Mediastinitis - St. Antonius Ziekenhuis

HART-LONG CHIRURGIE
Mediastinitis
Mediastinitis
U hebt pas geleden een openhartoperatie gehad. Bij u is een
complicatie opgetreden: een ontsteking van het borstbeen
en de weefsels daarachter. We noemen deze ontsteking een
mediastinitis.
Mediastinitis is een ernstig ziektebeeld, dat op verschillende
manieren kan verlopen. In deze folder geven we u daar
informatie over. Maar omdat de situatie van patiënt tot
patiënt verschilt, is het heel goed mogelijk dat uw situatie niet
helemaal overeenkomt met de beschrijving in deze folder.
Deze folder bevat veel informatie; te veel om in één keer op te
nemen. Lees hem goed door, en bespreek hem eventueel met
(bijvoorbeeld) uw familie. Als u vragen hebt, aarzel dan niet om
uw behandelend arts of een verpleegkundige te benaderen. Zij
zullen uw vragen graag beantwoorden.
De behandeling varieert van enkele weken
tot enkele maanden. Hoe lang de behandeling in uw geval zal duren, hangt af van de
ernst van de infectie.
Wat is mediastinitis?
Het mediastinum is de ruimte achter het
borstbeen, waar onder andere hart, longen
en aorta liggen. Het wordt onderverdeeld in
het voorste, middelste en achterste deel. Na
uw openhartoperatie is er een infectie opgetreden van het voorste mediastinum, dat
ook het borstbeen en het gebied rond het
hart omvat. Deze ontsteking wordt mediastinitis genoemd.
Oorzaken van mediastinitis
Mediastinitis kent verschillende oorzaken.
Het is lang niet altijd mogelijk om bij een
bepaalde patiënt de precieze oorzaak vast
te stellen. Vaak gaat het om een aantal
1
Overgewicht (obesitas)
factoren die (eventueel in combinatie) een
rol kunnen spelen.
Door veel vetweefsel kan de doorbloeding
van het borstbeen verminderd zijn. Dit vergroot de kans op infecties.
Het opnieuw openen van de borstkas
Na een openhartoperatie kan het soms
noodzakelijk zijn om de borst opnieuw te
openen. Het binnenste van de borstkas
wordt dan weer blootgesteld aan de lucht,
en dit vergroot de kans op een ontsteking.
Bestraling van het borstbeen in het
verleden
Als het borstbeen in het verleden is bestraald, bijvoorbeeld na botkanker of borstkanker, is het bot beschadigd en is de doorbloeding verminderd. Dit verhoogt de kans
op een ontsteking.
Suikerziekte (diabetes)
Diabetes tast de kleine bloedvaatjes aan.
Daardoor wordt de doorbloeding (ook in het
borstbeen) minder, en verloopt de genezing
langzamer. Een bacteriële besmetting van
de wond leidt dan sneller tot een ontsteking.
Behandeling
Behandeling is erop gericht de wond schoon
te maken en zo de infectie op te ruimen.
Daarvoor moet de wond opnieuw geopend
worden. Hierna volgt een open behandeling
(VAC-therapie) of een gesloten behandeling (redondrains). De chirurg bepaalt welke
behandeling in uw geval het beste is. Het
is noodzakelijk vier tot zes weken antibiotica toe te dienen via het infuus. Minimaal
twee keer per week moet bloedonderzoek
worden gedaan, om ontstekingswaarden te
bepalen en om te kijken of de behandeling
nog noodzakelijk is en/of effect heeft.
COPD
COPD (Chronic Obstructive Pulmonary
Disease) is een chronische longziekte. Patiënten met COPD zijn om twee redenen
extra gevoelig voor mediastinitis.
Prednison
COPD wordt soms met prednison behandeld. Prednison heeft een slechte invloed
op wondgenezing en geeft een verhoogde
gevoeligheid voor infecties, en dus ook voor
mediastinitis.
