25/06/2014

Kafkaiaanse situatie bij justitie om bankrekeningen in te kijken
25 juni 2014 door Lars Bové
Justitie krijgt geen toegang tot het centrale register met alle bankgegevens in België. Dus
moet de politie voor elke verdachte telkens bijna 200 financiële instellingen aanschrijven.
©Jacques Moeraert
De Nationale Bank van België heeft onlangs een groot register opgericht met alle
rekeningnummers van alle banken in België. Daarin vind je met ‘één druk op de knop’ alle
bankrekeningen en -contracten die Belgen en buitenlanders in ons land hebben. De databank
is handig voor de fiscus. Belastinginspecteurs moeten niet meer alle banken aanschrijven om
na te gaan of een belastingplichtige een rekening heeft of niet.
Ook de financiële secties van de parketten, politiespeurders en onderzoeksrechters zouden het
nieuwe register van de Nationale Bank goed kunnen gebruiken. Een van de parketten nam
onlangs de proef op de som en vroeg de Nationale Bank om het register te mogen raadplegen.
Tot grote verbazing van de magistraat was het antwoord: neen. Want volgens de letter van de
wet heeft alleen de fiscus toegang tot het rekeningenregister. Ook de inbeslagnamedienst van
Justitie mag het register gebruiken. En u mag ook altijd uw persoonlijk bestand in het register
nakijken. Maar magistraten en politiespeurders die misdrijven onderzoeken niet.
De ergernis bij de parketten is groot. Want als ze de rekeningen van een verdachte willen
vinden, moeten ze dat telkens vragen aan een centrale dienst bij de federale politie. Die moet
op zijn beurt alle financiële instellingen in ons land vragen of een bepaalde verdachte bij hen
bankrekeningen of kluizen heeft. Bijna 200 bank- en verzekeringsinstellingen moeten
vervolgens alles opzoeken en het antwoord versturen naar de centrale dienst. Die
communicatie gebeurt slechts deels digitaal en soms zelf nog via de fax. De politie bundelt
dan alle gegevens en stuurt ze door naar de magistraat die de informatie nodig had.
Dat is niet alleen tijdrovend. De banken vragen ook een vergoeding voor de opzoekingen.
Febelfin, de sectorfederatie, bevestigt dat er tarieven worden aangerekend. ‘Die zijn
1
afgesproken in een rondzendbrief.’ Bij de parketten is dan weer te horen dat de gevraagde
vergoedingen verschillen van bank tot bank. Want als bank A 24 euro vraagt voor het
opzoeken van tien rekeningen op naam van verdachte X, zal bank B 24 euro aanrekenen voor
elke rekening die ze heeft gevonden, dus tien keer meer. ‘In het begin betaalden we dat nog
en werd die vergoeding meegerekend in de gerechtskosten. Maar eerlijk gezegd: we betalen
niet meer, ook al sturen de banken nog rappels om dat wel te doen. We vinden dat de banken
nu eenmaal de plicht hebben om justitie te helpen’, zegt een parketmagistraat.
De woordvoerster van de Nationale Bank van België, Kristin Bosman, bevestigt dat de
parketten geen toegang krijgen tot het centraal register. Bij de parketten is te horen dat er dan
wel andere manieren zijn om toch toegang te krijgen tot het register. Een huiszoeking? Of
gewoon een bankvordering bij de Nationale Bank? Want de parketten hebben nu eenmaal de
bevoegdheid om bij elke bank, ook de NBB, rekeninggegevens op te vragen.
Maar het federaal parlement kan justitie ook simpelweg toegang geven tot het register. Dat is
zelfs in het voordeel van de verdachten. Want nu krijgen alle financiële instellingen telkens
de vraag of een persoon bij hen bekend is, hoewel het strafonderzoek geheim is en het
vermoeden van onschuld geldt.
En justitie heeft elk jaar een pak bankgegevens nodig. Als de centrale dienst van de federale
politie in 2010 nog 1.459 ‘bankvorderingen’ moest afhandelen, waren dat er in 2012 al 1.935
en vorig jaar nog 1.883. Terwijl de Bijzondere Belastinginspectie, die wel toegang heeft,
amper bankonderzoeken uitvoert. Sinds 2011 heeft de BBI meer bevoegdheden op dat vlak.
Maar terwijl de BBI in 2012 nog 652 goedkeuringen kreeg om rekeningen in te kijken, was
dat vorig jaar nog maar 338. De daling is te wijten aan een massale opvraging van
bankgegevens in het dossier-HSBC in 2012. Bovendien geven steeds meer
belastingplichtigen spontaan hun rekeningen aan de fiscus prijs.
Het enige nadeel voor justitie is dat het centraal register een momentopname is: jaarlijks en
uiterlijk op 31 maart krijgt de Nationale Bank een update van alle gegevens. Maar de
parketten willen via het register snel een beeld krijgen en niet elke keer alle banken
optrommelen.
Link: http://www.tijd.be/r/t/1/id/9517007.
2