3 januari 2013, jaargang 7, nummer 1

Op de Rol in Historisch Zutphen
Internet: www.historiezutphen.nl - E-mail: [email protected]
Op de rol in historisch Zutphen jaargang 7, januari 2013 nr. 1
Referentie: HVZ 2013 001
Geachte dames en heren,
Namens bestuur en vrijwilligers/sters van onze vereniging wensen wij u een in alle opzichten
goed 2013 toe.
Hierbij doen wij u met veel genoegen nieuwsbrief nr. 1 van 2013 toekomen.
2012 was een in alle opzichten voor de Historische Vereniging Zutphen een goed jaar. in 2012
konden wij 54 leden verwelkomen en waren er 33 leden die wij om diverse redenen moesten
uitschrijven. Per 31 december 2012 telde onze vereniging het hoogste ledenaantal in haar 31
jarig bestaan. Te weten 633! Eind 2013 650? Samen met u moet ons dit lukken. Het eerste
nieuwe lid van 2013 heeft zich 2 januari 2013 als lid laten inschrijven. Wie volgt?
Veel leesplezier en graag tot ziens bij één van de activiteiten.
Ap Lammers
Bij de vereniging zijn reproducties van
ansichtkaarten begin 20e eeuw te koop. Dit betreft
een serie van 8 kaarten. Zie voorbeeld kaart. Kaarten
hebben het originele formaat en uitstraling. Kaarten
worden in setjes van 8 verkocht. Leden betalen
voor 8 kaarten € 4,00 en niet leden € 4,50. Verras u
zelf of uw partner, vrienden, familie, kinderen,
kleinkinderen met deze mooie serie ansichtkaarten. Deze kaarten kunt u ook bestellen
door een e-mail te zenden aan info@historiezutphen. nl. U kunt de kaarten ook tegen
contante betaling verkrijgen bij het Regionaal Archief Zutphen, Spiegelstraat 13-17,
Zutphen.
Overzicht activiteiten HVZ in 2013.
De HVZ trekt eropuit. Wat is er mooier dan de
rijke historie van Zutphen ter plekke te beleven!?
Bij een excursies is er meestal sprake van een
beperkt aantal deelnemers. Deelname aan de
excursies is voor leden van de HVZ gratis. Deelnemers kunnen
zich aanmelden bij coördinator Mary van der Haring via (0575)
47 08 76 of 06-28990680, of per e-mail via
[email protected] . Op www.historiezutphen.nl staat
steeds de actuele stand van zaken. Niet-leden betalen € 2,50 per
persoon, tenzij zij zich op dat moment als lid aanmelden.
28 januari 2013, aanvang 20.00 uur, locatie IJsselpaviljoen Leden gratis Niet-leden € 2,50
Lezing Nederlandsch Mettray 160 jaar. 1851-2011, door Lex Rutgers.
Een werkgroep heeft ter gelegenheid van het 160-jarig bestaan van het
Mettray, rechtsvoorganger van LSG-Rentray te Eefde, een boek
samengesteld over de geschiedenis van de instelling. Aan de hand van
prachtig beeldmateriaal en bondige teksten wordt een beeld geschetst van het ontstaan en de
ontwikkeling van een unieke organisatie op het gebied van de (her)opvoeding van jongens in
Nederland.
“Zutphen de Mars.
125 jaar wonen en werken tussen water en spoor”
Bij “historisch Zutphen” zal men vooral denken aan het
monumentale centrum van de stad, en niet zo snel aan het gebied
“de Mars”, dat enigszins excentrisch gelegen is achter het station,
begrensd door IJssel, Twentekanaal en spoorlijn. De aanblik van dit
gebied komt minder imposant over dan die van de oude stad, en zijn geschiedenis heeft tot
nu toe minder in de belangstelling gestaan. Toch is die geschiedenis er natuurlijk. Er werd
en wordt op de Mars gewoond, gewerkt en (in een nog niet zo lang verleden) gerecreëerd.
Omdat voor het gebied een grootschalig revitaliseringsplan is ontwikkeld, zal het gezicht
van de Mars in de komende tijd fors veranderen.
Niet leden € 15.00 leden HVZ € 12.50
Verkrijgbaar in de boekhandel en/of het Regionaal Archief Zutphen.
Het boek Van kelder tot kap en het boek over de Barlheze met de titel
Lopen door het verleden van het Barlhezekwartier zijn verkrijgbaar bij
alle Zutphense boekhandelaren voor € 24,50, respectievelijk € 16,-.
