EXAMEN GESCHIEDENIS

NR:
NAAM:
KLAS: 6 WW8, 6 WW6a, 6 WW6b, 6 LWI, 6 LMT, 6 GWI, 6 MWI
(omcirkel)
Naam leraar: J. Vankeersbilck
Datum: 10 juni 2013
RESULTAAT:
VRIJE
ASO.SCHOOL
/ 70
BEURT 1: 8.25 u. – 10.05 u.
PROEFWERK GESCHIEDENIS
OPEN BOEK – Alle hulpmiddelen zijn toegelaten:
(Historia 6, cursus, notities, historische atlas, enz.) + 1 BIJLAGE (syntheseschema)
In te vullen op deze bladen!
…/ 8
I. Oral History: het dagelijks leven na 1945 [0 min.]
Via het onderzoek (deel schriftelijk verslag Oral History) naar de wijzigingen in het dagelijks
leven na 1945 heb je al je eerste punten verdiend.
II. Synthese-oefening Ontvoogding en beheersing (ca. 1800-ca. 2000) [0 min.]
…/7
Deze oefening heb je gemaakt tijdens de laatste lessen van dit semester. Dus ook al
verdiend…
…/ 15
III. België en politiek
1. Politieke partijen – In het kader van de opvoeding tot burgerzin stonden we geruime
tijd stil bij de Vlaamse politieke partijen. We leerden de partijen o.m. kennen via de
partijprogramma’s en de klassikale debatten (simulatie politiek debat). Via deze
debatten heb je ook al punten van het proefwerk verdiend. (5 p.) [0 min.]
2. Staatsstructuur – Sinds 1970 evolueerde België naar een (ingewikkelde) federale
staat met gemeenschappen en gewesten. Hieronder vind je tien casussen uit de
actualiteit die te maken hebben met onze juridische spitstechnologie. Duid telkens aan
onder welke instantie volgende materies vallen en leg goed uit waarom je dit
aangeeft. Wees volledig: zeg bv. niet dat een bepaald probleem een gewestmaterie is,
maar zeg bv. ook wélk gewest bevoegd is. (10 p.) [15 min.]
1) Einde 2011 kreeg België een nieuwe regering, na de langste regeringsvorming
ooit. Een pijnpunt was de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde (BHV).
Naderhand werd die splitsing goedgekeurd als onderdeel van de zogenaamde
‘6de staatshervorming’. Wie moest over de splitsing van ‘BHV’ beslissen?
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 1 van 17
2) Het 'Institut Saint Joseph' in Luik biedt zowel immersieonderwijs als
traditioneel onderwijs aan. Immersieonderwijs betekent dat een aantal vakken
in het Nederlands gegeven worden door Vlaamse of Waalse tweetalige leraars.
Welke instelling is hiervoor verantwoordelijk?
3) Recent nog ontstond er ophef rond ‘Sharia4Belgium’, de organisatie die achter
de rellen in de Brusselse agglomeratie zat nadat een vrouw slaags geraakte met
de politie omdat ze zich niet wilde laten identificeren. Er werd openlijk
gesproken over een verbod op ‘Sharia4Belgium’. Welk bestuursniveau kan
over zo’n verbod beslissen?
4) Uplace (van Club Brugge-voorzitter Bart Verhaeghe) kreeg een
milieuvergunning voor de bouw van een nieuw groot winkelcomplex in
Machelen (Vlaams-Brabant). Veel burgemeesters uit de buurt waren
ontevreden over die beslissing: zij zien een groot winkelcentrum niet zitten
omdat het voor nog méér verkeersellende zou zorgen. De tegenstanders
kondigden meteen ook aan dat ze naar de Raad van State stappen om de
milieuvergunning te laten vernietigen… Van welk bestuursniveau heeft Uplace
de bewuste milieuvergunning gekregen?
5) Enige tijd terug kreeg de VRT er een derde TV-kanaal bij om een volwaardig
kinder- en jeugdaanbod uit te zenden én ruimte te hebben voor Sporza en
Canvas. Wie was bevoegd om deze maatregel te nemen?