Antibiotica
Voordat u antibiotica krijgt, wordt een
kweek gemaakt van de wond, om te achterhalen welke bacterie de infectie heeft
veroorzaakt. Zo kunnen we bepalen welk
antibioticum het meest geschikt is.
Hoesten
Patiënten met COPD moeten vaak hoesten.
Tijdens het hoesten wordt er hard aan het
borstbeen getrokken door de ademhalingsspieren. Na een openhartoperatie wordt
het borstbeen samengehouden door een
staaldraad. Door heftig hoesten kan het
borstbeen scheef of los gaan zitten, en dit
verhoogt de kans op mediastinitis.
VAC-therapie
VAC staat voor Vacuum Assisted Closure.
Bij deze therapie wordt een spons van polyurethaan in de wond gelegd. Het geheel
2
Zo zult u al de drains één voor één verliezen,
en kan de wond genezen.
wordt bedekt met transparante folie. Met
behulp van onderdruk (‘vacuüm’) worden
wondvocht en bacteriën in de spons
gezogen. De spons moet twee keer per
week verwisseld worden. Dat gebeurt op de
verpleegafdeling door een verpleegkundig
specialist, geassisteerd door een verpleegkundige. Als het nodig is, krijgt u van
tevoren pijnstilling.
Sluiten borstwond
Als de infectie opgeheven is, kunnen we
stoppen met drains of VAC-therapie. Bij
gebruik van redondrains is het borstbeen
al gesloten. Bij vacuümtherapie is de borstwond nog open. Deze kan op verschillende
manieren gesloten worden.
Tijdens de wissel wordt er een kweek afgenomen om te kijken of er nog bacteriën in
de wond zitten.
Hechten
Als de wond redelijk klein is, kan hij gehecht
worden.
Het vacuümsysteem kan verwijderd worden
als:
• de wondkweken negatief zijn;
• u geen koorts hebt;
• de ontstekingswaarde in het bloed gedaald is;
• de wond infectievrij is.
Met behulp van een borstspier
Als er (bijna) geen borstbeen meer aanwezig is, zal de plastisch chirurg de wond met
behulp van een borstspier sluiten. Dit zal op
de operatiekamer plaats vinden.
Complicaties
Daarna kan de borstbeenwond gesloten
worden.
Aan iedere operatie en elk ziektebeeld zijn
complicaties verbonden.
Mogelijke complicaties bij mediastinitis zijn:
• Sepsis (bloedvergiftiging). Als de bacterie in de bloedbaan komt, ontstaat er
een ontstekingsreactie van het gehele
lichaam;
• Uitbreiding van de wondinfectie;
• Verlies van het borstbeen door de
infectie;
• Slechte voedingstoestand;
• Scheuring van de rechter hartkamer;
•Overlijden.
Redondrains
Drains zijn plastic slangetjes die het wondvocht afvoeren. Redondrains werken met
een onderdruk (‘vacuüm’) en laten vocht
aflopen naar zogeheten drainpotten. Het
verschilt per patiënt hoeveel drains er geplaatst worden. Drie keer per week vervangt
de verpleegkundige de drainpotten op uw
kamer. Hierbij wordt telkens een kweek gemaakt van het wondvocht.
Een drain wordt verwijderd als hij drie keer
achtereen een negatieve kweekuitslag
laat zien (als er geen bacteriën meer in het
wondvocht worden gevonden).
Bij het optreden van een complicatie wordt
de behandeling aangepast. Maar het is van
het grootste belang om iedere complicatie
te vermijden.
3
Op de verpleegafdeling
Mentor
Omdat u langere tijd op de verpleegafdeling
verblijft, krijgt u te maken met veel verschillende verpleegkundigen. Een of twee
verpleegkundigen zullen uw mentor zijn. De
mentor heeft een coördinerende functie.
Hij/zij bespreekt regelmatig met u hoe het
traject verloopt en wat u nodig hebt.
