EEN INITIATIEF VAN De elektrische kringloop Woord vooraf Achtergrond Dankzij dit theoretische hoofdstukje kan u zich de inhoud Techniek is een prachtig huis met vele kamers. Als leerkracht technologische van het onderwerp eigen maken en kan u inschatten over welke kennis de leerlingen moeten beschikken om de opdrachten aan te kunnen. opvoeding bent u uitstekend geplaatst om jongeren met een technische knobbel te begeleiden op hun ontdekkingstocht door Eindtermen Een overzicht van de eindtermen technologische opvoeding die met de opdrachten in deze lesbrief behandeld worden. dat huis. Maar omdat uw tijd beperkt is, loopt dat niet altijd van een leien dakje. Daarom ontvangt u nu de derde lesbrief voor leerkrachten van toekomstopwielen. Opdrachten De eigenlijke opdrachten zijn doorspekt met tips en didactische wenken om de opdracht nog beter in te kleden en te kaderen. De opdrachten variëren in moeilijkheid voor het be, het ideale hulpmiddel om techniek en 1ste en het 2de jaar, maar altijd gaat het om: auto’s op een leuke manier in uw lessen −− het opstellen van een schema of overzicht aan bod te brengen. −− het opsporen van een fout of storing −− het uitvoeren van een proef of opstelling. Evaluatie De lesbriefonderwerpen: Dit laatste hoofdstuk bevat de resultaten of oplossingen Nummer 1: technisch communiceren (reeds verschenen) van de opdrachten en suggesties voor een nabespreking. Nummer 2: beslissen met poorten en sturingen (reeds verschenen) Lesbladen Nummer 3: elektrische kringloop (nu beschikbaar) De invulbladen voor de leerlingen worden u apart aan- Nummer 4: overbrengingen (mei 2008) geboden. U kan ze makkelijk zelf in de gewenste oplage afdrukken. Log met uw persoonlijke paswoord in op de leerkrachtenpagina van de Garagastensite. Op www.garagasten.be/ Vier lesbrieven, vier verschillende onderwerpen die per- leerkrachten kan u zowel de lesbrief als de lesbladen in pdf- fect inspelen op de eindtermen van het leerplan. Maar de formaat downloaden. indeling van de lesbrieven verandert niet. Elke editie heeft vijf vaste hoofdstukken: P. 1 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 3 NUMMER: FEBRUARI 2008 e GARAGASTEN De elektrische kringloop EEN INITIATIEF VAN toekomstopwielen.be 1 Achtergrond elektrische kringloop 1ste jaar Elektriciteit is overal. De voornaamste reden daarvoor is wel dat elektriciteit zo handig is. Via leidingen kunnen we de energie overal brengen waar die nodig is. Typisch voor elektriciteit is dat ze voortdurend in een kring loopt. Om ze te gebruiken, moet je dus een stroomkring bouwen. Daar heb je een aantal onderdelen voor nodig: −− Stroombron. Het stopcontact en de batterij of accu zijn de bekendste stroombronnen. Ze hebben altijd twee aansluitpunten. Natuurlijk kan je ook meerdere verbruikers, schakelaars en stroombronnen in dezelfde stroomkring plaatsen. −− Verbruiker. Het voorwerp (zoals een lamp) of toestel Je kan dan kiezen uit twee manieren: serie of parallel. (zoals een computer of een tv) dat de elektriciteit van Als je de verbruikers (of de schakelaars of de stroom- de stroombron nodig heeft om te functioneren. bronnen) achter elkaar plaatst, staan ze in serie. Zet je ze naast elkaar, elk op hun eigen vertakking van de −− Stroomdraad. De stroomdraad verbindt de stroombron met de verbruiker(s) zodat de stroom gaat vloeien. stroomkring, dan staan ze parallel geschakeld. Dit zijn de mogelijkheden: Daarom wordt voor stroomdraad altijd geleidend materiaal gebruikt, meestal koper, dat zoals alle −− Schakelaars in serie: de stroom vloeit als alle metalen prima geleidt. Materialen zoals plastic, glas, schakelaars gesloten zijn. Schakelaars parallel: de steen of hout noemen we isolatoren omdat ze geen stroom vloeit als één van de schakelaars gesloten is. stroom doorlaten. −− Verbruikers in serie: elke verbruiker krijgt een deel van de spanning en dus werken ze minder krachtig. −− Schakelaar. Toestel dat de stroomkring opent en sluit Als één van de verbruikers stuk is en dus geen stroom en de