
en zijn 14,7 miljoen Oegandezen
kwetsbaar. Wij zetten onder andere in op
voedselzekerheid en daaraan gekoppeld
ketenontwikkeling om (kwetsbare)
boeren agri-businessvaardigheden te
leren, zodat armoede wordt bestreden op
familieniveau.
Landbouw en onderwijs
Stichting Karamoja Arts heeft een
gemeenschapsruimte gebouwd die
wordt gebruikt voor landbouwtraining,
scholing en toerisme. 4 boerengroepen
zijn getraind in conservation farming.
Voor de 22 kinderen die de lagere
school bezoeken zijn leesmaterialen
aangeschaft.
Partner: Stichting Karamoja Arts,
Projectnummer: 2016006, Toegekend:
€ 13.500
Water en sanitatie
Door het kerkmobilisatieproces en de
diaconale dorpontwikkelingscomités
konden we 20 lokale kerken actief
Bepleiten en beïnvloeden
Onze partner Pentecostal Assemblies
of God (PAG) is samen met andere
organisaties in Oeganda in
samenwerking met ICCO een vijfjarige
lobbyprogramma (2016-2020) gestart.
Ze zijn begonnen met een nulmeting.
Op veel gebieden heeft de Oegandese
regering beleidstukken opgesteld,
maar van dat beleid komt in de praktijk
weinig terecht. PAG geeft trainingen
aan zelfhulpgroepen om met de lokale
overheid in gesprek te gaan over
diensten die geleverd dienen te worden.
De verworven vaardigheden zijn een
Partner: Pentecostal Assemblies of
God (PAG), Projectnummer: 2016065,
Toegekend: € 20.000
85 kerkgemeenschappen in de districten
Soroti, Serere en Buyende, Kabale (5),
Katakwi (15), Kumi (10) and Kaberamaido
(10) zijn door onze partner Pentecostal
Assemblies of God (PAG) getraind in
lobby. Een lobbyhandleiding helpt kerken gemeenschapsleden om met name bij
lokale en regionale overheden kwesties
aan te kaarten en te ijveren voor betere
voorzieningen. Doordat de betreffende
gemeenschappen beter voor hun rechten
kunnen opkomen, krijgen ze meer
toegang krijgen tot gezondheidszorg,
schoon drinkwater, voedsel en onderwijs.
Partner: Pentecostal Assemblies of
God (PAG), Projectnummer: 2016066,
Toegekend: € 25.000
In de omgeving van Masaka heeft
een aantal baptistenkerken een ware
transformatie ondergaan door het
Church & Community Mobilisation
Process (CCMP). De Nakatete
Baptistenkerk is met behulp van onze
partner van een kleine kerk gegroeid
naar een gemeente met visie. Concrete
activiteiten zijn onder andere de
vorming van spaar- en kredietgroepen
die investeringen mogelijk maken voor
ondernemers in de gemeenschap, zoals
een kapsalon en een visvijver. ›
Hoofdstuk 2 - Onze projecten wereldwijd
30
31
UITGELICHT: Kerken in Oeganda worden ingezet om de overheid te beïnvloeden
In ons werk streven we ernaar om zoveel mogelijk
lokale kerken in te zetten en aan te spreken. We zijn
enthousiast over de methode Church and Community
Mobilisation Process (CCMP), ontwikkeld in Oost-Afrika.
Inmiddels heeft deze methode in veel verschillende
landen vorm gekregen via partners en kerken uit ons
netwerk.
In de afgelopen jaren hebben we in Oeganda gepionierd
met het integreren van lobby in de CCMP-methode.
Lokale kerken, getraind door onze partner Pentecostal
Assemblies of God (PAG), helpen gemeenschappen
om in gesprek te komen
met lokale overheden. Doel
is om hen te houden aan
verkiezingsbeloftes en
overheidsdiensten werkelijk
beschikbaar te maken voor de
bevolking. Het gaat daarbij
bijvoorbeeld om een kliniek
of dorpswatervoorziening.
In 2016 deden we hier
› Partner: Share An Opportunity (SAO),
Projectnummer: 2016027, Toegekend:
€ 14.583
Voedselzekerheid
Het programma van onze partner
Pentecostal Assemblies of God
Kidep (Karamoja) vindt plaats in
de moeilijke context van Karamoja
(Noordoost-Oeganda) en wil in 3 jaar
tijd 120 boerenfamilies toerusten in
betere gewasproductie, zodat het
huishoudinkomen zal toenemen. Dat
betekent dat ongeveer 600 mensen (de
boeren en hun gezinnen) rechtstreeks
profiteren van dit project. Het programma
bevindt zich nu in de opstartfase.
Partner: Pentecostal Assemblies of God
Kidep (Karamoja), Projectnummer:
2016069, Toegekend: € 32.428
Voedselzekerheid/
ketenontwikkeling
De eerste 180 boeren zijn door onze
partner Pentecostal Assemblies of
God (PAG) getraind om hun agrarische
onderzoek naar. Daaruit blijkt dat de lokale kerk uniek
gepositioneerd is in het versterken van relaties tussen
gemeenschappen en lokale overheden. Gemeenschappen
en overheden vertrouwen lokale kerken als een veilige
haven waar de dialoog gestart kan worden. Kerken
promoten bijbels onderwijs om op te komen voor recht
en gerechtigheid. Hierdoor groeit het vertrouwen van
de gemeenschappen en zijn ze in staat om hulpbronnen
te mobiliseren. Maar ook om een strategisch
lobbyplan te ontwikkelen, waardoor ze het respect van
overheidsambtenaren winnen en toegang krijgen tot
overheidsfinanciën. Hierdoor komen essentiële diensten
ten goede aan de gemeenschappen.
Het onderzoeksrapport heet: “Bridging the Gap The Role of Local Churches in Fostering Local-Level
Social Accountability and Governance”, een titel die
goed aangeeft dat kerken in Oeganda een belangrijke
rol kunnen spelen in het versterken van sociale
verantwoordelijkheid en het beïnvloeden van goed
(regionaal) bestuur. www.tear.nl/bridgingthegap
productie te vergroten. In Soroti (Ogelak
en Okulonyo) zijn twee coöperatieschuren
voltooid. Kerk-leiders, leiders van
boerengroepen en leiders van de
dorpsraad zijn vanaf het begin betrokken
bij de besluitvorming, bijvoorbeeld bij de
keuze welke verwerkingsmachine voor
de cassave en mais is aangeschaft. De
twee verwerkingsmachines zijn in oktober
geïnstalleerd.
Partner: Pentecostal Assemblies of
God (PAG), Projectnummer: 2016070,
Toegekend: € 65.000
Geweld tegen vrouwen
26 vrouwen die uit de prostitutie
zijn gekomen, hebben hun sociaal
economische positie verbeterd door
een twaalfweekse naaicursus van
samen met de lokale bevolking zelf hun
omgeving ontwikkelen. Het CCMPprogramma stimuleert ontwikkeling
door de mensen zelf, in hun eigen
tempo, zonder afhankelijkheid van
anderen. Dit jaar zijn 36 kerkleiders
getraind. Daarnaast is begonnen met
het aanbieden van deze trainingen
via de predikantenopleiding van het
kerkgenootschap. Het eerste jaar training
leverde al verschillende lokale initiatieven
op: een varkenshouderij, het verbouwen
van groenten en het opzetten van andere
kleinschalige economische activiteiten.
Dit zijn vaak geen nieuwe dingen,
maar mensen gaan na de training met
nieuwe motivatie en nieuwe hoop deze
activiteiten opzetten, samen met andere
kerkleden. De komende jaren worden
deze activiteiten uitgebreid, zodat de
hele gemeenschap deelt in de vruchten
van deze aanpak: meer inkomen, minder
armoede, meer opbrengsten en hoop voor
de toekomst.
Partner: Baptist Convention Sierra Leone,
Projectnummer: 2016053, Toegekend:
€ 20.000
onze partner Rahab. Het doel van het
programma is dat zij zelf gaan
voorzien in hun levensonderhoud
door de productie van baby- en
kinderkleding.
Partner: Rahab, Projectnummer: 2016010,
Toegekend: € 4.500
Sierra Leone
Sierra Leone is nog steeds een van
de armste landen van de wereld. Het
Church & Community Mobilisation
Process (CCMP) lijkt bij uitstek geschikt
voor de omstandigheden hier.
Kerken met visie
Onze partner Baptist Convention
Sierra Leone trainde 36 kerkleiders
in een methode waarin lokale kerken
Milton Abak uit Oeganda verkocht zijn koe en startte met het geld een
onderneming: “Ik dacht altijd dat ik arm was. Nu weet ik, dat ik dankzij de
middelen die God mij gegeven heeft, rijk ben.”
Somaliland
In normale omstandigheden heeft
Somaliland te maken met zowel
cyclische overstromingen als
droogteperioden, die boeren en
nomadische veehoudersgemeenschappen
uiterst kwetsbaar maken voor
klimaatveranderingen. Deze
kwetsbaarheid is in 2016 verergerd door
het weerverschijnsel El Niño. El Niño
heeft tot ernstige droogte geleid. In
sommige gebieden is 60 tot 80 procent
van de veestapel verloren gegaan
met verwoestende gevolgen voor het
levensonderhoud van gezinnen. Ook
heeft het weerverschijnsel geleid tot
een ernstige vermindering van de
toegang tot veilig water, afname van
de graanproductie en een scherpe
stijging van de schuldniveaus bij arme
huishoudens. De droogte speelt tegen
een achtergrond van een complexe en
langdurige humanitaire crisis voor circa
4,7 miljoen mensen.
Noodhulp
Vanwege de droogte in Somaliland
hebben we in het zuidoosten van het
land aan 11.250 personen ondersteuning
gegeven via onze partner World Concern
Somaliland. De geboden hulp bestaat uit
geld voor getroffen families die hiermee
hun eigen basisbehoeften kunnen dekken.
Ook hebben we de omstandigheden
kunnen verbeteren door de verbetering
van 3 drinkwaterbassins, het voorzien in
moderne waterfilters en het geven van
gezondheidstraining. Omdat de regens
sinds 2015 al beperkt zijn, hebben we
afgezien van het deels herstellen van de
veestapel. Wel is er training gegeven aan
36 lokale veterinaire werkers, en deze zijn
ook voorzien van een basispakket met
veterinaire medicijnen.
Dit project wordt uitgevoerd in het kader
van de gezamenlijke actie in Somalië van de
Dutch Relief Alliance, met fondsen vanuit het
ministerie van Buitenlandse Zaken.
Partner: World Concern Somaliland,
Projectnummer: 2016061, Toegekend:
€ 422.355
Zimbabwe
De agrarische economie van Zimbabwe
is de afgelopen vijftien jaar ingestort,
voornamelijk door onteigening van
commerciële boerderijen door de regering
van president Mugabe. Economisch
zit het land - eens de voormalige
graanschuur van Zuidelijk Afrika - aan de
grond. De effecten van weerverschijnsel
El Niño zijn ook hier goed te merken. De
oogst van 2015/2016 was voor veel boeren
desastreus en hierdoor is het land (deels)
afhankelijk van externe voedselhulp door
grote organisaties. De maatschappij
is ook ontwricht door een hiv- en
aidsepidemie.
Hiv en aids
Het driejarige programma van onze
partner Family Aids Caring Trust brengt
jongeren die met hiv te maken krijgen
in groepen bijeen om met elkaar over
hiv, relaties, stigma en seksualiteit te
praten. Samen stellen ze actieplannen
op vanuit drie uitgangspunten: medisch
(hiv), man/vrouw-rolpatronen (gender) en
mensenrechten. Eerste resultaten: er zijn
15 gespreksgroepen geformeerd met een
gemiddelde grootte van 25-30 jongeren.
724 jongeren hebben zich laten testen op
hiv zodat ze minder riskant gaan leven.
Partner: Family Aids Caring Trust,
Projectnummer: 2016041, Toegekend:
€ 53.517
Kerken met visie
Ook in Zimbabwe werken we met het
Church and Community Mobilisation
Process (CCMP, zie pagina 20). 8 goed
toegeruste nationale CCMP-trainers,
allen woonachtig in Zimbabwe, spelen
een belangrijke rol bij de verdere training
van andere facilitators die 19 lokale kerken
toerusten in kerkmobilisatie.
Uitvoerende organisatie: Tearfund
Engeland, Projectnummer: 2016042,
Toegekend: € 10.000
Voedselzekerheid
De agrarische trainingschool en boerderij
van onze partner Ebenezer
trainde 100 jongeren in ABC: Agrarische
vaardigheden, met name tomatenteelt en
pluimveehouderij, Bedrijfsontwikkeling
en boekhouden en Christelijke vorming
(discipelschapstraining). Onze bijdrage
stelde Ebenezer in staat om een extra huis
te bouwen voor de stafleden.
Partner: Ebenezer, Projectnummer:
2016064, Toegekend: € 10.000
2.720 boeren, onder wie 739 nieuwe
boeren, zijn door onze partner River
of Life Evangelical Church getraind in
‘conservation farming’, waarbij de bodem
bedekt wordt en grondbewerking zo
min mogelijk plaatsvindt. Doel is dat
deze arme boerengezinnen minimaal
750 kg graan per jaar (meestal maïs)
voor hun familie produceren, zodat ze
een basisvoedselzekerheid hebben. Alle
deelnemende boeren kregen ook training
in vaardigheden op het gebied van agribusiness. Ondanks de extreem moeilijke
omstandigheden in het seizoen 2016-17 is
het een klein aantal boeren gelukt om een
winstmarge te behalen tussen $ 1000,- en
$ 5000,-.
Partner: River of Life Evangelical Church,
Projectnummer: 2016067, Toegekend:
€ 120.000 ›
Hoofdstuk 2 - Onze projecten wereldwijd
32
33
›
Azië
Bangladesh
In Bangladesh werken we samen met een
netwerk van christelijke organisaties en
kerken. Tear heeft veel geïnvesteerd in
rampenpreventie op lokaal niveau: geen
luxe in dit land dat zeer kwetsbaar is voor
rampen. Die kwetsbaarheid wordt
versterkt door klimaatverandering. De
laatste jaren verschuift het accent van
ons werk van rampenpreventie naar
levensonderhoud: een term waarmee we
aanduiden dat mensen getraind worden
in alternatieve vormen van inkomsten.
Eindresultaat is een weerbare
gemeenschap die goed georganiseerd is
en minder kwetsbaar voor rampen.
Rampenpreventie
Onze partner Garo Baptist Convention
heeft in 58 dorpen via lokale kerken lokale
rampenpreventiecomités opgezet. Door
training van meer dan 600 vrijwilligers,
voorlichting aan dorpsbewoners en het
opzetten van lokale boerengroepen,
spaargroepen en voorbeeldprojecten,
bereiden ze dorpen beter voor op
overstromingen, droogte en andere rampen.
De lokale en regionale overheden worden
actief betrokken en aangesproken om hún
rol in rampenpreventie te vervullen.
Partner: Garo Baptist Convention,
Projectnummer: 2016030, Toegekend:
€ 50.000
Kerken met visie
Met Tearfund Engeland trainen we
via ons lokale kantoor in Bangladesh
vrijwilligers van kerken om in hun eigen
omgeving te werken aan ontwikkeling,
samen met de lokale bevolking. Zo
willen we afhankelijkheid en armoede
duurzaam doorbreken. We bereikten
dit jaar 14 nieuwe kerken. In totaal gaat
het om 49 kerken van verschillende
kerkgenootschappen.
als overstromingen en droogte, die
door klimaatverandering moeilijker te
voorspellen zijn. Daarnaast gaat het ook
om praktische hulp bij kleinere, lokale
rampen als brand of verkeersongelukken.
Uitvoerende organisatie: Tearfund
Engeland, Projectnummer: 2016029,
Toegekend: € 20.000
Kerken met visie
Fraude, accountantsonderzoek
In 2016 kwam onze partner Bangladesh
Nazarene Mission door beschuldigingen
van fraude onder curatele te staan. Deze
partner heeft dan ook geen toekenning
meer gekregen in dit jaar. Wel hebben
we een bedrag uitgegeven aan een
onafhankelijk accountantsonderzoek.
Een en ander heeft geleid tot het
opzeggen van de relatie met deze
partner, met wie we eerder een project
gericht op rampenpreventie hadden
gesteund. Meer informatie hierover en
over onze reactie op dit soort situaties is
te vinden op pagina 21.
Partner: Bangladesh Nazarene Mission,
Projectnummer: 2015035, Toegekend:
€ 4.526
Cambodja
Cambodja is nog steeds aan het
herstellen van de wonden die in de
jaren ‘70 en ‘80 zijn geslagen tijdens
het regime van de Rode Khmer en de
daaropvolgende burgeroorlog. Hoewel
er economische groei is, merken veel
mensen daar maar weinig van. De
laatste jaren zien onze partners dat meer
mensen het platteland verlaten op zoek
naar werk. Sommigen vertrekken naar de
grote steden, anderen gaan verder weg,
naar Thailand en Vietnam. Een kleine
groep komt terecht in de mensenhandel.
Rampenpreventie
Het project van onze partner Evangelical
Fellowship of Cambodia
zette in twee provincies netwerken
van lokale kerken op die getraind zijn
om tijdig en adequaat te reageren op
rampen. Het gaat dan om rampen
Partner: Evangelical Fellowship of
Cambodia, Projectnummer: 2016025,
Toegekend: € 15.000
Onze partner International Cooperation
Cambodia (ICC) heeft een cruciale rol
in het trainen van lokale kerken op het
platteland: in 33 dorpen kregen groepen
praktische mogelijkheden aangereikt
om mensen samen te brengen en
aan hun eigen ontwikkeling te laten
werken. ICC is ook begonnen met
het trainen van gemeenschappen in
de hoofdstad Phnom Penh. Er is een
mooie ontwikkeling te zien, doordat
lokale groepen allerlei initiatieven
nemen om hun inkomen te vergroten.
Deze initiatieven zijn niet afhankelijk
van input of geld van buiten het dorp:
fruitbomen, veeteelt, kippenfokkerij,
spaargroepen enzovoorts. Daarnaast
investeren sommigen belangeloos in
het opzetten van lokale schooltjes,
huiswerkclubs en andere manieren
om het onderwijsniveau van dorpen
te vergroten. ICC en Tear investeren
verder in het samenbrengen en trainen
van organisaties binnen en buiten
Cambodja die integral mission uitleven.
Partner: International Cooperation
Cambodia (ICC), Projectnummer: 2016037,
Toegekend: € 20.000
Kerken met visie voor ontwikkeling
Onze partner Wholistic Development
Organisation (WDO) heeft twee
programma’s gericht op duurzame
ontwikkeling via de groeiende kerken
in Cambodja. In 30 dorpen op het
platteland en op 10 plekken in de
steden werken groepen van kerkelijke
vrijwilligers samen met de lokale
bevolking aan schoon drinkwater,
levensonderhoud, gezondheid en andere
voorwaarden voor een menswaardig
bestaan. In een ander programma gaf
WDO in 2016 268 kerkleiders in het hele
land de visie en praktische tools om zich
als kerk actief in te zetten voor de lokale
gemeenschap.
Partner: Wholistic Development
Organisation (WDO), Projectnummer:
2016043, Toegekend: € 70.000
Nepal
In Nepal wordt hard gewerkt aan de
wederopbouw in de gebieden na de
zware aardbevingen van april en mei
2015. In 2016 werd fel geprotesteerd
tegen de nieuwe grondwet, waar
verschillende groepen in het land zich
niet in konden vinden. De protesten
leidden tot een sluiting van de grens
met India waardoor vrijwel geen
brandstof meer kon worden ingevoerd.
Hierdoor ontstonden grote tekorten
van noodzakelijke brandstof voor
huishoudens en vervoer.
Wederopbouw
Het afgelopen jaar is het tweede jaar
geweest van het wederopbouwproject
door onze partner United Mission to
Nepal in Dhading. Er is veel bereikt,
onder meer in het herstel van meer dan
23 km aan infrastructuur, de reparatie
van zes bruggen en de bouw van 11
tijdelijke scholen. Daarnaast zijn vijf
drinkwatersystemen gerepareerd en
zijn ruim 500 metselaars getraind in
technieken om aardbevingsbestendig te
bouwen.
Partner: United Mission to Nepal,
Projectnummer: 2015032, Toegekend:
€ 225.000
Wederopbouw/huisvesting
Als één van de eerste organisaties
mochten we van start met de herbouw
van aardbevingsbestendige huizen in
Makawanpur. In samenwerking met een
lokale partner zijn 38 rampenbestendige
huizen gebouwd voor de meest
kwetsbaren. Het gaat dan bijvoorbeeld
om een huis voor oude mensen of voor
een gezin met meerdere gehandicapte
kinderen. De huizen dienen gelijk
ook als voorbeeldhuizen voor de
gemeenschap. Met deze nieuwe huizen
als bouwstandaard is voorlichting
gegeven aan omliggende huiseigenaren
over veilig bouwen.
Uitvoerende organisatie: Tearfund
Engeland, Projectnummer 2016032,
Toegekend: € 169.610
Een ander project heeft gezorgd voor de
herbouw van 35 rampenbestendige huizen
in twee andere regio’s in Makwanpur. Als
deel van dit project zijn daarnaast 248
metselaars getraind in de toepassing van
de juiste bouwtechnieken om zo blijvend
te kunnen bijdragen aan de bouw van
rampenbestendige huizen in het land.
Uitvoerende organisatie: Tearfund
Engeland, Projectnummer: 2016031,
Toegekend: € 369.000
Rampenpreventie
Via United Mission to Nepal hebben
we circa 1.435 mensen toegerust in
de voorbereiding op toekomstige
rampen, de bescherming van het
leefklimaat en de verbetering van hun
levensomstandigheden. ›
UITGELICHT: Rampenpreventie in Indonesië: een nieuw netwerk
Wij zijn vaak betrokken bij humanitaire hulp. We kiezen
er echter bewust voor om ook aandacht te geven aan
rampenpreventie. In rampgevoelige gebieden bereiden
we, vaak samen met lokale kerken en aansluitend op het
werk van de overheid, gemeenschappen voor op rampen
die hen bedreigen. Onderzoek naar rampenpreventie laat
zien dat de opbrengst hiervan groot is: er is minder (dure)
noodhulp nodig, minder verlies aan levens, minder honger,
enzovoort.
Indonesië is zo’n land dat door haar ligging kwetsbaar
is voor rampen. De vraag kwam op of lokale kerken
en christelijke organisaties uit ons netwerk een rol
kunnen spelen op het gebied van rampenpreventie. Wij
onderzochten dat in 2016: een medewerker van ons deed
een participatief onderzoek in samenwerking met lokale
partner Sion. De belangrijkste vragen waren: wat gebeurt
er al op dit gebied in Indonesië, wie zijn belangrijke
spelers, is er behoefte aan een netwerk waarin leren van
elkaar op het gebied van rampenpreventie centraal staat?
Nadrukkelijk is niet gekozen
voor het opzetten van een nieuw
programma, zonder te kijken
wat er lokaal al aanwezig is
aan kennis en ervaring. Aan
het einde van het onderzoek
brachten wij en onze partner
Sion 20 Indonesische kerken
en christelijke organisaties
samen. Resultaat is dat
deze organisaties samen een netwerk gaan oprichten
waarin ervaring, kennis en contacten gedeeld worden.
De organisaties gaan dit netwerk de komende jaren zélf
vormgeven en verder ontwikkelen. Wij zullen dit op afstand
ondersteunen. Door het samen ontwikkelen van een
model voor rampenpreventie met lokale kerken, bereikt
het netwerk dat niet alleen op lokaal niveau mensen beter
voorbereid zijn, maar ook dat er een sterke samenwerking
is tussen lokale organisaties en kerken. Op den duur zal zo
onze rol bij rampen kleiner kunnen worden.
Hoofdstuk 2 - Onze projecten wereldwijd
34
35
› Partner: United Mission to Nepal,
Projectnummer: 2015034, Toegekend:
€ 30.000
Kerken met visie
Onze partner Sagoal heeft circa
1.850 mensen ondersteund met
allerlei activiteiten op het terrein
van gezondheidszorg, water,
inkomensverbetering en onderwijs.
Ook zijn 6 kerken toegerust om hun
lokale gemeenschap hierbij beter te
helpen.
Partner: Sagoal, Projectnummer: 2016033,
Toegekend: € 19.000
Partner Micah heeft een start gemaakt
met het trainen van een nieuwe groep
van 34 kerken die bereid zijn om te leren
hoe ze kunnen gaan uitreiken naar de
gemeenschap.
Partner: Micah, Projectnummer: 2016057,
Toegekend: € 15.000
Indonesië
Christenen vormen een significante
minderheid in het grootste moslimland
van de wereld. Hoewel de meerderheid
van de bevolking niet negatief staat ten
opzichte van christenen, voelen kerken
zich wel minder geaccepteerd door de
opkomst van zeer uitgesproken, radicale
groepen. Deze bedreiging komt bovenop
het feit dat Indonesië zeer kwetsbaar
is voor natuurrampen. Wij willen
investeren in een duurzaam netwerk van
kerken en christelijke organisaties die op
verschillende gebieden relevant zijn voor
hun omgeving.
Kerken met visie
In Indonesië traint onze partner
Yayasan Sion lokale kerken
in verschillende gebieden in
veranderingsmethoden die aansluiten
bij de omgeving. 26 kerken op
verschillende eilanden en van
verschillende kerkgenootschappen
zijn hierbij betrokken. In 11 dorpen
zijn al concrete projecten gestart:
het verbouwen van biologische
groente, het opzetten van een
afvalverwerkingssysteem, eigen
bedrijfjes en zelfhulpgroepen.
Partner: Yayasan Sion, Projectnummer:
2016055, Toegekend: € 40.000
Rampenpreventie
Indonesië is kwetsbaar voor rampen.
Partner Yayasan Sion deed samen met
ons onderzoek naar het oprichten van
een netwerk rondom rampenpreventie
Tika Maya Pun (61) uit Nepal zag een lang gekoesterde wens in vervulling
gaan: Als ze deelneemt aan dorpsontmoetingen, hoeft ze niet meer om inkt
te vragen voor een vingerafdruk, maar ze gebruikt een pen om haar naam te
schrijven. Ze deed mee aan een alfabetiseringscursus van de kerk.
(zie ook pagina 33). Het resultaat
is dat dit jaar een groep van 20
christelijke hulporganisaties en
kerken samenkwam om dat netwerk
op te richten. Doel is dat uiteindelijk
Indonesië gemeenschappen zichzelf
kunnen voorbereiden op rampen.
Zo willen we via lokale kerken
bijdragen aan weerbare, sterke sociale
gemeenschappen.
Partner: Yayasan Sion, Projectnummer:
2016056, Toegekend: € 41.155
Filippijnen
schoolverlaters gingen naar school. Dit
laatste jaar van wederopbouw stond in
het teken van duurzaamheid. De lopende
programma’s werden overgedragen aan
een lokaal netwerk van kerken, dat de
afgelopen drie jaar ontwikkeld en officieel
geregistreerd werd. Hiermee werd
het mogelijk om voor de kinderen van
Oost-Samar – het voormalig rampgebied
waar het wederopbouwprogramma is
uitgevoerd – een blijvende verbetering
op het gebied van kinderbescherming
te bewerkstelligen. Op dit moment
onderzoeken we samen met de lokale
partners of zij een lokaal netwerk voor
rampenpreventie kunnen opzetten.
Vanwege de ligging in de Pacific ‘ring
of fire’ en binnen de tyfoonbelt, zijn de
Filippijnen uitermate kwetsbaar voor
natuurgeweld als vulkaanuitbarstingen,
aardbevingen, tropische stormen,
overstromingen en landverschuivingen.
Het land incasseert jaarlijks zo’n
900 aardbevingen en 20 tyfoons. Dit
gegeven maakt de Filippijnen tot
een van de meest rampgevoelige
landen ter wereld. Het investeren in
rampenpreventie is van essentieel
belang om beter bestand en weerbaar
te zijn tegen toekomstige tyfoons en
ander natuurgeweld.
Rampenpreventie
Wederopbouw
Uitvoerende organisatie: Tear Nederland,
Projectnummer: 2016023, Toegekend:
€ 25.000
Nadat de Filippijnen in november
2013 getroffen werden door de
verwoestende tyfoon Haiyan, werkten
wij samen met Philippine Children’s
Ministries Network (PCMN) aan een
omvangrijk wederopbouwprgramma.
Samen met 12 lokale kerken werden de
laatste 7 van de in totaal 30 beoogde
kindereducatiecentra herbouwd en
van meubilair voorzien en werden
100 gemeenschappen toegerust op
het gebied van kinderbescherming
en rampenpreventie. 1.028 kinderen
namen deel aan preventie- en ‘trauma
healing’-kampen, 173 kwetsbare kinderen
kregen speciale zorg en 120 voormalige
Partner: Philippine Children’s Ministries
Network (PCMN), Projectnummer:
2014076, Gelden zijn toegekend in 2015 en
inmiddels besteed.
In het najaar zijn we met lokale partners
een onderzoek gestart naar de vraag of
zij een netwerk voor rampenpreventie
kunnen opzetten, analoog aan het
initiatief in Indonesië. In 2017 nemen we
hierover verder een besluit.
Wederopbouw
Ook met partner Lingap zijn we in
2014 na tyfoon Hayian een ambitieus
meerjarig wederopbouwprogramma
gestart. Bijna 500 gezinnen op Oost
Samar en Leyte maken onderdeel
uit van groepen die gevormd zijn op
basis van vakgebied, zoals vissers,
varkenshouders, kippenhouders,
krabtelers, krabverwerkers,
fietstaxirijders, pindatelers,
pindaverwerkers en winkeliers. Deze
groepen hebben zich ontwikkeld tot
coöperaties of associaties en beogen
met hun registratie erkenning als
volwaardige speler op de markt. De
groepen zijn getraind op het gebied van
financieel management, duurzaamheid
en rampenparaatheid. Families die deel
mochten nemen aan het programma
zijn geselecteerd op aanwezigheid van
kinderen en kwetsbaarheid. Vrouwen
hebben een voorkeur gehad bij deze
selectie, waardoor hun positie op de
arbeidsmarkt sterker is dan voor de
ramp. Ook is het verbeteren van de
leefomstandigheden van kinderen op
Samar uitgangspunt geweest. De kracht
van het programma is de benadering,
waarbij elke stap in het proces
geinitieerd en vormgegeven is door de
gemeenschappen, in samenwerking met
lokale instanties en 4 kerken. Hierdoor
is maximaal eigenaarschap en daarmee
ook duurzaamheid gecreëerd.
Partner: Lingap Pangkabataan,
Projectnummer: 2014090. Gelden zijn
toegekend in 2015 toegekend en inmiddels
besteed.
India
De grootste democratie ter wereld met
meer dan een miljard mensen kenmerkt
zich door een enorme diversiteit in
religie, cultuur en verdeling van welvaart.
Onze projecten zijn altijd gericht op
kwetsbare mensen in de stad en op het
platteland. Onze partners werken in
moeilijke omstandigheden, steeds op een
manier die de mensen zelf in hun kracht
wil zetten. Voor onszelf zien wij een rol
in het samenbrengen van christelijke
organisaties in dit enorme land, met als
doel van elkaar te leren en activiteiten te
coördineren.
Plattelandsontwikkeling
Onze partner Stewards’ Trust werkt in een
aantal gebieden in het noorden van India
aan plattelandsontwikkeling. Praktische en
theologische trainingen van voorgangers,
vrijwilligers en bijbelschoolstudenten
zijn het startpunt van een beweging
van dorpelingen die, soms dwars tegen
weerstand in, zorgt voor ontwikkeling.
Vaak schakelt men daarbij de lokale
overheid in. De ontwikkeling is te zien in
de vorm van schooltjes, verbeterde wegen,
elektriciteit, spaargroepen, waterputten ›
Hoofdstuk 2 - Onze projecten wereldwijd
36
› en voorlichting over hygiëne. Maar ook
doordat mensen opkomen voor de meest
kwetsbare dorpsgenoten en strijden
tegen onrecht en corruptie.
Partner: Stewards’ Trust, Projectnummer:
2016011, Toegekend:
€ 65.000
Kerken met visie
Partner EFICOR heeft veel ervaring in
het trainen van lokale christelijke kerken
en kleine organisaties die werken in
hun eigen omgeving. De organisatie
maakt de initiatieven van lokale kerken
meer effectief, efficiënt en relevant.