6) Door de financieel ongunstige situatie moeten onze overheden allemaal
besparen. Zo werd ook beslist dat bepaalde buslijnen geschrapt of afgebouwd
zullen worden. Voor Tielt betekent dit concreet dat de belbus tussen
Schuiferskapelle en Tielt voor de helft minder rijdt. Welke instelling heeft dit
beslist?
7) Stel… na het bloedige optreden van het Syrische leger tegen de oppositie
beslist de federale regering een handelsverbod met Syrië in te voeren. De
Waalse Gewestregering verleent vervolgens toch een vergunning aan
wapenproducent FN bij Luik om een grote bestelling machinegeweren uit te
voeren naar Syrië. Vlaamse bedrijven voelen zich benadeeld en reageren: ze
vinden dat het gelijkheidsbeginsel geschonden is. Hoe loopt dit verder af?
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 2 van 17
8) Recent nog was staaldraadproducent Bekaert niet uit het nieuws weg te
denken. Vooral de vestigingen in Aalter en Ingelmunster werden getroffen.
Oorspronkelijk dreigden in Aalter totaal 609 mensen hun job te verliezen, maar
na onderhandelingen tussen directie en vakbonden zullen nu nog 236
werknemers in Aalter werkloos worden. Anderen kunnen blijven of mogen op
brugpensioen vanaf 52 jaar. Dat vervroegd brugpensioen moest wel door de
bevoegde minister goedgekeurd worden. Welk bestuursniveau kan beslissen
over brugpensioen?
9) De jaarfactuur voor elektriciteit van een gemiddeld gezin kan tegen 2030
stijgen van 590 euro naar 840 euro. Dat is plus 40 procent. Voor grote
bedrijven zou bijna een verdubbeling dreigen. Dat staat in een rapport dat het
adviesbureau Boston Consulting. Het rapport gaat uit van een scenario waarin
het huidige elektriciteitsbeleid wordt voortgezet. Dat betekent onder meer dat
kerncentrales geleidelijk dicht gaan, dat er windenergieparken op zee komen
en dat nieuwe gasgestookte centrales gebouwd worden. Tot welk
bestuursniveau behoort deze materie?
10) Bij gerichte acties op autowegen worden meerdere snelheidscontroles na
elkaar opgesteld, om zo de pakkans te verhogen. Nu denken de automobilisten
dat ze het na één snelheidscamera wel gehad hebben. In de toekomst zullen er
op dezelfde weg verschillende controleposten na elkaar geplaatst worden.
Bijvoorbeeld eerst een mobiele camera, dan trajectcontrole en verderop een
tweede mobiele camera. De controles bewijzen hun nut: het aantal ongevallen
op de autowegen zijn flink teruggedrongen, dit geldt ook voor het aantal
dodelijke slachtoffers. Tot wiens bevoegdheid behoort deze materie?
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 3 van 17
IV. Actua: Syrië [20 min.]
..../10
Sinds enkele jaren kijken we met zijn allen naar het Midden-Oosten. In een regio met een
reputatie van bommenleggers, islamisten en brute dictators, haalden honderdduizenden
Tunesiërs, Egyptenaren, Libiërs, enz. de wereldpers omdat ze democratische rechten eisen.
Maar het meest recente en tegelijk het meest in het oog springende conflict is de
burgeroorlog in Syrië tussen de regering Assad en de rebellen.
Schrijf hieronder in een korte, maar krachtige tekst (max. 15 regels) welk standpunt jij
inneemt tegenover het conflict in Syrië: moet de EU de rebellen tegen president Assad
bewapenen of moet het dit juist niet doen? Laat je daarbij o.a. leiden door de
onderstaande actuele informatie: de visies van oud-Belgisch premier en huidig
fractieleider van de liberalen in het Europees Parlement Guy Verhofstadt, de Turkse
premier Erdogan en de Iraanse geestelijke leider ayatollah Khamenei + de vier cartoons
i.v.m. Syrië.
