Gender- en seksuele diversiteit

Gender- en seksuele diversiteit
Rondje van de tafel
We gebruiken allemaal voornaamwoorden
(hij/zij/zijn/haar/hem...) wanneer we naar iemand
verwijzen. Vaak denken we daar zelfs niet bij na. Op
basis van iemands kledij, kapsel, naam of stem
veronderstellen we meteen welke genderidentiteit die
persoon heeft en gebruiken we de voornaamwoorden
die daar -volgens ons- bij horen.
Mensen met een non-binaire genderidentiteit moeten
zich daar bij neerleggen en voelen zich verplicht te
‘kiezen’ voor mannelijke of vrouwelijke
voornaamwoorden, wat vaak erg oncomfortabel is.
Veel mensen met een non-binaire genderidentiteit
verkiezen de voornaamwoorden ‘die/hun’ in het
Nederlands. Hiermee wordt aangegeven dat de
genderidentiteit van iemand niet gekend, of nonbinair is.
Kennismaking
•
•
•
•
Naam
Aanspreking/voornaamwoorden
Functie
Verwachtingen
Kliq vzw
Het vormings- en expertisecentrum over
seksuele oriëntatie en genderdiversiteit.
www.kliqvzw.be
[email protected]
De organisatie biedt informatie, vorming en begeleiding aan
diverse maatschappelijk actoren rondom verschillende
thema’s.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Basis over genderdiversiteit en seksuele oriëntatie
Op de werkvloer
Welzijnswerk
Trans* in de sport
Geweld en discriminatie
Ouderen
Lokaal beleid
Opvoedingsondersteuning
Asiel
Of op jouw maat
Bob de hamster
Heteronorm en genderstereotypen
A film by Jacob Frey & Harry Fast.
Even opwarmen…
Heteronorm en genderstereotypen
Kies 1 persoon uit waarvan jij denkt dat die persoon
hetero is, denk ook goed na waarom je die persoon
kiest.
Let wel, we baseren ons bij deze fotoronde op
uiterlijke kenmerken. M.a.w. we gaan af op onze
eerste indruk, iets wat we dagdagelijks bewust en/of
onbewust doen als we nieuwe mensen ontmoeten.
Dé hetero?!
Ouder
Stoer
Snor
Make up
Lang/kort haar
Ambitieus/maatpak
Sensueel
Cultuur
gespierd
Even opwarmen…
Heteronorm en genderstereotypen
Er wordt (algemeen) verwacht van een meisje/jongen dat
hij/zij…
Zorgend is
Stoer is
huilt
Initiatief neemt
Veel praat
Voorzichtig is
Zelfzeker is
Grappig is
De leiding neemt
Stil is
Emotioneel is
Dominant is
Competitief is
Intelligent is
Lief is
Behulpzaam is
Netjes is
Ambitieus is
Even opwarmen…
Heteronorm en genderstereotypen
Er wordt (algemeen) verwacht van een meisje/jongen dat
hij/zij…
Grappig is
Initiatief neemt
Zorgend is
huilt
Competitief is
Stoer is
Stil is
Voorzichtig is
Zelfzeker is
Ambitieus is
Behulpzaam is
Lief is
Dominant is
Veel praat
De leiding neemt
Emotioneel is
Intelligent is
Netjes is
Even opwarmen…
Heteronorm en genderstereotypen
Realistischer beeld van de werkelijkheid!
Stil is
Voorzichtig is
huilt
Zorgend is
Stoer is
Veel praat
Initiatief neemt
Grappig is
De leiding neemt
Emotioneel is
Dominant is
Intelligent is
Lief is
Netjes is
Ambitieus is
Behulpzaam is
Competitief is
Maar vanwaar komt dit dan?
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame uit 1960.
Maar vanwaar komt dit dan?
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame uit 1960.
Maar vanwaar komt dit dan?
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame 2017
Maar vanwaar komt dit dan?
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame 2017
Maar vanwaar komt dit dan?
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame 2017
Maar vanwaar komt dit dan?
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame 2017
Maar vanwaar komt dit dan?
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame 2017
Maar vanwaar komt dit dan?
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame 2017
Maar vanwaar komt dit dan?
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame 2017
Maar vanwaar komt dit dan?
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame 2017
Maar vanwaar komt dit dan?
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame 2017
Zo kan het ook.
Heteronorm en genderstereotypen
Reclame 2017
Welke invloed heeft dit?
Heteronorm en genderstereotypen
Mental rotation test
Welke invloed heeft dit?