Sinds een aantal jaar werkt EFICOR
met een nieuwe trainingsmethode,
geïnspireerd op CCMP-ervaringen
in Afrika, aangepast aan de Indiase
context. Dit jaar is deze methode
geëvalueerd: hoewel het gaat om
kleinschalige initiatieven is duidelijk
dat deze methode bijzonder effectief en
duurzaam is. 30 lokale kerken hebben de
afgelopen jaren 68 duurzame projecten
opgezet die, onafhankelijk van steun van
buiten, kwetsbare mensen helpen met
onderwijs, water, zelfhulpgroepen, lobby
en corruptiebestrijding.
Partner: EFICOR, Projectnummer:
2016036, Toegekend: € 20.000
Rampenpreventie
In de deelstaat Bihar zet partner
EFICOR zich in voor mensen die
door hun kaste of afkomst in dorpen
wonen die kwetsbaar zijn voor
rampen, vooral overstromingen. De
afgelopen jaren zijn er 72 verschillende
groepen opgericht, waarin de lokale
bevolking zichzelf organiseert.
Deze rampenpreventiecomités,
evacuatieteams, spaargroepen en
boerengroepen worden getraind door
EFICOR. Belangrijk onderdeel is het
aanspreken van de overheid op haar
mogelijkheden en verantwoordelijkheid.
Partner: EFICOR, Projectnummer:
2016050, Toegekend: € 25.000
Gezondheidszorg
In het afgelegen gebied rond de plaats
Robertsganj heeft Emmanuel Hospital
Association (EHA) met onze steun tot
begin 2016 gewerkt aan het verbeteren
van de toegang tot gezondheidszorg.
Voortbouwend op de resultaten van de
afgelopen jaren werkt EHA nu aan het
opzetten van groepen die over een paar
jaar zonder financiele steun van buitenaf
zelf hun dorpen ontwikkelen. Behalve
aan gezondheidszorg (bijvoorbeeld
toegang tot een verzekering, training
rond sanitatie) werkt EHA ook aan het
verbeteren van de inkomsten van deze
groep kwetsbare mensen. Daarnaast
ondersteunen wij het landelijk kantoor
van EHA in haar initiatief om op
nationaal niveau kerken en christelijke
organisaties samen te brengen rond het
onderwerp ‘mensen met een beperking’.
Partner: Emmanuel Hospital Association
(EHA), Projectnummer: 2016051,
Toegekend: € 13.000
Huiselijk geweld en seksueel
misbruik
Onze partner Association for Christian
Thoughtfulness (ACT) zet zich in
voor de meest kwetsbare mensen in
miljoenenstad Mumbai. De organisatie
doet dat via lokale vrijwilligers en lokale
kerken. In 10 van de armste wijken gaan
getrainde vrijwilligers huis aan huis
met voorlichting en ondersteuning.
Gezondheidszorg en hygiëne worden zo
verbeterd, maar de vrijwilligers pakken
ook huiselijk geweld en misbruik aan. In
opvanghuizen en jeugdgevangenissen
van de stad werken professionals en
getrainde vrijwilligers van ACT: ze helpen
slachtoffers van mensenhandel, huiselijk
geweld en seksueel geweld met het
verwerken van hun verleden.
Partner: Association for Christian
Thoughtfulness (ACT), Projectnummer:
2016052, Toegekend: € 70.000
Irak
Tegen het einde van 2016 had bijna een
derde van de 36 miljoen mensen in Irak
behoefte aan noodhulp. Het grootste
deel van de 3,1 miljoen verdreven mensen
leeft in kampen, geïmproviseerde
onderkomens en gehuurde
accommodatie. Veel gemeenschappen
in de regio die vluchtelingen opvangen,
moeten nu zelf om hulp vragen. Grote
militaire operaties rond Mosul in de
tweede helft van 2016 leidden opnieuw
tot grote vluchtelingenstromen.
Noodhulp
De doelgroep van onze partner STEP
bestaat uit kwetsbare Irakese en
Syrische gezinnen in het noorden van
Irak, in het bijzonder gezinnen met
kinderen. Elke maand krijgen meer
dan 150 gezinnen buiten de kampen
een voedselpakket. Het team vult dat
waar nodig aan met andere dingen
zoals kleren, dekens en huishoudelijke
artikelen. In twee kampen voor
gevluchte Irakezen en Syriërs krijgen 500
kinderen van 3 tot 5 jaar psychosociale
ondersteuning en toegang tot
spelletjes en andere activiteiten via de
‘kindvriendelijke plekken’. 20 kinderen
met een beperking hebben een eigen
steunprogramma.
Partner: STEP, Projectnummer: 2015012,
Toegekend: € 52.261
Als aanvulling op het bestaande
noodhulpproject (North Iraq Joint
Response 2) kwamen we in actie om
nieuwe vluchtelingen, als gevolg van het
Mosul-offensief, te ondersteunen. We
voorzagen in drinkwater en middelen
om water op te slaan voor drieduizend
mensen die in het Ninewa governorate
op de vlucht waren.
Dit project wordt uitgevoerd in het kader
van de gezamenlijke actie in Irak van de
Dutch Relief Alliance, met fondsen vanuit
het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Uitvoerende organisatie: Tearfund
Engeland, Projectnummer: 2015083,
Toegekend: € 76.157
Libanon
Libanon heeft het grootste aantal
vluchtelingen per hoofd van de bevolking
in de wereld. Op dit moment wonen
er meer dan 1 miljoen geregistreerde
vluchtelingen en meer dan een derde
daarvan woont in de Bekaavallei.
Veel Syrische vluchtelingen leven
onder onacceptabele en gevaarlijke
omstandigheden in extreme armoede.
Noodhulp
Het project van onze partner Medair,
mede lid van de Integral Alliance, voorziet
in basisbehoeften, vooral van mensen die
in zogenoemde Sub-Standard Buildings
wonen. Zij krijgen een geldbedrag,
zodat ze hun huur kunnen betalen en
voedsel, gezondheidszorg en het herstel
van hun onderdak. Dit project verbetert
de omstandigheden voor de meest
kwetsbaren. Aan het einde van 2016
ontvingen 300 families ondersteuning
door middel van een financiële toekenning
en waren 110 Sub-Standard Buildings
gerenoveerd. In totaal ontvangen 1.500
mensen hulp door het project.
Dit project wordt uitgevoerd in het kader
van de gezamenlijke actie voor Syrië van de
Dutch Relief Alliance, met fondsen vanuit het
ministerie van Buitenlandse Zaken.
Syrië
De situatie in Syrië, die nu al vijf jaar
aanhoudt, blijft zich verslechteren. Meer
dan de helft van de bevolking zag zich
gedwongen om zijn huis te verlaten: in
totaal meer dan 11,4 miljoen mensen.
6,6 miljoen zijn gevlucht binnen Syrië en
4,8 miljoen mensen staan in buurlanden
en in Noord-Afrika geregistreerd als
vluchteling. Hulporganisaties schatten in
dat in 2016 ongeveer 13,5 miljoen mensen
in Syrië behoefte hadden aan enige vorm
van humanitaire hulp. 8,7 miljoen mensen
zijn niet in staat om zelf in hun voedsel
te voorzien, en 70 procent heeft geen
toegang tot schoon drinkwater. Drie van
de vier Syriërs leeft in armoede.
Voedselhulp
Onze partner LSESD heeft maandelijkse
voedselpakketten uitgedeeld aan 350
kwetsbare gezinnen in Syrië voor een
periode van 10 maanden. Een netwerk van
lokale kerken heeft dit uitgevoerd.
Noodhulpmanagement en - coördinatie
vraagt veel van de staf van LSESD. Wij
hebben via internationale partner Food for
the Hungry, mede lid van Integral Alliance,
voor 2 stafleden financiële steun gegeven
voor hun detachering bij LSESD.
Partner: LSESD, Projectnummer: 2015093,
2016049 en 2016048, Toegekend: € 246.824
Noodhulp
Extreme bombardementen en gevechten
in delen van Aleppo eind 2016 hebben veel
families geraakt die al ingesloten waren.
Veel gezinnen wonen nu in gezamenlijke
onderkomens, huizen van familieleden en
zelfgemaakte schuilplaatsen. Onze partner
LSESD is gestart met de voorbereiding van
de inkoop van voedsel, kleding en water
voor families die in een tijdelijk kamp
wonen. Deze goederen zullen begin 2017
uitgedeeld worden. Hiermee beogen we
ongeveer 1.020 mensen te helpen.
Partner: LSESD, Projectnummer: 2016075,
Toegekend: € 35.000 ›
Peter Trommel van Tear zag in Libanon
hoe kerken zich inzetten om de 1,5 miljoen
vluchtelingen uit Syrië te helpen: “Wij doen
alsof onze levensstandaard normaal is en
de rest van de wereld zich daaraan moet
aanpassen. Maar ons welvaartsniveau is
gewoon te hoog. Als vluchtelingen op de
stoep staan, blijft er wat mij betreft één
opdracht over: onze rijkdom delen.”
Partner: Medair, Project nummer: 2016060,
Toegekend: € 961,613
Lees verder op pagina 40
Reportage
38
Doorgaan, ook als alle
hoop vervlogen lijkt
Martha Zonneveld, noodhulpcoördinator bij Tear, bezocht in november 2016
Irakese en Syrische vluchtelingen in Irak. Is er hoop in de uitzichtloze situaties
van deze mensen?
Daar waar eens het paradijs was,
rijden we urenlang tussen kale velden
en ontboste berghellingen. We zien
vrijwel geen bomen, de kleur groen
ontbreekt. De kaalslag die het regime
jaren geleden veroorzaakte, is nog
duidelijk zichtbaar. De bomen moesten
gekapt, om strijders een schuilplaats
te ontnemen. Het intrigeert me dat we
als mensen in staat zijn om een plaats
die ooit volmaakt was, ogenschijnlijk
volstrekt vruchteloos te maken. Net
zozeer als het groen is verdwenen, is
hoop vervlogen bij de mensen die ik
ontmoet.
“Mijn leven is
dood, ik heb geen
hoop meer”
Sahid en Amira ontvluchtten Syrië
in oktober 2013. Als derde generatie
bouwden ze 23 jaar lang mee aan de
boerderij en de akker van de familie.
Nu leven ze, gevlucht en ontheemd,
al drie jaar als vreemden in Irak.
Teleurgesteld en beroofd van de
toekomst die ze voor ogen hadden.
Hun boerderij in Syrië is door bommen
totaal vernield. Afhankelijk van onze
maandelijkse voedselhulp wachten ze
op het moment dat ze het heft weer in
eigen handen kunnen nemen. Ze wonen
in een onafgemaakt betonnen huis,
samen met hun twee zoontjes. Met
zeil proberen ze wind en kou buiten te
houden. Sahid en Amira zagen het niet
zitten om in een kamp te gaan wonen.
Hun enige verlangen is terug te keren
naar huis, om weer op te bouwen. Ze
tellen de dagen.
Amira vraagt of we de volgende
maand alsjeblieft een knuffel kunnen
meenemen voor haar oudste zoon. Hij
heeft veel last van zijn trauma en een
knuffel kan hem helpen. Het jongste
kind is geboren in Irak en heeft de
vlucht in 2013 niet meegemaakt.
Hoezeer we ook mensen willen
helpen op eigen kracht te gaan,
lokaal eigenaarschap nastreven en
duurzaamheid beogen, voor Sahid en
Amira geldt een realiteit waarin dat nog
onmogelijk is.
Hetzelfde zie ik bij Mashra die met
haar twee zoontjes en haar man in een
vergelijkbare situatie leeft. Mashra’s
man zoekt al lange tijd naar werk. Het
is er niet. Als ik haar vraag wat ze hoopt
voor de toekomst, dan zegt ze: “Mijn
leven is dood, ik heb geen hoop meer.”
De woorden die in me opkomen lijken
te makkelijk, nietszeggend. Er rest me
niets dan haar te omhelzen.
Later kan ik haar bemoedigen met
de woorden van een landgenoot:
een vrouw die vanuit Damascus een
paar weken eerder kort in Nederland
was. Ik sprak haar tijdens een
Midden-Oostenberaad in Amersfoort.
Haar boodschap was: “De Eerste
Wereldoorlog is geweest en landen
hebben zich hersteld. De Tweede
Wereldoorlog is geweest en landen
hebben zich hersteld. Ook wij zullen
onszelf herstellen! Vertel mijn volk
dat we hoop moeten houden en dat ze
terugkomen als dat weer kan.”
Mashra vraagt later of het mogelijk
is een naaimachine te krijgen. Ze
zou hiermee kleren kunnen naaien
en wat geld kunnen verdienen. De
naaimachine past niet binnen ons
budget, maar de Syrische collega die de
voedseldistributies coördineert, maakt
een aantekening in een eigen schriftje.
Hij is zelf ook gevlucht uit Syrië en voelt
zich bevoorrecht ‘zijn eigen mensen’
te kunnen helpen. Hij zegt me later die
dag iemand te kennen die misschien een
machine over heeft.
We bezoeken ook de kampen waar
onze partners kinderprogramma’s
en psychosociale hulpverlening
aanbieden. Op enige afstand van het
kamp voor de Syrische vluchtelingen
ligt het kamp voor ontheemden uit
Irak zelf. Hier tref ik Karim, een jongen
van vijftien. Zijn vader werd met de
dood bedreigd en vluchtte met hem en
zijn vier zusjes uit Mosul. Ze vonden
veiligheid in het kamp in Noord-Irak.
Zijn moeder is in Mosul en is een van de
velen die vastzitten onder de huidige
bezetting.
Twee maanden geleden overleed de
vader van Karim in een verkeersongeluk.
Sindsdien draagt Karim in zijn eentje de
zorg voor het gezin. In het kamp legt
hij geen contact met anderen, hij durft
niemand te vertrouwen. Wel brengen de
buren regelmatig eten. Als zijn zusjes
naar de kinderprogramma’s of naar
school zijn, gaat hij zelf ook naar de
school. Hij mag niet meedoen omdat hij
teveel leerjaren achterloopt. Toch gaat
hij er elke dag bijzitten. Later wil hij
politieagent worden om ‘zijn mensen’ te
beschermen en diegenen te zoeken die
zijn vader wilden doden. Weer merk ik
dat ik moet zoeken naar woorden die iets
kunnen betekenen voor deze dappere
jongen, wiens ernstige uitdrukking niet
past bij een kind van zijn leeftijd.
En toch. Toch gaan we door met
het opkomen voor deze mensen.
Omdat het uitmaakt. Omdat we ons
geroepen voelen. Omdat, hoe ver weg
en onduidelijk het nog mag zijn, er wel
hoop is. Zolang er buren zijn die eten
brengen, zolang er mensen zijn die
een knuffel of een naaimachine willen
zoeken, zolang er mensen zijn die willen
geven en delen.
Tekst & foto’s: Martha Zonneveld, coördinator noodhulp bij Tear
Ik heb me laten vertellen dat in het
voorjaar de hellingen van Noord-Irak
heel even knalgroen zijn. De heide
bloeit dan kort en tovert de omgeving
even om tot die paradijselijke plek. Hier
hopen we op voor al deze mensen die
lijden onder de crises in het Midden
Oosten. Dat er weer kleur mag komen.
Vrede en hoop op een mooie toekomst.
En in de tussentijd zullen we doorgaan
met het verlenen van de hulp die van
levensbelang is.
Namen zijn gefingeerd vanwege veiligheid.
Vervolg van pagina 37
Hoofdstuk 2 - Onze projecten wereldwijd
40
41
macht nog steeds is: een gebrek aan
capaciteit en slagkracht zorgt er nog veel
te vaak voor dat de daders wegkomen
met het geweld dat ze anderen hebben
aangedaan.
Huiselijk geweld en seksueel
misbruik
Zuid-Amerika
› Bolivia
Bolivia heeft in politiek opzicht een
stabiel jaar achter de rug. Nog altijd
wordt het land geleid door president
Evo Morales. Wij werken in Bolivia
met verschillende partners aan het
terugdringen van huiselijk en seksueel
geweld. Sinds enkele jaren heeft het land
redelijke wetgeving waarmee daders
vervolgd kunnen worden en slachtoffers
een kans krijgen op rechterlijke
genoegdoening. In het afgelopen jaar
bleek helaas hoe fragiel de rechterlijke
In Santa Cruz werden kerken door
partner Paz y Esperanza getraind
om ondersteuning te kunnen bieden
aan gezinnen waarin geweld een
probleem is. Samen werken ze aan
preventie en herstel. Via een jaarlijkse
preventiecampagne werden nog eens
8.300 mensen bereikt. Daarnaast
bood de organisatie psychologische
ondersteuning aan 89 slachtoffers van
huiselijk of seksueel geweld en juridische
ondersteuning aan 53 slachtoffers.
Partner: Paz y Esperanza, Projectnummer:
2016008, Toegekend: € 40.000
Straatkinderen en seksueel
misbruik
Onze partner Mosoj Yan ondersteunt
kwetsbare jongeren, van wie sommigen
op straat leven, en biedt meisjes
die misbruikt zijn ondersteuning en
veiligheid via een hersteltraject. Het
afgelopen jaar werden 38 meisjes
opgevangen. Het gehele project bereikte
1.709 kinderen en jongeren. Mosoj Yan
werkte hiertoe samen met vrijwilligers
uit 8 lokale kerken in kwetsbare wijken in
en om Cochabamba.
Partner: Mosoj Yan, Projectnummer:
2016009, Toegekend: € 40.000
Kerken met visie
Onze partner Unión Cristiana Evangélica
(UCE) ondersteunde in de regio’s
Altiplano, Valle en Llanos Tropicales een
groep van 68 kerken die graag wilden
leren hoe ze de gemeenschap waarin
zij wonen, kunnen ondersteunen. De
eerste resultaten hiervan zijn initiatieven
van kerken om watervoorzieningen en
sanitaire voorzieningen te verbeteren
en ondersteuning van gezinnen in hun
levensonderhoud.
Partner: Unión Cristiana Evangélica,
Projectnummer: 2016047, Toegekend:
€ 12.500
Brazilië
Brazilië stond in 2016 in het middelpunt
van de belangstelling als gastland van
de Olympische Spelen. Los van dit
positieve nieuws was 2016 een moeilijk
jaar, waarin president Eva Rousseff
werd beschuldigd van corruptie. Dit
leidde tot vele protesten en uiteindelijk
tot het besluit van de senaat om haar
af te zetten. Ook op economisch gebied
UITGELICHT: Seksueel en gender gerelateerd geweld
Wij zetten ons in om seksueel geweld en andere vormen
van geweld tegen vrouwen en meisjes te beëindigen.
Wereldwijd komt 1 op de 3 vrouwen in aanraking met
seksueel of fysiek geweld, in het merendeel van de gevallen
is de dader man, en vaak een bekende van het slachtoffer.
De problematiek is divers: we zien gemeenschappen
met veel huiselijk geweld; we zien seksueel geweld dat
wordt ingezet als oorlogswapen; we zien jonge meisjes
die extra kwetsbaar zijn voor mensenhandel enzovoort.
Dit geweld laat vaak diepe sporen achter in de levens van
de overlevenden, op geestelijk, lichamelijk, sociaal en
economisch vlak. Veel van dit onrecht vindt zijn oorsprong
in ongelijke man-vrouw verhoudingen en in sociale,
culturele of religieuze denkbeelden en gedragingen die
geweld juist in stand houden of goed praten.
Wij ondersteunen partners die dit onrecht aan de kaak
stellen: die de stilte en het taboe rondom seksueel en
huiselijk geweld willen doorbreken, en die het gesprek
aangaan, zowel in kerken als binnen gemeenschappen.
Partners en kerken leren slachtoffers van geweld
te ondersteunen in hun hersteltraject, en werken
aan preventie. Sommige partners en kerken werken
in een (post)conflictcontext met overlevenden van
geweld, terwijl anderen zich meer richten op preventie
en hulpverlening in situaties van huiselijk geweld,
mensenhandel of andere geweldsvormen. Als Tear willen
we families en gemeenschappen weerbaar maken en
kerken in staat stellen om geweld te voorkomen, het als
onrecht te benoemen en ruimte te bieden voor herstel.
Wereldwijd: Inspired Individuals
Door middel van het programma Inspired Individuals willen we wereldwijd inspirerende leiders identificeren, trainen
en met elkaar verbinden. Samen kunnen zij levens veranderen in de meest kwetsbare gebieden. Samen met Tearfund
Engeland steunden we in 2016 in totaal 37 sociale ondernemers, van wie 11 nieuwe. Door deze sociale ondernemers en hun
projecten werden kerken uitgedaagd om maatschappelijk betrokken te raken, zijn lokale gemeenschappen ondersteund
en is beleid veranderd. Wij ondersteunden onder andere Daphrose Muteho. Zij werkt vanuit Goma in DR Congo, een gebied
dat voortdurend te leiden heeft onder conflicten. Ze heeft het Gracia Counselling Centre opgericht en een onderwijskundig
model ontwikkeld voor psychosociale ondersteuning aan jongeren die zijn beïnvloed door de oorlog.
Uitvoerende organisatie: Tearfun, Projectnummer: 2016040, Toegekend: € 40.000
waren er voor het eerst sinds vele jaren
geen goede berichten, er is sprake van
een recessie.
Wijkopbouw
Partnerorganisatie Bem Estar do Menor
(BEM) ondersteunde ook afgelopen jaar
gezinnen uit de arme wijk Sabinópolis.
Een mooi resultaat is de opzet van
thematische commissies waarin
wijkbewoners samenkomen om de
problemen in de wijk te bespreken en
te zoeken naar oplossingen in overleg
met de lokale overheid en private
sector. De wekelijkse activiteiten in
het buurtcentrum van onze partner
in Sabinópolis werden door 199
bewoners uit de wijk bezocht. Ook de
maandelijkse activiteiten hadden een
groot bereik: maar liefst 442 mensen
namen hier aan deel. BEM boodt
onder meer landbouwtrainingen,
computerlessen en activiteitein voor
kinderen aan.
Partner: Bem Estar Do Menor,
Projectnummer: 2016005, Toegekend:
€ 25.000
Colombia
Na een jarenlange burgeroorlog
werd in Colombia eindelijk een
voorzichtige handtekening gezet
onder een vredesakkoord tussen
de regering en guerrillabeweging
FARC. De burgeroorlog heeft veel
geweld in de samenleving gebracht.
Ook hebben gewapende partijen
systematisch seksueel geweld ingezet
als oorlogswapen.
Seksueel geweld
Onze partner CORSOC startte dit jaar
een project in Noord-Colombia om
ondersteuning te bieden aan vrouwen
die te maken hebben gekregen met
seksueel geweld tijdens de burgeroorlog.
Een elftal kerken werd getraind in het
begeleiden van slachtoffers, zowel op
praktisch als theologisch vlak, waarna
10 kerken een supportgroep opzetten.
Daarnaast ontvingen 57 kerkelijk
leiders bijbels onderwijs rondom
het begeleiden van slachtoffers. Zij
deelden deze kennis vervolgens in
hun eigen geloofsgemeenschap. Er
startte een begeleidingstraject voor 20
slachtoffers, met onder meer counseling
en ondersteuning op het vlak van
economische zelfredzaamheid.
Partner: CORSOC, Projectnummer:
2016020, Toegekend: € 25.000
Peru
Peru is een middeninkomenland met een
redelijk stabiele economie. Wel zijn er ›
Hoofdstuk 2 - Onze projecten wereldwijd
42
43
direct na orkaan Matthew noodhulp
bieden in het rampgebied. De hulp
werd gegeven in samenwerking met
verschillende Integral-organisaties. Met
onze steun ontvingen 558 gezinnen een
voedselpakket, 750 gezinnen een pakket
met hygiëneartikelen, 1.500 gezinnen
een pakket voor tijdelijk onderdak en 336
gezinnen kregen een waterfilter.
Europa
Partner: World Concern, Projectnummer:
2016022, Toegekend: € 113.000
Kerken met visie voor noodhulp
› grote contrasten tussen rijk en
(extreem) arm. Ook is er veel huiselijk
geweld (en geweld tegen vrouwen) in
Andes-landen.
Wijkopbouw
Het microkredietfonds is een effectieve
manier gebleken om armoede te
bestrijden: 5 vrouwengroepen worden
met behulp van het microkrediet
in staat gesteld om een bedrijfje
op te starten. 96 vrouwen jongeren
hebben met behulp van onze partner
Asociacion Cristiana Evangelica para
el Desarrollo praktische vaardigheden
geleerd om bij te verdienen. Ze maken
bijvoorbeeld chocoladeproducten,
schoonmaakmiddelen en decoraties.
Partner: Asociacion Cristiana Evangelica
para el Desarrollo, Projectnummer:
2016068, Toegekend: € 31.000
Plattelandsontwikkeling
In 2016 is een evaluatie uitgevoerd van
ons programma in Cajamarca. Dit laat
de bijzondere impact van het Church
and Community Mobilisation Process
(CCMP) zien. Bijvoorbeeld in het
bergdorp Aylambo: door bewustwording
omtrent regelgeving in Peru, hebben
Pastor Andres en zijn gemeente
gelobbied bij de regionale overheden
voor een betere infrastructuur.
Resultaat is dat er een nieuw wateren sanitairsysteem is aangelegd. Aan
de toegangsweg naar het dorp wordt
gewerkt en in het dorp is een oud
leegstaand gebouw veranderd in een
dynamische basisschool.
20 lokale kerken gaan via een groep
van Integral Alliance kleinschalige
hulpverlening bieden aan de bevolking
in het zwaar getroffen zuidelijke
departement en het departement
Grand’Anse. Ze worden hierbij
ondersteund door World Relief die
hen helpt met de opzet en uitvoer
van de projecten. De eerste fase
is het mobiliseren van de lokale
kerken, het indienen en accepteren
van projectvoorstellen. Het betreft
activiteiten op het gebied van
voedselzekerheid, gezondheidszorg,
huisvesting en landbouw. Onze bijdrage
aan dit zogenoemde pooled fund project
is circa een kwart.
Partner World Relief USA, Projectnummer:
2016073, Toegekend: € 20.000
Partner: Asociación ACDS Warmis,
Project nummer: 2016072,
Toegekend: € 32.000
Griekenland
In april bracht het EU-Turkije verdrag
een grote verandering in de stroom van
vluchtelingen naar Griekenland. Het
aantal vluchtelingen dat aankwam op
de Griekse eilanden daalde sterk. Door
de gesloten grens tussen Macedonië
en Griekenland waren intussen wel
ruim 60.000 vluchtelingen, vaak in erg
slechte omstandigheden, gestrand in
Griekenland. Nadat we in 2015 al aan de
Grieks-Macedonische grens hulp boden,
is onze steun voor vluchtelingen in het
afgelopen jaar verlegd naar twee locaties
op het vasteland van Griekenland.
Hierbij zijn veilige opvang, juridische
en psychologische ondersteuning en
voedselhulp de belangrijkste prioriteiten
geweest.
Vluchtelingenhulp
In samenwerking met Dorcas is een
lokale Griekse kerk, Katerini Church,
ondersteund, die opvang biedt aan zeer
kwetsbare vluchtelingen zoals zieken
en ouderen. De Griekse kerk wist 20
plekken voor opvang te creëren waardoor
93 vluchtelingen een veilige woonplek
hebben gekregen. Naast opvang kregen
zij ook de noodzakelijke levensbehoeften
en medische en juridische ondersteuning.
In samenwerking met een lokale partner
in Athene ondersteunde Tear ruim 2.000
vluchtelingen met juridisch/psychologisch
advies en ontvingen 5.000 mensen
voedselhulp.
Griekse partner, Projectnummer: 2016039,
Toegekend: € 25.000
UITGELICHT: Noodhulp
Het jaar 2016 kenmerkte zich qua noodhulp door
langdurige crises. Grote aantallen mensen die op de vlucht
zijn, verkeren langdurig in een noodsituatie, waarbij gebrek
is aan elementaire levensbehoeften zoals voedsel, kleding,
onderdak, medische zorg, water en sanitaire voorzieningen
en ook onderwijs voor kinderen. De veelal geringe mediaaandacht bemoeilijkt het werven van fondsen voor de
noodhulp die in deze crises van levensbelang blijft. In 2016
konden we met de Dutch Relief Alliance toch veel mensen
in deze crises bereiken. Twee voorbeelden hiervan zijn
Nigeria en de Centraal Afrikaanse Republiek (CAR).
In de CAR lag de focus op het herstel van voedselzekerheid
en water en sanitaire voorzieningen voor mensen in het
district Lobaye. Eén van
de nieuwe activiteiten
in 2016 was het werken
met groepen boeren
op het gebied van
visteelt, herstel van
verwoeste visvijvers,
bevoorrading met Tilapila ‘fingerlings’ en het trainen van
vissers in onderhoud van de vijvers en het vergroten van de
opbrengst.
In Nigeria hebben mensen geld ontvangen om zelf
huishoudelijke basisbehoeften te kopen, er zijn
landbouwinputs gegeven en waterpompen gerepareerd.
Ook is er voorlichting over hygiëne gegeven.
Haïti
In november 2016 werd Haïti zwaar
getroffen door orkaan Matthew. De
orkaan liet een spoor van verwoesting
achter en 1,4 miljoen mensen hadden
humanitaire hulp nodig. Vanuit het
samenwerkingsverband Integral
hebben we na de orkaan bijgedragen
aan het uitdelen van hulpgoederen, in
samenwerking met lokale kerken. Zo
werden in het zuidelijke departement
getroffen gezinnen ondersteund met
voedselpakketten, hygiëneartikelen,
onderdakpakketten en waterfilters.
Noodhulp
Onze partner World Concern kon vrijwel
In dit overzicht van onze projecten ziet u de toegekende bedragen. Dat zijn de bedragen die wij ter beschikking stelden
via de genoemde partners. Let wel, het gaat om toegekende bedragen, niet om bestede bedragen. Om verschillende
redenen is het lastig om de bestede bedragen te noemen:
Margarita uit Lima, Peru:
“Onze buurtkeuken is met hulp
van ACED (partner van Tear)
opgezet en ik werk er graag. Ik
ben erg dankbaar dat ik iets kan
betekenen voor anderen. Iedere
dag maken we voor ongeveer 75
personen een maaltijd.”
•H
et kan zijn dat een partner een bedrag besteedt dat wij hem al in een voorgaand jaar hebben toegekend.
• Het kan zijn dat een besteed bedrag (gedeeltelijk) afkomstig is van andere donoren.
• Onze partners verantwoorden hun bestedingen in financiële rapportages die wij pas in de loop van 2016 ontvangen.
Het tijdstip is afhankelijk van het financiële boekjaar dat de partner aanhoudt en dat niet gelijk hoeft te lopen met het
ons boekjaar (januari-december).
Sommige projecten uit 2016 zijn hier niet genoemd; dit betreft doorgeefgiften of enkele doorgaande financieringen
uit vorige jaren. Omwille van de ruimte is het niet mogelijk hier alle projectresultaten te benoemen. Uitgebreide
projectrapportages kunt u bij ons opvragen, [email protected]
Trinity in Cambodja
44
“Mijn handen jeukten om haar
gewoon wat geld toe te stoppen”
Ambassadeurs Bert Bos en Elbert, Johan en Niek Smelt van de band Trinity
waren in februari 2016 voor Tear en EO Metterdaad in Cambodja. Tijdens de reis
bezochten de muzikanten allerlei projecten. Ze werkten mee, voerden gesprekken
en maakten samen muziek. In april werden de reportages uitgezonden; ze
brachten in totaal € 137.863 aan giften op.
Bert: “Wat een week hebben we daar
gehad! Wat hebben we veel gedaan en
vooral gezien. Het was heel bijzonder
om voor mensen te mogen spelen.
Iedere keer als we in een huisje stonden,
voelde ik me bevoorrecht met mijn eigen
huis. Maar ook met het voorrecht om
dit te mogen doen, muziek maken voor
mensen. Als ik naar de gezichten voor
me keek, naar de stralende en vaak ook
grote verbaasde ogen, bedacht ik me
dat dit wel eens het enige concert zou
kunnen zijn dat deze mensen in hun
leven meemaken.”
Johan: “Wat mij vooral is bijgebleven,
is dat we mensen tegenkwamen met
een goede baan bij een restaurant, die
enorm hard werken en nog steeds in een
armoedig hutje in een sloppenwijk wonen.
Dat vond ik schokkend. Dat het systeem
blijkbaar zo is, dat mensen door uitbuiting
niet uit de spiraal van armoede komen.”
