Spoken Word: New York – Rotterdam

Spoken Word: New York – Rotterdam
Werken met William Parker
Leeszaal Rotterdam West wil jonge Rotterdamse spoken word artiesten in spe informeren
over de maatschappelijke en historische roots van de Amerikaanse hiphop en hen met die
kennis nieuwe tekst en muziek laten maken. Daarvoor organiseren we van 4 tot 6 november in samenwerking met Poetry Circle 010 en het HipHopHuis - twee workshops en een
voorstelling met dichter/muzikant William Parker (Bronx/New York 1952), de favoriete
contrabassist van de ‘black poet’ Amiri Baraka. De Black Art Movement was onderdeel van
de strijd voor burgerrechten en de black conscious-beweging (Malcolm X) in de jaren 60 en
70. Poëzie werd toen Spoken Word: je uitspreken over de wereld om je heen, en het
uitspreken van tekst en daarmee de grens met muziek voorbijgaan.
William Parker wil in de workshops met 20 Rotterdamse jongeren praten over
maatschappelijke kwesties die toen en nu actueel zijn; over de dichters/muzikanten die zich
daarover uitspraken en uitspreken; en over je eigen positie daarin bepalen. Daarna wil hij
met de deelnemers improviseren en experimenteren met de combinatie Free Jazz en Hip
Hop/Spoken Word en zo – al denkende en doende – nieuwe songs laten maken.
Parallel hieraan zal Gerry Mendes, spoken word artiest en -coach, overdag twee workshops
aanbieden aan 10 geïnteresseerde kinderen van 10-13 jaar, uit het Oude Westen..
Op de slotavond zullen de resultaten van de workshops worden gepresenteerd aan een groter
publiek; naast korte films van de historische inspiratiebronnen en een performance van
William Parker met een eigen groep.
Tekst met en zonder beats
Met rap en hiphop is ook in Rotterdam een nieuwe generatie en nieuwe klasse
schrijvers/dichters/performers ontstaan. Ze zijn jong en ze zijn niet allemaal hoogopgeleid.
Rap en hiphop hebben het maken en beluisteren van poëzie toegankelijker gemaakt. Deze
nieuwe groep makers en publiek hebben eigen kringen, zoals H.E.L.D.E.R.H.E.I.D.,
SpraakuhlooS, Poetry Circle 010; en zijn te volgen op diverse (popup)podia en vooral ook
mediakanalen. Beats worden digitaal uitgewisseld en gekocht. Nummers staan eerder op
youtube dan op cd. De teksten zijn semi-autobiografisch: zelfreflecties en commentaren op
gebeurtenissen in Rotterdam Zuid en in Gaza, persoonlijke en politieke statements. Spoken
Word artiesten vormen een aparte categorie, omdat ze geen beats gebruiken, maar alleen hun
eigen stem en performance. Nog meer nadruk op tekst kan je zeggen. Nog meer muziek in de
tekst zou het ook kunnen zijn.
Roots en vakmanschap
De voorbeelden en klassiekers van rap, hiphop, spoken word komen vaak uit de VS. De
laatste tijd ook wel uit Frankrijk. Amerikaanse rappers als Ice Cube en Lupe Fiasco putten
zelf weer uit de traditie van de Black Art Movement in de jaren 60 en 70. Ze citeren teksten
en samples uit hun werk. Maken samen opnames. De Last Poets, inmiddels mannen van in de
zeventig, krijgen van hen met terugwerkende kracht de eretitel: de eerste rapgroup van de VS,
of de grandfathers van de rap. De scheppers van de ‘landmarks of poetic radicalism’. De oude
mannen zijn daar niet onverdeeld gelukkig mee. Ze kunnen zich niet vinden in het
overcommerciële en de gangsta-verheerlijking. De woede van hun zelfbenoemde artistieke
nazaten gaat naar hun politieke smaak te veel alle richtingen uit.
http://www.nytimes.com/1994/04/03/magazine/generation-rap.html?pagewanted=2
In het Spoken Word programma van de Leeszaal willen we de schakel van de hedendaagse
Amerikaanse raphelden ertussenuit halen en een rechtstreekse verbinding leggen tussen de
Rotterdamse Spoken Word artiesten in spe en het vakmanschap van schrijvers/performers als
Amiri Baraka, Sonia Sanchez en de ‘Last Poets’ van de New Yorkse Black Art Movement.