Heteronorm en genderstereotypen
Mental rotation test
Bron: Angelica Moè, 2008
geen gendergerelateerde info
‘mannen beter dan
vrouwen,
waarschijnlijk om
genetische redenen’
‘vrouwen beter dan
mannen,
waarschijnlijk om
genetische redenen’
resultaten zoals
gewoonlijk
resultaten zoals
gewoonlijk
resultaten m en v even
goed…
Gendernormen
Geslacht en gender
Wat zou er veranderen als je een ander geslacht had?
Gendernormen
Geslacht en gender
Geslacht
Gender
Verwijst naar de biologische
verschillen
Verwijst naar cultureel,
sociaal en psychologische
bepaalde verschillen op basis
van geslacht.
Bv.: chromosomen,
lichaamsbouw en hormonen.
Bv.: partnerkeuze, kledij,
sociale rol, studiekeuze,…
Gendernormen
Geslacht en gender
Regels gebaseerd op geslacht
•
•
•
Sociaal bepaald
Cultureel bepaald
Tijdsgebonden
Gendernormen
Ik heb plannen om een huis te bouwen…
Wie zal er het meeste werk hebben, het meeste
gebeld worden? En waarom?
Gendernormen
Genderbinair denken is de basis van een
holebi- en transnegatieve houding.
Zich ‘anders’ voelen dan de ‘norm’
risicogroep: welzijn, discriminatie, geweld,
gezondheid,…
Sociale ongelijkheid
Privilege walk
http://www.standaard.be/cnt/dmf20170301_
02756820
Seksuele identiteit
Enkele begrippen
geslacht
genderidentiteit
Seksuele oriëntatie
genderexpressie
geloof
culturele achtergrond
…
Seksuele identiteit
Biologisch geslacht of sekse of lichamelijkheid
Norm: jongen of meisje
Maar ook: intersekse of inter*
≠ geboortegeslacht (= geslacht toegekend bij
geboorte)
Seksuele identiteit
Genderidentiteit
= Zich (meer) man en/of vrouw, mannelijk en/of
vrouwelijk, non binair voelen
Norm: je voelt je volgens je biologisch geslacht /
Maar ook: transgender of trans* of
genderqueer
Identiteit
Geslacht
Seksuele identiteit
Genderexpressie en genderrol
= Hoe mannelijk/vrouwelijk iemand zich
gedraagt, uitdrukt naar de buitenwereld.
Seksuele identiteit
Transgender als parapluterm
Transgender
travestiet
genderbender
Transgender(ist)
transseksueel
voelt zich goed
bij het geboortegeslacht, maar
kleedt en
gedraagt zich af
en toe als het
andere geslacht.
genderqueer
“derde gender”, leven
tussen de mannen- en
vrouwenrol in
geboortegeslacht en
genderidentiteit zijn
volledig tegenstrijdig,
maken de sprong naar
het andere geslacht
(medische hulp)
androgyn
zeer gevarieerde groep
van mensen die zowel
typisch mannelijke als
vrouwelijke elementen
in hun persoonlijkheid
integreren.
Seksuele identiteit
Prevalentie trans* personen
130 000
mensen identificeren zich meer
met het andere geslacht of voelen zich ergens tussen
man en vrouw in of anders.
60% van de bevolking vindt het belangrijk bij een
ontmoeting te weten of iemand man of vrouw is.
1/3 van de bevolking vindt dat er ‘iets mis is met
mensen die zich geen man of vrouw voelen’. Opvallend
is dat mannen en 75-plussers negatiever staan
tegenover transpersonen.
4/5 transpersonen ervaart transfoob geweld, één op vijf
doet aangifte. Eén op de drie krijgt te maken met
seksueel geweld.
38,7% van de transpersonen heeft één of meerdere
zelfmoordpogingen ondernomen.
1/3 transpersonen voelt zich gesteund door collega’s of
medestudenten.
1/10 zou een vriendschap verbreken als een vriend of
vriendin zijn of haar geslacht zou willen laten
aanpassen.
Bronnen: Sexpert
Seksuele identiteit
Seksuele oriëntatie
Norm: hetero / Maar ook: holebi, aseksueel,
onduidelijk, queer, panseksueel,…
Identiteit
Sam
Romantische aantrekking
Gender expressie
Geslacht
Seksuele aantrekking
Seksuele identiteit
Bronnen: Sexpert
6,9%
van de bevolking kunnen we holebi-
georiënteerd noemen (op basis van zelbenoeming,
seksuele fantasieën, seksueel verlangen of seksueel
gedrag). 36,3 procent van de mannen in deze groep
heeft wel seks met mannen, maar benoemt zich niet als
holebi. Bij vrouwen is dit 18,2 procent.
9,5% van de vrouwen heeft seksuele fantasieën over
zowel vrouwen als mannen.
9,1% van de vrouwen heeft minstens één keer seks
gehad met iemand van hetzelfde geslacht.
2,7% van de mannen heeft seksuele fantasieën over
zowel vrouwen als mannen.