Armoede: een wrede dictator
Bert: “Het contrast met mijn leven
was vaak zo groot dat ik het moeilijk
vond om me in te denken wat ik in
hun situatie zou doen. De laatste dag
bijvoorbeeld kwamen we bij een familie
waar de grootouders al jaren voor hun
kleinkinderen zorgen. De ouders zochten
werk in Maleisië. De moeder kwam daar
bij een ongeluk om het leven. Vader
startte een nieuw leven met een andere
vrouw en dat is alles wat ze van hem
weten. Dan denk ik: Zou ik alles doen
“Tear neemt
echt de tijd voor
verandering”
wat in mijn macht lag om mijn gezin
te onderhouden? Of zou ik opgeven?
Natuurlijk zeg ik vanuit mijn comfortabele
leventje dat ik voor mijn gezin zou gaan.
Maar als ik voor me zie hoeveel vaders
ervoor kiezen om hun gezin in de steek
te laten... Vaders die ook hun kinderen
hebben vastgehouden na de geboorte, die
met ze gespeeld hebben, die dromen voor
ze hebben gehad. Dan vind ik armoede
een wrede dictator.”
Elbert: “Het toffe is dat we door het
werk van Tear gezien hebben dat het
verandering nog maar net begonnen.
Vanuit een klein, scheefgezakt kerkje
leren mensen om te kijken naar de meest
kwetsbaren in hun buurt. Ze leggen hun
“Wij gingen ze helpen en
ineens waren ze vertrokken”
anders kan. Maar daar moet je wel veel
geduld voor hebben. Het zijn geleidelijke
processen, die vanuit mensen zelf
moeten komen, anders werkt het
niet. Maar o, wat gaat dat langzaam!
Soms veel te langzaam naar mijn zin.
Wij gingen een ochtend samen met
mevrouw Sam Oeurn en haar kindjes
plastic flessen, blikjes en karton rapen
in de vieze straten van Phnom Penh. In
haar krottenwijk was het proces van
zuurverdiende geld bij elkaar en starten
een boerenleenbankje om bedrijfjes op
te kunnen zetten. Maar voor Sam Oeurn
is vuilnis verzamelen nog dagelijkse
realiteit. Mijn handen jeukten om haar
gewoon wat geld toe te stoppen.”
Johan: “Ja, dat is het tweede dat me is
bijgebleven van de reis. Dat Tear echt
tijd neemt voor verandering. Eerst gaan
ze een jaar alleen maar observeren.
Dat klinkt raar, maar daar hebben ze
goed over nagedacht. Eigenaarschap is
belangrijk; hoe zorgen we dat mensen
zoveel mogelijk zelf verantwoordelijkheid
nemen voor hun situatie. Niet gelijk je erin
gaan mengen. Wij kwamen bijvoorbeeld
bij een dorp waar een heel aantal mannen
een latrine aan het graven waren. Op
een gegeven moment gingen wij ze
helpen en ineens, één voor één, waren ze
vertrokken! Op het laatst waren alleen wij
nog aan het scheppen.”
Bert: “We hebben letterlijk gezien dat een
community in vijf jaar tijd kan veranderen.
Met prachtige, rijke moestuinen, gezonde
dieren en vooral trotse, hardwerkende
mensen. Ze zijn er nog niet, hun bestaan
is nog steeds bikkelhard, maar ze kunnen
in ieder geval voorzien in hun eigen
basisbehoeften en verder vooruit kijken
dan de dag van vandaag. En ze kunnen
weer dromen. Niet alleen voor hun
kinderen of achterkleinkinderen, maar
ook voor henzelf.”
HOOFDSTUK 3
47
ONZE PROGRAMMA’S IN NEDERLAND
Kerken met visie
Ook in Nederland zien wij de lokale kerk als een prachtig instrument om armoede
te bestrijden en gerechtigheid na te streven. Daarom helpen wij kerken bij het
ontwikkelen van visie op hun maatschappelijke roeping. En we ondersteunen hen
om die roeping vorm te geven.
3.1 Doelstelling en strategie
De lokale kerk verkeert in een unieke
positie om positieve veranderingen te
brengen in de bredere gemeenschap.
Zij kent de taal, de cultuur en lokale
problematiek. Bovendien zijn kerken
bijna overal aanwezig en hebben
ze gemotiveerde vrijwilligers tot
hun beschikking. Vanuit hun unieke
inspiratie kunnen zij liefde, hoop en
verandering brengen in de gemeenschap
waarvan zij deel uitmaken. De kerk is
er immers niet voor zichzelf. Zij is er
om een zegen te zijn voor de mensen
in haar omgeving, ongeacht hun
etnische afkomst, religie, geslacht
of politieke overtuiging. Wij willen
kerken helpen om hiervoor een visie te
ontwikkelen en hun maatschappelijke
initiatieven ondersteunen. Ons doel is
dat Nederlandse kerken geïnspireerd
worden en in beweging komen door de
verbinding met een kerk wereldwijd.
Onze strategieën om dit te bereiken
zijn het leggen van verbindingen tussen
kerken in Nederland en kerken in
onze projectlanden en het creëren van
mogelijkheden om kennis en ervaring
uit te wisselen tussen kerkelijk leiders.
Daardoor kunnen kerken van elkaar leren
en elkaar ondersteunen en bemoedigen
in de strijd tegen armoede. En ze
kunnen zich samen inzetten voor rechte,
duurzame verhoudingen en herstel van
relaties in de eigen leefgemeenschap.
In 2016 is een visiedocument voor het
programma Nederland geschreven.
Het document beschrijft de trends
in Nederland en de rol die wij daarin
kunnen spelen.
Om onze doelen te behalen in 2016
volgden we onze contacten met kerken
zo goed mogelijk op. We gingen bij
kerkelijke vertegenwoordigers op bezoek
en verstuurden mailingen. Daarnaast
investeerden we in goede kerkproducten
zoals Connected Church en
Deelgemeente. Ten slotte ontwikkelden
we in samenwerking met Present Umoja
Nederland (zie pag. 49) en namen we
voorgangers mee op reis naar Oeganda.
3.2 Connected Church
Veel kerken willen best meer structureel
geven dan alleen via een jaarlijkse collecte
in een kerkdienst, maar ze willen niet per
se een langdurige, intensieve relatie met
een kerk ver weg. Hiervoor bieden we
het programma Connected Church aan.
Daarbij verbindt een Nederlandse kerk zich
voor (minimaal) één jaar met een van onze
projecten. De Nederlandse kerk ontvangt
elk kwartaal een update.
In 2016 is het werkproces van Connected
Church herzien en vereenvoudigd. Het
waterproject in Oeganda wordt verreweg
het meest gekozen om te ondersteunen.
In 2017 willen we de communicatie van de
projecten van ›
Doelstellingen 2016
Resultaten 2016
350 kerken betrokken bij activiteit*
432 kerken betrokken bij activiteit
600 kerken geven € 455.000
559 kerken geven € 490.000
25 kerken zijn partner van Tear
45 kerken zijn partner van Tear
15 kerken doen mee met Umoja-programma
7 kerken doen mee met Umoja
100 mensen betrokken bij Integral Mission-programma
104 mensen betrokken bij Integral Mission-programma
*Dit zijn activiteiten die vaak tot een gedragsverandering leiden, zoals bijvoorbeeld de Groene Kerkenactie, het project Deelgemeente of Nacht zonder Dak.
Hoofdstuk 3 - Kerk met visie
48
49
› Connected Church herzien, zodat alle
projecten net zo tastbaar zijn als het
waterproject in Oeganda.
Verder willen we het concept Connected
Church eenvoudiger maken . De stap naar
Connected Church lijkt nog vaak te ver.
Kerken denken dat het iets groots is waar
ze aan beginnen. Ook hier zullen we onze
aandacht aan geven in de communicatie.
Ook zal de naamsbekendheid van
Connected Church in 2017 een boost
krijgen. Er komen advertenties in diverse
kerkelijke bladen, er komt een mailing
naar ons gehele kerkenbestand en er
zal aansluitend een telemarketing actie
plaatsvinden. In 2016 waren er 11 kerken
betrokken bij Connected Church.
In totaal leverde dit 11.000 euro op aan
inkomsten. Deze kerken waren betrokken
bij kerkelijke projecten in Cambodja,
Nepal, Oeganda, Peru en het MiddenOosten. Het overgrote deel van de kerken
heeft een PowerPointpresentatie van
het project toegestuurd gekregen, die ze
tijdens de collecte konden gebruiken.
Het enthousiasme voor Connected
Church is groeiende.
weer gaan de kerken minimaal één keer
bij elkaar op bezoek. Zo ontstaat een
intensieve relatie tussen de Nederlandse
kerk en de zusterkerk. De Nederlandse
kerk draagt per jaar € 10.000 bij aan het
Tear-project waar de buitenlandse kerk
bij betrokken is.
Zo’n relatie met een kerk overzee heeft
op drie manieren een positief effect.
Door Deelgemeente te zijn ervaar je
als Nederlandse kerk dat je onderdeel
bent van de wereldwijde kerk; je
ziet de resultaten van de financiële
ondersteuning die je geeft, en bouwt een
relatie op met een kerk, waarbij leren en
bemoedigen centraal staan.
De Nederlandse kerk leert zo over de rol
die de kerk inneemt in de strijd tegen
armoede en onrecht en wordt bemoedigd
door de vitaliteit die haar partnerkerk laat
zien ondanks de aanwezige armoede.
Deze ervaring helpt kerken en kerkleden
in Nederland bij hun eigen rol in de
samenleving.
Eén van de belangrijkste taken van onze
relatiebeheerders is om verbindingen
te faciliteren tussen kerken wereldwijd.
Liefst via een intensieve relatie waarin
kerkleden over en weer van elkaar leren.
In 2016 zijn zes kerken betrokken bij ons
Deelgemeente-programma. De groei
waar we in het begin op hadden gehoopt,
is niet gerealiseerd.
Het Deelgemeente-programma is een
bijzonder, maar intensief traject. Daarom
hebben we besloten om ons in eerste
instantie te focussen op deelname aan
Connected Church.
3.4 Studiereis en collegedagen
3.3 Deelgemeente
Door Deelgemeente te worden
committeert een Nederlandse kerkelijke
gemeente zich aan een driejarige relatie
met een lokale kerk in een van de
landen waar wij werken. Eerst stellen
de kerken zich aan elkaar voor via een
informatiemap. Daarna ontmoeten
ze elkaar ook daadwerkelijk. Over en
Een andere strategie om bij kerken visie
te ontwikkelen is het uitwisselen van
kennis en ervaring tussen kerkelijk leiders
in Nederland en in Latijns-Amerika,
Afrika en Azië. Dat doen we door middel
van reizen en ‘learning and blessing
communities’.
In juni 2016 reisden opnieuw dertien
kerkelijk leiders uit diverse Nederlandse
kerken naar Oeganda. Ze bezochten onze
partnerorganisatie: kerkgenootschap
Pentecostal Assemblies of God (PAG). De
zichtbare kracht van de kerk in de lokale
gemeenschap maakte diepe indruk op
de bezoekers. Tijdens deze reizen laten
we bewust een breder palet zien dan
alleen de projecten die door ons worden
ondersteund. Het leeraspect staat
voorop.
De Nederlandse voorgangers spraken na
de reis de wens om hun kerk nog meer
te integreren in de buurt. Dat is precies
wat wij beogen: de kracht tonen van de
lokale kerk in een gemeenschap, zodat
Nederlandse predikanten geïnspireerd
worden om die kracht in hun eigen
situatie toe te passen. De studiereizen
bevestigen dat wij zowel buitenlandse als
Nederlandse kerken van dienst kunnen
zijn in hun zoektocht naar recht doen
in de lokale omgeving. Juist dát proces
faciliteren is onze toegevoegde waarde.
In januari 2017 organiseerden we een
tweedaagse bijeenkomst in Zwolle met
alle deelnemers aan de Oegandareis tot
dan toe. Dit was een zeer inspirerende
bijeenkomst met sprekers die het
internationale perspectief inbrengen en
ervaringsverhalen vanuit Nederland. De
leerervaringen zijn samengevat in een
slotdocument.
Integral Mission Community
In juni 2015 organiseerden we voor het
eerst twee collegedagen. Zo’n 70 mensen
kregen les van Johannes Reimer, een
Duitse theoloog, over het onderwerp
integral mission. In januari 2016 gaven
we de colleges een vervolg met twee
lesdagen van Bishop Zac uit Oeganda.
Bishop Zac is een politiek activist die
de kerk aanmoedigt om lef te tonen
in de samenleving en op te komen
tegen onrecht. Voor de deelnemers
was het een bijzonder verrijkende dag
die uitdaagde om de kerk relevant te
laten zijn voor de omgeving. Langzaam
bouwen we aan een Integral Mission
community in Nederland met mensen
die elkaar herkennen in het verlangen
dat de kerk missionair is in alle facetten
van het leven. In september gaven we
hieraan een vervolg door samen met
netwerkorganisatie MissieNederland
een mini-symposium te organiseren over
Integral Mission.
3.5 Financiële steun van
Nederlandse kerken
Om kerken in het buitenland te
ondersteunen, hebben we ook financiële
steun van Nederlandse kerken nodig.
Daarom investeerden we in 2016 opnieuw
veel in het beheren van relaties met
kerken. We merken dat de investering
resulteert in meer kerken die financieel
betrokken raken.
Behalve via persoonlijk contact
communiceren we ook met Nederlandse
kerken via specifieke mailings,
advertenties en via ons netwerk van
missionaire organisaties. Via deze
middelen kregen we in 2016 financiële
steun van 559 kerken. Daarmee is
opnieuw een verdere groei gerealiseerd
ten opzichte van 2015, toen 526 lokale
kerken ons werk steunden.
In 2016 hebben we onze strategie
gewijzigd. We verkopen in eerste instantie
geen producten meer, zoals bijvoorbeeld
spreekbeurten, maar richten ons op het
sluiten van partnerschappen. Dit betekent
dat we samen oplopen met een kerk en
aansluiten bij de specifieke behoefte
van een kerk. In 2016 hebben we zo met
45 kerken een informeel partnerschap
gesloten.
3.6 Umoja Nederland
In 2013 startten we in Nederland met
Umoja. Umoja (Swahili voor ‘samen’) is
een methodiek die kerken mobiliseert om
samen met de buurt aan de slag te gaan
in de eigen omgeving. Oorspronkelijk is
het concept ontwikkeld in Afrika. Ook in
Nederland willen steeds meer kerken actief
worden in de samenleving. Tegelijkertijd
vinden ze dit ingewikkeld. Het Umojaprogramma helpt bij dit proces.
In 2016 hebben we samen met Stichting
Present Nederland de stichting Umoja
Nederland opgericht. Present en
Tear vormen een unieke combinatie
van expertise en netwerken om het
Umoja-programma methodisch
verder te ontwikkelen en zo in de
groeiende behoefte te voorzien van
geloofsgemeenschappen in Nederland.
Present heeft veel ervaring met het
bouwen van bruggen tussen mensen
die hulp nodig hebben en mensen die
hulp kunnen geven. Daarnaast heeft
de stichting een groot maatschappelijk
en kerkelijk netwerk. Er is een bestuur
gevormd met twee mensen van ons en
twee van Present. Doel is om in de loop
van 2017 een projectleider aan te trekken.
Op dit moment doen acht Nederlandse
kerken mee aan de Umoja-methode.
Gemeenteleden worden zich bewust
van de rol van de kerk in de samenleving
en worden vanuit deze drive steeds
actiever op allerlei plekken. Gedurende
het jaar worden trainingen gegeven
aan kringleiders, vol met creatieve
opdrachten, om kerken te helpen
de stap te zetten dit echt op te gaan
pakken. We zien langzaam de eerste
vruchten van kerken die zich bewust zijn
geworden van wat ze in huis hebben
en wat er speelt in hun omgeving. Zo
merkt ds. Nellie van Voornveld van de
Protestantse Schenkelkerk in Capelle
aan den IJssel dat de kerk met behulp
van het programma zichtbaarder
is geworden in de wijk. “We zien
buurtbewoners niet meer alleen als
mensen die we moeten bereiken met
het evangelie of moeten helpen”, vertelt
ze. “De gemeente ontdekte juist veel
vindingrijke initiatieven die er al zijn. Die
wederkerigheid ervaren ze als waardevol.
Zo wordt de kerk bijvoorbeeld gevraagd
om mee te denken bij projecten, zoals
een wijkrestaurant, kinderclubs in het
buurthuis en het jaarlijkse buurtfeest.”
Tijdens de zomerconferentie van
New Wine is een bijbelstudiereeks
en een seminar over Umoja gegeven.
Tijdens de landelijk Presentdag konden
deelnemers kiezen voor een Umoja
workshop. Langzamerhand wordt
Umoja steeds bekender. Verschillende
kerken klopten bij ons aan voor een
introductiebijeenkomst. In 2017 starten
opnieuw ten minste vier nieuwe kerken
met een Umoja-proces.
3.7 Evaluatie, leren en impact
Dit jaar is het eerste van het strategisch
plan 2016 – 2018. We kunnen stellen dat
de groei in kerkcontacten doorloopt.
Het aantal gevende kerken neemt toe,
steeds vaker worden collectematerialen
aangevraagd. En ook Connected
Church groeit, weliswaar langzaam.
We zien dit jaar het resultaat van
de investeringen van de drie jaar
hiervoor. De kerkinkomsten, vooral op
noodhulpprojecten, zijn nog nooit zo
hoog geweest.
Lessen:
1. De groei van noodhulpinkomsten
zet door. Aan de ene kant komt dit
door de toename van het aantal
noodhulpacties, onze sterkere focus
op noodhulp en de inzet van de
relatiebeheerders. Aan de andere
kant zijn kerken meer geneigd om
naar aanleiding van een urgente
vraag te geven, en dan wordt er ook
meer gegeven. De uitdaging zal zijn
om via noodhulp kerken structureel
aan ons te verbinden.
2. De inzet op kerkpartnerschappen is
succesvol. Het helpt in de contacten
met kerken, we verkopen geen
producten, maar richten ons op
goede relaties waarbij we samen
oplopen en vertrouwen dat er
onderweg voldoende gebeurt.
3. De afgelopen jaren hebben we door
middel van verschillende activiteiten
kerken en kerkleden gefaciliteerd
in een leerproces naar meer
missionair en betrokken kerk-zijn
en een grotere betrokkenheid bij
thema’s rond armoede en onrecht.
We constateren dat veel mensen
hebben deelgenomen aan onze
programma’s in Nederland op het
gebied van bewustwording en
gedragsverandering. Ook de nieuwe
initiatieven op het terrein van
integral mission, de voorgangersreis,
Umoja Nederland en verschillende
projectondersteuningen in
Nederland slaan aan.
Reisverhaal van een deelgemeente
50
Leren om te geven
Een indrukwekkende reis, noemt Peter Steijger het bezoek dat hij in 2016
samen met vijftien jongeren en drie begeleiders bracht aan Oeganda. De
leden van de Christengemeente uit Hardinxveld-Giessendam bezochten er de
Deelgemeente van hun kerk om te bouwen aan de wederzijdse relatie en te
leren van elkaar. ‘We hebben geleerd wat je allemaal te geven hebt’.
‘Peter!’, hoort Peter Steijger een kinderstem
roepen. Hij kijkt achterom. Een jongetje
komt op hem afgerend. Hij kijkt Peter
even aan en pakt dan vastbesloten zijn
hand. Samen vervolgen ze hun weg
naar het voetbalveld waar ze straks een
vriendschappelijke wedstrijd OegandaNederland gaan spelen.
Terwijl ze hand in hand verder lopen, valt
Peters oog op de voeten van het kind. Hij
heeft geen schoenen aan en in zijn ene voet
zit een grote snee. Peter staat even stil en
pakt een EHBO-pakket uit zijn tas. Hij maakt
de wond schoon en legt er verband omheen.
Omdat het jongetje door de snee niet zo goed
kan lopen, zet Peter hem op zijn nek. Zo gaan
de twee nieuwe vrienden verder.
De groep uit Hardinxveld-Giessendam
bezocht tijdens de tiendaagse reis
allerlei projecten die in samenwerking
met de gemeenschap zijn opgezet door
Pentecostal Assemblies of God (PAG),
een partner van Tear. In het gebied waar
ze doorheen reisden, was nog maar net
begonnen met het bouwen van stenen
huizen. De Oegandese kerk is heel anders
dan de kerk die de gemeente gewend
is in Nederland. Niet alleen door de
inhoud van de diensten, maar ook door
de buitenkant. In de zomer van 2016 was
de Oegandese kerk nog gevestigd in een
soort grote lemen hut met rieten dak.
Gastvrijheid zonder grenzen
Een van de dingen die de
Christengemeente opviel, is dat de
Oegandese gemeenschap enorm gastvrij
is. “Ze zijn zo arm, maar ze zetten alles
opzij voor ons. We werden bijvoorbeeld
overladen met eten. Daarin zie je dat
Oegandezen heel goed zijn in delen van
wat ze hebben.” Dat inspireerde Peter
om thuis te stoppen met lunchen. “Zij
eten soms twee dagen niet en overleven
dat gewoon.” Dat kan soms niet anders
doordat voedsel daar niet altijd een
vanzelfsprekendheid is, maar het laat
Peter wel bewuster nadenken over zijn
eigen voedselconsumptie.
Oegandese kerk, bleven de Nederlanders
ook een nachtje slapen in de hut van
iemand uit de Deelgemeente. “Dat was
een hele belevenis voor ons, omdat we
zo echt konden ervaren hoe zij leven. We
sliepen in een hut waar ’s nachts ratten
om ons heen liepen.” De Oegandese
familie waar Peter samen met zijn
dochter bleef slapen, vond het heel
bijzonder dat ze bij hen bleven slapen
en dat ze oprecht geïnteresseerd waren
in hen.
Ergens voelde het voor de Nederlandse
groep alsof ze zelf heel weinig konden
geven, terwijl ze wel heel veel ontvingen
van de Oegandezen. Van eten tot
liefde en gebed. De Christengemeente
nam verschillende kleuren touw mee
om armbandjes van te maken. “We
probeerden met handen en voeten uit
te leggen dat zo’n armbandje symbool
staat voor gebed. Ik draag het nu nog.
Als ik er naar kijk, bid ik voor degene
die dezelfde kleur draagt”, vertelt Peter.
Op die manier zijn ze nu nog letterlijk
met elkaar verbonden. Met sommige
Oegandezen heeft Peter ook nog
weleens contact via brieven, maar de
communicatie is door de taalbarrière en
afstand niet altijd makkelijk.
“Wederzijds leren
is het doel.”
Een levende haan als bedankje
Word deel van een gemeente
Het is mogelijk om écht deel te worden
van een kerk die elke dag strijdt tegen
armoede. Het idee achter Deelgemeente
zijn, hebben we bedacht om relaties te
bouwen tussen kerken in Nederland en
Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Met het geld
dat Nederlandse kerken investeren, steunen
wij een partnerorganisatie in het betreffende
land die samen met de lokale bevolking
projecten opzet. De kerk in Nederland gaat
voor minimaal drie jaar een relatie aan met
een gemeente buiten Europa met als doel
om wederzijds te leren en bemoedigen.
Kijk op onze website voor meer informatie:
www.tear.nl/jouw-kerk/deelgemeente
Als dank voor hun bezoek kregen ze
na die nacht de haan mee die hen
had gewekt. ‘Alles wat ze hebben,
geven ze weg’, vertelt Peter lachend,
terugdenkend aan het bijzondere
geschenk. De tekst ‘geef, dan zul
je gegeven worden’ (Lucas 6:38) is
door de vrijgevigheid en liefde van de
Oegandezen heel concreet geworden
voor hem. “Wij hebben het zo goed hier
in Nederland. Door zo’n reis leer je zelf
ook om te delen van wat je hebt.”
Naast het bezoeken van projecten
van PAG en het contact leggen met de
Tekst: Hannah Westra
HOOFDSTUK 4
53
ONZE PROGRAMMA’S IN NEDERLAND
Bewustwording
en levensstijl
Onder Nederlandse christenen werken we aan bewustwording rond armoede
en gerechtigheid. We inspireren en motiveren hen tot een eerlijke en duurzame
levensstijl. Keuzes die burgers, kerken, overheden en bedrijven in Nederland maken,
beïnvloeden het leven van mensen ver weg, hetzij negatief, hetzij positief. Daarom is
bewustwording in Nederland altijd onderdeel van onze doelstelling geweest.
4.1 Doelstelling en strategie
In 2016 wilden we 56.000 mensen en 350
kerken betrekken bij een activiteit waar
aandacht wordt besteed aan de thema’s
armoede, onrecht en levensstijl. Deze
doelstelling is ruimschoots gehaald.
Om mensen bewust te maken
van deze thema’s gebruiken we
verschillende strategieën. Dat zijn vooral
actiemodellen en publiekscampagnes.
The Justice Conference, Nacht zonder
Dak, de Veertigdagenkalender en de
actie Groene Kerken zijn belangrijke
middelen om ons doel te bereiken.
Daarnaast doen we mee aan
evenementen en geregeld houden
medewerkers spreekbeurten in het land.
Ook de concerten en optredens van onze
ambassadeurs spelen een rol bij het
uitdragen van onze boodschap. En verder
participeren we in Micha Nederland.
De evenementen kunnen zo groot en zo
klein zijn als de organisatoren zelf willen.
Gemiddeld doen er ongeveer 20 jongeren
mee. De kleinste Nacht Zonder Dak van
2016 had vijf deelnemers, de grootste 130.
De acties leveren ook sponsorgeld op.
In totaal is er dit jaar € 199.000 euro
opgehaald voor projecten voor (straat)
jongeren in India, Bolivia, Kenia en
vluchtelingen in het Midden-Oosten.
Dit jaar organiseerden 98 jeugdgroepen
een Nacht Zonder Dak met in totaal
2.149 jongeren. Hierbij waren 140 kerken
betrokken. In meerdere steden bereiden
verschillende kerken samen een Nacht
Zonder Dak voor. Bij Nacht Zonder Dak
Culemborg waren dit er zelfs zes. Dit was
sowieso een bijzonder evenement want
de burgemeester opende de krottenwijk
en onze ambassadeur Timzingt kwam
optreden.
4.2 Nacht zonder Dak
4.3 Veertigdagenkalender
Tijdens een Nacht zonder Dak slapen
jeugdgroepen een nacht buiten in
zelfgebouwde krotten van dozen en
ander afvalmateriaal. Zo ervaren ze wat
leeftijdsgenoten ergens anders in de
wereld dagelijks meemaken. En dat maakt
indruk. De organisatoren bedenken zelf het
programma van de nacht. Wij ondersteunen
daarbij. Zo kan er gebruik gemaakt worden
van het boekje Onderdak, waarin spellen
en activiteiten staan beschreven. En
aan de hand van een film vertelt een van
onze medewerkers waar de opbrengst
van de sponsoractie naar toe gaat.
Voor de zevende keer brachten we
de veertigdagenkalender uit: een
scheurkalender die de veertig dagen naar
Pasen aftelt, de traditionele vastentijd.
Het thema was: ‘Veertig dagen opstaan’.
De scheurkalender is een combinatie
van bijbelse overdenkingen rondom de
lijdenstijd en tips en aanwijzingen om
dagelijks te oefenen met een bewustere
leefstijl. Het is bij uitstek een middel
om mensen te laten nadenken over hun
houding en gedrag ten opzichte van
onrecht en armoede.
In 2016 was de kalender dikker dan
voorheen omdat we voor het eerst ook
de opstandingsweek toevoegden. Bij
de kalender zat verder voor het tweede
jaar op rij een schriftje voor gezinnen
een coproductie van Tear en opvoedblad
blad Jente. Voor de eerste maal voegden
we een spaarpotje toe zodat gezinnen
samen kunnen sparen voor een van onze
projecten in Oeganda.
Ook kerken konden in 2016 aan de
slag met de kalender. We maakten
een lessenserie voor kinderwerk, een
handleiding met gespreksvragen voor
groepen en kringen en een liturgie
waarmee kerken invulling kunnen geven
aan de Stille Week. In samenwerking
met Young & Holy brachten we voor
het eerst ook lesprogramma’s voor
tienergroepen uit.
In totaal lazen in 2016 meer dan 56.000 ›
DikDakDiner in Sauwerd
Jongeren in Sauwerd hebben
dit jaar een heel festijn van de
Nacht zonder Dak gemaakt.
Tijdens de avond organiseerden
ze een zogenaamd DikDakDiner
waar iedereen voor 15 euro
kon mee-eten. Ook was er een
MidZomerBraderie met gezellige
kraampjes, een draaimolen,
suikerspinnen en een Café
Zonder Dak.
55
4.5 The Justice Conference
The Justice Conference is één van de
grootste en meest toonaangevende
conferenties op het gebied van recht
doen én vieren vanuit de bijbelse en
sociale context. Na eerdere geslaagde
edities in steden als Chicago, Hong Kong
en Melbourne haalden we The Justice
Conference in 2016 met succes naar
Nederland.
› mensen de veertigdagenkalender. Naast
ruim 3.900 particulieren, bestelden ook
zo’n 155 kerkelijke groepen collectief
een kalender. In totaal werden 20.000
kalenders verkocht. Dat zijn er 5.000 meer
dan in 2015. Uit de enquête, die we ieder
jaar versturen, blijkt dat per kalender
gemiddeld bijna drie mensen meelezen.
Tienerserie Opstaan
Ter aanvulling op de kalender
ontwikkelde Tear een speciale videoserie
voor tieners. Hele gezinnen, klassen van
middelbare scholen en tienergroepen
bekeken dagelijks een aflevering
van ‘Opstaan’: een tienerserie rond
het thema ‘vluchtelingen’, waarin
vier vrienden op zoek gaan naar een
vermiste Syrische vluchteling. De serie
was dagelijks te volgen via Youtube,
onze kalendermailing en de digitale
christelijke televisiezender Family 7.
Opstaan is ook dit jaar weer te volgen
via www.40dagenopstaan.nl
4.4 Groene kerken
In 2016 verwelkomden we de
honderdste Groene Kerk in het netwerk
van de GroeneKerkenactie. Samen
met Kerk in Actie begeleiden we de
GroeneKerkenactie nu ruim 6 jaar. Een
hoogtepunt was de GroeneKerkendag
(op 10 oktober in Ede) waar circa 150
deelnemers aanwezig waren. We
besteedden er ruimschoots aandacht aan
kerken die zich het afgelopen seizoen
hebben aangesloten. Verder toonden
we interessante, nieuwe duurzame
initiatieven. Sprekers Adrian de GrootRuiz (directeur True Price) en Sjef Staps
(projectleider duurzame ontwikkeling
Louis Bolkinstituut) inspireerden het
publiek met kennis over hoe kerken
eerlijk producten kunnen inkopen en het
belang van biodiversiteit.
De GroeneKerkenactie is opgericht
om kerken te stimuleren invulling
te geven aan de Bijbelse opdracht
om goed en recht te doen aan de
schepping (rentmeesterschap). Geloof
en verduurzaming hebben namelijk
alles met elkaar te maken. Daarnaast
functioneert de GroeneKerkenactie als
platform voor een groot netwerk van
kerken die elkaar advies kunnen vragen
en bieden.
Hoe word je Groene Kerk? Door samen
met je kerk één duurzame stap per jaar te
zetten. www.groenekerken.nl
Op 12 november kwamen ruim 1000
mensen samen in de Rijtuigenloods in
Amersfoort. De bezoekers namen deel
aan een inspirerend programma met
muziek, optredens en zogeheten ‘Ted
talks’ van deskundige en toonaangevende
sprekers uit binnen- en buitenland.
Het thema van de conferentie was
‘Recht mee maken’ en het doel was om
bezoekers te inspireren en motiveren
hun leven en hun omgeving eerlijker en
rechtvaardiger te maken. De conferentie
bood handelingsperspectieven waarmee
mensen direct aan de slag konden.
Als rapportcijfer gaven bezoekers het
programma gemiddeld een 8.
Lees verder meer over The Justice
Conference op p. 56
4.6 Campagne 5 jaar oorlog
in Syrie
Dinsdag 15 maart 2016 staat gemarkeerd
als de datum dat het 5 jaar oorlog was in
Syrië. Wij gaven hieraan aandacht met
de campagne ‘[WAN]HOOP’.
In de campagne hebben we door middel
van een foto-expositie de route en het
leven van Syrische vluchtelingen zichtbaar
“Een aantal tips uit de kalender heb ik onthouden. Bijvoorbeeld in je
voortuin gaan zitten in plaats van in de afgeschermde achtertuin, zodat
je eens wat vaker een praatje met je buren kunt maken.”