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 4 van 17
Oud-premier Guy Verhofstadt, voor het Europees Parlement op 28/05/2013:
Groot-Brittannië en Frankrijk moeten gefeliciteerd worden om opnieuw de leiding te nemen
bij de inspanningen om de burgerbevolking in Syrië te helpen, zoals ze eerder in Libië deden.
Met een dodentol die volgens de Verenigde Naties al tot boven de 94.000 is opgelopen, is het
schaamtelijk dat de EU nog altijd niet de moed heeft om gezamenlijke beslissende actie te
ondernemen. Dit gaat om het bevoorraden van het Vrije Syrische Leger met de middelen om
de burgerbevolking te verdedigen tegen de brutale slachtingen van het regime-Assad. De
oppositiebeweging krijgt mogelijk eindelijk de wapens om zich te verdedigen als het
vredesproces mislukt. Hoe langer we toestaan dat de Syrische oppositie voor haar
verdediging op zichzelf aangewezen blijft of enkel steun ontvangt van Qatar en andere
Arabische landen, hoe minder invloed we zullen kunnen uitoefenen op de uitkomst en hoe
groter het risico wordt dat ze zich tot extremisten zullen wenden. De gevolgen voor het
Midden-Oosten zouden vernietigend zijn en onze eigen veiligheid zou gecompromitteerd
worden. Het is betreurenswaardig dat er geen meer eensgezinde positie over het
wapenembargo gevonden werd. Uiteindelijk heeft de EU de verantwoordelijkheid
doorgeschoven naar de lidstaten.
De Turkse premier Recep Tayyip Erdogan tijdens een congres van zijn Partij voor
Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AK Parti), 01/10/2012:
Rusland, China en Iran: denk alstublieft na over jullie huidige houding. De geschiedenis zal
hen die zich aan de kant van wrede regimes à la Bashar al-Assad scharen, niet vergeven.
Rusland, een traditionele bondgenoot van Damascus, blokkeerde net als China tot op heden
iedere resolutie die de deur voor dwingende maatregelen jegens het Syrische regime bij de
VN-Veiligheidsraad open zou zetten. Als permanente leden beschikken beide landen immers
over vetorecht. Iran is dan weer de belangrijkste regionale partner van Damascus en wordt
door het Westen en Arabische landen ervan beschuldigd militaire steun aan het regime van
Assad te leveren. Turkije kiest duidelijk de kant van de Syrische rebellen en eiste het vertrek
van Assad. Het land onthaalt ongeveer 91.000 Syrische vluchtelingen op haar grondgebied,
aldus Erdogan.
Iraanse geestelijke leider ayatollah Ali Khamenei, in the Jeruzalem Post, 27/01/2013:
Attack on Syria is an attack on Iran! Syria has a very basic and key role in the region for
promoting firm policies of resistance ... For this reason an attack on Syria would be
considered as an attack on Iran and Iran's allies, If Assad falls, Iran and Iraq are next in line!
Iran accuses Western powers and regional states of supporting and arming the Syrian rebels,
while the rebels accuse Iran of sending fighters from its Islamic Revolutionary Guard Corps
to help Assad crush the uprising.
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 5 van 17
Cartoon 1
Cartoon 2
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 6 van 17
Cartoon 3
Cartoon 4
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 7 van 17
… / 10
V. Israël-Palestijnen [15 min.]
De relatie Israël-Palestijnen zorgt voor één van de meest explosieve regio’s in de wereld.
De crisismomenten volgen elkaar in sneltreinvaart op. Het spreekt voor zich dat de media ons
daar bijna dagelijks over berichten. Maar achter de vele ‘kleine’ gebeurtenissen (korte
termijn) schuilen steeds dieperliggende problemen (middellange of lange termijn), waar de
media nauwelijks aandacht aan besteden. Cartoonisten slagen er daarentegen vaak wél in om
de wortels van de vele conflicten bloot te leggen door middel van een ‘simpel’ beeld. Veel
cartoonisten beschikken immers over een groot analysevermogen en een kritische
ingesteldheid. Hierna volgen vier cartoons die betrekking hebben op deze relatie. Welke
(dieperliggende) problematiek (van middellange of lange termijn) wordt in elke cartoon in
beeld gebracht? Probeer telkens in maximaal vijf regels elke kwestie kort toe te lichten en
uit te leggen welke situatie door de cartoonist bekritiseerd wordt.