verbruiker dus aan- en uitschakelt. Ze bestaan doorlaat, krijgen ook de andere verbruikers geen in verschillende soorten, maar de drukschakelaar stroom. Verbruikers parallel: elke verbruiker krijgt is wellicht de meest gebruikte. Door de knop in te de hele spanning en dus werken ze allemaal even drukken, sluit je de stroomkring. Als je de knop loslaat krachtig. Ook als één verbruiker uitvalt, blijven de of nog een keer indrukt, open je de stroomkring andere verbruikers werken. weer en staat het toestel uit. Daarnaast heb je nog −− Stroombronnen in serie: de totale spanning is de de schuifschakelaar (zoals bij een haardroger) en som van de verschillende spanningen. Elke bron de draaischakelaar (zoals bij een wasmachine). Een levert evenveel energie. Stroombronnen parallel: de bijzonder soort schakelaar is het relais. Die bestaat totale spanning is hetzelfde als de spanning van elke uit een koperen spoel waar elektriciteit doorheen stroombron. Elke bron levert dan ook een deel van de gestuurd wordt. Onder invloed van stroom wordt energie. koperdraad magnetisch en dus fungeert de spoel als een elektromagneet. Het risico van parallelgeschakelde verbruikers is over- Als je zo’n elektromagneet gebruikt om een tweede belasting. Dan vragen de verbruikers meer energie dan schakelaar te bedienen, spreek je van een relais. Om de leidingen aankunnen en kan er een vlam ontstaan. een relais te sluiten, heb je weinig stroom nodig. De Daarom is het elektriciteitsnet beveiligd met automa- eerste stroomkring wordt daarom weinig belast en kan tische zekeringen die de stroomkring onderbreken uit dunne kabels bestaan. Het relais sluit altijd een zogauw overbelasting dreigt. De zekeringen staan verza- stroomkring waar veel meer stroom op staat, genoeg meld in de zekeringkast. bijvoorbeeld om de elektromotor van een auto te doen starten. P. 2 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 3 NUMMER: FEBRUARI 2008 e GARAGASTEN De elektrische kringloop EEN INITIATIEF VAN toekomstopwielen.be 1 Achtergrond De elektrische kringloop 2De jaar Om de communicatie over elektriciteit en stroomkringen te vergemakkelijken, geven we de kring weer in een stroomschema. Dat is een technische weergave met Vandaag is elektriciteit een veelgebruikte vorm van vaste, afgesproken symbolen. Die staan verzameld op de energie. Toch is het pas 200 jaar geleden dat geleerden bijgevoegde fiche. In de opdrachten bij deze lesbrief wor- ontdekten hoe elektriciteit ontstaat. Stroom moet den ook bedradingsschema’s gebruikt. Dat zijn duidelijke namelijk worden opgewekt. Er moet dus energie tekeningen van elk onderdeel en van de manier waarop geïnvesteerd worden om elektrische energie te ze met elkaar verbonden zijn. Omdat een bedradings- verkrijgen. Dat kan op twee manieren: met chemische schema enig tekentalent vergt, hoeven de leerlingen energie of met bewegingsenergie. zulke schema’s niet zelf te tekenen. In batterijen en accu’s wordt chemische energie omgezet in stroom. De eerste batterij werd rond 1800 gebouwd door de Italiaanse graaf Alessandro Volta. Hij had ontdekt dat er een elektrische stroom ontstaat als je twee verschillende geleidende materialen in een geleidende vloeistof plaatst. Volta gebruikte zink, koper en verdund zwavelzuur. Vandaag gebruiken we moderne materialen zoals lithium, mangaandioxide of zilveroxide. Maar het principe van Volta blijft bestaan. Nadeel van batterijen is dat de spanning vrij klein is. Ook de zware batterijen (accu’s) die in een auto worden gebruikt, leveren niet meer dan 12 volt. Een hogere spanning bereik je door elektriciteit op te wekken uit beweging. Daar is de fietsdynamo een goed voorbeeld van. Bij zo’n dynamo (of fietsalternator) zet het draaiende fietswiel een as in beweging waaraan een magneet hangt. Die magneet beweegt langs een En er gelden nog meer afspraken in de communicatie spoel van koperdraad, waardoor er in die spoel stroom over elektriciteit. Bij de opdrachten werken de leerlingen ontstaat, genoeg om voor- en achterlicht