Lezer Veertigdagenkalender
gemaakt. Kerken konden de foto’s in een
PowerPointpresentatie gebruiken.
De persoonlijke verhalen bij de foto’s
laten steeds weer een ander aspect
van de reis zien die de Syriërs af
moesten leggen op zoek naar veiligheid.
De ervaringen en (wan)hoop die
vluchtelingen met ons deelden zijn terug
te vinden op www.tear.nl/hoopvoorsyrie
4.7 Evenementen
Afgelopen jaar hebben we wat betreft
evenementen de lijn van voorgaande
jaren vastgehouden: een plek creëren
van ontmoeting, verbinding en inspiratie.
Op grote christelijke evenementen stond
‘onze’ lounge-tent met onder andere
(h)eerlijke cappuccino’s, latte’s, taarten
en frisdrank. Zo hebben afgelopen jaar
zo’n 3500 mensen beleefd en ervaren
waar wij voor staan.
Opwekking
Op pinksterconferentie Opwekking waren
we voor het eerst aanwezig met ‘de tent
van Tear’. Door de open en sfeervolle
uitstraling was het een plek waar mensen
even de tijd namen om wat te drinken en
elkaar te ontmoeten. ’s Ochtends deelden
we voor 1 euro ontbijtjes uit. Een ludieke
manier om nieuwe donateurs te werven
en bewustwording te creëren voor goede
en eerlijke producten.
New Wine
Voor de derde keer stond onze Umojatent op de zomerconferentie van New
Wine. ‘Umoja, de tent van ons samen’.
Ten opzichte van 2015 hadden we
een grotere tent, tegenover de grote
samenkomsttent. We leverden ook
een van de hoofdsprekers: Johannes
Reimer. Een bijzondere theoloog
en gemeentestichter uit Duitsland.
Bezoekers (zo’n 1.600 in onze eigen tent)
hebben we verwend met (h)eerlijke
producten en door middel van seminars
en optredens laten ervaren waar wij
voor staan. We verzorgden onder andere
optredens van Mensenkinderen en Kinga
Ban (zangeres Sela), seminars van Otto
de Bruine, en Moses Alagbe en een
workshop creatief bijbellezen door onze
eigen collega’s Geert Jan van Dijk en
Peter Trommel.
Optredens Mensenkinderen,
Trinity en Timzingt
Ook onze ambassadeurs kwamen in
actie op evenementen. Samen met Rikko
Voorberg heeft de band Mensenkinderen
een tour gedaan waarbij zij hun reis
naar Cambodja hadden verwerkt in
een theaterstuk. Timzingt voerde zijn
programma ‘Omgekeerd’ (ontwikkeld voor
en met Tear) in 2 kerken op. Trinity speelde
op het hoofdpodium van de Nederland
Zingt-dag waarbij zanger Elbert een
oproep deed voor EO-Metterdaad (voor
een project van Tear in Cambodja). Van de
reis van Trinity naar Cambodja (projecten
van Tear) zijn een viertal afleveringen
gemaakt voor EO-Metterdaad die
uitgezonden zijn op NPO2.
4.8 Micha
Naast onze eigen producten promoten
wij ook de Micha Zondag, de Micha
Cursus en Micha Young. Rond 2006
stonden we aan de wieg van het
netwerk dat uitgroeide van de Micha
Campagne tot Micha Nederland. De
naam verwijst naar Micha 6 vers 8, een
tekst uit de Bijbel over goed en recht
doen. Het wereldwijde Micah Network
telt duizenden kerken en organisaties,
die samen sociale en ecologische
gerechtigheid proberen te bevorderen.
Het bereik van Micha laat ieder jaar een
flinke groei zien.
4.9 Evaluatie, leren en impact
Net als in het vorige meerjarenbeleidsplan zien we de groei doorzetten
van mensen en kerken die betrokken
zijn bij onze programma’s die inzetten
op gedragsverandering. De afgelopen
jaren hebben we een aantal succesvolle
producten en acties gelanceerd, die nu
goed worden doorontwikkeld. Dit jaar is
daar The Justice Conference bijgekomen,
waarmee we opnieuw veel mensen
wisten te bereiken.
Lessen:
1. We zijn in staat op een frisse,
aansprekende manier mensen mee te
nemen in een pittig verhaal over recht
doen. Die combinatie tussen inhoud en
vorm wordt gewaardeerd en zorgt voor
succesvolle producten.
2. De activiteiten zijn helder verbonden
met onze visie en missie van en
versterken daarmee onze positionering
in Nederland en onze internationale
programma’s
3. Met bijvoorbeeld de veertigdagenkalender hebben we goed zicht
op de impact van de teksten door
middel van een goede enquête. Het
blijkt mensen in beweging te zetten en
aan te sporen om waar mogelijk recht te
brengen. Het doel is om het meten van
impact nog beter te ontwikkelen, ook in
onze andere programma’s.
The Justice Conference
56
Bewogen worden om
recht te doen
“Ik denk dat recht ook al begint
bij kleine keuzes in de supermarkt
en bij de spullen die je koopt”
‘Samen nieuwe ideeën opdoen, genieten van het recht dat al zegeviert, en een
grote beweging vormen van mensen die recht brengen.’ Dat was het motto
van The Justice Conference die Tear in 2016 organiseerde. Op 11 en 12 november
kwamen duizend rechtzoekers bijeen in de Rijtuigenloods in Amersfoort om elkaar
te inspireren en te bemoedigen. Met succes, de hoopvolle conferentie werd door
bezoekers gewaardeerd met een 8.
‘Ik ging naar de conferentie met het
idee dat de kerk afhaakt in de missie
om recht te brengen. Ik ging naar huis
met het geloof dat God niet om de kerk
heen wil. Een levensles voor mij’, was
een reactie van één van de bezoekers.
Anderen noemden dat ze door The Justice
Conference zijn stilgezet bij wat ze zelf
kunnen doen. Bijvoorbeeld meer contact
leggen met vluchtelingen uit de buurt,
minder en duurzamere kleding kopen en
minder vlees eten. Recht en gerechtigheid
zit toch ook in hele kleine dingen, schreef
iemand. Kleine dingen die veel impact
hebben als we daar met zijn allen mee
bezig gaan.
Actuele vraagstukken
De hoofdconferentie in Amersfoort was
opgedeeld in een drietal thema’s die
passen binnen de tijd waarin we nu leven.
Deelnemers gingen met elkaar aan de
slag over hoe je recht kunt meemaken bij
religieuze spanningen, onrechtvaardige
economische systemen en gedwongen
migratie. Allemaal onderwerpen die zowel
in het buitenland als in Nederland spelen
en die aansluiten op actuele vraagstukken
als de vluchtelingencrisis en moderne
slavernij. De verhalen werden verteld
door deskundige en toonaangevende
sprekers uit binnen- en buitenland, zoals
Ken Wytsma, Shane Claiborne, Simone
Kennedy, Jurjen ten Brinke en
Bisschop Zac.
Op vrijdag was er een pre-conference in
Ede waar de hele dag diverse seminars
plaatsvonden. Voor kerkleiders en
ondernemers organiseerden we een
speciaal programma om een vertaalslag
te maken naar de alledaagse praktijk in
hun vakgebied. De week voorafgaand
aan The Justice Conference vond op de
Christelijke Hogeschool Ede ook The
Justice Campus plaats. Een week waarin
studenten, alumni en geïnteresseerden
actief aan de slag gingen met
gerechtigheid. ‘Recht was altijd iets heel
groots voor mij dat ver weg lag, terwijl
ik denk dat recht ook al begint bij kleine
keuzes in de supermarkt en bij de spullen
die je koopt’, zei een student.
Door korte, inspirerende speeches tijdens
de hoofdconferentie, afgewisseld met
muzikale optredens en een interactieve
design-challenge, zette The Justice
mensen echt in beweging. Het kan: een
wereld zonder onrecht! Wilt u meer zien
van deze inspirerende conferentie? Kijk
op www.justiceconference.nl voor een
sfeerimpressie en diverse bijdrages van
artiesten en sprekers.
Tekst: Hannah Westra
HOOFDSTUK 5
Communicatie en
Fondsenwerving
59
Contact met onze achterban geven we de grootst mogelijke aandacht.
We streven ernaar dat steeds mensen samen met ons gaan opstaan tegen onrecht
en armoede. In onze uitingen delen we ontdekkingen, resultaten en lessen en
bieden we praktische mogelijkheden om zelf in actie te komen.
5.1 Communicatie
Belangrijk communicatiespeerpunt
in 2016 was het vergroten van onze
bekendheid. Verschillende strategieën
zijn ingezet om meer mensen Tear te
laten herkennen op missie, merkbelofte,
unieke kracht en kernwaarden. Enkele
hiervan zijn het instellen van een
organisatiebrede nieuwsredactie, inzet
van vrijwilligers en ambassadeurs
en het doorontwikkelen van een
publiekscampagne.
In 2015 hebben we met een
identiteitstraject onze missie en visie
opnieuw geformuleerd. In 2016 is
dit door vertaald naar verschillende
communicatiemiddelen. Zo hebben we
eind 2016 een brede campagne gevoerd
met verschillende advertenties. Ook
hebben we onze missie en visie op een
manier omschreven die voor iedereen
duidelijk maakt wat wij doen:
“Tear helpt mensen zelf op te staan uit
armoede en onrecht. We bieden wereldwijd
hulp via lokale organisaties en kerken. We
bouwen aan weerbare communities en waar
nodig vullen wij aan. Recht doen is voor
ons een opdracht van God. We helpen waar
we kunnen en moedigen mensen aan om
de wereld mooier te maken. Mensen zelf
verantwoordelijkheid geven: het werkt, en
het is typisch Tear. Doe je mee?”
Particulieren
We vinden het belangrijk om
belangstellenden en donateurs zo goed
mogelijk te informeren over ons werk
en de voortgang en resultaten van
onze projecten te laten zien. Steeds
meer mensen geven aan het prettiger
te vinden om digitaal informatie te
ontvangen in plaats van per post. Daar
passen we onze werkwijze graag op
aan; digitale post is immers ook beter
voor het milieu. We communiceren nu
via een combinatie van nieuwsbrieven
en rapportages per post en digitale
nieuwsbrieven en mailingen. Ook op
social media zoals Facebook en Twitter is
veel interactie met particuliere gevers.
Nieuwsbrieven
In 2016 is 4 keer een nieuwsbrief per post
gestuurd. De online Tear-nieuwsbrief
is ook 4 keer verstuurd. Daarnaast
hebben we 6 keer een gebedsbrief
verstuurd naar mensen die zich daarvoor
hebben aangemeld. Een deel van de
Tear-donateurs ondersteunt verder het
zogenoemde ‘Visieproduct’, zij kregen
elk kwartaal een update toegestuurd
met actuele verhalen uit een specifiek
continent dat zij ondersteunen.
Magazine
In 2016 brachten
we geen magazine
uit, maar kregen
al onze gevers
de Goot 500.
Een magazine als
parodie op de Quote
500 met 500 mensen die op een andere
manier rijk zijn. De Goot500 was een
initiatief van Tear en de Evangelische
Omroep en had een oplage van 120.000
exemplaren.
Advertentiecampagnes
Het bredere publiek benaderden we met
advertentiecampagnes in verschillende
tijdschriften en kranten, op websites, in
televisie- en radioprogramma’s en op
evenementen zoals Opwekking en New
Wine.
Media
In 2016 zijn veel nieuwe contacten
ontstaan met journalisten en andere
mediabetrokkenen. We kwamen in
totaal 350 keer positief in het nieuws
“De nieuws­
redactie zorgt
ervoor dat we
makkelijker en
sneller nieuws en
verhalen kunnen
delen”
met onderwerpen als noodhulp (Haïti,
Mosul), The Justice Conference en
de GroeneKerkendag. Hiermee is de
doelstelling van 300 mediamomenten
ruimschoots gehaald.
Nieuwsredactie
De stijging in het aantal momenten in de
media is deels te verklaren doordat we
binnen Tear een nieuwsredactie hebben
gevormd. Deze redactie zorgt ervoor dat
het makkelijker en sneller is om ›
Hoofdstuk 5 - Communicatie en Fondsenwerving
60
61
› nieuws en mooie verhalen te delen
via onze eigen kanalen, maar ook
om deze verhalen aan te bieden bij
nieuwswebsites en redacties. Dit heeft
online geresulteerd in 185 verhalen,
blogs, persberichten et cetera.
Online
Online zagen we op alle fronten groei.
Er kwamen stijlvolle campagnepagina’s
en e-mailprogramma’s voor de
veertigdagenkalender. Onze Engelstalige
website (toegespitst op internationale
partners) kreeg een nieuw jasje. En
door middel van online campagnes en
experimenten deden we waardevolle
ervaring op in het vergroten van onze
online impact.
De start van de eerder genoemde
nieuwsredactie leidde tot meer en betere
verhalen op het web, op onze eigen
website(s) en via die van mediapartners.
Het aantal publicaties op de eigen
website steeg naar 185. Rondom The
Justice Conference publiceerden we
aanzienlijk meer verhalen rondom het
thema gerechtigheid. Het websitebezoek
steeg (mede, maar niet alleen door The
Justice Conference) tot ruim 175 duizend
sessies. Er werden meer pagina’s bezocht, 24
procent meer dan een jaar eerder. Het
aantal volgers op social media steeg en
ook de interactie met de volgers was
ruim een tiende groter dan vorig jaar. Via e-mailmarketing wisten we onze
inhoud beter toe te snijden op het
publiek, wat resulteerde in meer
gesegmenteerde mailingen, een groei
van het e-mailbestand met een vijfde en
minder uitval. Hoewel het totale aantal losse donaties
via de website iets lager lag dan in 2015,
stegen de inkomsten via losse webgiften
met ruim 11%. 72% daarvan ging naar
noodhulpprogramma’s. Het aantal
nieuwe structurele donateurs via de
website en hun giften groeide flink met
respectievelijk 24 en 39 procent.
Ambassadeurs
Tear is meer dan een ontwikkelings­
•N
ieuwe gevers werven via noodhulp,
evenementen, ambassadeurs en
kerken.
• Verzilveren leads en verbeteren
customer journey
• Doorontwikkelen van het Visieproduct
• Consolideren inkomsten Direct Mail
hulporganisatie: Het is een beweging
van mensen die de wereld mooier willen
maken. De ambassadeurs van Tear
zijn daarin voortrekkers. Zij inspireren
anderen om zich aan te sluiten bij de
beweging. Dat doen zij door lezingen,
concerten, artikelen, exposities of door
bijvoorbeeld het initiëren van acties
waarbij mensen zich kunnen aansluiten.
De ambassadeurs van Tear zijn:
•T
rinity (band)
•O
tto de Bruijne (spreker, kunstenaar
en vanaf het eerste uur betrokken bij
Tear)
•M
ensenkinderen (band)
•R
ikko Voorberg (theoloog en auteur
van ‘De dominee leert vloeken’)
• J urjen ten Brinke (voorganger Hoop
voor Noord, Amsterdam)
•T
imzingt (cabaretier)
5.1 Fondsenwerving
In 2016 hebben we een totaalbedrag van
€ 5.111.524 ontvangen aan inkomsten uit
particuliere fondsenwerving. Een mooi
resultaat, want onze begroting ging uit
van € 5.105.000. Daarnaast wierven we
fondsen bij andere, niet-particuliere
relaties, namelijk institutionele fondsen
en ontvingen we financiële steun uit
gezamenlijke acties en acties van
derden. De totale begroting voor deze
fondsen was € 4.980.000. Het resultaat
is substantieel hoger geworden, namelijk
€ 6.443.987.
We zijn dankbaar dat we in 2016
drie nieuwe ambassadeurs konden
verwelkomen:
•M
irjam van der Vegt (stiltecoach en
auteur van o.a. Koester je hart en
Stiltedagboek)
•L
inette Dijk (kunstenares en auteur
van ‘Vrouw in beeld’)
•M
oses Alagbe (migrantenpastor en
auteur van ‘The church is boring… if it
is not relevant’)
Plannen 2017
Particulieren
De speerpunten van particuliere
fondsenwerving waren in 2016:
• groei van het aantal gevers;
• groei van sponsorinkomsten;
• behoud van bestaande sponsors;
• meer bedanken.
In 2017 ligt onze focus voor
communicatie op de volgende punten:
•U
itwerken van een publiekscampagne
die de bekendheid en positionering van
Tear vergroot.
•O
nderzoeken of donateurs het wenselijk
vinden om onze nieuwsbrieven vaker
digitaal te ontvangen.
•U
itbrengen van een magazine met als
doel om onze achterban te inspireren
en resultaten te laten zien.
We bedanken onze gevers regelmatig
via nieuwsbrieven en resultaatupdates
voor hun betrokkenheid en bijdragen.
Daarnaast zijn de grootste particuliere
gevers persoonlijk bedankt. Niet per
brief, maar door een relatiemanager die
contact opnam om te bedanken en te
vragen of een donateur nog een vraag of
een wens had.
Inkomsten particulieren
In 2016 gaven particuliere donateurs
€ 3.452.670 aan Tear. Dat betekent dat
GeplandGerealiseerd Verschil
Mailing (excl. noodhulp)
€ 396.500
€ 479.910
€ 83.410
€ 1.589.100
€ 1.589.887
€ 787
€ 910.000
€ 926.851
€ 16.851
Sponsorinkomsten
Losse giften (excl. noodhulp)
“De inkomsten
uit de institutionele
fondsenwerving
zijn veel hoger
uitgekomen dan
beoogt”
we € 123.525 minder ontvingen dan het
begrote bedrag van € 3.576.000. Dit
verschil zit hem vooral in achterblijvende
inkomsten op nalaten (11.625 in plaats
van 180.000) en noodhulp. De inkomsten
uit mailingen, sponsoren en losse giften
waren hoger dan begroot.
Toename gevers
In 2016 registreerden we 9.151
nieuwe gevers in onze database.
De nieuwe gevers kwamen binnen via
noodhulpacties en via bewustwordings­
activiteiten zoals Nacht Zonder Dak, de
Veertigdagenkalender en evenementen
zoals New Wine. Het totaal aantal
gevers over heel 2016 was bijna 34.000.
Een deel, 58%, hiervan gaf een of meer
losse giften. Het andere deel, 42%, gaf
periodiek.
Met name deze periodiek gevende
achterban, ook wel ‘vaste gevers’ zijn
belangrijk voor de continuïteit van Tear.
We zijn dan ook blij met een groei aan
vaste gevers van ruim 13.000 begin 2016
naar ruim 14.000 in december datzelfde
jaar. Dit is een groei van ruim 5%.
Telemarketing
Telemarketing is een belangrijke
strategie in de werving van vaste gevers.
We bellen verschillende segmenten
gevers en contacten met de vraag
of ze zich met een vaste periodieke
gift willen verbinden aan de doelen
van Tear. Zo namen we bijvoorbeeld
contact op met mensen die naar een
van onze evenementen kwamen. Via
telemarketing hebben we in 2016 1.280
nieuwe vaste gevers geworven.
Giften via website
Het aantal giften en het totaal bedrag
dat online wordt gegeven, vertoont over
de afgelopen jaren heen steeds ›
Tabel: Doelstellingen 2016
Baten eigen fondswerving
Aantal structurele particuliere donateurs
Aantal Nachten Zonder Dak
Opbrengsten Nacht Zonder Dak
GeplandGerealiseerd
€ 5.105.000
€ 5.111.524
13.881
14.111
105
98
€ 220.000
€ 198.948
Hoofdstuk 5 - Communicatie en Fondsenwerving
62
63
› een stijgende lijn. Deze groei is in 2016
verder doorgezet. In 2016 zijn de online
eenmalige giften met 11% gestegen ten
opzicht van 2015 tot een totaal bedrag
van ruim € 195.000. Een deel hiervan,
72% bestaat uit online giften met als
bestemming noodhulp. De overige 28%
komt uit extra giften naar aanleiding van
de Veertigdagenkalender en giften direct
ten behoeve van een project.
Nacht zonder Dak
Nacht zonder Dak is in de afgelopen
jaren uitgegroeid tot een jongerenactie
van formaat. In 2016 organiseerden 98
jeugdgroepen een Nacht zonder Dak.
Hierbij waren 140 kerken betrokken.
In totaal bracht dit bijna € 199.000 op.
Daarmee werd de doelstelling van
€ 220.000 helaas niet gehaald.
Fondsenwerving kerken en koepels
De inkomsten uit plaatselijke kerken
namen in 2016 opnieuw flink toe in
vergelijking met 2015. De inkomsten
vanuit de kerkelijke koepels waren dit
jaar lager dan in 2015. Individuele kerken
en kerkelijke koepels gaven in 2016 bijna
€ 680.000. Het totaal aantal kerken dat
aan Tear gaf, is hoger dan vorig jaar.
Aan noodhulp hebben kerken € 251.000
gegeven.
Fondsenwerving stichtingen,
bedrijven en vermogensfondsen
De doelstellingen voor fondsenwerving
bij stichtingen, bedrijven en
vermogensfondsen zijn in 2016 ruim
behaald met € 965.648 (doel in 2016:
€ 831.000. Enerzijds werken we
gepassioneerd aan het onderhouden
van bestaande contacten en laten we
de resultaten van onze projecten zien,
anderzijds ontstonden er ook nieuwe
relaties met bedrijven en stichtingen.
Institutionele fondsenwerving
De inkomsten uit de institutionele
fondsenwerving zijn veel hoger
uitgekomen dan beoogt. Het doel in
2016 was € 4.300.000. De uiteindelijke
inkomsten kwamen uit op € 5.745.004.
Het Ministerie voor Buitenlandse
Handel en Ontwikkelingssamenwerking
heeft in september 2014 een nieuw
noodhulpfonds opgericht, waarin
120 miljoen euro is gereserveerd voor
Nederlandse NGO’s voor de periode
2015-2017. Als antwoord hierop hebben
verschillende NGO’s, waaronder Tear,
in april 2015 een consortium gevormd
met de naam Dutch Relief Alliance
(DRA). Via dit consortium heeft Tear
in 2016 voor 6 landen (Irak, Libanon,
Centraal-Afrikaanse Republiek, Nigeria,
Somaliland en Ethiopië) in totaal 6
contracten afgesloten voor in totaal €
4.482.179. Hiernaast ontvingen we een
vervolgbedrag van € 1.250.000 uit het
strategisch partnerschap 2014-2017 met
het ministerie van Buitenlandse Zaken
voor het chronisch crisisprogramma in de
Hoorn van Afrika. Ten slotte ontvingen
we uit het strategisch partnerschap
bepleiten en beïnvloeden onder leiding
van ICCO ruim € 80.000 voor projecten
in Oeganda en Ethiopië.
Fondsenwerving via acties
van derden
We ontvingen in 2016 via acties van
derden een bedrag van € 640.789.
Dit is iets meer dan begroot (€ 615.000).
Het betreft inkomsten via onze
Nederlandse en internationale
contacten, zoals EO Metterdaad
Gezamenlijke acties
Uit gezamenlijke hulpacties met
leden van de Integral Alliance voor
bepaalde noodhulp en het Christelijk
Noodhulpcluster ontvingen we in
2016 in totaal € 58.195, hoofdzakelijk
voor een actie in het Midden-Oosten
(SEL France) en in Europa (Tearfund
Engeland).
Financieringsbronnen
In de tabel hieronder ziet u onze
ontvangsten per doelgroep.
Risicobeheersing
Een risico voor een fondsenwervende
instelling is altijd dat mensen of grote
instellingen minder geven. We hebben
hiervoor in 2016 een aantal maatregelen
genomen. Zo besteden we voortaan
meer aandacht aan de werving voor
structurele projecten. Ook nemen we
vaker contact op met mensen die een
Tear-evenement hebben bezocht of
bijvoorbeeld onze Veertigdagenkalender
hebben besteld.
Tabel: Financieringsbronnen in 2016
Particulieren
BegrootGerealiseerd
€ 3.576.000
€ 3.452.670
Kerken en kerkgenootschappen
€ 665.000
€ 682.859
Bedrijven, stichtingen en vermogensfondsen
€ 831.000
€ 965.648
Gezamenlijke acties
€ 65.000
€ 58.194
Acties door derden
€ 615.000
€ 640.789
€ 4.300.000
€ 5.745.004
€ 118.000
€ 90.210
€ 10.170.000
€ 11.635.375
Overheidssubsidies en institutionele fondsen
Overige inkomsten
Deze hogere inkomsten zijn met name
te danken aan een nieuw noodhulpfonds
van de Nederlandse overheid.
(€ 415.425), Tearfund Engeland
(€ 97.664) en Happy Gift (€ 70.000).
Andere bedragen voor structurele
projecten of capaciteitsopbouw zijn
afkomstig van andere leden van de
Integral Alliance als Food for the Hungry,
SEL France en Tearfund Nieuw-Zeeland.
Totaal
Plannen 2017
We weten ons gezegend met een
betrokken en trouwe achterban. De
resultaten uit fondsenwerving zijn
daardoor jaar op jaar gegroeid. We zien
deze groei als waardering van ons werk
en hopen deze groeiende lijn vast te
houden door betrokkenen blijvend te
informeren en enthousiasmeren voor ons
werk.
Het lijkt een trend dat gevers vaker
eenmalig doneren en de volgende keer
weer aan een ander goed doel geven.
Daar zullen we op inspelen.
We blijven ook inzetten op fondsen van
institutionele contacten. Daarnaast
gaat relatiebeheer en samenwerking
met collega-organisaties bij
gezamenlijke acties en acties van derden
onverminderd door.
Kerstspecial
64
Mensenkinderen verwarmt
de zaal met mooie nederpop.
Vrienden van Tear
LIVE
Om alle donateurs en betrokkenen te bedanken voor hun steun in 2016,
organiseerden we halverwege december 2016 de Vrienden van Tear LIVE
kerstspecial in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Tijdens het avondvullende
programma wisselden Tear-ambassadeurs Trinity, Timzingt, Mensenkinderen
en Rikko Voorberg bekende kerstnummers af met eigen muziek, verrassend
cabaret en inspirerende woorden.
Rikko Voorberg
praat met Goot500genomineerde
Sander Dreijer.
Sander verzamelt
voedsel dat anders
weggegooid wordt
bij bedrijven en
deelt dit uit aan
buurtbewoners die
het goed kunnen
gebruiken.
De Tear-ambassadeurs bundelen
hun muzikale krachten tijdens een
spectaculair optreden.
Cabaretier Timzingt krijgt de hele zaal aan het
lachen met zijn pakkende en vaak ironische liedjes.
De band Trinity speelt een sfeervolle ballad
op het huiselijke podium, inclusief opgetuigde
kerstbomen en kleurige vloerkleden.
Rikko Voorberg als herder die niet gelooft dat de zoon van
God geboren is. Met een klein beetje geloof gaat hij met zijn
schaap uiteindelijk toch op pad, op zoek naar de Messias.
Elbert Smelt roept het publiek
op om Tear ook in het nieuwe
jaar te ondersteunen. Er zitten
veel nieuwe donateurs in de
zaal die de projecten van Tear
een warm hart toedragen.
Tekst: Hannah Westra
HOOFDSTUK 6
Onze organisatie
67
Onze medewerkers hebben allemaal een passie om armoede en onrecht de wereld uit
te helpen. Of het nou gaat om een stagiair, een vrijwilliger of een betaalde kracht. Om
de talenten en competenties van onze medewerkers optimaal in te zetten, zijn we op
zoek gegaan naar een ander organisatiemodel. We zitten nu midden in de invoering
hiervan. Door meer te sturen op competenties en talenten kunnen onze medewerkers
nog meer groeien en een nog grotere bijdrage leveren aan onze missie.
6.1. Ontwikkeling van de
organisatie
In ons strategisch beleid hebben
we een voornemen geformuleerd
over de ontwikkeling van onze
organisatie: we willen een verandering
doormaken van het werken in organieke
teams naar het werken in projecten
en processen. In 2016 hebben we
hierin grote stappen gezet. Het
internationale programma en het
programma in Nederland zijn in lijn
gebracht en geïntegreerd qua visie
(visiedocumenten 2020). Nadrukkelijk
hebben we gekozen voor een organische
aanpak. Dit laat in het proces ruimte
voor toevoegingen aan het ‘waarom’ en
bijsturing op de gewenste uitkomsten.
De uitgangspunten voor
de organisatieontwikkeling zijn:
1. Maximale focus op de doelstellingen
die voortvloeien uit onze missie en
visie;
2. Heldere strategische kaders;
3. Waarde creëren in netwerken, leren en
specialiseren;
4. Transparantie en expliciete
besluitvorming als het gaat om inzet
van middelen en mensen;
5. Zelfstandige professionals (autonomie
binnen kaders);
6. Uitvoerende projectleiders die
doelen realiseren op basis van
aanwezige kennis, competenties,
expertise en ervaring;
7. Lijnafdeling met staffuncties (ICT,
HR&D, financiën, kwaliteit en
corporate communicatie).
Er is een stuurgroep en een inspiratiewerkgroep gestart. Ten slotte hebben
we verschillende trainingen aangeboden
aan medewerkers, projectleiders, het
managementteam en de directie op
het gebied van leiderschap, organisch
strategisch navigeren en samenwerken.
Tear verhuist
Ook is er in december 2016 een besluit
genomen over nieuwe huisvesting.
In mei 2017 verhuizen we naar het
Protestants Landelijk Dienstencentrum
in Utrecht. De huisvesting en de
inrichting daarvan zijn een belangrijke
factor in de ondersteuning van
de gewenste uitkomsten van de
organisatieontwikkeling. Op de nieuwe
locatie geven we nog beter invulling
aan duurzaamheid en samenwerking.
Bovendien besparen we kosten door
faciliteiten met andere organisaties
te delen. ›
“Sinds ik bij Tear werk, heb ik het geluk om allemaal mensen te ontmoeten die zich inzetten
om de wereld een stukje mooier te maken. In onze projectlanden en in Nederland. Van
Nacht Zonder Dak zie ik natuurlijk het meest. Het motiveert me enorm om al die tieners
(en jeugdleiders!) te zien die een nachtje ervaren hoe het is om geen huis te hebben en zo
geld ophalen voor onze projecten.”
Maartje Westeijn, coördinator Nacht zonder Dak
Hoofdstuk 6 - Onze organisatie
68
69
“De ontmoeting met señora Jeanette in Santa Cruz, Bolivia, afgelopen jaar zal me het meest
bijblijven. Na meer dan 10 jaar durfde ze uit een gewelddadig huwelijk te stappen. Diezelfde
moed zet ze nu in voor vrouwen in haar buurt die vergelijkbare ervaringen hebben. Ze
doorbreekt de stilte rondom huiselijk geweld en stelt anderen in
staat op te staan tegen geweld en te herstellen. Zo krachtig!”
in een zo vroeg mogelijk stadium. Met een
meldingsfrequentie van 0,83% zitten we
lager dan vorig jaar.
Kijk voor een actueel overzicht van onze
medewerkers op www.tear.nl
6.3. Een lerende organisatie
Reisvrije week
› 6.2. Onze medewerkers
Arbeidsvoorwaarden
Onze oude Algemene Bepalingen
Arbeidsvoorwaarden (ABA) hebben we
in het najaar van 2016 vernieuwd. Een
van de nieuwste toevoegingen is het
inzetbaarheidsbudget. Deze regeling
is bedoeld om onze medewerkers
gemotiveerd en gezond te houden.
Vanaf 1 januari 2017 ontvangen
personeelsleden jaarlijks een budget dat
ze kunnen besteden aan: gezondheid,
balans of persoonlijke ontwikkeling.
Als mantelzorger kun je bijvoorbeeld
extra vrije dagen opnemen. Verder valt
een sportcursus onder gezondheid en
scholing, die niet gerelateerd hoeft
te zijn aan werk, onder persoonlijke
ontwikkeling. Op deze manier kan
iedereen investeren in zijn of haar eigen
duurzame inzetbaarheid en gemotiveerd
en gezond een optimale bijdrage blijven
leveren aan onze missie.
Preventie van langdurige ziekte en
aandacht voor een goede gezondheid
vinden we heel belangrijk. Daarom
hebben we in de nieuwe ABA de
mogelijkheid opgenomen voor een
tweejaarlijkse medische keuring voor
medewerkers boven de vijftig jaar.