Cartoon 1
Cartoon 2
Cartoon 3
Cartoon 4
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 8 van 17
Cartoon 1
Cartoon 2
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 9 van 17
Cartoon 3
Cartoon 4
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 10 van 17
… / 10
VI. Wereldvisies/Noord-Zuid [15 min.]
Wereldvisies zijn interessante oefeningen om de wereld proberen te begrijpen in zijn
historische en actuele betekenis. Ze zijn contextueel gebonden en niet waardenvrij. Want het
gaat telkens om interpretaties van feiten en gebeurtenissen. Daarom staan die ook vaak
(diametraal) tegenover elkaar. Toch kunnen ze ons een dieper inzicht schenken in de
herkomst, de betekenis en de historische draagwijdte van huidige conflicten.
We passen de wereldvisies nu toe op het West-Afrikaanse land Mali. Hieronder vind je
gegevens over de casus. In je handboek (C26) vind je de wereldvisies, in je historische atlas
vind je aanvullend kaartmateriaal en andere gegevens.
Vraag is: in welke zin kunnen de wereldvisies toegepast worden op deze casus?
Op 21 maart 2012 kwam het tot ongeregeldheden bij het gebouw van de staatsomroep,
militairen aldaar eisten betere bewapening om zich te verweren tegen de Toearegs.
Dit resulteerde de dag daarop in een staatsgreep door een groep die zich het
Nationaal Comité voor het Herstel van de Democratie en de Republiek (CNRDR Comité National pour la Restauration de la Démocratie et la République) noemt en
onder leiding zou staan van kolonel Amadou Sanogo. Op 22 maart zetten militairen de
president af waarbij een onduidelijk aantal doden en gewonden is gevallen. De
Wereldbank, de Afrikaanse Ontwikkelingsbank en de Europese Commissie schortten
hun economische steun op. ECOWAS ging over tot het sluiten van de grenzen en
bevriezen van de rekeningen van Mali's Centrale Bank. Door deze druk en
internationale bemiddeling nam Amadou Toumani Touré officieel afstand van het
presidentschap en gingen de opstandige militairen akkoord met het instellen van een
interim-regering die nieuwe verkiezingen moet gaan organiseren. Deze interimregering wordt geleid door de voormalige parlementsvoorzitter Diouncounda Traoré,
die op het moment van de coup in buurland Burkina Faso zat. Hij treedt tijdelijk op
als president. Cheick Modibo Diarra is aangesteld als interim minister-president. De
staatsgreep speelde rebellerende Toearegs in het noorden van Mali in de kaart. Zij
konden door het ontstane machtsvacuüm hun opmars nog verder voortzetten. Op 30
maart veroverden ze Gao en Kidal, en op 1 april Timboektoe. Op 6 april riepen ze de
"onafhankelijke republiek Azawad" uit. Intussen hadden islamistische krijgers van
Ansar Dine onder leiding van Iyad Ag Ghali de sharia van kracht verklaard, waarna
de meeste christenen Timboektoe ontvluchtten. Op 26 mei 2012 sloten nationalistische
Toearegs (MNLA) en islamisten in Gao een akkoord tot de oprichting van een
"islamitische republiek Azawad". Op 27 juni 2012 braken echter weer onderlinge
gevechten uit tussen Ansar Dine en MNLA. De rebellen in het noorden breidden hun
machtspositie uit en veroverden op 10 januari 2013 de centrale stad Konna, op 600
kilometer van Bamako. Hierop riep de regering van Mali Franse hulp in. Het Franse
leger dat bases heeft in Mali voerde vanaf vrijdag 11 januari 2013 luchtaanvallen uit
op de rebellen. Parijs stuurde extra troepen om de hoofdstad Bamako te beschermen.