van energie te bijvoorbeeld met lampjes van een bepaald voltage. Het is voorzien. Hoe sneller de beweging, hoe meer stroom. daarom belangrijk dat ze een aantal grootheden en hun symbolen kunnen duiden: Om een hele stad van elektriciteit te voorzien, wordt hetzelfde principe gebruikt, met enorme Volt (V) is de eenheid van spanning. Spanning zit op een dynamo’s die generatoren genoemd worden. Ook in stroombron die geen deel uitmaakt van een gesloten elektriciteitscentrales staat beweging dus centraal. Die stroomkring. beweging wordt geleverd door waterdamp. De stoom van verhit water drijft immers enorme turbines aan (de Wordt de stroomkring gesloten, dan gaat de stroom lo- schoepen in die turbines vervullen dezelfde rol als de pen. De hoeveelheid elektriciteit die dan stroomt, is de draaiende kop van de fietsdynamo). De turbine geeft een stroomsterkte, uitgedrukt in ampère (A). draaiende beweging door aan de generator. Ook daarin draait een magneet in een omhulsel van koperdraad De totale hoeveelheid stroom die een verbruiker nodig waardoor in die koperdraad stroom ontstaat. De centrale heeft om te werken, noemen we het vermogen. Dat levert elektriciteit onder hoge spanning (25.000 volt). wordt uitgedrukt in watt (W). P. 3 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 3 NUMMER: FEBRUARI 2008 e GARAGASTEN De elektrische kringloop EEN INITIATIEF VAN toekomstopwielen.be 1 Achtergrond De elektrische kringloop Om de waterdamp te produceren die nodig is om de Een bijzondere manier om elektriciteit op te wekken, zijn turbines aan te drijven, wordt meestal een fossiele zonnecellen. Die zetten zonlicht rechtstreeks om in stroom. brandstof gebruikt (steenkool, aardgas of aardolie). Zo’n zonnecel is daarom opgebouwd uit een dun plaatje Bij de verbranding daarvan komen vervuilende silicium of germanium, stoffen die elektriciteit alleen stoffen vrij, onder meer koolstofdioxide (CO2), een goed geleiden als er licht op valt. Dankzij een chemische stof die bijdraagt tot de opwarming van de aarde. Een bewerking krijgt de zonnecel een positieve onderlaag en kerncentrale gebruikt geen fossiele brandstof maar wel een negatieve bovenlaag, te vergelijken met de twee polen uranium om stoom te produceren. Bij het splitsen van van een batterij. Door die twee lagen te verbinden met uraniumdeeltjes komen immers enorme hoeveelheden een elektrische geleider ontstaat stroom. Zonnecellen energie vrij. Het radioactieve afval dat in kerncentrales op basis van silicium zitten vooral in rekenmachines en geproduceerd wordt, is helaas een zware last voor het polshorloges. Germaniumcellen hebben een veel hoger leefmilieu. rendement, maar zijn peperduur. Ze worden daarom alleen in satellieten en zonnewagens gebruikt. Zulke zonnewagens Gelukkig zijn er ook milieuvriendelijke manieren zijn prachtige staaltjes van hoogtechnologisch vernuft. Ze om stroom te produceren. Net als klassieke rijden alleen op zonne-energie en worden daarom zo licht elektriciteitscentrales zetten windturbines en en zo aërodynamisch mogelijk gebouwd. Ze halen hun waterkrachtcentrales beweging om in elektriciteit. Met energie uit zonnepanelen, waarmee ze een batterij voeden. dat verschil dat wind en waterkracht natuurlijke en Die levert op haar beurt stroom aan de elektromotor die het onuitputtelijke energiebronnen zijn. voertuig voortbeweegt. Topsnelheden tot 140 km/u zijn geen uitzondering en het allermooiste is: een zonnewagen stoot 0,0 gram vervuilende stoffen uit. P. 4 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 3 NUMMER: FEBRUARI 2008 e GARAGASTEN De elektrische kringloop EEN INITIATIEF VAN toekomstopwielen.be 2 EINDTERMEN A-stroom 1 Kennismaken met techniek en erover reflecteren De leerlingen −− illustreren het belang van technische tekeningen en andere technische gegevensoverdragers −− illustreren met voorbeelden enkele manieren van opwekking, omvorming en gebruik van energie −− maken kennis met de activiteiten van technische beroepsbeoefenaars, zowel mannen als vrouwen. 