Verder hebben we in 2016 een
medewerker tot vertrouwenspersoon
opgeleid. We willen voorkomen dat
werknemers het slachtoffer worden
van ongewenst gedrag zoals seksuele
intimidatie, agressie en geweld, pesten
Gerinke Fountain, Programme & Linking Officer
of discriminatie. Als mensen niet naar
hun leidinggevende kunnen of willen
stappen is er nu de mogelijkheid om de
vertrouwenspersoon in te schakelen.
In de nieuwe ABA is ook een
klokkenluidersregeling opgenomen.
“We leggen de lat
hoog en willen
voldoen aan
de strengste
kwaliteitsnormen”
Werknemers die melding willen maken
van een vermoeden van een misstand
kunnen dit uitspreken bij een intern
aangestelde contactpersoon. Met
misstanden bedoelen we zaken of
gedragingen die bijvoorbeeld te maken
hebben met fraude, mismanagement,
milieudelicten, intimidatie en
discriminatie.
Een beter milieu begint bij jezelf,
geloven wij. Daarom hebben we er in
de nieuwe ABA voor gekozen om een
reiskostenregeling door te voeren die
het gebruik van het openbaar vervoer
bevorderd. Deze regeling draagt bij aan
een duurzame wereld.
Vrijwilligers en stagiaires
We bieden ruimschoots kansen aan
mensen die vanwege hun opleiding of
uit interesse een bijdrage willen leveren
aan onze missie. Dat levert ons ook veel
op. Zo halen we de laatste kennis in huis
door de samenwerking met hogescholen
en kunnen we door de inzet van vele
vrijwilligers extra werk verzetten. Daarmee
houden we de kosten voor ons werk laag.
In 2016 zetten drie vrijwilligers zich een
of meerdere dagen per week voor Tear in.
Hun werkzaamheden liepen uiteen van de
telefoon aannemen, het meedenken over
de Justice Conference, het maken van de
wekelijkse nieuwsbrief tot het schrijven
van teksten voor de afdeling Marketing &
Communicatie.
In totaal werkten we in 2016 met 203 actieve
vrijwilligers (op kantoor, bij evenementen
en voor de Nacht zonder Dak). The Justice
Conference was een hoogtepunt. Tientallen
gemotiveerde vrijwilligers hielpen ons de
dag tot een succes te maken.
In 2016 hebben 4 studenten stage bij ons
gelopen. Zij volgden de opleidingen HBO
Communicatie, HBO Journalistiek en HBO
HRM.
Ziekteverzuim
Met een ziekteverzuimpercentage van
4,3% zitten we boven het percentage van
2015. De oorzaak van deze verhoging is een
drietal langdurig zieken. Er waren geen
ziekmeldingen die te maken hadden met
de werksituatie. We blijven inzetten op
preventie, bewustwording en begeleiding
Drie keer per jaar lassen we een
zogenoemde ‘reisvrije week’ in waarin
zoveel mogelijk medewerkers in Nederland
en op kantoor zijn. In deze week komen
we als hele organisatie samen voor
evaluaties, trainingsdagen en ontwikkel- en
innovatiedagen.
Veiligheid
In veel gebieden waar wij programma’s
hebben wordt het steeds gevaarlijker
om te werken. De veiligheid van ons
personeel en onze bezoekers ter plekke
heeft onze grootste aandacht. Het in
2015 geïmplementeerde veiligheidsbeleid
heeft in 2016 nog weer een verbeterslag
doorgemaakt. Het beleid en de procedures
zijn nog meer aangescherpt en er is een
Security Focal Point aangesteld. Daarnaast
volgen alle reizende medewerkers een
driedaagse veiligheidstraining.
Trainingen organisch navigeren en
projectmatig werken
In het kader van de
organisatieontwikkeling die in 2016
is ingezet zijn we ook gestart met het
trainen van medewerkers. Een aantal
personeelsleden en management en
directie is begonnen aan cursussen
in projectmatig werken, organisch
leiderschap en organisch strategisch
navigeren. Op deze manier reiken we
medewerkers handvatten aan om mee te
bewegen in de veranderende organisatie
en de organisatie ook zelf mee te
veranderen.
Kwaliteit komt ook tot uiting in het
aantal klachten. Het afgelopen jaar
hebben we 29 klachten ontvangen,
tegenover 25 het jaar daarvoor.
7 klachten gingen over post of financiën.
Vijf mensen klaagden over te veel
mailingen, bij 1 persoon was de incasso
niet gestopt terwijl dit wel was
afgesproken en 1 persoon klaagde over
ongevraagde post. ›
Externe kwaliteitsstandaarden
Wij leggen de lat hoog en willen voldoen
aan de strengste kwaliteitsnormen die
van toepassing zijn. In 2016 hebben we
de kwaliteitsprocedures rondom onze
projecten geharmoniseerd met onze
zusterorganisatie in Engeland. We
hebben drie interne audits uitgevoerd: op
het project monitoring proces, het proces
buitenlandse betalingen en op naleving
Fte begroot
Fte gerealiseerd
Stagiair(e)s
Kantoorvrijwilligers
Man/vrouw Percentage ziekteverzuim* * (excl. zwangerschap)
Klachten
6.4 Kwaliteit, milieu
en Maatschappelijk
Verantwoord
Ondernemen (MVO)
Personeel en organisatie in cijfers
Percentage zwangerschapsverlof
Meldingsfrequentie van interne milieuafspraken. De externe
ISO auditor heeft over het afgelopen jaar
geen tekortkomingen gerapporteerd.
2016
25,75
2014
23,2
2015
24,28
24,58
24,78
9
6
5
9
10
18/16
19/17
18/16
6,2
2,6
4,3
0
3,1
0,8
1
0,86
“Op New Wine las ik
een slogan van Tear:
‘Voor de aarzelende
optimist’. Dat ben
ik! Ik wilde een jaar
ontwikkelingswerk
doen, maar twijfelde
aan: wat is goed
ontwikkelingswerk?
Helpen kan ook
afhankelijk maken.
Het mooie aan
Tear vind ik dat
we erop gericht
zijn om mensen
het vertrouwen te
geven dat ze het zelf
kunnen.”
Rixt Visser,
kantoorvrijwilliger
Hoofdstuk 6 - Onze organisatie
70
71
Waarover kregen we klachten in 2016?
Telemarketing
3
Post of financiën
7
Fondsenwerving
5
Overige
› 3 klachten gingen over telemarketing.
Bij 1 persoon verliep het gesprek niet
naar tevredenheid, 1 persoon vond
het vervelend dat er om meer geld
werd gevraagd, 1 persoon klaagde
dat om een vaste gift gevraagd werd
terwijl de persoon al donateur was.
In sommige gevallen luisteren we
telefoongesprekken terug om te kijken
wat er eventueel mis is gegaan. Soms
krijgt een telecedent op grond daarvan
een extra training.
5 klachten gingen over onze manier van
fondsenwerving. 4 mensen klaagden over
de dwingende manier van geld vragen en
1 persoon vond het voorstellen van een
vast bedrag in de mailing te dwingend.
14 klachten vielen in de rubriek ‘overig’.
Deze klachten gingen over het niet
kunnen vinden van bepaalde informatie
op de website en moeten invullen van
te veel persoonlijke gegevens op de
website. Vier klachten gingen over een
reis naar Oeganda die wij aanboden. Dit
laatste gaat om een bewustwordingsreis
die voor ons erg belangrijk is. Ook werd
een presentje naar aanleiding van een
gift niet door iedereen gewaardeerd.
Klantvriendelijkheid staat bij ons hoog
in het vaandel. Daarom houden we
klachten van donateurs nauwkeurig
bij. Ze geven ons waardevolle
feedback op ons werk. Alle klachten
worden zo snel mogelijk telefonisch
of schriftelijk afgehandeld, uiterlijk
binnen 10 werkdagen. Minimaal een
keer per jaar beoordeelt de directie de
klachtenprocedure aan de hand van een
overzicht van de ingediende klachten en
14
genomen maatregelen om zo:
•d
e kwaliteit van de organisatie te
toetsen;
• s tructurele signalen zo vroeg mogelijk
te onderkennen;
•d
e communicatie met de doelgroep te
verbeteren;
•p
rocessen en procedures waar nodig te
verbeteren.
“Alle klachten
worden zo snel
mogelijk telefonisch
of schriftelijk
afgehandeld.”
Milieu
Zorg voor het milieu nemen we heel
serieus en daarin willen we ook een
voorbeeld zijn. Daarom hebben we
onszelf de ISO 14001 norm opgelegd. Ook
op deze norm worden we gecertificeerd
en heeft de externe ISO auditor geen
tekortkomingen gerapporteerd.
Milieueisen gaan onder andere over
CO2-uitstoot. Wij meten de CO2-uitstoot
van woon-werkverkeer en vliegreizen.
De CO2-uitstoot op woonwerkverkeer
was in 2016 31 ton, een reductie van
8% ten op zichte van 2015. Om verder
te vergroenen hebben we vorig jaar de
arbeidsvoorwaarden zo aangepast dat
we de kilometervergoeding voor auto’s
binnen twee jaar kunnen afschaffen.
Een ingrijpende maatregel die door
ons personeel wordt gesteund. De
CO2-uitstoot op vliegreizen is helaas
gestegen in 2016. Dit had direct te
maken met het toegenomen aantal
noodhulpprojecten. We compenseren
deze uitstoot door het ondersteunen van
enkele ontwikkelingshulpprojecten die
gericht zijn op milieuverbetering.
Naast de bewaking van de CO2uitstoot hebben we een groot aantal
interne afspraken op het gebied
van reizen met de trein, zaken doen
met milieuvriendelijke leveranciers,
beperking van het energieverbruik,
inkoop van fairtrade, biologische en
vegetarische producten en gebruik van
FSC-papier et cetera. Sinds 2008 zijn we
ISO 14001 gecertificeerd en er zijn dan
ook weinig mogelijkheden meer om in
de werkorganisatie nog substantiële
verbeteringen aan te kunnen brengen.
De ISO 14001 norm is van toepassing
op onze kantoororganisatie in Zeist. Of
onze internationale programma’s ook
milieuvriendelijk zijn wordt getoetst
met de kwaliteitsstandaarden die
wij geadopteerd hebben van onze
zusterorganisatie in Engeland.
Onze MVO-keuzes
Naar de aard van onze visie en missie
zijn we gericht op het leveren van
een bijdrage aan de samenleving: in
Nederland door bewustwording te
bevorderen op gebied van armoede
en onrecht, internationaal door het
daadwerkelijk bestrijden daarvan.
Het afgelopen jaar hebben we onszelf
getoetst aan de externe MVO standaard,
de zogenoemde ‘MVO Prestatieladder’,
om na te gaan of er nog witte vlekken
zijn op MVO gebied. Daaruit kwamen
zoals verwacht geen grote lacunes
tevoorschijn. Samengevat is ons
beleid per kernthema uit de MVO
Prestatieladder als volgt:
1.Behoorlijk bestuur
We nemen onderliggende MVO thema’s
op in ons meerjarenbeleidsplan,
monitoren via de kwartaalrapportage
en verantwoorden ons hierover via het
jaarverslag.
2. Arbeidsomstandigheden
We houden rekening met de
belangen van onze werknemers.
We hebben daartoe een
personeelsvertegenwoordiging en
voldoen aan de Arbo-eisen. Voor
buitenlandse projectbezoeken
hanteren we een veiligheidsbeleid.
3. Mensenrechten
We zien toe op het handhaven van
mensenrechten. We helpen de lokale
gemeenschap bij het aankaarten
van bijvoorbeeld corruptie en
nepotisme, bij het bevorderen van (de
universele verklaring van) de rechten
van de mens en bij het aanspreken
van overheden en anderen op hun
verantwoordelijkheid (advocacy).
De inzet van vrijwilligers behoort tot
het hart van onze organisatie. We
hebben ook oog voor de mogelijkheid
om mensen met meer afstand tot de
arbeidsmarkt een plek te bieden.
4. Eerlijk zaken doen
Voor partners en projecten
hanteren we een anti-fraudebeleid.
Op corporate niveau is de
administratieve organisatie zo
ingericht dat de kans op fraude
minimaal is. Dit wordt ook
gecontroleerd door de accountant.
5. Consumenten aangelegenheden
We hanteren een privacybeleid voor
het gebruik van fotomateriaal en
bewaken de privacy van medewerkers
en partners.
6. Milieu, grondstoffen, energie
en emissies
We hanteren de ISO-14001
milieustandaard om scherp te blijven
op onze milieu-impact en laten ons
daarop certificeren.
7. Betrokkenheid bij en ontwikkeling van
de gemeenschap
We kiezen ervoor om binnen ons
programma in Nederland de expertise
die we internationaal ontwikkelen ten
dienst te stellen van de gemeenschap
in Nederland. Dit krijgt het meest
concreet gestalte in Umoja
(zie: www.tear.nl/umoja) en door kleinschalige ondersteuning van projecten
die armoede uitbannen in Nederland.
Via het GroeneKerkenprogramma
(zie: www.groenekerken.nl) hebben
we samen met Kerk in Actie al vele
tientallen kerken kunnen bewegen
om grote stappen te zetten in hun
keuzes voor duurzaamheid. Via de
Veertigdagenkalender (oplage in 2016:
20.000 / bereik: 60.000) bewegen we
jaarlijks veel mensen om kleine stapjes
te maken in voedsel, afval, energie en
andere consumentenkeuzes die de
schepping raken.
Codes en certificering
Wij
• zijn ISO 9001-Partos gecertificeerd. International
Organisation for Standardization (ISO) is een norm voor een
kwaliteitsmanagementsysteem. Partos is een vertaling van de norm voor
de toepassing door de sector ontwikkelingssamenwerking;
• zijn ISO 14001 gecertificeerd. Deze specifieke norm handelt over
milieuaspecten;
• hebben een Framework Partnership Agreement (kwaliteitskeurmerk van
ECHO, de noodhulpafdeling van de Europese Commissie);
• hebben de RCCC ondertekend. Dit is de gedragscode van het
Internationale Rode Kruis en NGO’s die actief zijn in humanitaire hulp;
• werken met de Gedragscode van de brancheorganisatie Goede Doelen
Nederland (waaronder richtlijn beloning directeuren);
• bezitten het CBF-keurmerk;
• zijn een ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling);
• houden ons aan Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 Fondsenwervende
instellingen;
• committeren ons aan het integreren van de Core Humanitarian Standard
in ons werk voor de begunstigden van humanitaire hulp, gericht op
transparantie, participatie en verantwoording;
• committeren ons aan het toepassen van de Sphere standaarden in het
verlenen van humanitaire hulp;
• committeren ons aan de International Aid Transparancy Initiative (IATI),
voor het beschikbaar stellen van projectinformatie via internet.
HOOFDSTUK 7
Bestuur
en toezicht
73
Tear is drager van het CBF-keurmerk: een bewijs dat we onze organisatie goed op
orde hebben. Het Centraal Bestuur Fondsenwerving (CBF) beoordeelt het bestuur en
beleid van goede doelen, hoe zij hun fondsen werven en besteden en hoe zij daarover
verantwoording afleggen. In dit hoofdstuk laten we zien hoe het bestuur en toezicht
bij ons geregeld zijn.
7.1 Verantwoordingsverklaring
Sinds 2007 is de Code Goed Bestuur
opgenomen in het CBF-keurmerk. Deze
code gaat over het besturen van goede
doelen, het houden van toezicht, het
afleggen van verantwoording en een
goede omgang met alle belangrijke
relaties van het goede doel. In de
Verantwoordingsverklaring – in 2008
ontstaan vanuit deze code - leggen we
verantwoording af van drie principes:
• Scheiding tussen toezicht houden en
besturen
Het bestuur van een organisatie en
het toezicht daarop mogen niet door
dezelfde personen uitgevoerd worden.
Deze scheiding van bestuur en toezicht
kan op verschillende manieren vorm
krijgen. Wij hebben gekozen voor een
Raad-van-Toezichtmodel. De Raad van
Toezicht is niet alleen toezichthouder,
maar ook werkgever en adviseur van
de directie. In de rest van dit hoofdstuk
leest u daar meer over.
• Optimale besteding van de middelen
Onze directie en de Raad van Toezicht
formuleren elk vanuit hun onderscheidende rol beleid voor een optimale
besteding van de gelden. Daarbij zien
ze ook toe op de uitvoering daarvan. Ze
hanteren interne normen voor:
- de verdeling van de inkomsten over
doelbestedingen
- fondsenwervingskosten
- directie- en beheerkosten
(overhead)
- de continuïteitsreserve
Over de besteding van onze middelen
kunt u verder uitgebreid lezen in de
hoofdstukken 5 (Communicatie &
Fondsenwerving) en 9 (Onze Financiën).
• Optimale relatie met belanghebbenden
Tear heeft contact met veel
verschillende mensen en partijen. In de
landen waar we werken, gaat het dan
vooral over de partnerorganisaties.
Hiervoor is een partnerbeleid. We
onderhouden doorgaans geen (directe)
relatie met de geholpen doelgroepen
achter die partnerorganisaties.
Wel onderschrijven wij de principes
van het Humanitarian Accountability
Partnership en de Red Cross Code of
Conduct. Deze codes richten zich op een
verantwoording naar de doelgroepen.
We hebben geïnvesteerd in de IATI
standaard en de Core Humanitarian
Standard.
In Nederland kennen we de
volgende groepen belanghebbenden:
vrijwilligers, staf, sponsors en
donateurs, kerken en kerkelijke
koepels of organisaties, bedrijven
en stichtingen, andere NGO’s en
samenwerkingsverbanden binnen de
sector en de Nederlandse overheid. In
hoofdstuk 8 (Onze toekomst) leest u
hier meer over.
7.2 Directie en management
De dagelijkse leiding van onze
organisatie is in handen van de
directeur/bestuurder. Hij wordt
geadviseerd door vier teamleiders.
Naast de vier teams die zij aansturen is
er een directiebureau, waarvan naast de
directeur ook de directiesecretaresses en
de adviseur HRD&OO (personeelszaken,
personeelsontwikkeling en
organisatieontwikkeling) deel uitmaken.
U kunt hier meer over lezen in hoofdstuk
6 ‘Onze organisatie’.
Taken directie
De bevoegdheden van de directie zijn
vastgelegd in het directiestatuut,
de taken in het directiereglement.
De Raad van Toezicht zorgt voor de
functiebeschrijving van de directeur en
het toezicht op de invulling daarvan
en evalueert jaarlijks, ook in 2016, het
functioneren van de directeur.
De directie is verantwoordelijk voor
de strategische koers en de dagelijkse
leiding van de organisatie. En daarnaast
voor de naleving van alle wet- en
regelgeving en eisen die worden gesteld
aan certificering bij diverse normen.
Plannen en overleg
De directie stelt op advies van
het managementteam en in goed
overleg met de Raad van Toezicht het
meerjarenbeleidsplan (eens per drie jaar)
op en het jaarplan (inclusief begroting,
formatieplan en risicoanalyse),
maand- en kwartaalrapportages en het
jaarverslag. Het managementoverleg
kent twee vormen: een operationeel
overleg (kort, elke 14 dagen) en een
beleidsoverleg (vijf keer per jaar een
dagdeel en twee tot drie keer per jaar
een dag). ›
Hoofdstuk 7 - Bestuur en toezicht
74
75
› Evaluatie en rapportage
De financiële rapportage wordt
maandelijks opgesteld. Deze
geeft inzicht in de inkomsten en
bestedingen, organisatiekosten, Fte
en kostendekking. Deze wordt door de
teamleider bedrijfsvoering besproken
met alle betrokkenen. Elk kwartaal wordt
een uitgebreide rapportage gemaakt.
Naast de financiële rapportage wordt
hierin aan de hand van KPI’s (kritieke
prestatie indicatoren) gerapporteerd
op de voortgang van de realisatie van
de kerndoelen. Ook wordt de corporate
scorecard (overzicht van de belangrijkste
KPI’s op één pagina) beoordeeld.
De bespreking van deze rapportage
gebeurt in een overleg tussen directie
en management. Dit noemen we de
performance review. Voorafgaand zijn
er performance gesprekken tussen de
individuele teamleiders en directie.
Voor al deze rapportages worden vaste
formats gebruikt. Ten behoeve van de
Raad van Toezicht is een samenvattend
format (op hoofdlijnen) beschikbaar.
Het management gebruikt verder een
raamagenda, die doelen uit het jaarplan
koppelt aan planning, monitoring,
evaluatie en leren. Eind augustus is er
een mid-term review. De uitvoering van
het beleid in de eerste zes maanden
van het jaar wordt dan getoetst. De
uitkomsten hiervan kunnen corrigerende
maatregelen voor de tweede helft
van het verslagjaar inhouden of
aanpassingen op het strategisch
meerjarenplan in voorbereiding op
het jaarplan voor het volgend jaar.
Besluitvorming naar aanleiding van
deze overleggen vindt steeds plaats
door de directeur na advies van het
managementteam.
Richtlijnen en keurmerken
Over de besteding van onze inkomsten
willen we verantwoording afleggen aan
onze donateurs en de maatschappij.
Eenduidige regels maken goede doelen
transparant en verplichten tot een
goede toelichting op de werkwijze en
verantwoording van de resultaten. In
de sector is in de afgelopen jaren een
systeem van toezicht en verantwoording
ontstaan, gebaseerd op zelfregulering.
Zelfregulering betekent dat goede
doelen gezamenlijk verantwoordelijk
zijn voor een inzichtelijke werkwijze en
inzichtelijk functioneren. In 2016 is een
nieuw validatiestelsel voor de sector
ingevoerd. We zijn hier als lid van Goede
Doelen Nederland bij betrokken. De
Nederlandse overheid heeft een reeks
stimulerende maatregelen genomen
om een brede werking van dit nieuwe
stelsel te stimuleren. Hiermee steunt de
overheid de voortgang van zelfregulering
in de sector. We houden een register
bij van actiepunten naar aanleiding
van (interne- en externe) audits op
richtlijnen en keurmerken. Dit register
wordt besproken tussen de directie
en de teamleider bedrijfsvoering. Ook
staat dit register op de agenda van de
vergaderingen van de auditcommissie
(van de Raad van Toezicht). Hiermee
garanderen we een voortdurend
proces van conformiteit met geldende
richtlijnen en afspraken die voortvloeien
uit de zelfregulering.
7.3 Raad van Toezicht
Ook in 2016 geeft de Raad van Toezicht
invulling aan het toezicht vooraf. Daarbij
neemt zij duidelijk het verschil in acht
tussen besturen en toezicht houden.
Daarnaast ziet de Raad van Toezicht
achteraf toe op het functioneren van de
organisatie als geheel en op het behalen
van de doelstellingen. Op deze wijze
geven we invulling aan de ‘SBF Code
Goed Bestuur’, die per 1 januari 2016 in
werking is getreden als vervanging van
de zogenaamde code Wijffels.
In het algemeen houdt de Raad
van Toezicht toezicht op vijf
aandachtsgebieden:
•h
et realiseren van de
organisatiedoelstellingen;
•h
et efficiënt en effectief besteden van
de middelen;
•h
et efficiënt, effectief en behoorlijk
gebruiken van de fondsenwerving;
•h
et zorgvuldig omgaan met
vrijwilligers;
•h
et professioneel en adequaat
functioneren van de organisatie.
De specifieke taken van de Raad van
Toezicht zijn onderscheiden in toetsing
vooraf en achteraf.
Toetsing vooraf:
• het toetsen van het
meerjarenbeleidsplan, inclusief het
formatieplan, risicobeheersingsplan
en de meerjarenbegroting die daarbij
horen;
• het toetsen van het jaarplan,
inclusief het formatieplan, het
risicobeheersingsplan en de begroting
die daarbij horen;
• het goedkeuren van die
besluitvorming, waarvan het
Reglement Raad van Toezicht en
het Directiestatuut aangeven dat
goedkeuring door de Raad van Toezicht
is vereist.
Toetsing achteraf:
• het toetsen van het jaarverslag en
de jaarrekening aan de criteria van
kwaliteit, effectiviteit en efficiency;
• het beoordelen van de kwaliteit van
het bestuur, op basis van een evaluatie
van het gevoerde beleid;
• het kennisnemen van de rapportage
door de auditcommissie over de
inhoud van de ‘managementletter’. De
externe accountant stelt deze op naar
aanleiding van de tussentijdse controle
en de controle van de jaarrekening;
• het kennisnemen van de rapportage
door de auditcommissie over de
interne audits die zijn uitgevoerd in het
kader van ISO 9001 en 14001;
• het kennisnemen van de rapportage
van de auditcommissie over de externe
driejaarlijkse controle van het CBF.
Werkgever
De Raad van Toezicht is de werkgever
van de directie. De raad heeft dus
de bevoegdheid om de directie te
benoemen, te beoordelen, te belonen en
te ontslaan. Conform de reglementen
voeren jaarlijks twee leden van de raad
een functioneringsgesprek met de
directie. Hierbij komt ook altijd aan de
orde of de directie de samenwerking
met de raad waardeert en of verdere
verbetering mogelijk is, zonder de
eigen rollen te vermengen. In 2016
volgde de directie een coachingstraject.
Een tweetal raadsleden was
hierbij betrokken. In 2017 vindt het
afsluitende gesprek plaats. Vanwege
dit traject vond er in 2016 geen regulier
functioneringsgesprek plaats.
Eén keer per maand spreekt de voorzitter
van de raad met de directie over de stand
van zaken.
Naar het oordeel van de raad doet onze
directie dit uitstekend.
De taak van elke directie is om de
belangen van alle belanghebbenden
evenwichtig te bewaren en te bewaken.
De Raad van Toezicht kan de directie
gevraagd en ongevraagd adviseren. ›
Adviseur
Belangrijke onderwerpen van de Raad van Toezicht in 2016
De Raad van Toezicht ziet toe op de
opvolging van de afspraken uit het
meerjarenbeleidsplan. De volgende
onderwerpen zijn in 2016 aan de orde
geweest:
Jaarplan
In december 2016 werd het
Jaarplan voor 2017 vastgesteld en
goedgekeurd.
ICT
De directie informeerde de raad
over de noodzaak tot een nieuwe
ICT-omgeving. Hierbij werd de
auditcommissie betrokken. De
implementatie ging in het verslagjaar
van start.
Governance
De directeur bracht met goedkeuring
van de raad de statuten in lijn met
het huidige governance model
(éénhoofdig bestuur) en paste het
directiereglement en het Raad-vanToezichtreglement aan. Alle drie de
documenten werden gemoderniseerd
en goed op elkaar afgestemd. In april
2016 werd feestelijk afscheid genomen
van de vorige (algemeen) directeur.
Om gezondheidsredenen vond dit pas
bijna een jaar na vertrek plaats.
ABA
Op de decembervergadering keurde
de raad de nieuwe Algemene
Bepalingen Arbeidsvoorwaarden
(ABA) goed.
Samenwerking
In 2016 werd Coöperatie PerspActive
opgericht. Tear is een van de acht
leden. Deze coöperatie stelt zich
ten doel om (1) Programma’s te
ontwikkelen en uit te voeren en
(2) Financiering te bereiken voor
structurele programma’s. Dit laatste
gaat op een proactieve manier. Wij
zullen in uren en financiën bijdragen.
De raad is hier meermalen over
geïnformeerd en gaat akkoord met
een pilot van 2 jaar.
De samenwerking met Tearfund
Engeland kreeg verder vorm en de
raad stemde hiermee in. Daarnaast
waren er oriënterende gesprekken
binnen de wereldwijde Tear(fund)
family. De raad werd hiervan op
de hoogte gehouden en diende de
directeur met adviezen.
Huisvesting
De Directie betrok de raad bij de
zoektocht naar nieuwe huisvesting.
Eind van het jaar werd hierin een
definitieve keuze gemaakt.
Organisatieontwikkeling
De raad adviseerde de directie
over de uitvoering van het
organisatievoornemen om meer
organisch en projectmatig te gaan
werken.
Nieuwe projecten en programma’s
De raad nam kennis van de sterke
groei van programma’s in het kader
van humanitaire hulp. Deze groei is
passend gezien de ontwikkelingen
wereldwijd, de rol van Tear als
organisatie en de ontwikkeling
van de relatie met de Nederlandse
overheid.
De raad heeft een constructieve
bijdrage geleverd aan de
totstandkoming van Programma
Nederland 2020, door middel van
een discussie- en brainstormsessie
tijdens het jaarlijkse weekend. Ook
bezocht de raad één van de projecten
die in Nederland door Tear wordt
gesteund: Hoop voor Noord in
Amsterdam.
De raad gaf goedkeuring voor
de oprichting van Stichting
Umoja Nederland. Dit is een
samenwerkingsverband van Tear
met Stichting Present. Umoja
Nederland is een programma
waarbij kerken in Nederland
worden getraind om na te denken
over hun betrokkenheid bij de
gemeenschappen waarin ze
geplaatst zijn. Dit programma is
een logisch vervolg op het ingezette
beleid van het mobiliseren van
kerken in Nederland sinds 2013.
De raad nam kennis van The Justice
Conference en is enthousiast over de
uitvoering ervan. Verschillende leden
woonden dit evenement bij.
Organisatie
Ook in 2016 voerde de raad
haar jaarlijkse overleg met de
Personeelsvertegenwoordiging.
Hoofdstuk 7 - Bestuur en toezicht
76
77
Management Team 2016
› Uiteindelijk neemt de directie als
bestuurder de besluiten (uitgezonderd
de in de statuten vastgelegde punten,
hierover besluit de raad). Ook in 2016
gebeurde dit in goede harmonie en door
middel van constructieve gesprekken.
Vanzelfsprekend zetten leden van de
raad ook hun netwerk in voor de doelen
van de organisatie.
Bewaken van integriteit
Gedurende het verslagjaar deden zich
geen zaken voor die de integriteit van
toezichthouders en directie betreffen en
die dus leiden tot de toepassing van het
Reglement Raad van Toezicht.
Auditcommissie
De auditcommissie is een afvaardiging
van de Raad van Toezicht die de input
van de directie op het gebied van
financiën, kwaliteit en ICT voor de raad
voorbereid. Zij beoordeelt de werking
van de interne risicobeheersing- en
controlesystemen. Ook ziet zij toe op
de financiële informatie, op de naleving
van de aanbevelingen en opmerkingen
van de accountant en externe
toezichthoudende organen zoals het
CBF. Andere belangrijke terugkerende
onderwerpen op de agenda van de
auditcommissie zijn kwaliteit en ICT.
De auditcommissie bestaat uit
twee raadsleden, Hans Valkenburg
(voorzitter) en Maarten van Renssen
(lid). Laatstgenoemde trad in september
uit de Raad. Marco Wiltjer volgde hem
op in de auditcommissie. Samen met de
directeur en de teamleider bedrijfsvoering
hebben zij in 2016 zeven keer vergaderd.
Belangrijke aandachtspunten in 2016
waren de wijzigingen van de statuten, de
start en voortgang van het ICT-traject,
het financieel beleid en de nieuwe
samenstelling van de auditcommissie.
Regulier komen steeds de financiële
cijfers en de actiepunten op het gebied
van ICT, kwaliteit en financiën aan bod.
De auditcommissie vergaderde met
ingang van 2016 steeds ten minste twee
weken voor de vergadering van de Raad
van Toezicht zodat de uitkomsten van de
auditcommissievergadering goed vertaald
konden worden.
Vergadercyclus
De Raad van Toezicht vergadert
zeven keer per jaar. Eén keer per jaar
vergaderen directie, teamleiders en
raadsleden een weekend lang rond een
thema, vaak met een externe deskundige
als gast. Dit jaar vond het weekend
voor een groot deel plaats in Hoop voor
Noord in Amsterdam, met als belangrijk
onderwerp Programma Nederland 2020.
Jurjen ten Brinke, voorganger in Hoop
voor Noord, Moses Alagbe, eveneens
voorganger in Amsterdam en Veerle
Rooze, werkzaam bij het Interkerkelijk
Diaconaal Overleg(IDO) in Lelystad,
waren de externe gasten. Het was een
bijzonder goed en inspirerend weekend.
In dit weekend werd afscheid genomen
van raadsleden Maarten van Renssen en
Roland Waardenburg.
Evaluatie functioneren
Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht evalueert ten
minste één keer per jaar haar eigen
functioneren. Deze evaluatie vond in het
tweede en derde kwartaal plaats en de
resultaten ervan werden in september
besproken. Verschillende verbeterpunten
werden benoemd, waarvan een aantal
al is gerealiseerd, bijvoorbeeld het
ontvangen van de Interne Nieuwsbrief.