Op de verpleegafdeling wordt de borstwond
behandeld volgens het bij u opgestelde
plan. Het is bovendien belangrijk dat u aansterkt en revalideert. Ons multidisciplinaire
team zal u daarbij begeleiden. Dit team
bestaat uit artsen, verpleegkundigen,
fysiotherapie, diëtisten, Maatschappelijk
Werk en de Geestelijke Verzorging.
Gesprek met de arts of verpleegkundig
specialist
Pijnstilling
De behandelend arts of verpleegkundig
specialist informeert u en uw familie regelmatig over het verloop van de aandoening,
de behandeling en de mogelijke complicaties.
De verpleegkundige vraagt u regelmatig
hoeveel pijn u hebt. U krijgt een aantal keer
per dag pijnmedicatie. Als uw wond gespoeld wordt, krijgt u extra pijnmedicatie
aangeboden.
Fysiotherapie
Tijdens de opname wordt u begeleid door
de fysiotherapeut om uw conditie zo goed
mogelijk te onderhouden. Dit geldt zowel
voor uw algehele conditie als voor de conditie van uw longen; beide zijn belangrijk voor
uw herstel.
Hebt u pijn? Vertel het de
verpleegkundige. Pijn vertraagt
uw herstel.
Het VAC-systeem en de redondrains kunnen invloed hebben op uw ademhaling. Veel
patiënten gaan hierdoor oppervlakkiger
ademhalen. U krijgt ademhalingsoefeningen
om dieper te leren ademhalen en om het
eventuele slijm te leren ophoesten.
Voeding
Een goede voedingstoestand is van groot
belang voor de genezing van de wond.
Uw lichaam heeft door de ontsteking een
verhoogde behoefte aan extra voeding en
eiwitten. De diëtist bespreekt uw voedingspatroon met u, en verbetert het zo nodig.
Als u niet voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt, kunt u drinkvoeding krijgen als
aanvulling.
Hoe vaak u fysiotherapie krijgt, is afhankelijk van uw conditie. Het kan variëren
van drie keer daags tot drie keer per week,
waarbij u zelfstandig een oefenschema
volgt (bijvoorbeeld op de hometrainer).
4
Begeleiding
Als de bloeduitslagen goed zijn en de behandeld arts akkoord is, kunt u medisch
gezien met ontslag. Maar besef wel dat u
nog veel tijd nodig zult hebben voor het
volledige herstel. Dit kan enkele weken tot
maanden in beslag nemen.
Deze ziekenhuisopname is voor u en uw
familie misschien een periode van veel
vragen, onzekerheden en zorgen over de
toekomst. Aarzel niet om hier met een
verpleegkundige of arts over te praten. U
kunt, als u dat wilt, extra begeleiding krijgen
van maatschappelijk werk en de pastorale
dienst.
Als u tijdens de behandeling een VAC-pomp
hebt gehad, kan het zijn dat u met een
kleine VAC-pomp naar huis gaat. Deze VACpomp wordt besteld bij een firma buiten
het ziekenhuis. Nadat de VAC-pomp in het
ziekenhuis is afgeleverd, wordt hij bij u aangebracht. Daarna plannen wij in overleg met
u en uw familie verder.
Maatschappelijk Werk
Een van de maatschappelijk werkers van
de afdeling zal een kennismakingsgesprek
voeren met u en (eventueel) uw partner. De
maatschappelijk werker kijkt samen met u
of u naast de medische begeleiding ook begeleiding wenst bij de meer emotionele en
psychologische gevolgen van uw opname.
Als u dat wilt, zal de maatschappelijk werker
u verder begeleiden.
Maatschappelijk Werk is van maandag tot
en met donderdag bereikbaar.
U komt twee keer per week terug op de afdeling om de spons te verwisselen. Eenmaal
per week maken we een kweek van de wond
en nemen we wat bloed bij u af.