Door dat te doen, kan duidelijker worden waarom Spoken Word niet enkel een hiphop
voorgedragen gedicht is, of kan zijn. Wat de inhoud en het muzikale ertoe doen. Hoe tekst
muziek kan zijn en wat muzikanten kunnen bijdragen. Die kennis en ervaring kunnen de
inhoudelijke en muzikale ondergrond van de creatieve praktijk van de jonge Rotterdamse
artiesten versterken; en daarmee hun eigen ontwikkeling én hun vermogen om kennis over te
dragen en een volgende generatie schrijvers/muzikanten te vormen.
Spoken Word = (je) uitspreken
In de Black Arts Movement is Spoken Word je uitspreken; over de wereld om je heen, en
over verschillende posities. Het is zelfbepaling. Zoals in Why is we Americans
https://www.youtube.com/watch?v=aJoCR82D_g8 van Baraka. Spoken Word is het woord
nemen. ‘For too lang the white man has been hiding my story, making mystery, showing
himself and calling it history’ (El-Hadi in Minority of One). Een tegendraads eigen verhaal,
een eigen visie op de werkelijkheid naar voren brengen. Een uitgesproken mening. ‘Niggas
are scared of revolution’ (Bin Hassan). Het is ‘control your frenzy’, richting geven aan
verontwaardiging over sociale ongelijkheid en onrecht. ‘We are the friends to tears that have
nowhere to go’ (Bin Hassan). Is zelfbevrijding. Spoken Word is actie en die kan grimmig zijn:
‘Take the words and make them into bullets’ (Baraka). Terug naar de roots heeft ook iets
ongemakkelijks, het dwingt tot nadenken, tot positiebepaling. Ook omdat je je realiseert dat
de uitgesproken kwesties nog steeds actueel zijn; daar, hier en op andere plekken in de
wereld.
Spoken Word wordt gemaakt om uit te spreken, het is performance art. De Black Poets
gingen de grenzen met muziek voorbij. Het is poëzie met Rhythm & Rhyme, geïnspireerd
door overgeleverde of zelf uitgevonden Afrikaanse muzikale tradities. ‘Music has already
been created.’ Ze behandelen woorden zoals hun broeders/jazzmuzikanten Coltrane en Sun
Ra met melodische ideeën omgaan. Met letterlijke herhalingen en verschuivingen en variaties
in woordenreeksen. https://www.youtube.com/watch?v=8M5W_3T2Ye4 Live uitgevoerde
technieken die nu met loops gerealiseerd worden. Daarmee maken ze van verhalen muziek en
maken ze van muziek een verhaal. Baraka noemde zijn werk ‘boperas’, vanwege het mixen
van muziek, spoken word en rhythm. En vanwege de associatie met ‘bebop’ waarschijnlijk.
Zowel hij als de Last Poets werkten vaak met muzikanten, percussie maar ook
snaarinstrumenten.
William Parker als verbindingsman
‘Music has already created’ komt uit het gedicht Music is van William Parker.
https://www.youtube.com/watch?v=R2Rb2fOLYtg Parker was de favoriete
begeleider/contrabassist van Amiri Baraka, een van de oprichters van de Black Arts
Movement. Parker (Bronx/New York 1952) is in Nederland vooral bekend als
componist/improvisator/muzikant. Hij trad onder andere op met Cecil Taylor, David S.Ware,
Hamid Drake. Door zijn optredens en verblijven in Rotterdam en de jarenlange samenwerking
met Klaas Hekman (muzikant/componist en mede-organisator van dit Leeszaal-programma) is
hij redelijk goed op de hoogte van maatschappelijke en muzikale ontwikkelingen hier.
Daarnaast is hij dichter/schrijver (Who owns music? 2008) en een echte kenner en voortzetter
van de New Yorkse Black Arts traditie en andere experimentele en geëngageerde
kunstvormen. Hij is mede-organisator van Arts for Arts, een culturele organisatie die
‘supports diversity in music, dance art and ideas that embrace improvisation as a means to
transform artist and audience. http://www.artsforart.org/ AFA is dedicated to bringing
balance to a world out of balance, through visionary arts and ideas that hold nothing back.’
AFA organiseert – naast onnoemelijk veel evenementen - naschoolse muziekeducatie
(improvisatie, compositie en uitvoering) voor ‘underserved’ children. Internationaal is AFA
vooral bekend door het Vision Festival. De plekken waar AFA zijn activiteiten organiseert,
doen aan de Leeszaal denken: tijdelijke toe-eigening, improvisatie, passie, betrokkenheid bij
de omgeving, lowbudget, vakmanschap en kwaliteit.