Doordat er vier nieuwe leden aan de
raad zijn toegevoegd is er uitgebreid
aandacht besteed aan kennismaking
met elkaar en met Tear. Ook was er meer
dan gebruikelijk aandacht voor de wijze
van vergaderen en het uitgebreider
toelichten van onderwerpen.
7.4 Samenstelling Raad van
Toezicht
Op 23 september van het verslagjaar
traden vier nieuwe leden toe. Dit in
verband met het vertrek van Maarten
van Renssen, Roland Waardenburg
en het aanstaande vertrek van Wim
Janssens (maart 2017). Het betreffen
mevrouw Annemieke Buwalda-van
Diepen, mevrouw Liesbeth Keppel, de
heer Thomas Veling en de heer Marco
Wiltjer. Laatstgenoemde werd direct
benoemd tot lid van de auditcommissie,
als opvolger van Maarten van Renssen.
Werving, selectie en benoeming
nieuwe leden
De Raad van Toezicht benoemt de
leden zelf. Is er een vacature, dan
stelt de raad een profielschets op van
het te zoeken raadslid. Aan de basis
daarvan ligt de expertisematrix van de
zittende leden. Hierin staan de volgende
expertises: internationaal diaconaat en
internationale samenwerking, missionair
gemeente-zijn, governance, financiën,
risicomanagement, juridische zaken,
HRM en HRD, en campagne, marketing en
communicatie. Behalve op de benodigde
expertise let de raad bij benoemingen
ook op diversiteit naar geslacht, leeftijd
en maatschappelijke en kerkelijke
achtergrond.
In de regel publiceert de raad
de vacature. Een wervings- en
selectiecommissie voert twee
gesprekken met kandidaten. Deze
commissie bestaat uit twee raadsleden
en de directeur. De commissie doet een
voordracht aan de raad. Raadsleden
onderschrijven Tears Statement of Faith,
die overeenkomt met de Statement of
Faith van de Evangelische Alliantie. Deze
verklaring maakt onderdeel uit van onze
statuten.
Raad van Toezicht 2016
Bestuur en Raad van Toezicht 2016
M. (Marco) van der Graaf, directeur/bestuurder
Nevenfuncties: Bestuurslid Stichting Present Nederland
(tot 1 juni 2016), bestuurslid en de Executive Committee
(vanaf april 2016) van Integral Alliance, lid van de
kerkenraad van de Kerk van de Nazarener Amersfoort
en lid van het kernteam van Link (kerk van de Nazarener
Amersfoort-Noord), lid van de Raad van Advies van Soul
Survivor, bestuurslid van de Coöperatie PerspActive
(per 1 januari 2017)
Drs. L.C. (René) van de Kieft RC MAC, voorzitter
(tot september 2018, herbenoembaar)
Voorzitter hoofddirectie MN
Nevenfuncties: Voorzitter Pensioenfonds Post Nl, Partner
Kuiper & Van de Kieft Organisatieadviseurs, Lid van
bestuur SDMO, Lid Raad van Advies UVA
Drs. W. (Wim) Janssens MBA, secretaris
(tot maart 2017, niet herbenoembaar)
Groepsdirecteur Centrale Dienstverlening van Achmea
Nevenfuncties: Voorzitter Raad van Toezicht Christelijk
College Groevenbeek, Voorzitter bestuur Stichting Baan
Phak-Phing, Lid Raad van Commissarissen Staalbankiers
NV, Lid Board Association of Mutual Insurers and
Insurance Cooperatives in Europe (AMICE), Lid bestuur
Platform van Onderlinge Verzekeraars (Verbond van
Verzekeraars)
Ds. G.A. (Gerbram) Heek
(tot november 2019, herbenoembaar)
Predikant/gemeentestichter Veenhartkerk Mijdrecht
Geen verdere nevenfuncties.
J.M. (Maarten) van Renssen (1971) (aftredend per 23
september 2016)
Senior milieu en sociaal specialist bij de Nederlandse
Ontwikkelingsbank (FMO)
Geen verdere nevenfuncties.
Drs. R. (Roland) Waardenburg MM
(aftredend per 23 september 2016)
Partner The RockGroup
Nevenfuncties: Bestuurslid Progreso Foundation, Lid
Raad van Toezicht Stichting MilieuKeur, Lid Raad van
Advies Focusplaza
Drs. A. (Anne) Stoppels-Dondorp
(tot maart 2018, herbenoembaar)
Taalkundige bij Wycliffe Bijbelvertalers, betrokken bij
vertaalproject in Papoea-Nieuw-Guinea.
Geen verdere nevenfuncties.
Drs. J.C. (Hans) Valkenburg, voorzitter Auditcommissie
(tot december 2018, herbenoembaar)
Interim Manager via cq*; Organisatieadviseur/partner
bij SVP.nl; Publicist/Journalist
Nevenfuncties: Penningmeester en lid van het Dagelijks
Bestuur Milieudefensie
Drs. A.M.L. (Annemieke) Buwalda- van Diepen
(tot september 2020, herbenoembaar)
Adviseur bij JC Groep (per 1-1-2017: Management Assistent bij
Compassion NL)
Geen verdere nevenfuncties.
E. (Liesbeth) Keppel
(tot september 2019, herbenoembaar)
Leidinggevende GGZ Riwis zorg en welzijn
Nevenfuncties: Bestuurslid Present Nederland, Lid
Raad van commissarissen woningcorporatie De Goede
woning Apeldoorn, Lid stuurgroep Nieuwe wegen
GGZ Nederland
Mr. T. (Thomas) Veling
(tot september 2019, herbenoembaar)
Rechter/teamvoorzitter in de rechtbank Rotterdam
Nevenfuncties: Raadsheer-plaatsvervanger in het
gerechtshof Amsterdam, Lid commissie van beroep
funderend onderwijs.
M. (Marco) Wiltjer
(tot september 2020, herbenoembaar)
Directeur Klant & Markt van Enexis B.V
Geen verdere nevenfuncties
Bezoldiging
De functies van de Raad van Toezicht zijn onbezoldigd.
Leden kunnen een reis- en onkostenvergoeding krijgen.
Daarvan is in 2016 geen gebruik gemaakt. De kosten
in 2016 waren € 4.856 en bestaan uit vergaderkosten,
waaronder die voor het Raad-van-Toezichtweekend.
HOOFDSTUK 8
Als ontwikkelingsorganisatie hebben we te maken met tal van externe factoren
die de voortgang van ons werk ondersteunen en aanjagen of juist bedreigen en
bemoeilijken. In dit hoofdstuk zetten we de kansen en risico’s op een rij en laten we
zien hoe we daarmee omgaan.
8.1 Kansen en risico’s
SWOT-analyse
van de analyses en in lijn met onze
missie en belofte. Hieronder staat een
geactualiseerde SWOT-analyse.
sterk
• De aanpak van Tear: Mensen zelf verantwoordelijkheid geven. We helpen mensen zelf op te staan uit armoede
en onrecht. Wereldwijd bouwen we via lokale organisaties en kerken aan weerbare gemeenschappen. Recht
doen is voor ons een opdracht van God. We helpen waar we kunnen en moedigen mensen aan om de wereld
mooier te maken.
• Groeiende steun van alle stakeholders. Dit zien we terug in onze middelen, maar dit blijkt ook uit kwalitatief
onderzoek: de donateur ziet Tear als een goede en relevante organisatie om armoede uit te bannen. Ook onze
stijl van opereren slaat aan: aansprekend, gedurfd, wederzijds afhankelijk, levensveranderend en optimistisch.
• Goede samenwerkingsrelaties: de Tear(fund)familie, nationale- en internationale coalities en relaties met
overheden zorgen voor groeiende kansen voor fondsenwerving- en besteding.
zwak
Bij een SWOT-analyse zet je op een rij wat je
sterke en zwakke punten zijn en welke kansen
en bedreigingen je ziet. De naam SWOT is een
afkorting van de Engelse woorden: Strengths,
Weaknesses, Opportunities en Threats. ›
• De programmatische aanpak van Tear is een brede aanpak. Wij onderscheiden ons niet op één thema. Wij
geloven in deze aanpak, maar het maakt het soms lastiger om aan te sluiten bij andere programma’s.
• We werken als organisatie aan veel projecten en programma’s, zowel internationaal als in Nederland. Hierin
schuilt een risico: is in deze veelheid steeds onze aanpak helder en herkenbaar?
kansen
In de voorbereiding van ons
meerjarenbeleidsplan 2016-2018 is een
SWOT-analyse gemaakt. Dit hebben
we gedaan met input van verschillende
(interne en externe) stakeholders.
In ons strategiedocument hebben
we deze analyse vertaald naar een
contextanalyse internationaal en in
Nederland. Ook hebben we naar onze
organisatie gekeken: wat is goed gegaan
in de vorige beleidsperiode en wat
minder? Wat zijn onze sterke en zwakke
punten? Vervolgens hebben we die twee
analyses samengebracht in een opdracht
voor de organisatie van 2016 tot en met
2018. In deze opdracht staat wat we de
komende drie jaar gaan doen op basis
• Onze aanpak sluit heel goed aan bij het nieuwe missionaire elan van kerken in Nederland.
• Tear wordt steeds meer gezien als geschikte partner om ook veranderingen in gemeenschappen in Nederland te
helpen faciliteren. Het leggen van daadwerkelijke verbindingen met kerken internationaal en de vertaalslag van
onze internationale aanpak naar Nederland werkt aantoonbaar inspirerend.
• Veranderingen in de sector van internationale samenwerking bieden nieuwe kansen voor samenwerking met
traditionele partijen, maar ook met geheel nieuwe partners in het maatschappelijk middenveld.
bedreigingen
Onze toekomst
79
• Het vertrouwen van het Nederlands publiek in goede doelen in het algemeen en internationale samenwerking in
het bijzonder staat onder druk.
• De veelheid aan crises in de wereld maken het ingewikkeld om een focus aan te brengen en leggen druk op
capaciteit en kwaliteit.
Hoofdstuk 8 - Onze toekomst
80
81
Belofte: Onrecht en armoede uitbannen
Kerndoel 1: We mobiliseren
wereldwijd lokale kerken in de
strijd tegen armoede en onrecht.
Kerndoel 2: We stellen mensen in
kwetsbare situaties in staat om te
ontsnappen uit armoede.
Kerndoel 3: We vergroten de
invloed van mensen en kerken in
Nederland op armoede en onrecht.
KPI’s:
• Aantal kerken betrokken
• Aantal partnerorganisaties/
denominaties toegerust
• Aantal kerken die meedoen aan
Umoja NL
• Aantal deelnemers aan Integral
Mission leerprogramma
KPI’s:
•A
antal mensen bereikt (met
structurele hulp / humanitaire
hulp)
•A
antal initiatieven in Nederland
ondersteund
•M
iddelen voor het Inspired
Individuals programma
KPI’s:
•A
antal deelnemende kerken en
mensen
•A
antal kerken en mensen die een
financiële bijdrage geven
•A
antal artikelen, spreekbeurten,
lezingen, campagnes
Belanghebbenden:
• Kerken internationaal en in
Nederland
• Partnerorganisaties
internationaal en in Nederland
• Kerkelijk leiders en voorgangers
Belanghebbenden:
•M
ensen die in armoede leven,
mensen die worden getroffen
door rampen of conflicten
•N
ederlandse kerken en
initiatieven
•P
artnerorganisaties
internationaal
•C
ollega-organisaties
•O
verheden
Belanghebbenden:
•K
erken
•P
articuliere donateurs
•M
edia
•A
mbassadeurs
•P
artnerorganisaties in Nederland
•N
etwerken (zoals Micha
Nederland)
Risico’s:
• CCMP-model is onvoldoende
samenhangend, werkbaar en
succesvol
• Kwaliteit Umoja Nederland is
onvoldoende voor kerken
• Onderscheidenheid
• Leerprogramma IM is te gering.
Risico’s:
•O
nvoldoende dekking van
projecten en programma’s
•L
eeragenda,
kwaliteitsverbetering en
beleidsontwikkeling onder druk
•T
ekort aan fondsen voor Inspired
Individuals
Risico’s:
•G
ebrek aan samenhang
campagne activiteiten,
programma’s en fondsenwerving
•T
ekort aan specialistische kennis
voor opinie
•O
vervragen van donateurs
Corrigerende maatregelen:
• Evaluatie, onderzoek en
rapportage op impact,
samenwerking met experts
• Inzet extra capaciteit op leren en
kennisontwikkeling
Corrigerende maatregelen:
•D
ekkingsplan, strikte
voortgangscontrole, voldoende
capaciteit
Corrigerende maatregelen:
• I ntegratie van programma
internationaal en Nederland
• I nvesteren in expertise
ontwikkeling
•A
lternatieve
wervingsmogelijkheden
verkennen
› Toelichting
Deze SWOT-analyse geeft een goed
beeld van de dynamiek waarin onze
organisatie zich beweegt. Een aantal
opmerkingen daarover:
• De sterke kanten van Tear, onze
aanpak, de steun daarvoor en ons
netwerk geven ons een uitstekende en
waardevolle uitgangspositie.
• Het organisatieontwikkelingstraject
dat we in 2016 hebben ingezet dwingt
ons om ook programmatisch maximaal
aan onze kerndoelen te werken en
onze mensen en middelen daarop in te
zetten.
• Ons netwerk, en daarin als eerste
ons Tear(fund)netwerk, geeft ons
kansen om veel kennis en capaciteit
te ontsluiten voor onze partners
internationaal en in Nederland.
Zo willen we een betrouwbare en
waardevolle samenwerkingspartner
zijn en steeds meer worden.
• De afnemende betekenis van kerken in
Nederland laat ook een tegenbeweging
zien van kerken die op een andere
manier en opnieuw weer in verbinding
willen komen en staan met de
gemeenschap om hen heen. Dit is op
twee manieren een kans voor ons: het
transformeren van gemeenschappen
via de lokale kerk is de kern van
onze aanpak en wederkerigheid
(hoe kunnen wij leren van kerken ver
weg en andersom) is één van onze
kernwaarden.
• Tegen de stroom van wantrouwen en
angst in de samenleving willen we
vanuit onze waarden doorgaan met
een tegengeluid dat aansprekend,
gedurfd en optimistisch is. Niet
activistisch en niet pessimistisch, maar
hoopvol.
8.2 Risico’s en kansen in beeld
In onze meerjarenplannen en
jaarplannen besteden wij aandacht
aan risicobeheersing door risico’s te
benoemen en in te schalen op kans
en impact. Per risico formuleren we
de corrigerende maatregelen. We
doen dit op organisatieniveau en op
onderliggende niveaus. Het schema op
pagina 80 geeft inzicht in het verband
tussen onze kerndoelen, operationele
activiteiten en betrokken stakeholders,
en daaraan gekoppelde voorziene risico’s
en corrigerende maatregelen.
Financiële risico’s
We lopen voortdurend risico op het ›
Financiële risico’s
Preventieve maatregelen
Corrigerende maatregelen
Beleid dat bewaakt dat overheidsfinanciering een maximaal percentage
van de omzet mag zijn;
Begroting die waarborgt dat dekking van de overhead en indirecte kosten
niet afhankelijk is van overheidsfinanciering of andere grote of tijdelijke
financieringsbronnen;
Flexibele formatie waarbij het flexibele deel duidelijk gekoppeld is aan
tijd en omvang van lopende financiering.
Niet verlengen tijdelijke contracten.
Wet- en regelgeving en transparantie
Preventieve maatregelen
Corrigerende maatregelen
Transparante bedrijfsvoering en (externe )rapportage en verslaglegging;
Direct helderheid van zaken geven
Accurate governancestructuur conform actuele richtlijnen (650);
Lidmaatschap van brancheorganisaties die kunnen ondersteunen bij
negatieve publiciteit;
Inschakelen hulp van Goede Doelen
Nederland
Kwaliteitsmanagementsysteem, inclusief tools om impact te meten;
*KPI’s zijn Key performance indicators of kritieke prestatie-indicatoren: variabelen om de prestaties van een bedrijf te analyseren
Rapportagesystematiek bij fraude, incidenten e.d. die leiden tot leren.
Aanpassen en verbeteren werkprocessen op
basis van leerpunten
Hoofdstuk 8 - Onze toekomst
82
83
› wegvallen van (grote)
inkomstenbronnen door bijvoorbeeld
gewijzigd overheidsbeleid of nieuwe
eisen van samenwerkingsverbanden of
nieuwe kwaliteitseisen.
Wet- en regelgeving en
transparantie
In de sector internationale
samenwerking zijn diverse voorbeelden
te noemen die laten zien hoe
eenzijdige publiciteit plotseling
grote invloed kan hebben op het
imago van een organisatie. Deze
publiciteit heeft vaak betrekking op
de beloning of het gedrag van directie
en management, fraude of gebruik
van ontvangen gelden, resultaten,
het niet voldoen aan kwaliteitseisen
of gebrek aan transparantie. Ook
kunnen zich zaken voordoen die wel
effect hebben op de organisatie, maar
niet direct continuïteitsbedreigend
te zijn. Te denken valt aan
fraude bij partnerorganisaties,
veiligheidsincidenten of fouten bij
adresselecties voor fondsenwervende
brieven.
8.3 I n gesprek met onze
stakeholders
Wij zijn voortdurend in gesprek met
onze stakeholders. We doen dit
zowel gestructureerd (door middel
van onderzoek, procedures en
gestructureerde feedback) alsook
ongestructureerd (door bijvoorbeeld
narratieve verslaglegging van
ervaringen en contacten op belangrijke
evenementen).
Particuliere donateurs
Naast dat we zo volledig mogelijk
verslag uitbrengen van de bestede
gelden, roepen we particuliere donateurs
ook op deel te nemen aan ons werk.
Het gaat ons niet alleen om financiële
ondersteuning, we willen mensen
ook zelf – hier en nu - laten opstaan
tegen armoede en onrecht in hun eigen
omgeving. Dit aspect proberen we in al
onze uitingen terug te laten komen. We
zijn blij dat we in 2016 op The Justice
Conference ruim duizend mensen uit
onze achterban konden inspireren.
Kerken
Kerken zijn in onze projecten en
programma’s vaak de sleutel tot
verandering. Vanwege hun invloed
in de lokale samenleving kunnen ze
aanjager van verandering zijn. Ook in
Nederland zien we een groeiend aantal
kerken dat zich verantwoordelijk voelt
om lokale problemen aan te pakken.
Een keer per jaar nemen we voorgangers
van Nederlandse kerken mee op een
inspiratiereis naar Oeganda.
beleidsoverleg. In 2016 ging het vooral
over de afronding van het driejarig
programma in de Hoorn van Afrika.
Partnerorganisaties
Partnerorganisaties willen graag
duidelijkheid over de continuiteit
van onze support en de eisen die
we stellen. Minimaal eens per jaar
voeren we beleidsoverleg met onze
partnerorganisaties. Vooral de
voortgangscontrole op belangrijke
aandachts- en zorgpunten in relatie tot
de projectprestaties was in 2016 een
belangrijk gespreksonderwerp. Specifiek
stellen we vragen over en motiveren we
de partnerorganisaties over de wijze
van betrekken van de lokale kerk in
projectplanning- en uitvoering.
Bedrijven en stichtingen
Bedrijven ontmoeten we in regionale
platforms en specifieke bijeenkomsten.
We gaan met hen in gesprek over
Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen en over onderwerpen
waar gerechtigheidsvraagstukken het
ondernemen raken. Meerdere keren
per jaar nemen we ondernemers of
afvaardigingen uit het bedrijfsleven mee
op reis.
Kennisinstellingen
Hogescholen en universiteiten zijn
belangrijke partners voor ons. Niet
alleen vanwege de specifieke doelgroep
die ze bereiken, maar ook omdat ze
vanuit kennis en expertise bijdragen
aan onderzoek en verbetering van
onze activiteiten. In 2016 zijn de
Viaa Hogeschool en de Christelijke
Hogeschool Ede betrokken geweest
bij het ontwikkelen van Umoja (kerk
met beide benen in de buurt, zie pag.
49). Samen met de CHE organiseerden
we de pre-conference van The Justice
Conference 2016.
Overheid
Met de overheid hebben we een
voortgaande dialoog over ons programma.
Dat doen we via de ambassades in de
programmalanden en via het Ministerie
van Buitenlandse Zaken in het kader van
Verder is Tear partner van het Ministerie
van Buitenlandse zaken via de Disaster
Relief Alliance (DRA). Ook worden we
regelmatig gevraagd om inspraak te
doen op specifieke onderwerpen en
thema’s die raken aan internationale
samenwerking op uitnodiging van
politieke partijen.
Fondsen en stichtingen
Met allerlei fondsen zijn wij in gesprek
over onze plannen. Vrijwel altijd gaat
deze dialoog over wederzijdse interesses,
mogelijkheden tot samenwerking of
financiering. Soms doen we samen
projectbezoeken. In sommige gevallen
zijn fondsen of stichtingen gekoppeld
aan Major Donors of bedrijven.
Personeel en vrijwilligers
Het overleg met ons personeel
is voor een deel georganiseerd in
de Personeelvertegenwoordiging
die regelmatig bij elkaar komt.
Daarnaast zijn er 3 keer per jaar
reisvrije weken ingepland. In die
weken is iedereen op kantoor in
Nederland en zijn er veel overleg en
bijpraat- en trainingsmomenten.
Eén keer per jaar doen we een
werknemerstevredenheidsonderzoek.
Belangrijke onderwerpen in dialoog
met de werknemers in 2016 waren de
vernieuwde arbeidsvoorwaarden en de
organisatieontwikkeling.
Ambassadeurs
Ambassadeurs vervullen een
belangrijke rol in onze organisatie. Op
regelmatige basis voeren we overleg
over hoe we elkaars projecten kunnen
versterken. Ook houden we regelmatig
ambassadeursbijeenkomsten waarbij ze
ook elkaar ontmoeten. In 2016 leidde dat
opnieuw tot een mooie samenwerking in
een uitverkocht ‘Vrienden van Tear live’
dat net voor de kerst plaats vond. Iedere
ambassadeur heeft bij Tear een vast
aanspreekpunt.
Collega-organisaties
Onze collega-organisaties ontmoeten we
in allerlei bijeenkomsten en verbanden
(zie samenwerkingsverbanden in
bijlage). In 2016 waren de oprichting
van PerspActive en de vormgeving
van de samenwerking binnen de DRA
belangrijke onderwerpen. Internationaal
hebben we vooral binnen de Integral
Alliance opnieuw kritisch gekeken naar
de manier waarop we samenwerken.
Raad van Toezicht
Voor de gesprekken met deze belangrijke
stakeholder verwijzen we u naar
Hoofdstuk 7 Bestuur en Toezicht.
8.4 Onze context
Wat zien we in de wereld?
In de inleiding op onze projecten
wereldwijd (Hoofdstuk 2) bespreken
we een aantal wereldwijde trends die
ons werk bepalen en beïnvloeden.
Hoewel armoede in absolute getallen
afneemt, wordt het complexer en neemt
ongelijkheid toe. In meer landen en
regio’s ontstaan noodsituaties, deels
veroorzaakt door de natuur, deels
door menselijk geweld. Ook staat de
leefomgeving van steeds meer mensen
onder druk door klimaatverandering. Ten
slotte wordt de wereld steeds religieuzer.
Wereldwijd zien we dat religie bruggen
kan slaan, maar ook een bron van geweld
kan zijn.
Wat zien we in Nederland?
Bij donateurs zien we een ontwikkeling
waarbij emotie, beleving en dialoog
steeds belangrijker worden. Betekenis
geven en samen co-creëren is belangrijker
dan diensten verlenen. Tegelijkertijd
zien we een tegenstelling tussen de
ambitie van de sector (innoveren, nieuwe
vormen, nieuwe interventiestrategieën)
en het tamelijk traditionele beeld van
ontwikkelingssamenwerking bij veel
donateurs (kosten moeten laag zijn,
resultaten op korte termijn zichtbaar,
concrete interventies in de vorm
van geven, hulp, voedsel, kleding).
Organisaties zoeken naar mogelijkheden
om het donateursvertrouwen te verhogen
en betrokkenheid te intensiveren. Ze doen
dit door eerlijker te vertellen, situaties en
mensen dichterbij te halen en resultaten
zichtbaar te maken.
In financieel opzicht zien we dat gevers
minder structureel en meer eenmalig
geven. Daarbij worden giftbedragen
gemiddeld lager. Gevolg is dat we minder
kunnen rekenen op structurele steun.
Online marketing staat steeds meer
centraal. Bij communicatie zien we
dat het vertellen van verhalen een
groeistrategie is. Contentmarketing zet
door: succesvolle organisaties worden
uitgevers van hoge kwaliteit content.
Kerken
We zien dat kerken in Nederland
elkaar over de grenzen van traditionele
denominaties steeds beter weten te
vinden. Bij Nacht Zonder Dak bijvoorbeeld
zien we kerken die breed samenwerken
en jongeren van verschillende kerken
samenbrengen. Er is een beweging onder
christenen om het kerk-zijn anders te
beleven en in te vullen. Mensen zijn
minder loyaal aan bekende structuren
en geloofsgemeenschappen in andere
vormen krijgen toenemende waardering.
Ook bij jongeren zie je een beweging
waarbij kerkgang steeds minder prioriteit
heeft.
De aandacht voor geven lijkt in de kerken
te verschuiven van internationaal naar
meer lokaal. Dit gebeurt bij een krimpend
budget, zeker in de voorbije jaren.
Een toenemend aantal kerkelijke
gemeentes focust op diaconaal
gemeente-zijn in Nederland. Echter, de
uitvoering daarvan is een uitdaging. In
de samenleving verschuift veel informele
vraag naar zorg naar particulieren en
kerken. Dit noopt kerken om op dit punt
beleid te formuleren en een proces op
gang te brengen om verbinding te maken
met de samenleving.
In het geefgedrag van kerken en
diaconieën krijgt noodhulp significant
meer aandacht dan vroeger. Ook kerken
en diaconieën reageren meer op het
moment en op het gevoel. Daarnaast zien
we een focus in projecten ontstaan. In
plaats van een veelvoud aan projecten
te ondersteunen, kiezen kerken voor een
beperkt aantal.
Wij merken hoe belangrijk het is om
wederzijdse afhankelijkheid van kerken
wereldwijd een centrale plek te geven.
Voor kerken is dit een eyeopener en het
leidt tot betekenisvolle ontmoetingen
met christenen over de grens.
De overheid in Nederland
De Nederlandse overheid heeft de
laatste jaren een terugtrekkende
beweging gemaakt. Bezuinigingen, een
lager BNP en besteding van het budget
voor ontwikkelingssamenwerking aan
aanpalende doelen hebben geleid tot
forse bezuinigingen op de geldstroom
naar INGO’s in Nederland. Dit heeft een
enorm effect gehad op de omvang van
sommige organisaties. Nu de economie
weer aantrekt en de internationale
onzekerheid groeit, zou dit kunnen
leiden tot stijgende budgetten. Echter,
de enorme vluchtelingenstroom naar
Nederland drukt zwaar op het budget
en vormt een bedreiging voor de
internationale bestedingen.
8.5 Naar het tweede jaar van
ons meerjarenbeleidsplan
2016 is het tweede jaar van de
strategische periode. De strategie is voor
2017 grotendeels ongewijzigd voortgezet
in het jaarplan 2017. De aanzet hiertoe
geven we in de jaarlijkse mid-term
review in augustus of september.
Managementteam en directie bepalen
dan op basis van de resultaten van de
eerste helft van het jaar in hoeverre de
strategie moet worden aangepast en wat
daarvan zichtbaar moet worden in het
jaarplan voor het volgende jaar.
HOOFDSTUK 9
Onze financiën
85
Met dankbaarheid kijken we terug op 2016. Onze totale inkomsten waren hoger dan
begroot. Dit kwam onder meer door de noodhulpprojecten waarin wij participeerden
met de Dutch Relief Alliance, een coalitie van 14 ontwikkelingshulporganisaties.
9.1 Inleiding
Stond 2015 vooral in het teken van de
aardbeving in Nepal en de MiddenOostencrisis, 2016 was het jaar van
de storm in Haïti en de voortgaande
Midden-Oostencrisis. Met de Dutch
Relief Alliance richtten we ons vooral
op gebieden die minder in de publiciteit
stonden, maar waar de nood ook
erg hoog was en is zoals Nigeria, de
Centraal-Afrikaanse Republiek, Somalië,
Zuid-Soedan en Ethiopië.
Besteed aan de doelstellingen
De bestedingen aan de doelstellingen
(uitgedrukt als percentage van de baten)
bedroegen in 2016 90% (in 2015 was dat
87%). Het driejaars gemiddelde is 89%, dat
ligt boven onze interne norm van minimaal
85%. Het hogere volume van onze
inkomsten draagt daar positief aan bij.
voor een vergelijking met voorgaande
jaren. De stijging is het gevolg van een
wijziging in de toerekeningsystematiek
die gebaseerd is op de nieuwe
doelstellingenformulering in het
meerjarenbeleidsplan 2016-2018.
Kosten fondsenwerving
Toekomstbestendig
Wij maakten in 2016 € 1.146.000 kosten
om fondsen te werven (2015: € 860.000).
De kosten voor eigen fondswerving
waren 798.000. Dat is 15,6% van de
inkomsten uit eigen fondsenwerving
(2015:12,6%, begroot voor 2016: 16,5%).
Dit percentage ligt ruim onder de CBFnorm van maximaal 25%. Zie de grafiek
In 2016 stelden we onszelf ten doel om
de continuiteitsreserve op niveau te
houden door kostendekkend te werken.
Dat is gelukt in 2016. ›
20%
15%
10%
5%
0%
2016
2015
2014
Kosten eigen fondswerving (als % van de baten eigen fondsenwerving
2013
2012
2011
Hoofdstuk 9 - Financiën
86
87
› 9.2 Balans per 31 december 2016
31 december 2015
31 december 2016
ACTIVA
Immateriële vaste activa (1)
Kantoorapparatuur (1)
97.036
41.670
Participatie in de ICCO-cooperatie (2)
Participatie in PerspActive (2)
50.000
Vorderingen en overlopende activa (3)
Liquide middelen (4)
Totaal
PASSIVA
Reserves en fondsen
- Continuïteitsreserve (5)
- Bestemmingsreserve (5)
- Bestemmingsfondsen (6)
63.221
57.870
164.527
1.326.819
2.748.588
1.902.546
3.043.457
4.075.407
4.946.003
4.264.113
5.231.621
1.071.436
18.457
1.279.453
2.369.347
Kortlopende schulden (7)
- Crediteuren
- Te betalen inzake projecten
- Lening van ICCO inzake USA (2)
- Overige schulden en overlopende passiva
122.030
1.497.662
275.074
Totaal
4.264.113
9.3 Resultaat - Staat van baten en lasten over 2016
Realisatie 2015
5.111.524
58.195
640.789
5.745.004
9.863
70.000
5.105.000
65.000
615.000
4.300.000
15.000
70.000
5.531.478
428.065
1.346.774
5.308.567
18.846
10.394
Totaal baten
11.635.375
10.170.000
12.644.123
Lasten
Besteed aan doelstellingen (14)
10.435.430
8.761.000
11.056.094
798.592
98.825
90.210
158.934
840.000
100.000
91.000
160.000
695.227
56.099
46.081
63.111
1.146.560
1.191.000
860.519
244.071
270.000
197.047
11.826.062
10.222.000
12.113.660
Resultaat
-190.687
-52.000
530.464
Resultaatverdeling: Toevoeging/
onttrekking aan
- bestemmingsfondsen
- bestemmingsreserves
- continuïteitsreserve
-210.369
-51.755
71.437
-52.000
254.710
-30.000
305.754
-190.687
-52.000
530.464
169.487
1.775.319
32.311
694.471
Werving baten (15)
- Kosten eigen fondsenwerving
- Kosten gezamenlijke acties
- Kosten acties derden
- Kosten verkrijging subsidies overheden
5.231.621
Totaal lasten
Is de buffer (continuïteitsreserve) van Tear voldoende?
“Elke organisatie heeft een buffer nodig om tijdelijk
tegenvallende inkomsten op te kunnen vangen. Volgens
de officiële richtlijn van de brancheorganisatie Goede
Begroting 2016
2.560.034
Zie pagina 89 en verder voor een toelichting op de balans.
Waarom staat er een relatief groot bedrag aan liquide middelen?
“In 2016 hebben we grote bedragen ontvangen die in 2017
planmatig worden uitgegeven. Deze gelden zijn gegeven
met een vaste bestemming en worden daaraan ook
uitgegeven.”