Voordat u naar huis gaat, hebt u een ontslaggesprek met uw arts of verpleegkundig
specialist. U krijgt een brief mee voor uw
huisarts, recepten voor uw medicatie en
eventueel een verwijzing voor de trombosedienst.
Geestelijke Verzorging
Als u contact wilt hebben met een medewerker van de Geestelijke Verzorging voor
een gesprek en ondersteuning, dan kunt u
dit regelen via de verpleegkundige van de
afdeling. Bent u thuis? Dan kunt u het algemene nummer van ons ziekenhuis bellen en
vragen naar de Geestelijke Verzorging.
Hulpverlenende
instanties
Als u na de operatie naar huis gaat, bent
u weer in staat uzelf te verzorgen. U mag
echter nog geen zwaar huishoudelijk werk
verrichten.
Weer naar huis (ontslag)
Wij proberen u zo goed mogelijk voor te
bereiden op het ontslag.
Verder zult u de eerste tijd nog erg snel moe
zijn. Dit betekent dat u de eerste periode
voor een gedeelte aangewezen bent op de
Hoe lang het duurt voor u met ontslag kunt,
hangt af van meerdere factoren.
5
Hart- & Vaatgroep
hulp van anderen. Wij adviseren u dit zo snel
mogelijk te (laten) regelen. Wie moet bijvoorbeeld de boodschappen doen?
Postbus 300 2501 CH Den Haag
Tel: 088 - 1111 600
E-mail:[email protected]
Internet: www.hartenvaatgroep.nl
Als u na uw ontslag (tijdelijk) thuiszorg
nodig hebt, dan meldt de verpleegkundige
van de afdeling u aan bij een thuiszorginstelling bij u in de buurt. Vervolgens neemt
een thuiszorgmedewerker contact met u
op. In bepaalde situaties is het mogelijk om,
tegen een vergoeding, te herstellen op de
logeerafdeling van een verzorgingshuis.
Stichting Hartpatiënten Nederland
T 0475 -31 72 72
E-mail: roermond@hartpatienten.
nlInternet:www.hartpatienten.nl
Tot slot
Huishoudelijke hulp moet u of uw familie
regelen via de WMO bij uw gemeente.
Hopelijk heeft deze folder al veel van uw
vragen beantwoord. Maar misschien heeft
de folder ook nieuwe vragen opgeroepen,
of bent u geschrokken van de complicaties
die dit ziektebeeld met zich mee kan brengen.
Patiëntenverenigingen
Nederlandse Hartstichting
Postbus 300
2501 CH Den Haag
T
0900 - 300 03 00 (informatielijn)
070 - 315 55 55 (algemeen)
E-mail: [email protected]
Internet: www.hartstichting.nl
De verpleegkundigen van de afdeling en uw
behandelend arts zijn graag bereid om de
vragen van u en uw naasten te beantwoorden of onduidelijkheden uit de wereld te
helpen.
Belangenvereniging Hart- en vaatpatiënten
U kunt ook een afspraak maken voor een
gesprek met de chirurg die u geopereerd
heeft.
Postbus 239
6040 AE Roermond
T
0475 - 52 78 08
Stichting Hoofd, Hart en Vaten
Internet: www.shhv.nl
6
St. Antonius Ziekenhuis
T 088 - 320 30 00
E [email protected]
www.antoniusziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp
088 - 320 33 00
Hart-Long Chirurgie
088 - 320 11 31
Locaties en bezoekadressen
Ziekenhuizen
Poliklinieken
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht
Soestwetering 1, Utrecht
(Leidsche Rijn)
St. Antonius Polikliniek
Utrecht Overvecht
Neckardreef 6, Utrecht
St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein
Koekoekslaan 1, Nieuwegein
St. Antonius Polikliniek Houten
Hofspoor 2, Houten
St. Antonius Spatadercentrum
Utrecht-De Meern
Van Lawick van Pabstlaan 12,
De Meern
7
Meer weten?
Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl
CAR 43/07-’13
Dit is een uitgave
van St. Antonius Ziekenhuis