Leden van de HVZ kunnen het boek tegen de speciale ledenprijs van €
22,-, respectievelijk € 13,75 kopen bij het Regionaal Archief Zutphen, Spiegelstraat 13, te
Zutphen. Ook de volgende boeken zijn nog verkrijgbaar: Steenrijk in Zutphen (€ 7,50), Aan het
eind van de lange brug ligt de Hoven (€ 15,-; voor leden HVZ € 13,-) en in Zutphen staat in
huis (€ 7,50).Geef eens een boek over de historie van Zutphen cadeau!
Acht miljoen krantenpagina’s 1618-1995 online doorzoekbaar
KB sluit grootste digitaliseringsproject uit haar geschiedenis af
Den Haag, 22 november 2012 - In 2007 startte de Koninklijke
Bibliotheek met het digitaliseringsproject Databank Digitale
Dagbladen – en vandaag, zes jaar later, sluit de KB het project
op feestelijke wijze af met alle betrokkenen. In die periode zijn
acht miljoen krantenpagina’s uit Nederland, Nederlands-Indië
en West-Indië (Suriname en de Antillen) doorzoekbaar
gemaakt, die samen ruim 85 miljoen artikelen opleveren. Een
overvloed aan historische berichten is voor iedereen gratis
doorzoekbaar op de webdienst Historische Kranten: algemene
artikelen, familieberichten, advertenties en illustraties met
onderschrift.
Nu acht miljoen pagina’s
Van ruim honderd kranten die al beschikbaar waren is het aantal jaargangen flink
uitgebreid, zoals van de Amigoe di Curaçao, het Bataviaasch Nieuwsblad, De West-Indiër,
De Waarheid, het Utrechts volksblad, de Provinciale Drentsche en Asser Courant en vele
andere.
Meer dan 70 kranten zijn volledig nieuw in deze laatste release binnen het project. Zo
kunt u nu onder andere grasduinen in Het Vrije Volk, de Sumatra-courant, de Maasbode,
het Agrarisch Nieuwsblad, De West, nieuwsblad uit en voor Suriname, De tijd, dagblad
voor Nederland, maar ook in de Dagelijksche beurscourant en Het financieele dagblad.
Uit de periode van de Tweede Wereldoorlog zijn eveneens titels aangevuld.
Rijke bron van onderzoek
Vandaag laat een aantal wetenschappelijk onderzoekers tijdens het afsluitende
symposium zien wat er allemaal kan met grootschalige, geautomatiseerde zoekacties in de
dataset. De KB heeft vanaf het begin het hergebruik van de data voor onderzoek
gestimuleerd. Vele anderen weten de kranten ook te vinden: vertalers zoeken woorden die
een bepaalde periode kenmerken, stamboomonderzoekers speuren naar familieleden en
naar gebeurtenissen waarin die een rol speelden, biografen en journalisten graven naar
berichten over hun onderwerp, studenten en scholieren zoeken informatie voor hun
papers. Al twee miljoen keer is de website gebruikt sinds de lancering in 2010. De KB is er
trots op dat zij met dit project in zo’n grote behoefte voorziet.
Nog lang geen einde aan digitalisering
Acht miljoen pagina’s: dat is ongeveer 8 procent van wat er aan kranten verschenen is
tussen 1618 en 1995. De KB wil het aantal pagina’s in de krantensite in ieder geval de
komende jaren nog uitbreiden tot zo’n dertien miljoen. Dat betekent dat na het project de
digitalisering gewoon doorgaat, bijvoorbeeld binnen het programma Metamorfoze en
door het scannen van microfilms. Via de KB-website en KB-nieuwsbrief maken we
belangrijke aanvullingen bekend.
KB, nationale bibliotheek van Nederland
De KB (Koninklijke Bibliotheek) is de nationale bibliotheek van Nederland. De komende
jaren spant de KB zich in om alle Nederlandse boeken, kranten en tijdschriften vanaf
1470 te digitaliseren.
De webdienst kranten.kb.nl is tot stand gekomen in het kader van het Nationaal
Programma Grootschalige Onderzoeksfaciliteiten van NWO/Agentschap NL, voorheen
SenterNovem. Voor de oorlogskranten stelde het programma Erfgoed van de Oorlog van
het ministerie van VWS aanvullende financiering
ter beschikking
VANAF 14 OKTOBER 2012 TE ZIEN:
Zutphen, de Verloren Stad
Zutphen is een van de oudste en best bewaarde steden van
Nederland. Alom geroemd om de historische binnenstad en vele
monumenten. Het Stedelijk Museum Zutphen is gehuisvest in zo’n
monument. Het Broederenklooster is sinds de dertiende eeuw een
beeldbepalend pand in het straatbeeld. Een straatbeeld dat op 14
oktober 1944 drastisch en dramatisch wijzigde. Geallieerde
vliegtuigen bombardeerden de IJsselbrug om zo de Duitse
munitietransporten te belemmeren. De brug werd echter nauwelijks
getroffen, maar de noordwestelijke binnenstad des te meer. Het
gevolg: bijna honderd doden, honderden gewonden, enorme
verwoestingen en veel verdriet.