Realisatie 2016
1.000.000
70.212
1.489.822
Beheer en administratie (16)
Directie en Administratie
Toelichting van onze teamleider Bedrijfsvoering,
Mas Koster:
continuiteitsreserve
en dat is positief. Het
was financieel gezien
dus een positief jaar.
Als stichting is het
niet onze bedoeling
om overschotten te kweken, dus zodra het resultaat té
positief zou zijn, zou dat alsnog aan projecten worden
toegekend.”
Baten
Baten uit eigen fondsenwerving (8)
Baten uit gezamenlijke acties (9)
Baten uit acties van derden (10)
Subsidies van overheden (11)
Rentebaten (12)
Overige baten (13)
2.671.587
1.894.766
Hoe heeft Tear het financieel gedaan in 2016?
Mas Koster, teamleider Bedrijfsvoering: “Onder aan de
streep staat een tekort doordat er meer is uitgegeven
dan is binnengekomen. Op zich is dat geen probleem,
zolang dat gedaan is vanuit de bestemmingsfondsen
(overschotten) en bestemmingsreserves van eind 2015.
Dat is ook het geval zoals blijkt uit de regel mutatie
bestemmingsfondsen/reserves. Het uiteindelijke
resultaat is wat er toegevoegd wordt aan de
Doelen Nederland mag maximaal 150% van de jaarlijkse
organisatiekosten als buffer worden aangehouden. Wij
streven naar een buffer van € 1.000.000. Dat bedrag is de
uitkomst van een risicoanalyse. Teruggerekend is dat 39%
van de jaarlijkse kosten van onze werkorganisatie.”
Besteedt Tear de giften wel snel genoeg (bestemmingsfondsen)?
“Bestemmingsfondsen ontstaan door de fasering van geld
dat wel ontvangen is in het boekjaar, maar niet besteed
is in het boekjaar. Wij streven er voortdurend naar om
ontvangen gelden zo snel mogelijk aan de doelstellingen
uit te geven en geld zo kort mogelijk in fondsen aan te
houden.”
Hoofdstuk 9 - Financiën
88
89
9.4 Kasstroomoverzicht
Kasstroomoverzicht
Opgesteld volgens de directe methode.
2016
2015
5.144.973
1.028.720
5.754.673
117.003
-10.694.079
-1.336.700
-244.071
5.734.455
1.196.059
5.323.232
106.829
-10.199.483
-874.706
-197.047
-229.481
1.089.340
9.863
18.846
-219.618
1.108.186
Kasstromen uit operationele activiteiten
Ontvangen baten eigen fondsenwerving
Ontvangen baten gezamenlijke acties en acties derden
Ontvangen baten overheidssubsidies
Overige baten
Betalingen doelstelling
Betalingen kosten eigen organisatie
Betalingen beheer en admininstratie
Kasstroom uit bedrijfsoperatie
Ontvangen rente
Kasstroom uit operationele activiteiten
Kasstromen uit investeringsactiviteiten
Investeringen in materiële vaste activa
Desinvesteringen in materiële vaste activa
-75.252 -
-75.252
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-86.237
-86.237
Totale kasstroom
-294.870
1.021.949
Liquide middelen begin boekjaar
Liquide middelen einde boekjaar
3.043.457
2.748.588
2.021.509
3.043.457
Mutatie kasstroom
-294.870
1.021.949
9.5 Grondslagen voor waardering
en resultaatbepaling
Algemeen
De jaarrekening is opgesteld in
overeenstemming met de Richtlijn voor de
jaarverslaggeving 650 ‘Fondsenwervende
instellingen’. Alle bedragen zijn in euro’s.
Immateriële en materiële vast activa
De materiële vaste activa zijn
gewaardeerd op verkrijgingsprijzen
onder aftrek van daarop gebaseerde
lineaire afschrijvingen, berekend
met inachtneming van de geraamde
economische levensduur van de
desbetreffende activa. De geraamde
toegezegd. Bedragen, die voor
meerjarige doelstellingen beschikbaar
worden gesteld door derden, worden
geheel als bate verantwoord op
het moment van toekenning en
worden, voor zover nog niet besteed
in dat jaar, gereserveerd onder de
bestemmingsfondsen. Uitzondering
hierop is het project Hoorn van
Afrika, waarin de toegekende
overheidssubsidie van 3,75 miljoen over
3 jaar is verdeeld in de inkomsten.
De baten uit nalatenschappen worden
opgenomen in het boekjaar waarin
de omvang betrouwbaar kan worden
vastgesteld.
Lasten
Kosten worden bepaald met
inachtneming van de grondslagen van
waardering en toegerekend aan het jaar
waarop deze betrekking hebben.
Besteed aan doelstellingen
Bestedingen aan onze doelstellingen
worden verantwoord in het jaar
waarin de projecten door de directie
goedgekeurd zijn. De bestedingen
betreffen hoofdzakelijk de subsidies
aan projecten en programma’s die
we laten uitvoeren in Azië, Afrika en
Latijns-Amerika.
Werving baten (kosten
fondsenwerving)
De kosten van de fondsenwervende
activiteiten, die ten doel hebben
mensen te bewegen geld te geven voor
één of meer van de doelstellingen,
worden aangemerkt als kosten eigen
fondsenwerving. De kosten voor
campagnes, bewustwording en projecten
in Nederland betreffen ook kosten besteed
aan doelstelling. Regelmatig is sprake
van gemengde activiteiten: voorlichting
én fondsenwerving. In dergelijke gevallen
Participaties
De participatie in de ICCO coöperatie,
die later is omgezet in PerspActive, is
gewaardeerd op de kapitaalstortingen
die hebben plaatsgevonden. Een
impairment beoordeling heeft niet geleid
tot aanpassingen daarop.
Reserves en fondsen
De continuïteitsreserve dient als buffer
om de continuïteit te waarborgen in het
geval we ons geconfronteerd zien met
onvoorziene terugval van inkomsten of
stijging van uitgaven.
De bestemmingsreserve is bestemd voor
besteding aan projecten in de komende
jaren, die door de directie worden bepaald.
De bestemmingsfondsen betreffen
giften met een gerichte doelstelling
(“geoormerkte giften”) waarvoor de
directie nog projecten moet goedkeuren.
Overige activa en passiva
De overige activa en de overige
passiva worden opgenomen voor de
geamortiseerde kostprijs.
Baten
Baten worden in principe verantwoord
in het jaar waarin deze worden
De kosten van de eigen organisatie
(personeelskosten en overige
organisatiekosten) worden, voor
zover deze niet direct kunnen worden
toegerekend aan de activiteiten
fondsenwerving en bestedingen aan
de doelstelling, toegerekend op basis
van verdeelsleutels. Dit houdt in dat de
personeelskosten worden toegerekend op
basis van aan de activiteiten bestede tijd.
De toerekening van de indirecte kosten
vindt plaats naar rato van de uitkomsten
van de verdeling van de personeelskosten.
Deze worden voor 3 jaar vastgesteld in het
meerjarenbeleidsplan.
Voor de verdeling van de indirecte kosten:
zie de tabel ‘Specificatie en verdeling
kosten naar bestemming’ op pagina 96.
9.6 Toelichting op de balans per 31 december 2016
(1) Immateriële en materiële vaste activa
De vaste activa zijn in gebruik voor de bedrijfsvoering. De investering in 2016 bevat de aanschaf van nieuwe software van Ifunds,
gebaseerd op Microsoft Dynamics CRM. Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt:
Immateriële
vaste activa
(software)
Kantoor
apparatuur
Kantoorinventaris
Totaal
206.652
-143.431
228.546
-170.675
100.357
-100.357
535.555
-414.464
63.221
57.870
0
121.091
Investeringen
Afschrijvingen
75.252
-41.437
0
-16.200
Boekwaarde per einde boekjaar
97.036
41.670
0
138.706
281.904
228.546
100.357
328.903
-184.868
-186.875
-100.357
-190.196
97.036
41.670
0
138.706
Aanschafwaarden per begin boekjaar
Cumulatieve afschrijvingen per begin
boekjaar
economische levensduur is voor
kantoorapparatuur drie jaar en voor
kantoorinventaris en software vijf jaar.
wordt een verdeelsleutel gehanteerd op
basis van de geplande tijdsinvestering in
beide activiteiten.
Boekwaarde per begin boekjaar
Cumulatieve aanschafwaarde per
einde boekjaar
Cumulatieve afschrijvingen per einde
boekjaar
Boekwaarde per einde boekjaar
De materiële vaste activa zijn in gebruik voor de bedrijfsvoering.
75.252
-57.637
Hoofdstuk 9 - Financiën
90
91
(2) Participatie in de ICCO-coöperatie en PerspActive
In 2013 hebben we besloten te participeren in de ICCO-coöperatie. Om de continuïteitsreserve van de coöperatie te vormen
hebben we in voorgaande jaren € 132.216 gestort. In 2015 is daar nog een bijdrage bijgekomen voor deelname aan de
fondswervingsactiviteiten van de coöperatie in de Verenigde Staten. Deze toegezegde extra bijdrage was nog niet daadwerkelijk
betaald en stond eind 2015 op de balans onder de post ‘Lening van de ICCO-coöperatie’. In 2016 is de structuur gewijzigd en is een
nieuwe coöperatie opgericht onder de naam PerspActive. De participatie in de ICCO-coöperatie is terugbetaald door ICCO en de
activiteiten in de Verenigde Staten zijn overgedragen vanuit de ICCO coöperatie. De participatie in PerspActive bedraagt € 50.000.
Onder activa:
Participatie in de ICCO-cooperatie
Participatie in de ICCO-cooperatie USA variabel deel
Participatie in de ICCO-cooperatie USA vast deel
Participatie in PerspActive
Onder passiva:
Lening van ICCO inzake USA variabel deel
Per begin
boekjaar
Mutatie
-132.216
-29.811 -2.500 50.000 -114.527
29.811
132.216
29.811
2.500
164.527
-29.811
50.000
-
2016
2015
12.000
160.667
1.016.871
39.285
0
97.996
45.449
379.850
1.114.546
48.954
168.748
144.999
1.326.819
1.902.546
(4) Liquide middelen
De liquide middelen zijn vrij opneembaar, met uitzondering van de bankgarantie van € 18.650 voor de huur van het kantoorpand en
het fonds op naam van Sizanani. Voor een toelichting op Sizanani, zie de paragraaf Bestemmingsfondsen.
Spaar- en depositorekening
Banken
Kasgeld
Sizanani-banksaldo
Totaal Liquide Middelen
Per begin boekjaar
Mutatie
Per einde boekjaar
1.000.000
70.212
71.437
-51.755
1.071.436
18.457
1.070.212
19.682
1.089.894
Continuïteitsreserve
Bestemmingsreserve
50.000
De looptijd van de vorderingen is korter dan een jaar. De grootste post betreft toezeggingen vanuit het Ministerie van Buitenlandse
zaken (via de Dutch Relief Alliance) eind 2016, die nog niet geheel per bank zijn ontvangen.
Totaal vorderingen
(5) Verloop reserves
Per einde
boekjaar
(3) Vorderingen
Vorderingen inzake baten uit eigen fondsenwerving
Vorderingen inzake baten uit gezamenlijke en acties derden
Vorderingen op Ministerie van Buitenlandse Zaken
Vorderingen op Prisma inzake MFS
Vorderingen op Tearfund-zusterorganisaties buiten Nederland
Overige vorderingen en overlopende activa
Beleggingsbeleid
Wij beleggen niet in risicodragende producten. Tijdelijk overtollige liquiditeiten worden weggezet op een spaarrekening, naar
gelang de liquiditeitenplanning. Op ieder moment kan elk gewenst bedrag onttrokken worden aan de spaarrekening. Een deel van
de spaartegoeden is ondergebracht bij ABN AMRO, die door de brancheorganisatie Goede Doelen Nederland is geaccrediteerd en
een beleggingsbeleid hanteert, dat voldoet aan de criteria van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een
ander deel van de spaartegoeden is ondergebracht bij Triodos bank, die nog beter aansluit bij de duurzaamheidscriteria.
2016
2015
1.806.710
885.122
2.237
54.518
1.305.935
1.664.483
2.319
70.721
2.748.588
3.043.457
In 2016 is er aanspraak gemaakt op de bestemmingsreserve. Tear heeft in het kader van haar organisatieontwikkeling een traject
doorlopen met een extern adviesburo. De niet begrote kosten daarvan zijn ten laste van de bestemmingsreserve gebracht.Ook is de
reserve aangewend voor de kosten voor een nieuwe corporate campagne, die niet begroot was.
Continuïteitsreserve
Een continuïteitsreserve wordt gevormd voor de dekking van risico’s op korte termijn en om zeker te stellen dat we ook in de
toekomst aan onze verplichtingen kunnen voldoen. De Richtlijn voor Goede Doelen stelt een maximum voor de reserve van 1,5 maal
de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie. De kosten van de werkorganisatie wordt daarin als volgt gedefinieerd:
Grondslag voor de Continuiteitsreserve, conform tabel 14 van de
Toelichting bij de Staat van Baten en Lasten:
• Niet-doelstelling gerelateerde wervingskosten
• Organisatiekosten
Grondslag
Maximale reserve volgens de Richtlijn
Door Tear gewenste niveau o.b.v. risico analyse
Werkelijke continuiteitsreserve
271.043
2.322.911
2.593.955
150%
39%
3.890.932
1.000.000
1.071.436
Wij hebben het benodigde niveau vastgesteld op 1 miljoen euro, gebaseerd op een risicoanalyse, met een maximum van 1,2 miljoen
euro. De risicoanalyse betreft een inschatting van de lopende financiële verplichtingen voor een half jaar. Na de toevoeging van het
resultaat van het boekjaar bevindt de continuiteitsreserve zich nog binnen deze bandbreedte.
Bestemmingsreserve
Een bestemmingsreserve is een algemene reserve die niet nodig is voor de continuïteit, maar ter beschikking staat aan de
directie, bijvoorbeeld om belangrijke projecten te financieren die niet begroot zijn. In 2016 is er aanspraak gemaakt op de
bestemmingsreserve om kosten van het organisatieontwikkelingstraject te dekken en kosten van een nieuwe corporate campagne.
(6) Verloop Bestemmingsfondsen
Bestemmingsfondsen zijn beschikbare gelden die zijn ontvangen voor een specifiek doel en ook alleen daaraan mogen worden
besteed. In de benaming van de fondsen is aangegeven waarvoor het fonds bestemd is. In 2016 zijn geen herbestemmingsbesluiten
genomen door de directie. Sizanani is een stichting die projecten in Zuid-Afrika uitvoert en waarbij wij ondersteuning leveren als
backoffice en programmatische expertise.
Hoofdstuk 9 - Financiën
92
93
gebaseerd op Microsoft Dynamics CRM. Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt:
Per begin
boekjaar
555.414
861.280
24.590
48.539
Structurele Hulp
Humanitaire Hulp (noodhulp)
Micha Cursus
Sizanani
Inkomsten (*1)
Bestedingen (*2)
1.489.822
5.609.603
5.395.588
31.171
93.069
11.129.431
Per einde
boekjaar
724.843
474.482
24.376
55.751
-5.440.174
-5.782.385
-31.384
-85.856
-11.339.800
Mailings
Sponsorbijdragen
Losse Giften
Nalatenschappen
1.279.453
(*1) De inkomsten zijn na aftrek van een overhead inhouding
(*2) De bestedingen zijn inclusief de directe projectkosten
Lening van ICCO inzake USA
Overige schulden:
Vakantietoeslag inclusief sociale lasten
Vakantiedagen
Loonbelasting en premieheffing
Accountantskosten
Vooruitontvangen subsidie Ministerie van Buitenlandse Zaken
Diversen
Sub-totaal Overige Schulden
Totaal kortlopende schulden
2016
2015
122.030
169.487
1.497.662
1.775.319
-
32.311
56.883
33.947
81.269
8.561
63.750
30.664
60.425
28.274
84.342
13.915
500.000
7.514
275.074
694.471
1.894.766
2.671.587
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Tot en met 31 mei 2017 zijn wij een huurovereenkomst aangegaan voor de huisvesting van ons kantoor. De verplichting tot 31 mei bedraagt
26.250 euro. Ten behoeve van het afsluiten van de huurovereenkomst is een bankgarantie verstrekt voor een bedrag van € 18.650.
De liquide middelen staan voor het genoemde bedrag niet ter vrije beschikking aan de stichting. We hebben 1 leaseauto. De hieruit
voortvloeiende verplichting voor 2017 bedraagt € 4.949. Het kopieerapparaat wordt geleased voor € 1.430 per jaar tot 1 november 2019.
9.7 Toelichting op de staat van baten en lasten
(8) Baten uit eigen fondsenwerving
771.245
1.589.887
2.731.938
18.454
796.500
1.589.100 2.539.400 180.000 5.105.000
2015
1.051.240
1.508.653
2.603.280
368.305
5.531.478
(9) Baten uit gezamenlijke acties
Alle schulden zijn kortlopend en worden naar verwachting binnen een jaar afgewikkeld. De post ‘crediteuren’ betreft leveranciers in
Nederland. De post ‘te betalen inzake projecten’ betreft de toezeggingen aan partnerorganisaties in Afrika, Azië of Latijns-Amerika,
die in termijnen worden overgemaakt. De post van het Ministerie van Buitenlandse Zaken betreft het deel van het voorschot dat
bestemd is voor 2017 voor het project Hoorn van Afrika (BuZa Strategisch partnerschap ‘Protracted Crisis’).
Te betalen inzake projecten
Begroting 2016
5.111.524
(7) Kortlopende schulden
Crediteuren
2016
De vaste activa zijn in gebruik voor de bedrijfsvoering. De investering in 2016 bevat de aanschaf van nieuwe software van Ifunds,
Filippijnen
Midden-Oosten
Nepal
Vluchtelingen (Europa)
2016
-0
20.000
3.000
35.195
58.195
Begroting 2016
2015
25.000
84.034
249.826
69.205
65.000 428.065
Onder gezamenlijke acties worden de inkomsten verantwoord die ontvangen zijn voor noodhulp vanuit het Christelijk
Noodhulpcluster en van leden van de Integral Alliance (internationaal programmatisch samenwerkingsverband rond noodhulp).
In 2015 was Tear penvoerder bij de actie voor Nepal (waarvoor in 2016 nog een kleine donatie is ontvangen).
Prisma / EO Metterdaad
St. Happy Gift (Happietaria’s)
Tearfund Zwitserland
Tearfund Engeland
Tearfund Nieuw-Zeeland
Tearfund Ierland
St. Dorcas
SEL France
Food for the Hungry (USA)
Overig
2016
405.709
67.273
61.982
24.430
10.000
43.864
27.532
640.789
Begroting 2016
615.000
2015
655.736
82.727
90.000
432.734
46.202
20.000
3.799
5.984
9.592
1.346.774
In situaties waarin we beschikken over de benodigde lokale capaciteit kunnen andere organisaties hun fondsen door ons laten
besteden. Die inkomsten worden onder acties van derden verantwoord. In 2015 zijn veel fondsen (bijvoorbeeld van Tearfund
Engeland) voor Nepal via Tear gelopen.
Hoofdstuk 9 - Financiën
94
95
(11) Overheidssubsidies
(14) Besteed aan doelstellingen
In paragraaf 10.9 worden de bestedingen aan doelstellingen gespecificeerd.
MFS via ICCO / Prisma
ICCO Coöperatie/PerspActive
BuZa Strategisch partnerschap ‘Protracted Crisis’
Dutch Relief Alliance via Cordaid voor Irak-I
Dutch Relief Alliance via Cordaid voor Irak-II
Dutch Relief Alliance via Cordaid voor CAR-I
Dutch Relief Alliance via Cordaid voor CAR-II
Dutch Relief Alliance via Oxfam voor Nepal
Dutch Relief Alliance via Save The Children voor Nigeria-I
Dutch Relief Alliance via Save The Children voor Nigeria-II
Dutch Relief Alliance via Save The Children voor Zuid Soedan
Dutch Relief Alliance via ZOA voor Syrie-II
Dutch Relief Alliance via WorldVision voor Ethiopie-I
Dutch Relief Alliance via WorldVision voor Ethiopie-II Dutch Relief Alliance via CARE voor Somaliland
2016
Begroting 2016
80.829
1.250.000
78.375
719.401
2015
715.937
-0
1.250.000
597.939
610.252
552.744
398.495
583.200
989.487
844.885
998.598
5.745.004
De wervingskosten zijn conform begroting en vorig jaar. Het keurmerk instituut CBF hanteert een maximum van 25% ten opzichte
van de baten uit eigen fondswerving. Intern hanteren wij een strengere norm van maximaal 18%. In 2016 hebben we 15,6%
gerealiseerd. In 2015 was dit 12,6%. Dat is voornamelijk het gevolg van een andere verdeelsleutel die in het meerjarenbeleidsplan is
bepaald op basis van een nieuwe formulering van de doelstellingen (en daardoor doelbestedingen).
(16) Beheer en administratie
In paragraaf 10.9 wordt inzicht gegeven in de kostenstructuur en hoe kosten aan doelstellingen, werving en beheer & administratie
gerelateerd zijn. Wij hanteren intern een norm van maximaal 2,5% van de totale baten voor de kosten van beheer & administratie.
In 2016 hebben we 2,1% gerealiseerd. In 2015 was dit 1,6%.
9.8 Kerncijfers
346.929
436.500
(15) Werving baten
600.000
In de volgende tabel zijn onze kerncijfers opgenomen, inclusief een vergelijking met de begroting.
Batenstructuur Tear
4.300.000
Baten uit eigen fondsenwerving
Baten uit gezamenlijke acties
Baten uit acties derden
Overheidsubsidies
Overig
(12) Rentebaten
Dit betreft de opbrengst van de vermogensspaarrekening.
Rentebaten
Rentebaten t.g.v. projecten
Begroting 2016
2016
9.863
9.863
2015
18.846
-
15.000
- 15.000
Kostenstructuur Tear
Besteed aan doelstelling
Kosten werving baten
Kosten beheer en administratie
18.846
Ratio’s
(13) Overige baten
De verantwoorde bate in 2016 betreft een sponsorbijdrage van een bedrijf voor The Justice Conference 2016. Opbrengsten
uit concerten van onze ambassadeurs Trinity, Timzingt en Mensenkinderen, evenementen, trainingen en verkoop van de
Veertigdagenkalender worden onder de baten uit eigen fondswerving verantwoord.
Opbrengsten uit evenementen
Overige apparaatskostenvergoeding
Realisatie 2015
Realisatie
t.o.v.
begroting
Realisatie
t.o.v.
2015
5.111.524
58.195
640.789
5.745.004
79.863
44%
1%
6%
49%
1%
5.105.000
65.000
615.000
4.300.000
85.000
5.531.478
428.065
1.346.774
5.308.567
29.240
44%
1%
6%
49%
1%
100%
90%
104%
134%
94%
92%
14%
48%
108%
11.635.375
100%
10.170.000
12.644.123
100%
114%
92%
10.435.430
1.146.560
244.071
88%
10%
2%
8.761.000
1.191.000
270.000
11.056.094
860.519
197.047
88%
10%
2%
119%
96%
90%
94%
133%
124%
11.826.062
100%
10.222.000
12.113.660
100%
116%
98%
Realisatie
2016
90%
89%
Begroting
2016
86%
Realisatie
2015
87%
84%
Realisatie
2014
91%
80%
Norm
min. 85%
88%
15,6%
86%
16,5%
91%
12,6%
87%
14%
max. 18%
max. 2,5%
2,1%
2,7%
1,6%
2,4%
25,8
451.509
24,8
410.081
24,3
519.906
Begroting 2016
5.308.567
Wij zijn lid van de Dutch Relief Alliance (DRA), een consortium van ontwikkelingshulporganisaties in Nederland, dat met het
Ministerie van Buitenlandse Zaken overeenkomsten afsluit voor projecten in crisisgebieden. Per overeenkomst treedt één van de
leden op als penvoerder. Een deel van de inkomsten wordt aan ons toegekend.
Realisatie 2016 2016
Begroting 2016
70.000
2015
110.394
Besteed aan doelstelling t.o.v. baten (1)
Voortschrijdend gemiddelde
over drie jaar
Besteed aan doelstelling t.o.v. lasten (2)
Kosten eigen fondsenwerving t.o.v.
baten eigen fondsenwerving (3)
Kosten beheer en administratie
t.o.v. baten
Aantal fte’s gemiddeld
Inkomsten per fte
24,3
318.651
70.000
70.000
10.394
(1) Percentage is berekend door het totaal aan doelbestedingen te delen door het totaal aan baten.
(2) Percentage is berekend door het totaal aan doelbestedingen te delen door het totaal aan lasten.
(3) Percentage is berekend door de kosten eigen fondsenwerving te delen door de baten uit eigen fondsenwerving.
Hoofdstuk 9 - Financiën
96
97
Wat zeggen de kerncijfers?
Mas Koster, teamleider Bedrijfsvoering: “De
bestedingsratio in 2016 is hoger dan in 2015. Het
voortschrijdend gemiddelde bestedingsratio over drie jaar
geeft een goed beeld van ons beleid, waarbij ontvangen
fondsen zoveel en zo snel als mogelijk is worden besteed.
We hanteren intern een norm van minimaal 85% en heeft in
2014-2016 89% gerealiseerd. Daar zijn we trots op.
Op het gebied van kosten presteerden we in 2016 beter
dan we volgens onze interne normen maximaal toestaan.
Het percentage kosten eigen fondsenwerving bleef ruim
Thema’s
onder onze eigen Tear-norm (18%) en nog ruimer onder de
CBF-norm die voorschrijft dat maximaal 25% besteed mag
worden aan kosten eigen fondsenwerving. De stijging ten
opzichte van 2015 heeft vooral te maken met een gewijzigde
verdeelsleutel als gevolg van het herformuleren van de
doelstellingen in het meerjarenbeleidsplan. Daardoor zijn
minder kosten gealloceerd aan doelstellingen en meer
aan wervingskosten. De normen zijn vastgesteld door het
bestuur met als doel om zoveel mogelijk bestedingen aan
de doelstelling te garanderen. Voor de kosten voor beheer
& administratie hanteren we een interne norm van 2,5%. In
2016 is 2,1% gerealiseerd.”
137.500
68.000
143.000
-
Azië
287.757
86.505
2.114.991
-
348.500
Totaal projecten
2.489.253
Hoe staat het met de kostenbeheersing?
Mas Koster, teamleider Bedrijfsvoering: “De realisatie
van de publiciteitskosten is lager dan begroot doordat
ons jaarlijkse magazine niet is uitgebracht. In plaats
daarvan is de Goot500 met en door de EO uitgebracht. In
2016 heeft voor het eerst sinds jaren een salarisstijging
plaats gehad. Daardoor zijn de personeelskosten in
9.9 Specificatie en verdeling van de lasten
De lasten ten behoeve van onze doelstellingen bestaan uit directe doelbestedingen en indirecte doelbestedingen. Directe
doelbestedingen zijn bijvoorbeeld subsidies en bijdragen aan de projecten en programma’s in de landen waar wij werken. Een
voorbeeld van indirecte doelbestedingen zijn personeelskosten in Nederland van medewerkers die projecten en programma’s
begeleiden en de kwaliteit daarvan bewaken. De verdeling en toerekening van deze indirecte kosten zijn gebaseerd op de
hoeveelheid tijd die onze werknemers aan de doelstellingen besteden. Hiervoor wordt een vaste verdeelsleutel gehanteerd die eens
per drie jaar wordt herzien bij het opstellen van het nieuwe meerjarenbeleidsplan.
Doelstelling
1. Tear mobiliseert wereldwijd
lokale kerken in de strijd tegen
armoede en onrecht.
Basisvoorzieningen
Levensonderhoud
Humanitaire hulp
Overig
LatijnsAmerika
Werving baten
2. Tear verandert het leven van
mensen door structurele hulp of
tijdelijke humanitaire hulp
3. Tear vergroot de
betrokkenheid van mensen
en kerken op armoede
Subtotaal
Eigen
fondsenwerving
Gezamenlijke acties
Acties
derden
Europa/
Nederland
70.000
290.541
Afrika
450.054
592.900
4.440.096
5.483.050
Totaal 2016
Subtotaal
1.567.855
740.134
6.759.036
93.752
875.311
747.405
6.768.087
290.541
360.541
9.160.777
8.681.344
2016 hoger dan in 2015. Ook vervanging bij ziekte heeft
tot hogere personeelskosten geleid vergeleken 2015.
De kantoorkosten en algemene kosten zijn lager dan
begroot en lager dan in 2015 doordat er weinig ICT-kosten
gemaakt zijn voor het huidige systeem. De kosten voor
implementatie van het nieuwe systeem zijn onder de
investeringen opgenomen op de balans.”
Beheer en
administratie
Verkrijging
subsidies
overheden
Totaal 2015
Totaal
Directie,
administratie
Realisatie
2016
Begroting
2016
Realisatie
2015
Lasten t.b.v. Doelstelling
Subsidies en bijdragen
Publiciteit en communicatie
8.681.344
11.100
8.681.344
550.762
539.662
271.043
271.043
Lasten Organisatie
Personeelskosten
Huisvestingskosten
Kantoor- en algemene kosten
Afschrijving en rente
8.681.344
821.806
7.029.000
855.000
9.160.777
793.859
196.955
10.765
27.877
8.474
1.904.221
99.981
258.899
59.810
1.899.000
103.000
278.000
58.000
1.688.126
96.903
288.013
85.981
191.288
7.109
18.408
4.091
Totaal
-
272.667
14.653
37.942
8.431
8.902.240
530.145
28.474
73.732
16.384
344.793
994.100
50.235
130.083
28.906
430.262
23.359
60.487
13.441
80.164
4.481
11.602
2.578
10.435.430
798.592
98.825
1.188.397
73.239
4.075
10.551
2.345
De subsidies en bijdragen uit bovenstaande tabel zijn de goedgekeurde toekenningen (directe bestedingen) aan projecten en
programma’s. Deze worden in onderstaande tabel verbijzonderd naar thema. Onder ‘Europa/NL’ – thema ‘Humanitaire hulp’ valt
de vluchtelinghulp via Dorcas. Onder ‘Europa/NL’ – thema ‘Overig’ valt onder meer Inspired Individuals, Micha Cursus en andere
activiteiten in Nederland zoals Hoop van Noord en Tijd voor Actie.
129.500
7.067
18.300
4.066
90.210
713.165
38.981
100.940
22.430
158.934
1.146.560
244.071
11.826.062
10.222.000
12.113.660
9.10 Personeelskosten
De totale personeelskosten van 2016 waren nagenoeg op begroting, maar wel hoger dan vorig jaar door extra tijdelijk personeel voor
de noodhulpprojecten waarvoor ook extra inkomsten zijn gerealiseerd. Het aantal Fte’s bedroeg in 2016 gemiddeld 25,8 (2015: 24,3),
begroot was 24,3. De deskundigheidsbevordering was hoger dan begroot en hoger dan 2015 door het organisatieontwikkelingstraject
dat we aan het implementeren zijn. Deze kosten worden deels onttrokken aan de bestemmingsreserve.
Hoofdstuk 9 - Financiën
98
99
Realisatie
2016
Begroting
2016
Loonkosten
Sociale lasten
Pensioenpremies
1.371.779
219.117
86.195
1.370.000
234.000
93.000
Loonkosten personeel
1.677.091
1.697.000
Overige personeelskosten
Reiskosten woon/werk
Diverse personeelskosten
Deskundigheidsbevordering
57.670
29.035
69.767
58.000
23.000
38.000
Totaal overige personeelskosten
156.472
119.000
Verschil
t.o.v. begroot
Realisatie
2015
Verschil
t.o.v. 2015
De Raad van Toezicht heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het bezoldigingsbeleid wordt periodiek geactualiseerd. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid en de
vaststelling van de beloning worden onze eigen arbeidsvoorwaarden gebruikt.