Vanwege zijn kennis, ervaring, maatschappelijk engagement en artistieke en educatieve
interesses en kwaliteiten is William Parker de ideale verbindingsman voor dit project. Hij
heeft veel ervaring met het geven van workshops met allerlei soorten deelnemers in
verschillende landen. Bovendien kan hij met een eigen performance (solo en in combinatie
met vertrouwde Nederlandse muzikanten) de voorstelling extra kwaliteit geven en een groter
publiek trekken. Daarom hebben we met de planning (4, 5, 6 november 2015) rekening
gehouden met zijn tourschema van dit najaar.
Opening Up The Possibilities: The Meeting of Rap/Hip hop and Free Jazz
By William Parker
Part one: ‘Looking back to look forward without forgetting about the now’
Question One:
The lives of young people of color.
What is the dynamic that shapes what they do and how the think?
Think about/themselves/their envirement/their future
What society has laid out for them? (prison/school teacher/gangster/lawyer/doctor/drug
addict/sports star/rap star/musician/athlete…)
Question Two:
Can we change our destiny or project path? How?
Answer: we can change our path by widening our perspective/vision/scope of what is
available for us.
Historical perspective:
The protest song, its origin and purpose.
Look at the Black Civil rights, the soundtrack for that movement in folk/music/blues/jazz.
Julius Lester/James Baldwin/Amiri Baraka/Curtis Mayfield/Charles Mingus/Max
Roach/Abbey Lincoln/Archie Shepp/Ted Joans/The Last Poets/Public Enemy/Melvin Van
Peebles.
What is the connection between the past and the present?
How do you fit in?
Where is your place in the world?
Answer: it is nog your role to fit in to the society, it is yours to change society.
Workshop:
Sharing our vision mixing Free Jazz with Hip Hop. Agreeing on purpose of this fusion while
maintaining our autonomy.
Part two: How do we bring together our experiences?
1) We have open improvisation sessions without any pre-thought.
2) Then we talk about what we have done and begin to co-write a song or a movement or
gesture of sound and words agreeing on the message/the feeling/the motion of the
song.
3) Repeat the process jam session and modify until both ideas Free Jazz and Rap are
satisfied with results.
4) After we write down and discuss what we have learned and we hope this is just
beginning of our communication.
Door wie/met wie?
Het idee voor deze sessies komt van de Werkgroep PuntKomma Muziek van Leeszaal
Rotterdam West. Die werkgroep bestaat uit muzikanten, dichters, schrijvers en liefhebbers die
al diverse evenementen over de relatie tekst-muziek in de Leeszaal hebben georganiseerd.
Waaronder het druk bezochte In de ban van de ring, een muzikaal poëtisch boksgala. Bij elk
voorgenomen evenement onderzoekt de werkgroep met wie zij de voorstelling kunnen
realiseren, waarbij steeds gezocht wordt naar een combinatie van professionele
muzikanten/schrijvers/performers (en boksers) en gedreven ‘liefhebbers’/vakmensen.
Zo zijn we ook met Spoken Word: NY – Rdam aan de slag gegaan. Onze eerste inhoudelijke
ideeën hebben we doorgesproken met de Rotterdamse rappers/spoken word artiesten stryder
en de_mark. Daarna hebben we het praktisch verder uitgewerkt met Poetry Circle 010 en het
HipHophuis. Zij gaan de deelnemers werven en selecteren.
Een parallelprogramma voor jongere kinderen
Op de workshopdagen worden overdag door deelnemer Gerry Mendes workshops gegeven
aan geïnteresseerde kinderen van 10-13 jaar uit het Oude Westen. Die werving doen we zelf.
De Leeszaal doet vaker iets met en voor kinderen van deze leeftijd.
De voorstelling
Op de slotavond zullen de resultaten van de workshops worden gepresenteerd aan een groter
publiek van kinderen en hun ouders, jongeren en volwassenen. Op die avond zullen ook korte
films van de historische inspiratiebronnen getoond en zal William Parker ook met een eigen
groep spelen. Deze muzikanten zullen ook het maakgedeelte van de workshop ondersteunen.
‘The Library’ (1968) – Felipe Luciano
I’ve kissed books before
Held them close to my brown skin
Learning when my mother got moody at the end of every month
But they never taught me how to fight
Or how to run from cops
Zig zag
Zig zag
Taught me to know
But not to believe
Mum’s belief is in God
I believe in revolution
We both believe in something devoutly
Rotterdam, 11 september 2015
www.leeszaalrotterdamwest.nl
Klaas Hekman/Joke van der Zwaard
[email protected]/[email protected]