Frankrijk hoopte daarmee te voorkomen dat Mali een brandhaard voor terroristen zou
worden. De VN Veiligheidsraad verklaarde zich unaniem achter de interventie van
Frankrijk in Mali. Op 26 januari 2013 viel de stad Gao in Franse handen. Mali is een
van de armste landen in de wereld. Economische activiteiten vinden voornamelijk
plaats in het zuidwesten, waar de grote rivieren zoals de Niger en de Sénégal lopen.
Mali is in hoge mate afhankelijk van ontwikkelingshulp. In 1997 implementeerde de
regering succesvol een programma dat was aanbevolen door het IMF. Dit programma
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 11 van 17
helpt de economie te groeien en te diversifiëren en helpt ook om buitenlandse
investeringen aan te trekken. Toerisme is nog schaars, maar wordt gestimuleerd.
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 12 van 17
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 13 van 17
VII. Algemene synthese [25 min.]
…/10
Als bijlage bij dit proefwerk vind je op A3-formaat
een algemeen syntheseschema waarin de
belangrijkste ontwikkelingen sinds 1945 op
wereldschaal samengebracht worden. Een aantal
ontwikkelingen kwamen in het eerste semester aan
bod, andere in het tweede. Het schema is identiek
aan dat achteraan in het handboek, met dit verschil dat de verschillende interacties
(verbanden) tussen de historische fenomenen sinds 1945 op het schema in bijlage genummerd
zijn. Hieronder vind je 25 teksten die uitleg geven bij één van die interacties (verbanden) uit
het schema. Bij welk pijlnummer hoort elk tekstje? Vul dus het juiste pijlnummer in na
elke uitleg hieronder…
Pijlnummer
Sinds haar oprichting in 1948 leeft de Jodenstaat Israël in een permanent
conflict met de Arabische buurstaten Egypte, Syrië, Libanon, Jordanië en Irak.
Deze waren niet opgezet met een jodenstaat in het Midden-Oosten, die grote
groepen Palestijnen naar hun landen verdreven. Het was de reden voor een
aantal oorlogen die altijd door Israël gewonnen werden.
In de jaren 1970-1980 stagneerde de Sovjeteconomie. Hierdoor was de SU
eigenlijk niet langer meer in staat om de gigantische militaire uitgaven van de
nieuwe Koude Oorlog op te hoesten. Maar de wapenwedloop ging verder en
ontwrichtte de Sovjeteconomie dan ook totaal. De levensstandaard daalde
zienderogen. De nieuwe Koude Oorlog van de jaren 1980 deed hierdoor het
Sovjetsysteem de das om.
………
………
Door de globalisering, die de vrije loop gaf aan het marktkapitalisme, is de
welvaartsevolutie in de wereld nog meer ongelijk gaan verlopen. Daarom is
de nood hoog aan een mondiale aanpak voor landoverstijgende problemen.
………
De Koude Oorlog was het duidelijkst zichtbaar in het naoorlogse Duitsland.
Het land viel niet alleen uiteen in de kapitalistische BRD en de
communistische DDR, maar in 1961 werd in de oude hoofdstad Berlijn een
zeer zichtbare scheidingsmuur opgetrokken tussen beide. Berlijn werd hét
symbool van het door de Koude Oorlog verscheurde Europa.
………
Als onmiddellijk gevolg van 9/11, de aanslag van Al Qaida op de VS, vielen
de Amerikanen en de Britten eerst Afghanistan binnen. Het taliban-regime
werd ervan beschuldigd Al Qaidaleider Bin Landen te verschuilen en
trainingskampen voor terroristen te organiseren. Daarna werd ook het Irak van
Saddam Hoessein wegens vermeende steun aan de terreur aangevallen.