4 Enkele technische basisvaardigheden beheersen De leerlingen −− gebruiken voor een eenvoudig praktisch werkstuk het gepaste gereedschap −− bepalen grootheden met correct gekozen eenvoudige meetinstrumenten −− brengen een eenvoudige tekening over op materiaal −− schetsen een eenvoudig technisch voorwerp −− maken eenvoudige elektrische verbindingen aan de hand van een schema −− passen probleemoplossende technieken toe. 2 Planmatig werken en attitudes aannemen −− verduidelijken een eigen idee met een schets. De leerlingen −− evalueren eigen werk in elke fase van het technologisch proces −− raadplegen een handleiding, plan of schema −− leren systematisch te werk gaan bij het uitvoeren van B-stroom een technische opdracht −− leren het belang erkennen van de technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving, zowel voor mannen als voor vrouwen. De leerlingen −− kunnen symbolen lezen die rechtstreeks in verband staan met het gekozen verkenningsgebied. −− kunnen eenvoudige tekeningen lezen. −− kunnen bij de opgelegde oefeningen juist, veilig en 3 Enkele technische begrippen verwerven volgens gepaste regels omgaan met gereedschappen, De leerlingen benaming, enkele mogelijkheden en beperkingen −− duiden de onderdelen aan van een technisch systeem ervan. met behulp van een eenvoudig schema (stuklijst en/of symbolen) −− herkennen in concrete situaties de meest gebruikte technische tekensymbolen en genormaliseerde afspraken −− kunnen aan de hand van eenvoudige voorbeelden de eenheden van spanning, stroomsterkte en vermogen toestellen of apparaten. Zij kennen ook de juiste −− kunnen onder begeleiding een opdracht voltooien en de kwaliteit controleren en evalueren. −− kunnen fouten of gebreken die ze gemaakt hebben herkennen, opzoeken en zo mogelijk herstellen. −− monteren (demonteren) of construeren of voegen de verschillende delen samen, herkennen de samenhang, benoemen de delen en voeren het geheel precies uit. gebruiken −− sommen waarneembare eigenschappen van serie- en parallelschakeling op −− leggen met een voorbeeld het verschil uit tussen gelijk- en wisselspanning −− beschrijven op een eenvoudige wijze hoe overbelasting en elektrocutie worden voorkomen. P. 5 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 3 NUMMER: FEBRUARI 2008 e GARAGASTEN De elektrische kringloop EEN INITIATIEF VAN toekomstopwielen.be 3 opdrachten 1ste jaar 1.2 Zoek de fout: waarom start de motor niet? Aanpak Elektriciteit en elektronica zijn in de autosector flink In de tweede opdracht gaan de leerlingen op zoek in opmars. Zonder elektriciteit raakt een auto niet naar de fout. De elektrische startmotor van een auto eens gestart. De opdrachten hieronder zijn daarom wordt met een relais geschakeld. Als een chauffeur leuke toepassingen van de elektrische kringloop in z’n contactsleutel omdraait, sluit hij een eerste elek- de autosector. De ene keer is het bedradingsschema trische kringloop die via het relais de kringloop van gegeven, de andere keer moeten de leerlingen met de startmotor sluit. Althans, dat is de theorie. Maar icoontjes aan de slag. Maar bijna altijd tekenen ze als je het gegeven bedradingsschema bestudeert, zie ook een stroomschema waarin nogal wat geijkte je dat er iets niet klopt. Waar zit de fout? symbolen terugkomen. Om ervoor te zorgen dat er geen misverstanden ontstaan over die symbolen, werden ze Laat de leerlingen de fouten aanduiden op het bedra- allemaal samengebracht op een handige fiche die apart dingsschema. Daarna tekenen ze het juiste stroom- beschikbaar is. Die fiche houden de leerlingen altijd bij schema. de hand zodat ze voortdurend kunnen nagaan of ze de juiste symbolen gebruiken. 