De financiële functie en de toenemende complexiteit in de economie

L A N C E R I N G W H I T E PA P E R
De financiële functie en de toenemende
complexiteit in de economie: uitdagingen
en bijdragen
Er komt steeds meer op het bordje van de financiële professional. Dat geldt
niet alleen voor de CFO, maar ook voor de controllers op alle niveaus in de
organisatie. Om die nieuwe taken juist te begrijpen, kan de financiële functie
niet langer worden benaderd vanuit de klassieke leer van de administratieve
organisatie en de interne controle, maar juist vanuit de moderne theorie van
de onderneming. Vanuit deze visie is het white paper ‘De financiële functie
en de toenemende complexiteit in de economie: uitdagingen en bijdragen’
ontwikkeld, geschreven door Prof. Dr. J. Strikwerda CMC in opdracht van
ConQuaestor, DPA Finance en Fagro.
De maatschappij en ook de economie zijn sterk aan
door ConQuaestor, DPA Finance en Fagro. Het
het veranderen. Steeds meer vraagstukken en
eerste doel van het white paper is dat ondernemers,
onderwerpen moeten door de financiële functie
bestuurders, lijnmanagers, toezichthouders een beter
worden aangevat. Het gaat dan niet alleen om
begrip ontwikkelen over welke nieuwe eisen gesteld
risicomanagement, maar ook om de implementatie
moeten en kunnen worden aan de financiële functie in
van nieuwe businessmodellen, nieuwe methoden voor
relatie tot de opgaven waar zij voor staan. Het tweede
het implementeren van strategie en voor innovatie.
doel is dat beoefenaren van de financiële functie, op
Omdat professor Strikwerda een boeiende kijk heeft
verschillende niveaus, geïnformeerd worden hoe zij
op de ontwikkelingen binnen de financiële functie
zich kunnen prepareren op een professionele invulling
vanuit het perspectief van de onderneming van de 21e
van nieuwe rollen en taken en welke valkuilen zij
eeuw, werd hij gevraagd zijn visie te schrijven als een
moeten vermijden.
white paper, dat in boekvorm wordt gepresenteerd
1
bestaande denkbeelden noemt hij IBM. Binnen deze
Kernboodschap white paper ‘de
financiële functie en de toenemende
complexiteit in de economie:
uitdagingen en bijdragen’:
organisatie zijn immateriële activa veel belangrijker dan
materiële activa. “Je ziet dat organisaties die wél durven
innoveren in de financiële functie ook sociaal innoveren
en meer succes hebben. IBM durft buiten de gebaande
paden van structuren te treden.” Strikwerda geeft aan
dat de Verenigde Staten verder zijn dan Europa. “In de
• Het gaat niet meer om cost of finance, de financiële functie wordt een materieel deel van de kapitaalsbasis van de onderneming;
•
De financiële functie wordt complexer
overeenkomstig de toenemende complexiteit in
de economie en finance professionals moeten dit in betrouwbare en hanteerbare systemen kunnen vertalen;
•
Innovatie van businessmodellen, ontwikkelen als digital disruptive innovations (Salim Ismail, 2014), vraagt dat de financiële functie zorgt voor systemen en processen, zodat de onderneming
agility en stabiliteit kan combineren (Alberts, 2011);
Verenigde Staten werken veel bedrijven met een balance
score card, waardoor ze meer investeren in immateriële
activa dan in materiële activa. Die bedrijven doen het
beter dan degene die de nadruk leggen op investeringen
in materiële activa. Immateriële activa vraagt wel om
het gepland exploiteren van kennissynergieën. Van
een CEO vraagt dat het vermogen tot abstract denken
om binnen bestaande instituties tot oplossingen
en nieuwe concepten te komen. Ook vraagt dit het
nodige van de financiële functie, die onder andere
door het multidimensionale karakter van rapportages,
complexiteit moet absorberen zodat het voor
medewerkers eenvoudig blijft.”
Zes bruggen
• Er ontwikkelt zich binnen de financiële professie
een specialisering op de hoofdlijn van conformance
versus performance (IFAC, 2013), waarbij binnen de laatste weer allerlei deelspecialisaties zich zullen ontwikkelen;
Het white paper beschrijft welke zes bruggen de
financiële functie de komende jaren heeft te slaan om
de onderneming van de Derde Industriële Revolutie
mogelijk te maken in een institutionele omgeving
die nog normen hanteert uit de Tweede Industriële
• De finance professional wordt geen partner of business, maar is een intrinsiek onderdeel van de business;
•
Revolutie. Strikwerda: “Er zijn voldoende nieuwe
concepten en businessmodellen. Het probleem is echter
dat deze ontwikkelingen te langzaam doordringen.