8,6% van de mannen heeft minstens één keer seks
gehad met iemand van hetzelfde geslacht.
93% van de bevolking noemt zichzelf exclusief
heteroseksueel.
2% van de bevolking noemt zichzelf biseksueel.
1% van de bevolking noemt zichzelf exclusief
homoseksueel/lesbisch.
Definitie en invulling van seksuele oriëntatie is
heel erg cultureel bepaald en tijdsgebonden!
Naar aanleiding van de Internationale Dag tegen Holebifobie en
Transfobie van 2016 voerde het onderzoeksbureau iVOX in
opdracht van Unia tussen 6 en 9 mei 2016 een onlineonderzoek
uit bij 1.000 Belgen. Hierbij geeft 40% van de respondenten aan
zich niet 100% hetero te voelen.
Prevalentie holebi’s
Zijn jullie nog mee?
Stereotiep denken?
Zijn jullie nog mee?
Stereotiep denken?
Raadsel
Een vader en zijn zoon raken betrokken bij een zwaar auto-ongeval. De vader is op slag dood,
maar zijn zoon wordt zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht.
Daar aangekomen houdt de chirurg halt en roept: “Stop, ik kan deze jongen niet opereren, want
dit is mijn zoon!”
Hoe kan dit?
Juridisch kader
ILGA-Europe
Openstelling huwelijk
Antidiscriminatiewet
Adoptie
Wet betreffende transseksualiteit
Genderwet
Automatisch meemoederschap
Nieuwe transgenderwet
Vragen?
LGBTQIA+?
Quiz!
LGBTQIA+!
1
Waarom worden homo’s geassocieerd met de kleur roze?
A. Omdat deze kleur vrouwelijk is.
B. Omdat homo’s veel roze kleren dragen.
C. Omdat holebi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog een roze
driehoek moesten dragen.
Quiz!
LGBTQIA+!
2
Wat is transgender?
A. Parapluterm voor alle vormen van gendervariantie.
B. Iemand die een geslachtsoperatie ondergaat.
C. Iemand die zich perfect thuis voelt in z’n lichaam.
Quiz!
LGBTQIA+!
3
Wanneer beseffen de meeste holebi’s dat ze homo, lesbisch of
bi zijn?
A. Voor de leeftijd van 10 jaar.
B. Rond 12 jaar.
C. Vanaf 16 jaar.
Quiz!
LGBTQIA+!
4
Wat is queer?
A. Komt van ‘gay’ en betekent: homo.
B. Komt van ‘questioning’ en betekent: iemand die zich niet in een
hokje wil laten duwen.
C. Komt van ‘queen’ en betekent: man die zich als een koningin
gedraagt.
Quiz!
LGBTQIA+!
5
Wat betekent gender?
A. Je biologisch geslacht.
B. De sociale, culturele en psychische invulling van je geslacht.
C. Je niet in hokjes laten plaatsen.
Quiz!
LGBTQIA+!
6
Wat is er op 17 mei?
A. Wereldaidsdag.
B. Internationale dag van de tolerantie.
C. Internationale dag tegen holebi- en transfobie.
Quiz!
LGBTQIA+!
7
Wat is inter*?
A. Het bij personen gelijktijdig aanwezig zijn van geslachtkenmerken
van beide seksen, intern en/of extern.
B. Erotische verlangens tussen mensen met verschillende etnische
achtergronden.
C. Een relatie tussen meer dan 2 personen.
Quiz!
LGBTQIA+!
8
Wat is het internationale symbool van de holebi- en
transgemeenschap?
A. De roze driehoek.
B. De regenboogvlag.
C. Het rode lintje.
Quiz!
LGBTQIA+!
9
De meeste mannen die aan travestie doen (mannen die zich
soms als vrouw kleden) zijn?
A. Homo
B. Hetero
C. Biseksueel
Quiz!
LGBTQIA+!
10
Welke waren de eerste vijf landen in de wereld waar koppels
van hetzelfde geslacht konden trouwen?
A. Nederland, België, Canada, Spanje en Zuid-Afrika.
B. België, Nederland, Noorwegen, Israël en Polen.
C. België, Frankrijk, Spanje, Italië en Duitsland.
Waar kan je terecht?
wegwijzer
“The welcome”
Om af te sluiten.
The United Nations Free & Equal
campaign presents the first-ever
Bollywood music video for gay rights,
featuring Bollywood actress and UN
Equality Champion Celina Jaitly. Share if
you believe everyone should be
welcomed into their family's hearts,
regardless of their sexual orientation.
Lozano Lafertin
Vormingsverantwoordelijke KliQ vzw
E: [email protected]
M: +32 (0)473 13 04 29
Kammerstraat 22, B 9000 Gent
www.kliqvzw.be