1.1Hoe branden de lampen? De eerste opdracht is een mooie toepassing van de parallel- of serieschakeling. De auto op het opdrachtblad heeft vier lampen met elk twee contactpunten, een accu en een contactsleutel (als schakelaar). Laat uw leerlingen op de tekening het bedradingsschema tekenen van de elektrische kringloop die de vier lampen verbindt. Daarna tekenen ze ook het stroomschema. Opmerking: Worden de lampen parallel of in serie geschakeld? Dat is de hamvraag. Vertel uw leerlingen daarom dat, als er één lamp stuk springt, de andere lampen moeten blijven branden. Wellicht komen uw leerlingen dan al snel bij een parallelschakeling uit. P. 6 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 3 NUMMER: FEBRUARI 2008 e GARAGASTEN De elektrische kringloop EEN INITIATIEF VAN toekomstopwielen.be 3 opdrachten 1.3Bouw zelf een stroomkring. 2de jaar In de derde opdracht moeten de leerlingen zelf aan de slag om een stroomkring te bouwen. Dit is de op- Aanpak dracht: Elektriciteit en elektronica zijn in de autosector flink in opmars. Zonder elektriciteit raakt een auto niet eens We gaan terug naar het circuit van de autolampen. gestart. De opdrachten hieronder zijn daarom leuke De leerlingen krijgen twee lampjes van 1,5 volt, toepassingen van elektriciteit in de autosector. De een platte batterij van 4,5 volt, twee schakelaars en auto als elektriciteitsproducent, de zonnewagen als stroomdraad. Ze bouwen nu het stroomcircuit van de milieuvriendelijk vervoermiddel en de fietsdynamo als autolampen na. Dat die lampen parallel geschakeld handig middel om beweging om te zetten in elektriciteit. moeten worden, weten de leerlingen intussen. Maar hoe zit het met de schakelaars? Zetten ze die in serie of parallel? 2.1 Waar haalt een auto elektriciteit vandaan? Opmerking: Elektriciteit opwekken kan op verschillende manieren. Vertel uw leerlingen dat in een auto zowel de con- U hebt de leerlingen intussen verteld hoe een elektri- tactschakelaar als de lichtschakelaar aangescha- citeitscentrale dat doet. In deze opdracht passen de keld moeten zijn voor de lichten branden. Wellicht leerlingen die kennis toe op de auto. Want ook de auto komen uw leerlingen dan al snel bij een serie- haalt zijn stroom uit beweging, dankzij de alternator. Alle schakeling uit. Ter voorbereiding kan u hen ook het onderdelen van dat productieproces zijn hieronder als stroomschema laten tekenen. icoontjes afgebeeld. Alles begint bij de motor, en behalve stroom produceert die ook warmte en beweging. Aan de leerlingen de vraag om de icoontjes in de juiste volgorde te plaatsen. Daartoe moeten ze gewoon de letter van elk icoontje op de juiste plaats in het schema invullen. P. 7 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 3 NUMMER: FEBRUARI 2008 e GARAGASTEN De elektrische kringloop EEN INITIATIEF VAN toekomstopwielen.be 3 opdrachten 2.2 Goed of fout? 2.3 Bouw zelf een stroomkring De zonnewagen is het onderwerp van de tweede opdracht. De eerste stap is info verzamelen. Laat de In de derde opdracht moeten de leerlingen zelf aan de leerlingen gericht op zoek gaan naar wetenswaardig- slag om een stroomkring te bouwen. Dit is de opdracht: heden over de zonnewagen. De wagen van het Umicore Solar Team, die eind 2007 meedeed aan de beroemde De vier lampen van een auto kunnen alleen branden als Australische zonnewagenrace, is een mooi voorbeeld er een stroombron op (www.solarteam.be). Als de leerlingen niet de mogelijk- het circuit is aangesloten én als zowel de contactschake- heid hebben om tijdens de les te surfen, kan u de info laar als de lichtschakelaar aangeschakeld zijn. De leer- over de zonnewagen van www.toekomstopwielen.be lingen krijgen vier lampjes van 1,5 volt, een fietsdynamo afdrukken en verspreiden (op de homepage klikt u op van 6 volt, twee schakelaars en stroomdraad. Ze bouwen ‘Techniek’ en dan op ‘De zonnewagen’). nu het stroomcircuit van de autolampen na. Daarbij moeten ze eerst twee knopen doorhakken. Worden de De leerlingen krijgen vier beweringen over de zonnewa- lampen parallel of in serie geschakeld? En hoe zit het gen voorgeschoteld. Zijn die goed of fout? met de schakelaars? Zetten ze die in serie of parallel? −− Een zonnewagen is geweldig milieuvriendelijk. Hij stoot namelijk helemaal geen schadelijke stoffen uit. Opmerking: −− De zonnecellen van de wagen leveren hun elektriciteit