………
De globalisering deed de kloof verbreden tussen aan aantal landen die een
sterke economische groei realiseerden en landen die ter plaatse trappelden. De
mate waarin landen erin slaagden om zich te integreren in de geglobaliseerde
markten bepaalde in grote mate hun economische successen. Ook binnen die
landen zelf groeide de kloof tussen arm en rijk, omdat de winsten van de
economische groei naar een minderheid vloeiden en de basislonen laag
bleven.
………
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 14 van 17
De dekolonisatie kwam kort na de Tweede Wereldoorlog op gang en leidde
vrij snel tot de onafhankelijkheidsverklaringen van India en Indonesië. In de
conferentie van Bandoeng gaven deze landen de toon aan. Dit had een
geweldige weerklank bij de verzetsbewegingen in Afrika. Het vormde een
inspiratiebron en stimulans om het koloniale juk omver te werpen.
………
Op de conferentie van Potsdam (juli-augustus 1945) was het vertrouwen
tussen de geallieerden weggeëbd. De opdeling van Duitsland werd bevestigd
maar niet definitief geregeld. De oorlog met Japan diende eerst beslecht te
worden voor de SU militair kon tussenkomen. Dit wantrouwen mondde uit in
een gespannen relatie tussen Oost en West, in een Koude Oorlog.
………
De Amerikanen betaalden de oorlog in Vietnam met bijgedrukte dollars.
Daardoor ebde het vertrouwen in de dollar weg en was het financieel systeem
van Bretton Woods niet langer houdbaar. In 1973 besliste de Amerikaanse
overheid de goudstandaard los te laten waardoor een einde kwam aan Bretton
Woods.
………
Met de heropleving van het economisch liberalisme in de jaren 1980 nam de
ongelijke welvaartsevolutie toe. Het neoliberalisme gaf carte blanche aan de
vrije markt. De overheid viel nagenoeg weg als regulator. Er werd gesnoeid in
sociale uitgaven, onderwijs, gezondheidszorg en milieuzorg. Wie rijk was,
werd nog rijker. Wie arm was, ging van kwaad naar erger.
………
De Sovjetrussische leider Gorbatsjov erkende in het tweede helft van de jaren
1980 het verlamde Sovjetsysteem. Hij wilde daarom het communisme
moderniseren en versterken. Maar dit kon maar door de Koude Oorlog te
beëindigen en een vreedzame internationale orde op te bouwen.
………
Na de implosie van de SU sloten de landen van Centraal- en Oost-Europa
economisch aan bij de EU en militair bij de NAVO. Op die manier schoven
beide op naar het oosten. De Russen zijn hier allerminst gelukkig mee. Ze
beschouwen dit als een zoveelste westerse greep op het Oosten en vrezen
omsingeld te geraken.
………
Vanaf de jaren 1970 groeide de kloof tussen een aantal ontwikkelingslanden
die ter plaatse trappelden of achteruitgingen (de MOL’s) en de Aziatische
tijgers. Deze landen (Singapore, Taiwan, Zuid-Korea en Hongkong)
realiseerden in de jaren 1980 en 1990 een sterke economische groei waardoor
ze uitgroeiden tot concurrenten voor het Westen. Daarmee werd de kloof met
de MOL’s bijzonder groot. Mede daardoor raakte de term ‘derde wereld’
achterhaald.
………
Door de verrassingsaanval van nazi-Duitsland op de SU kwam dit land in het
kamp van de geallieerden terecht. Op die manier kwam een wankel en
tegennatuurlijk verbond tot stand tussen de westerse geallieerden (VS en GB)
en de SU. Op het einde van de oorlog kwamen de onderlinge spanningen snel
bovendrijven.
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
………
Pagina 15 van 17
De golden sixties betekenden een snelle economische groei met een lage
inflatie, een lage werkloosheid en een laag rentepeil. Deze factoren leiden tot
de uitbouw van de welvaartstaat. Voor het eerst bereikte een groot deel van de
bevolking een vrij hoog welvaartspeil. De overheid kwam actief tussen met de
uitbouw van de sociale zekerheid en grote infrastructuurwerken.