Dat komt omdat veel financials zich laten leiden door
Om de risico’s die ondernemingen lopen met
betrekking tot de inhuur van in toenemende mate
gespecialiseerde finance professionals te
mitigeren, is een flexibele arbeidsmarkt voor finance professionals noodzakelijk.
compliance en risk management. Regulators, oftewel
toezichthouders, werken veelal nog met opvattingen
van de vorige eeuw. Dat vormt een bron voor risico’s
en conflicten anno nu.” Volgens Strikwerda moet het
conflict tussen ondernemerschap en (verouderde)
institutionele eisen worden overbrugd. De financiële
Het belang van immateriële activa
functie heeft daarom een aantal tegenstellingen te
In het white paper wordt uitgelegd dat de moderne
overbruggen; in het white paper ‘zes bruggen’ genoemd.
financiële functie het meest vruchtbaar begrepen en
“Het begint met bewustwording om te komen tot
georganiseerd kan worden vanuit de nieuwe theorie
succesvolle innovaties.”
van de onderneming. In het bijzonder geldt dat het
veranderende karakter van de activa, van overwegend
materieel naar overwegend immaterieel, een veel
groter beroep doet op de functie van business control.
“Hoewel in de economische theorie al langer de
waarde van immateriële activa – waaronder kennis
en informatie – wordt erkend, houden de meeste
bedrijven vast een balans met materiële activa
om te bepalen hoe hun organisatie ervoor staat”,
zegt Prof. Dr. Hans Strikwerda. Als voorbeeld van
een organisatie die zich wel los durft te maken van
2
De competenties van de finance professional
De nieuwe focus van de financiële
functie: Zes bruggen
Wat betekenen nu de geschetste ontwikkelingen
in de economie en in organisaties voor de finance
professional als persoon? “De functie van de business
controller wordt versterkt en vergroot”, licht Strikwerda
toe. “Dat vraagt een ander type mens. Een financial
• Brug 1: Institutionele eisen en wat de business vraagt
Het primaat ligt bij (niet-financiële management informatie die toekomstgericht is (leading parameters). Verantwoordingsinformatie is niet
meer toereikend als managementinformatie.
Het kunnen bepalen wat toekomstgerichte niet financiële managementinformatie is, vergt een
diepgaand begrip van de business.
die veel meer bezig is met sociale innovatie binnen
de financiële functie. Daarvoor is ondernemerschap
nodig.” Volgens Strikwerda schieten opleidingen hierin
nu vaak nog te kort. “Terwijl er bijvoorbeeld goede
Harvard-cases bekend zijn. Het duurt echter te lang
voordat deze gecodificeerd worden in de lesboeken.
Ook dat heeft te maken met conservatisme, waardoor
er te langzaam en te weinig word geïnnoveerd.
Financials laten zich te vaak leiden door compliance
• Brug 2: De bril van de aandeelhouder en de bril
van het businessmodel
Het gegeven van immateriële activa betekent dat
in toenemende mate waarde wordt gecreëerd in processen en projecten die dwars op de structuur
van divisies of werkmaatschappijen staan. In plaats
van vast te houden aan de oude rapportagestruc tuur, moet er ruimte zijn om nieuwe (disruptieve) of verschillende businessmodellen door te rekenen, te simuleren en te faciliteren.
en risk management. Maar daarin zit niet de groei van
de economie. Feitelijk gaat het erom: wat vraagt de
economie van de financiële functie?”
• Brug 3: Tight control versus loose control
Transacties moeten foutloos en volledig, real-time
worden vastgelegd, op basis van een rigoureuze
semantische datastandaardisatie. Zodra deze
vastliggen, kunnen deze door meerdere
functionarissen voor hun eigen verantwoordelijk heid en doel worden gebruikt en geïnterpreteerd. De integriteit van de database blijft daarbij intact.
Praat mee!
Met het white paper willen ConQuaestor, DPA Finance,
Fagro en professor Strikwerda vooral een discussie op
• Brug 4: Wat we denken dat gedrag bepaalt en
wat werkelijk gedrag bepaalt
Volgens het Interactive Perspective Model is gedrag de resultante van omgevingsfactoren en persoonskenmerken. Die omgevingsfactoren zijn
voor een gedeelte de verantwoordelijkheid van
de CFO: toegang tot informatie, het systeem van reportable dimensions c.q. de budgetstructuur, het resource allocatieproces, de formulering van doelstellingen, grondslagen voor bonussen e.d.
gang brengen. Hoe zien financials deze ontwikkelingen?
Hoe ervaren ze het in de praktijk? Strikwerda: “Soms
is wat maatschappelijk geroezemoes nodig om een
beweging in gang te zetten op gebied van sociale
innovatie. Waarom zou de financiële functie hierin niet
het voortouw nemen?”
Heeft u interesse in het white paper ‘De financiële
functie en de toenemende complexiteit in de economie:
uitdagingen en bijdragen’ of wilt u meepraten over dit
onderwerp? Neem dan contact op met de ConQuaestorvestiging bij u in de buurt.
• Brug 5: Narcistisch gedrag versus obsessief gedrag
De CFO heeft een eigen creativiteit nodig als consequentie van het veranderend gedrag van de onderneming.
ConQuaestor Interim
Professionals
Hoofdweg 70, Rotterdam
T +31 (0)10 403 16 80
[email protected]
www.conquaestor.nl
• Brug 6: Abstract-conceptueel versus concreet
De financiële functie moet meer zijn dan een conventie: een op wetenschap gebaseerd innovatief en innoverend systeem als onderdeel van de moderne onderneming.
Improving your performance
3
Fotografie: NFP Photography
Kijk op www.conquaestor.nl voor alle contactgegevens.