rechtstreeks aan de motor. Vertel uw leerlingen dat, als er één lamp stuk springt, de andere lampen moeten blijven branden. Wellicht komen uw leerlingen dan al snel bij een −− Zonne-energie is geen fossiele brandstof. parallelschakeling uit. Vertel uw leerlingen ook dat in een auto zowel de contactschakelaar als de −− De zonnecellen leveren hun elektriciteit via een alternator aan de accu. lichtschakelaar aangeschakeld moeten zijn voor de lichten branden. De schakelaars moeten dus in serie staan. Ter voorbereiding van de opdracht kan u hen ook het stroomschema laten tekenen. P. 8 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 3 NUMMER: FEBRUARI 2008 e GARAGASTEN De elektrische kringloop EEN INITIATIEF VAN toekomstopwielen.be 4 Evaluatie en oplossingen Evaluatie Meer dan 50% van de elektriciteit in ons land komt uit De leerlingen kunnen vast een aantal voorbeelden van kerncentrales. Toch hebben kerncentrales een aantal stroombronnen, schakelaars en verbruikers opsommen. flinke minpunten. Kennen de leerlingen een Belgische Kennen ze ook voorbeelden uit hun onmiddellijke leef- kerncentrale en weten ze wat de nadelen zijn? Kunnen omgeving? En waarom werkt een verbruiker pas als de ze daar enkele voorbeelden van groene energie tegen- stroomkring gesloten is? over plaatsen? Vraag de leerlingen om in hun eigen woorden het ver- Elektriciteit komt vooral voort uit chemische reacties schil tussen serie- en parallelschakeling uit te leggen. en beweging. Daar kunnen de leerlingen vast enkele Wat betekent dat bijvoorbeeld voor de schakelaars? voorbeelden en toepassingen van noemen. Maar er is ook een manier waar geen chemie of beweging bij komt kijken. Weten de leerlingen welke? (zonnecellen). Oplossingen 1.1Hoe branden de lampen? 1.2 Zoek de fout: waarom werkt de motor niet? P. 9 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 3 NUMMER: FEBRUARI 2008 e GARAGASTEN De elektrische kringloop EEN INITIATIEF VAN toekomstopwielen.be 4 evaluatie en oplossingen 1.3Bouw zelf een stroomkring. 2.1Waar haalt een auto elektriciteit vandaan? 2.2Goed of fout? Een zonnewagen is geweldig milieuvriendelijk. Hij Goed. stoot namelijk helemaal geen schadelijke stoffen uit. De zonnecellen van de wagen leveren hun elektriciteit Fout, de accu slaat de energie van de zonnecellen op. rechtstreeks aan de motor. Zonne-energie is geen fossiele brandstof. Goed. Fossiele brandstoffen zoals aardolie, steenkool en aardgas, moeten verbrand worden om er energie uit te halen. Dat is met zonne-energie niet het geval. De zonnecellen leveren hun elektriciteit via een Fout, een alternator dient om beweging om te zetten in alternator aan de accu. elektriciteit. Dat is hier niet nodig omdat de accu z’n energie rechtstreeks van de zonnecellen krijgt. P. 10 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 3 NUMMER: FEBRUARI 2008 e GARAGASTEN De elektrische kringloop EEN INITIATIEF VAN toekomstopwielen.be 4 evaluatie en oplossingen 2.3Bouw zelf een stroomkring. toekomstopwielen.be heeft een hart voor jongeren met technische talenten en zet heel wat acties op touw om hen wegwijs te maken in het technisch onderwijs en de autosector. Maar u als leerkracht laten we evenmin in de kou staan. Ontdek ons educatief pakket voor de tentoonstelling ‘Techniek op Wielen’ in Autoworld in Brussel. Of neem ’s een exemplaar van TurboStart ter hand, het gratis magazine voor alle jongeren in het autotechnisch onderwijs. Meer info vindt u op www.toekomstopwielen.be (Bij het begin van elk schooljaar kunnen leerkrachten in het autotechnisch onderwijs TurboStart gratis bestellen voor hun leerlingen.) En natuurlijk is er nog steeds de GaragastenEncyclopedie. Vier keer per jaar verschijnt er een leuk naslagwerkje over een specifiek auto-onderwerp. Laat uw leerlingen zich gratis op deze encyclopedie abonneren via www.garagasten.be. P. 11 LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN 3 NUMMER: FEBRUARI 2008 e GARAGASTEN De elektrische kringloop EEN INITIATIEF VAN toekomstopwielen.be