………
De VS heersten als enige nog overblijvende supermacht over de wereld in de
jaren 1990. Maar daarna konden de VS niet langer meer die unipolaire rol op
zich nemen. In de nieuwe niet-polaire wereld gingen steeds meer actoren een
rol spelen. De staat was niet langer de allesbepalende ‘actor’.
………
De revolutie in Iran bracht in 1979 een fundamentalistisch regime aan de
macht. Saddam Hoessein viel Iran in 1980 aan om zijn gebied uit te breiden.
Snel kreeg de oorlog een religieuze dimensie met een fanatieke strijd tussen
het sjiitische regime in Iran en het soennitische regime van Irak. De oorlog
eindigde onbeslist in 1988, maar kende een zeer hoge dodentol.
………
De oorlog in Vietnam gaf een enorme impuls aan de Japanse economie.
Logistieke problemen (militaire behoeften, proviandering) werden door de
Amerikanen opgelost via Japan. Dit land was rond 1949-1950 een cruciale
pion geworden in de Amerikaanse containment van het communisme in Azië.
Japans economie groeide hierdoor zo exponentieel dat dit het ‘Japanse
mirakel’ genoemd werd.
………
China profiteerde optimaal van de globalisering. Aan de ene kant kon het
kapitaal, investeringen en knowhow aantrekken vanuit het buitenland, aan de
andere kant kon het zijn exportpositie steeds verder uitbouwen. De sterke
economische groei werd gerealiseerd door het openstellen van de markten.
Chinese producten ‘veroverden’ de wereldmarkt.
………
Het waren de Amerikanen die de Europeanen eindelijk deden samenwerken.
De Amerikaanse economisch-financiële steun na de Tweede Wereldoorlog
ging namelijk naar ‘Europa’ en niet bilateraal naar de afzonderlijke Europese
staten. Deze Amerikaanse eis leidde tot de economische samenwerking
binnen Europa.
………
Na de implosie van de SU (1991) bleven enkel de VS nog over als supermacht
en heersten zij unipolair over de wereld. Maar met de economische groei van
China en India, Latijns-Amerikaanse en Afrikaanse landen, het nieuwe
Rusland en de Europese Unie is de wereld begin 21ste eeuw geëvolueerd naar
een multipolaire structuur.
………
Begin 21ste eeuw is de wereld enerzijds gegroeid naar een multipolaire
structuur, met verschillende hoofdrolspelers in de wereldeconomie.
Anderzijds raakt de macht van die landen uitgehold en is er een evolutie naar
een niet-polaire wereld. Hierbij waaiert de macht steeds verder uit over een
breed gamma van actoren van allerlei slag (multinationals, terroristen,
energie-exporteurs, e.a.).
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
………
Pagina 16 van 17
De Arabische landen legden zich niet neer bij het permanente karakter van de
bezette gebieden na de Zesdaagse Oorlog van 1967. Om deze situatie
ongedaan te maken voerden ze een verrassingsaanval uit op Israël (1973).
Israël kon terugslaan, de oorlog eindigde in een patstelling, maar voor het
eerst had Israël aangevoeld hoe kwetsbaar het was.
………
De judeocide schokte de publieke opinie wereldwijd. De weerstand tegen de
Joodse immigratie en tegen de stichting van een Joodse staat smolt weg. Het
zionisme genoot nu internationale steun. Het leidde tot het verdelingsplan van
de VN, dat voorzag in een Joodse staat. Dit verdelingsplan lag aan de basis
van het uitroepen van de staat Israël in 1948.
………
De rivaliteit tussen het kapitalisme en het communisme tijdens de Koude
Oorlog leidde tot een nucleaire wapenwedloop, die niet alleen gigantisch veel
geld kostte maar de wereld met een afschuwelijke atoomdreiging opzadelde.
………
Veel succes!
Proefwerk Geschiedenis
Tweede semester (2012-2013)
Pagina 17 van 17