1.190.850
205.493
94.606
-19.909
1.490.949
Realisatie
2012
186.142
54.888
62.942
23.113
37.472
140.943
15.529
Baten
• Baten uit eigen
fondsenwerving
• Baten uit gezamenlijke acties
• Baten uit acties van derden
• Subsidies van overheden
• Rentebaten
• Overige baten
4.173.419
Reiskosten Nederland
Reiskosten buiten Nederland
Totale personeelskosten
1.833.563
1.816.000
17.563
1.631.892
16.643
54.014
70.658
1.904.221
201.671
18.000
65.000
83.000
-12.342
18.343
37.891
56.234
14.423
1.899.000
5.220
1.688.126
216.094
9.11 Bezoldiging directie
Naam
Functie
Dienstverband
Aard
Uren (voltijds werkweek)
Parttime percentage
Periode
M.W. van der Graaf
Lid van de directie
Realisatie
2014
Realisatie
2015
Realisatie
2016
Begroting
2016
Begroting
2017
Raming
2018
4.756.486
4.848.790
5.531.478
5.111.524
5.105.000
5.227.000
5.490.000
1.553.099
735.825
14.582
61.654
259.264
903.510
1.711.579
20.453
5.995
428.065
1.346.774
5.308.567
18.846
10.394
58.195
640.789
5.745.004
9.863
70.000
65.000
615.000
4.300.000
15.000
70.000
65.000
550.000
3.400.000
15.000
65.000
615.000
3.175.000
15.000
-
286.591
566.721
2.058.469
29.329
92.690
Personeelskosten
Realisatie
2013
Som der baten
7.207.218
7.121.646
7.749.590
12.644.123
11.635.375
10.170.000
9.257.000
9.360.000
Lasten
Besteed aan doelstellingen
6.319.673
5.274.534
7.022.375
11.056.094
10.435.430
8.761.000
8.069.000
8.027.000
500.378
45.481
48.902
90.466
640.451
45.758
45.463
62.502
694.452
52.148
42.418
80.851
695.227
56.099
46.081
63.111
798.592
98.825
90.210
158.934
840.000
100.000
91.000
160.000
831.000
100.000
90.000
153.000
768.000
91.000
83.000
147.000
Werving baten
• Kosten eigen fondsenwerving
• Kosten gezamenlijke acties
• Kosten acties derden
• Kosten verkrijging subsidies
overheden
685.227
794.174
869.869
860.519
1.146.560
1.191.000
1.174.000
1.089.000
149.285
192.784
187.941
197.047
244.071
270.000
246.000
244.000
7.154.185
6.261.492
8.080.185
12.113.660
11.826.062
10.222.000
9.489.000
Beheer en administratie
• Directie en administratie
Som der lasten
9.360.000
onbepaald
40
100
geheel 2016
Bezoldiging (in euro’s)
Jaarinkomen:
Bruto salaris
Vakantiegeld
Eindejaarsuitkering
68.553
5.484
5.690
79.727
Sociale lasten (werkgeversdeel)
Pensioenlasten (werkgeversdeel)
11.223
4.091
15.314
Totaal overige lasten en vergoedingen
Totaal bezoldiging 2016
2.009
97.049
Totaal bezoldiging vorig jaar
94.616
Resultaat
53.033
860.154
-330.595
530.464
-190.687
-52.000
-232.000
Resultaat verdeling:
Mutatie bestemmingsfondsen
Mutatie bestemmingsreserve
Toevoeging/onttrekking aan
continuiteitsreserve
38.580
1.224.532
-549.219
14.453
-364.378
218.624
254.710
-30.000
305.754
53.033
860.154
-330.595
-210.369
-51.755
71.437
-52.000
-241.000
-35.000
44.000
-
-190.687
-52.000
-232.000
-
530.464
Toelichting bij de Meerjarenbegroting
Voor 2017 zijn de inkomsten voorzichtiger begroot met name op noodhulp en overheidscontracten. Bij de overheidssubsidies voor
2017 is rekening gehouden met het feit dat begin dat jaar het driejarig project Hoorn van Afrika beëindigd zal zijn. Inkomsten voor
noodhulp en als gevolg van overheidscontracten zijn conservatief begroot. Op de baten uit eigen fondswerving zonder noodhulp is
een groei van 4% begroot. Onder overige baten zijn de opbrengsten van een groot evenement begroot (2018).
De bestedingen en wervingskosten volgen de inkomsten pro rata, waarbij in 2016-2018 een andere verdeelsleutel is gehanteerd
dan daarvoor, gezien de wijziging in samenstelling van de doelstellingen. Dat verklaart de stijging van werving en beheerkosten. In
absolute euro’s stijgen de kosten van publiciteit en organisatie beperkt. Voor 2018 is voorzichtigheidshalve rekening gehouden met
lagere inkomsten uit institutionele bronnen. De baten uit eigen fondswerving stijgen met 4%.
ACCOUNTANTS
IN NON-PROFIT
ACCOUNTANTS
IN NON-PROFIT
Stichting Tear
Laan van Vollenhove 2941
3706 AK ZEIST
ACCOUNTANTS
IN NON-PROFIT
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT
Bijlage bij onze controleverklaring over de jaarrekening 2016 van Stichting Tear
Aan: het bestuur en Raad van Toezicht van Stichting Tear
Stichting Tear
Stichting Tear
In aanvulling
watden
isLaan
vermeld
in den
onze
controleverklaring hebben wij in deze bijlage onze verantwoordelijkheden voor
Alphen
aan
Rijn,
04-01-2016
Alphen
aan
Rijn,
Laan
van op
Vollenhove
2941
van Vollenhove
2941 04-01-2016
de controle
van
de
jaarrekening
nader
uiteengezet
en toegelicht wat een controle inhoudt.
3706
AK
ZEIST
Kenmerk:
Fake
tekst
3706
AK ZEIST
Kenmerk:
Fake tekst
Stichting Tear
Verklaring over de in het jaarverslag
opgenomen
2016
Alphen
aan den jaarrekening
Rijn,
Laan
van Vollenhove
2941 04-01-2016
3706
AK ZEIST
Kenmerk:
Fake
tekst
Ons oordeel
Wij hebben de jaarrekening 2016 van Stichting Tear te Zeist gecontroleerd.
CONTROLEVERKLARING
VAN DE
ONAFHANKELIJKE
Naar ons oordeel geeft de in dit jaarverslag opgenomen
jaarrekening een getrouw
beeld
van de grootte ACCOUNTANT
en de
Geachte
heer/mevouw,
samenstelling van het vermogen
van Stichting
Tear per 31 december 2016 en van het resultaat over 2016 in
overeenstemming met de in Nederland geldende RJ-Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen.
Aan: het bestuur en Raad van Toezicht van Stichting Tear
De jaarrekening bestaat uit:
Soluptat quo magnat faccae. Itatiatemped milles pa qui demporest etur? Sitiatem num iume
volorro illupie
ndant,
et eos dolorum
as int
la corro errunt.
Verklaring
over de
in hetes
jaarverslag
opgenomen
jaarrekening
2016
1.
de balans per 31 december 2016 met een balanstotaal van € 4.264.113;
2.
de staat van baten en lasten
voor
het boekjaar
op 31 december
2016
met een resultaat
van € -190.687
Ons
Usoordeel
dolendae
et eteindigend
incte solorectus
estium
fugiatque
pore nonsequ
atetur mos dipiste mporum
(tekort); en
Wij hebben de jaarrekening 2016 van Stichting Tear te Zeist gecontroleerd.
harchil
ipsam
exere
optaspelest
est,
il
inullitem
etur
aut
eum
evenit
quia
3.
de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en anderesin nos doluptatem ipsus
a eos
sumgeeft
re nos
pro verumet
rem quiajaarrekening
alissimet, cus
autbeeld
ame van
de nim
et etur en de
toelichtingen.
Naar
onssum
oordeel
deetinaspe
dit jaarverslag
opgenomen
een volut
getrouw
de grootte
samenstelling
van het
vermogen
Stichtingeum
Tearam
per
31 december
2016 en
van het
resultaat
over 2016 in
maximus, quiatur
magnim
quevan
modiciam
esedis
res re magnis
volecea
vendi
des doluptat
De basis voor ons oordeel
overeenstemming
met de in Nederland geldende RJ-Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen.
volorer
.
Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden
vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie ‘Onze verantwoordelijkheden voor de
De jaarrekening bestaat uit:
controle van de jaarrekening’. cipsunt mintiis invel erum re la sinietur, non rem re occulparumet ilignatur? Atus aditae laborest
1.quisdesibalans
per 31 december 2016
met eenoptatquam
balanstotaal si
vandoluptiatior
€ 4.264.113;am, cus, aut exeItatur rem auda
stionseque
Wij zijn onafhankelijk van Stichting
Teardoluptatur
zoals vereist molende
in de Verordening
inzake de Onafhankelijkheid
van accountants bij
2.
de staat van baten en lasten voor het boekjaar eindigend op 31 december 2016 met een resultaat van € -190.687
assurance-opdrachten (ViO) en andere
voor de opdracht
relevante
onafhankelijkheidsregels
in Nederland.
Verder hebben
que poribus
et etur cus
con rerchil
intorpore comnis
iuntiore experiatur
mo cum id magnit quo be(tekort); en
wij voldaan aan de Verordening ratus
Gedragsen Beroepsregels
Accountants
volupie
eni (VGBA).
odit
pos
et eaquat grondslagen
accat la sunti
cullupi
endipsa
nietur sequis
3.
de simint
toelichting
metndipsunt
een overzicht
vanasde
gehanteerde
voor
financiële
verslaggeving
en andere
toelichtingen.
ma
seque
expero
cusdae.
Ute
naturis
acea
nobis
aut
ipsus.
Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Wij hebben onze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT
ethische voorschriften en de
oordeelsvorming toegepast
in overeenstemming
met deVAN
Nederlandse
controlestandaarden,
Geachte
heer/mevouw,
CONTROLEVERKLARING
DE ONAFHANKELIJKE
ACCOUNTANT
onafhankelijkheidseisen.
Onze
doelstelling
is
om
een
redelijke
mate
van
zekerheid
te
verkrijgen
dat de jaarrekening
Geachte heer/mevouw,
Aan: het bestuur
en
Raad van
Toezicht
vanof
Stichting
Tear
vrij van materiële afwijkingen
als
gevolg
van
fouten
fraude
is.
Onze
controle
bestond
onder
andere
Soluptat quo magnat faccae. Itatiatemped milles pa qui demporest etur? Sitiatem numuit:
iume
-
-
-
De basisopgenomen
voor ons oordeel informatie
Verklaring over de in het jaarverslag
Evellore sum et andere
aute et maximinvel ium cuscimusciet ad miliqui accusapedit, simint am qui tenWij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden
derc
iliquat
enihillabo.
Ugiasped
quiassit
recum
qui
delendem
rerfero excea sam,voor de
vallen.
Onze
verantwoordelijkheden
grond
hiervan
zijn
beschreven
in deeum
sectie
‘Onze verantwoordelijkheden
Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat
het op
jaarverslag
andere
informatie,
die bestaat
uit: faccabo
controle
vanvollor
de jaarrekening’.
solorest
solorrovidenime pliam, vitatiur sollaborem. Aqueniae reic te oditat.
-
het bestuursverslag;
de overige gegevens.
Ma incitius dolupidem non nectatibus sitatur moluptint idemporro eum nonesto torent, eos ut
Wij zijn onafhankelijk van Stichting Tear zoals vereist in de Verordening inzake de Onafhankelijkheid van accountants bij
aperi antotat inulpa
sitenporecae
porere
volorem
alisqui onafhankelijkheidsregels
delent utectota nobisinseque
accumenis
assurance-opdrachten
(ViO)
andere voor
de opdracht
relevante
Nederland.
Verder hebben
etur
autatur
totation
cullam
et
volore
sint
as eos
doluptat.
voldaan
aan maximen
de
GedragsAccountants
Op grond van onderstaande wij
werkzaamheden
zijnVerordening
wij van
mening
dat en
deBeroepsregels
andere
informatie
met evellatemo
de(VGBA).
jaarrekening
verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van
onze kennis en ons begrip, verkregen
vanuit
anderszins,
overwogen of de voldoende
andere informatie
materiële
Wij vinden
dat de
de controle
door ons of
verkregen
controle-informatie
en geschikt
is als basis voor ons oordeel.
Udae. Ut ipictatur rem res est aut atur acerro et aut mo quod quis dolo initis pratque pre et que
afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in de Nederlandse Standaard 720. Deze
veruntdiepgang
que
evel magnimu
sciatiur,
corro molupit quis quidit aut ex et volorrorum
werkzaamheden hebben niet dezelfde
alsuteceribero
onze
bij
de jaarrekening.
Verklaring
overnis
de
in
hetcontrolewerkzaamheden
jaarverslag
opgenomen
andere
informatie
rem haritem cum quia quam di con re sus in pliquam voluptata delique nihilla boratur sunt quae.
Het bestuur is verantwoordelijk
voor
het opstellenenvan
decontroleverklaring
andere informatie,
waaronder
het bestuursverslag
in informatie, die bestaat uit:
Naast
de jaarrekening
onze
omvat
jaarverslag
andere
Elecest,
siminctota pa
corum
dolupta quisdaarbij,
il ipsam
quiahet
plation
porum
faceperatur
sinia numet.
overeenstemming met RJ-Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen.

het bestuursverslag;
Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening

de overige gegevens.
Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de stichting in staat is om haar werkzaamheden in
Het
bestuur
is verantwoordelijk
voor het
opstellen
vandede
andere informatie,
continuïteit voort te zetten. Op
grond
van genoemd
verslaggevingsstelsel
moet
het bestuur
jaarrekening
opmaken opwaaronder het bestuursverslag in
overeenstemming
RJ-Richtlijn
650 Fondsenwervende
basis van de continuïteitsveronderstelling,
tenzij met
het bestuur
het voornemen
heeft om deinstellingen.
stichting te liquide ren of de
activiteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en
omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de stichting haar activiteiten in continuïteit kan
voortzetten, toelichten in de jaarrekening.
0172 - 750 175
IBAN NL71 INGB 0667 8301 62
Postbus
2150
De Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor het uitoefenen
van
toezicht op het [email protected]
van financiële verslaggeving vanKvK 28112484
2400 CD
www.withaccountants.nl
de stichting.
Alphen aan den Rijn
@withaccountants
Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening
Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en
geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge
mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële
fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien
redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische
beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang
van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel.
Een meer gedetailleerde beschrijving van onze verantwoordelijkheden is opgenomen in de bijlage bij onze
controleverklaring.
Was getekend te Sliedrecht, 28 maart 2017.
WITh accountants B.V.
P. Alblas RA
verunt que
evel magnimu
corro molupit quis quidit aut ex et volorrorum
Verklaring
overnis
deuteceribero
in het jaarverslag
opgenomensciatiur,
andere informatie
Ma incitius dolupidem
non
nectatibus
moluptint
idemporro
eum
nonesto
torent,
eosover
ut de
Wij communiceren
metrem
hetharitem
bestuur
onder
over
desus
geplande
reikwijdte
timing
vanboratur
de controle
en
cum
quia andere
quam disitatur
con re
in pliquam
voluptata en
delique
nihilla
sunt quae.
Wij zijn onafhankelijk
van
Stichting Tear
zoals
vereist in dedaarbij,
Verordening
inzake
de Onafhankelijkheid
van
accountants
bij
Naast
deuit
jaarrekening
enpa
onze
controleverklaring
omvat
het
jaarverslag
andere
informatie,
dienumet.
bestaat
uit:
significante
bevindingen
die
onze
controle
naar
voren
zijn
gekomen,
waaronder
eventuele
significante
tekortkomingen
Elecest,
siminctota
corum
dolupta
quis
il
ipsam
quia
plation
porum
faceperatur
sinia
aperi antotat inulpa
sitenporecae
porere
volorem
alisqui onafhankelijkheidsregels
delent utectota nobisinseque
accumenis
assurance-opdrachten
(ViO)
andere voor
de opdracht
relevante
Nederland.
Verder hebben
in de interne beheersing.
het bestuursverslag;
etur
autatur
totation
cullam
et volore sint
as eos evellatemo
doluptat.
wij
voldaan
aan maximen
de Verordening
Gedragsen Beroepsregels
Accountants
(VGBA).

Verantwoordelijkheden van het bestuur voor de jaarrekening
Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie met de jaarrekening
Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met
verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van
de in Nederland geldende RJ-Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen. In dit kader is het bestuur verantwoordelijk
onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de controle of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële
voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te
bevat.
onzevan
werkzaamheden
hebben wij voldaan aan de vereisten in de Nederlandse Standaard 720. Deze
maken zonder afwijkingen van afwijkingen
materieel belang
alsMet
gevolg
fouten of fraude.
werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening.
Correspondentie
-
volorro
illupie
ndant,
es
et Stichting
eos dolorum
as int la corro errunt.
Aan: het bestuur en
Raad van
Toezicht
van
Tear
Verklaring
over
de
in het
jaarverslag
opgenomen
2016
Soluptat quo magnat
faccae.
Itatiatemped
millesjaarrekening
pa qui demporest
etur? Sitiatem num iume
het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg
volorro
illupie
ndant,
es
et
eos
dolorum
as
int
la
corro
errunt.
Ons
van foutenover
of fraude,
het
in et
reactie
opsolorectus
deze risico’s
bepalen
en pore
uitvoeren
vanatetur
controlewerkzaamheden
Verklaring
de
inoordeel
het
jaarverslag
opgenomen
jaarrekening
2016
Us
dolendae
et incte
estium
fugiatque
nonsequ
mos dipiste mporum en het
Wij hebben de jaarrekening 2016 van Stichting Tear te Zeist gecontroleerd.
verkrijgen van controle-informatie
voldoende
geschiktetur
is als
voor ons
Bij fraudeipsus
is het risico
harchil ipsam exeredie
optaspelest
est,en
il inullitem
aut basis
eum evenit
quiaoordeel.
sin nos doluptatem
dat
een
afwijking
van
materieel
belang
niet
ontdekt
wordt
groter
dan
bij
fouten.
Bij
fraude
kan
sprake
zijn
Ons
oordeel
a
eos
sum
sum
re
nos
et
aspe
pro
verumet
rem
quia
alissimet,
cus
volut
aut
ame
de
nim
et
etur
Naar
oordeel
geeft de inestium
dit jaarverslag
opgenomen
jaarrekening
eenatetur
getrouw mos
beeld dipiste
van de grootte
en devan
Us dolendae et
et ons
incte
solorectus
fugiatque
pore
nonsequ
mporum
samenspanning,
valsheid
in2016
geschrifte,
hetque
opzettelijk
nalaten
transacties
te en
leggen,
hetresultaat
opzettelijk
verkeerd
Wij
hebben de jaarrekening
Stichting
Tear
te Zeist
gecontroleerd.
samenstelling
van van
het
vermogen
van
Stichting
Tear
per
31 december
2016
van het
over 2016
in
maximus,
quiatur
magnim
modiciam
eum
am
esedis
res revast
magnis
volecea
vendi
des doluptat
harchil ipsam exere
optaspelest
est, il inullitem
etur aut eum
evenit quia sin nos doluptatem ipsus
overeenstemming
met de in Nederland
650 Fondsenwervende instellingen.
voorstellen van zaken
of .het doorbreken
van de geldende
interne RJ-Richtlijn
beheersing;
volorer
a eos
sum
sumvan
re nos
prointerne
verumet
rem quiajaarrekening
alissimet,
ame
de nim
etals
eturdoel
Naar
ons
oordeel
geeft
deetinaspe
dit de
jaarverslag
opgenomen
een
getrouw
van
de
en de
die
relevantcus
is volut
voor aut
debeeld
controle
metgrootte
het
verkrijgen
inzicht
in
beheersing
De jaarrekening bestaat uit:
samenstelling
van
het
vermogen
van
Stichting
Tear
per
31
december
2016
en
van
het
resultaat
over
2016
maximus, quiatur
magnim
que
eumzijn
am
re magnis
volecea
vendi
des
doluptat
controlewerkzaamheden
te selecteren
dierepassend
inesedis
de omstandigheden.
Deze
werkzaamheden
hebben niet in
cipsunt
mintiis
invelmodiciam
erum
la sinietur,
non
rem
re res
occulparumet
ilignatur?
Atus
aditae
laborest
overeenstemming
met
de
in
Nederland
geldende
RJ-Richtlijn
650
Fondsenwervende
instellingen.
1.
de
balans
per
31
december
2016
met
een
balanstotaal
van
€
4.264.113;
als
doel
om
een
oordeel
uit
te
spreken
over
de
effectiviteit
van
de
interne
beheersing
van
de
stichting;
quis si doluptatur molende stionseque optatquam si doluptiatior am, cus, aut exeItatur rem auda
volorer .
2.
staat van baten en lasten voor het boekjaar eindigend op 31 december 2016 met een resultaat van € -190.687
het evalueren van
de de
geschiktheid
grondslagen
financiële
verslaggeving
en hetquo
evalueren
van
que
poribus et eturvan
cusde
congebruikte
rerchil intorpore
comnisvoor
iuntiore
experiatur
mo cum id magnit
be(tekort); en
De
uit: volupie
dejaarrekening
redelijkheidbestaat
van
schattingen
door
het
bestuur
en
de
toelichtingen
die
daarover
in
de
jaarrekening
staan;
ratus
simint
ndipsunt
eni
odit
as
pos
et
eaquat
accat
la
sunti
cullupi
endipsa
nietur
sequis
3.
de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere
cipsunt
mintiis
invel
erum
la
sinietur,
non rem
re
occulparumet
ilignatur?
Atus aditae
laborest
het
vaststellen
dat
detoelichtingen.
door
hetrebestuur
gehanteerde
continuïteitsveronderstelling
aanvaardbaar
is. Tevens
het op
ma
seque
expero
cusdae.
Ute naturis
acea
nobis
aut ipsus.
1.basis
de
balans
per
31
december
2016
met
een
balanstotaal
van
€
4.264.113;
quis si
doluptatur
molende
stionseque optatquam
si er
doluptiatior
am, cus,
aut exeItatur rem
auda
van
de verkregen
controle-informatie
vaststellen of
gebeurtenissen
en omstandigheden
zijn waardoor
De
basis en
voorlasten
ons oordeel
2.gerede
de staat
vanzou
baten
vooret
het
eindigend
op 31ad
december
2016 met kan
een resultaat
van Als
€ -190.687
twijfel
kunnen
bestaan
of
deboekjaar
stichting
haar
activiteiten
in continuïteit
voortzetten.
Evellore
etrerchil
aute
maximinvel
ium
cuscimusciet
miliqui
accusapedit,
am qui quo
tenque poribus
etWij
etur
cussum
con
intorpore
comnis
iuntiore
experiatur
mo
cumsimint
id magnit
be- wij
hebben
onze
controle uitgevoerd
volgens
het Nederlands
recht,
waaronder ook
de Nederlandse
controlestandaarden
(tekort);
en
concluderen datvallen.
er een
onzekerheid
van materieel
belang
bestaat,
zijn
wij faccabo
verplicht
om excea
aandacht
in de
onze
derc
iliquat
enihillabo. Ugiasped
quiassit
recum
delendem
rerfero
sam,voor
Onze
verantwoordelijkheden
op grond
zijn qui
beschreven
deeum
sectie
‘Onze verantwoordelijkheden
ratus
volupie
ndipsunt
eni odit
pos
ethiervan
eaquat
accat
la in
sunti
cullupi
endipsa nietur sequis
3.controleverklaring
de simint
toelichting
een
overzicht
vanasde
gehanteerde
grondslagen
financiële
en andere
controle
van
de jaarrekening’.
temet
vestigen
op
de relevante
gerelateerde
toelichtingen
invoor
dereic
jaarrekening.
Als de toelichtingen
solorest
vollor
solorrovidenime
pliam,
vitatiur sollaborem.
Aqueniae
te oditat. verslaggeving
ma toelichtingen.
seque zijn,
expero
Ute verklaring
naturis
acea
nobis
aut
ipsus.
inadequaat
moeten
wij dolupidem
onze
aanpassen.
Onze
conclusies
zijn gebaseerd
op detorent,
controle-informatie
Ma cusdae.
incitius
non nectatibus
sitatur
moluptint
idemporro
eum nonesto
eos ut
Wij zijn onafhankelijk van Stichting Tear zoals vereist in de Verordening inzake de Onafhankelijkheid van accountants bij
die verkregen is tot
de datum
onze
controleverklaring.
Toekomstige
gebeurtenissen
ofinseque
omstandigheden
kunnen
aperi
antotat van
inulpa
siten
porecae
porere
volorem
alisqui onafhankelijkheidsregels
delent
utectota nobis
accumenis
assurance-opdrachten
(ViO)
andere voor
de opdracht
relevante
Nederland.
Verder hebben
De
basis
voor
ons
oordeel
er
echter
toe
leiden
dat
een
stichting
haar
continuïteit
niet langer
kan
etur
autatur
maximen
totation
cullam
et volore
sint
as
eoshandhaven;
evellatemo
doluptat.simint am qui tenwij
voldaan
de Verordening
Gedragsen Beroepsregels
Accountants
(VGBA).
Evellore
sum
et
aute
etaanmaximinvel
ium
cuscimusciet
ad
miliqui
accusapedit,
Wij
onzevan
controle
uitgevoerdstructuur
volgens het
Nederlands
recht,
waaronder
de Nederlandse
controlestandaarden
hethebben
evalueren
de presentatie,
en inhoud
van de
jaarrekening
enook
de daarin
opgenomen
toelichtingen;
derc Onze
iliquat
enihillabo.
Ugiasped
quiassit
recum
delendem
rerfero
excea sam,voor de
vallen.
verantwoordelijkheden
hiervan
zijn qui
beschreven
in de
sectiefaccabo
‘Onze
verantwoordelijkheden
Wij vinden dat
de door op
ons grond
verkregen
controle-informatie
voldoende
en eum
geschikt
is als basis
voor
ons oordeel.
het evalueren of de
jaarrekening
beeld
van
de onderliggende
transacties
en gebeurtenissen.
Udae.
Ut ipictatureen
remgetrouw
res est aut
aturgeeft
acerro
et aut
mo quod quis dolo
initis pratque
pre et que
controle
vanvollor
de jaarrekening’.
solorest
solorrovidenime pliam, vitatiur sollaborem. Aqueniae reic te oditat.
de overige gegevens.
Wij vinden dat de Op
door
ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie met de jaarrekening
Udae. Ut ipictatur rem res est aut atur acerro et aut mo quod quis dolo initis pratque pre et que
verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van
verunt que
uteceribero
magnimu
sciatiur,
corro
quidit
ex informatie
et volorrorum
onze
kennis
en onsevel
begrip,
verkregen vanuit
de controle
of molupit
anderszins, quis
overwogen
of deaut
andere
materiële
Verklaring
overnis
de
in het
jaarverslag
opgenomen
andere
informatie
afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in de Nederlandse Standaard 720. Deze
rem haritem cum
quia quam di con re sus in pliquam voluptata delique nihilla boratur sunt quae.
werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening.
Naast
de jaarrekening
onze
controleverklaring
omvat
jaarverslag
andere
informatie,
dienumet.
bestaat uit:
Elecest,
siminctotaenpa
corum
dolupta quisdaarbij,
il ipsam
quiahet
plation
porum
faceperatur
sinia
Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag in


overeenstemming met RJ-Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen.
het bestuursverslag;
de overige gegevens.
Correspondentie
NL71 INGBmet
0667 8301
62
- 750 175
Op grond van onderstaande werkzaamheden
zijn wij van 0172
mening
dat de andere IBAN
informatie
de jaarrekening
Postbus 2150
KvK 28112484
[email protected]
verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van
2400 CD
www.withaccountants.nl
onze kennis en ons begrip, verkregen
vanuit
de Rijn
controle of @withaccountants
anderszins, overwogen of de andere informatie materiële
Alphen
aan den
afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in de Nederlandse Standaard 720. Deze
werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening.
Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag in
overeenstemming met RJ-Richtlijn 650 Fondsenwervende instellingen.
Correspondentie
Postbus 2150
2400 CD
Alphen aan den Rijn
0172 - 750 175
[email protected]
www.withaccountants.nl
@withaccountants
IBAN NL71 INGB 0667 8301 62
KvK 28112484
Bijlage
102
103
Onze samenwerkingsrelaties in 2016
Samenwerking
Toegevoegde waarde
Aard relatie
Risico
Integral Alliance
Netwerk-, financieringsen bestedingsfunctie
inzake humanitaire
hulp;(beleidsontwikkeling,
programmasamenwerking)
Lid van
Gecalculeerde risico’s; financiële
relatie: contributie maar ook
variabele inkomsten
In onderstaande tabel ziet u met welke organisaties we samenwerken, wat de toegevoegde waarde is, de aard van de relatie en de
eventuele risico’s daarvan.
Internationale netwerken
Samenwerking
Toegevoegde waarde
Aard relatie
Risico
Prisma/ Co-Prisma
Netwerkfunctie voor christelijke
organisaties; vertegenwoordigende
functie in Partos en EO-Metterdaad;
bezinningsfunctie rond identiteit
Lid van
Gecalculeerde risico’s (o.b.v.
beleids- en jaarplan en
overeenkomsten); financiële
relatie: contributie maar ook
variabele inkomsten vanuit
EO-Metterdaad
Micah Network
Netwerkfunctie met organisaties uit
westerse landen en Afrika, Azië en
Latijns-Amerika; bezinningsfunctie
rond thema’s; afstemmingsfunctie
rond planning- en rapportageinstrumenten
Lid van
Geen risico’s; financiële relatie:
contributie
MissieNederland
Solidariteitsfunctieidentiteit,
informatiedeling
Deelnemer
Geen risico’s; financiële relatie:
contributie
We Will Speak Out Coalition
Lid van
Geen risico’s; financiële en
programmatische relatie
Micha Nederland
Bewustwordingsfunctie
Mede-initiator,
deelnemer
Gecalculeerde risico’s (o.b.v.
beleids- en jaarplan); financiële
relatie: contributie en bijdragen
Bewustwordings- en
campagnenetwerk van kerken, lokale
en internationale NGO’s om seksueel
geweld tegen te gaan
EO-Metterdaad
Financieringsfunctie (inkomsten
derden); mediafunctie
Werkt samen met
Gecalculeerde risico’s (o.b.v.
meerjarencontract); financiële
relatie: variabele inkomsten
Happy Gift
Financieringsfunctie (inkomsten
derden); verbindingsfunctie met
studenten
Werkt samen met
Gecalculeerde risico’s (o.b.v.
meerjarencontract); financiële
relatie: variabele inkomsten
Sizanani
Verbindingsfunctie met kerken
Werkt samen met
Gecalculeerde risico’s; aard en
inhoud samenwerking vastgelegd
in overeenkomst
Impact Netwerk
Verbindingsfunctie met jonge
professionals; financieringsfunctie
gericht op Inspired Individuals
Werkt samen met
Geen risico’s; financiële
relatie: bijdrage. Vastgelegd in
meerjarenovereenkomst
Soul Survivor
Verbindingsfunctie met
jongeren d.m.v. Soul Action;
financieringsfunctie (fondswerving)
Werkt samen met;
mede-initiator Soul
Action en verwante
concepten
Gecalculeerde risico’s; aard en
inhoud samenwerking vastgelegd
in een Cooperation Agreement
sinds 2014
Strategische samenwerking
op terrein van programma- en
partnerbeleid, capaciteitsopbouw,
noodhulp, campagnes en
financiering
Werkt intensief samen
met; op programma’s,
programme funding,
advocacy en
sponsoring
Geen risico’s; op onderdelen
samenwerking vastgelegd
Nationale netwerken
Goede Doelen Nederland
Belangenbehartiging; zelfregulering;
dienstverlening
Lid van
Geen risico’s; financiële relatie:
contributie
PerspActive
Strategische samenwerking
in programmabeleid,
capaciteitsopbouw en financiering
Lid van
Gecalculeerd risico o.b.v.
vastgelegde afspraken en
statuten; financiële relatie:
investering en bijdrage in de
kosten.
BuZa strategisch partnerschap
chronische crises ‘Hoorn van
Afrika’
Strategische samenwerking
in programmabeleid,
capaciteitsopbouw en financiering
Werkt samen met
Gecalculeerd risico;
financieel-programmatische
relatie
BuZa – Dutch Relief Alliance
Samenwerking in noodhulpbeleid
en financiering
Werkt samen met
Gecalculeerd risico;
financieel-programmatische
relatie
Christelijk Noodhulpcluster
Strategische samenwerking
voor programmabeleid,
capaciteitsopbouw en financiering
Werkt samen met
Gecalculeerde risico’s
(o.b.v. samenwerkingsovereenkomst); financiële
relatie: beperkt, bijdragen
aan communicatie rond
noodhulpacties
Nationale partners
Internationale partners
Tearfund Engeland
Europese netwerken
EU-Cord
Financierings-, kennis- en
lobbyfunctie
Lid van
Gecalculeerde risico’s; financiële
relatie: contributie
t 030 69 69 600
[email protected]
www.tear.nl