Zutphen, de verloren stad maakt onderdeel uit van het project
‘Beleef mijn Gelderland!’ dat door Gelders Erfgoed is ontwikkeld samen met een groep van
veertien Gelderse Musea. Het project wordt financieel mogelijk gemaakt door subsidie van het
Ministerie van OCW en de provincie Gelderland. De tentoonstelling Zutphen, de verloren stad
is hiernaast mede tot stand gekomen door ondersteuning van: Christiaans Bouwbedrijf,
Koninklijke Hesselink B.V, De Jager BV slagerij- en horecabenodigdheden; Historisch
Adviesbureau ’30-’45.
Feestelijk Zilver (samenwerking met de Stedelijke Musea in Kampen & Zwolle)
1 december 2012 t/m 7 april 2013
Feestelijk zilver verwijst vanzelfsprekend naar de uitstraling van het
materiaal zilver, dat aan alledaagse voorwerpen en kunstobjecten een
onweerstaanbare glans en allure geeft. Als onderwerp heeft het ook te
maken met allerlei bijzondere gebeurtenissen uit een mensenleven, die
passend begeleid worden door een functioneel of symbolisch object in
zilver. Zoals een zilveren rammelaar bij de geboorte van een kind, een
stel kandelaars als huwelijksgeschenk, pronk- en prijsbekers of
poppegoed als verzamelobject.
20 x Zilver
Feestelijk Zilver brengt het werk van 20 hedendaagse toonaangevende
én beginnende Nederlandse zilversmeden en ontwerpers in zilver in beeld. Hun kenmerkende
stijl en visie laten zij zien aan de hand van een grote variatie aan objecten; van
gebruiksvoorwerpen zoals een theeservies of kandelaar tot vrijstaande kunstobjecten.
De deelnemende smeden/ontwerpers zijn:
Pauline Barendse; Marcel Blok, At Brandenburg; Sander Brandsen; Daan Brouwer; Rik
Fernhout; Titiaan de Geer; Jef Huibers; Tamara van Kekerix; David Kerkhof; Lennart
Lintenbrink; André van Loon; Jan Matthesius; Jan van Nouhuys; Jurriën Schiff; Guido Schram;
Maarten Rollfs of Roelofs; Arjan Vrielink; Paul de Vries; Willem Tredgett; Malu de Wit.
De tentoonstelling Feestelijk Zilver maakt deel uit van een promotioneel
samenwerkingsverband met twee andere Musea aan de IJssel, het Stedelijk Museum Kampen
en het Stedelijk Museum Zwolle. Alle drie de musea tonen de topstukken uit hun zilvercollectie
in een reeks tentoonstellingen met een zilveren randje, zie ook www.musealangsdeijssel.nl
wild en dromerig, het fantastische werk van Jan Mensinga (1924 - 1998)
3 november 2012 t/m 3 februari 2013
Museum Henriette Polak
Samenwerking met Museum Belvédère
Markante cafébezoekers, dwaze koningen en buiksprekers bevolken het
fascinerende, wonderschone, maar ook angstaanjagende universum van
meester-graficus Jan Mensinga. Bij veel kunstliefhebbers is Mensinga
vooral bekend om de door hem gemaakte bibliofiele boeken. Hij
verbeeldde als geen ander het zwaarmoedige en surrealistische werk van
schrijvers als Gogol, Tsjechov, Dylan Thomas, Rimbaud en Bruno
Schulz. Lichter van toon zijn Mensinga’s illustraties bij sprookjes en
zijn verbeelding van spreekwoorden en gezegden. Het museum toont
vele voorbeelden van Mensinga’s meesterschap en licht de door hem
gebruikte technieken aan de hand van het werk toe.
Een bijzondere inspiratiebron voor Mensinga was de klassieke
horrorfilm Dead of Night (1945), die ondermeer het vertaal vertelt van een gestoorde
buikspreker en zijn amorele buikspreekpop. De film en het verhaal maakten diepe indruk op
Mensinga. Buiksprekers met hun pop waren een terugkerend onderwerp in zijn werk. In deze
etsen en litho’s toonde Mensinga wat hem bezighield, aantrok en verontrustte. Het resultaat is
gruwelijk mooi.
Boek
Het boek Zwart vuur (2012, uitgeverij De Weideblik) is het eerste grote boek over Mensinga’s
gedrukte wereld. Alle prenten die hij maakte voor bibliofiele uitgaven zijn erin gereproduceerd:
van zijn etsen bij Baudelaire’s Fleurs du Mal (1963) en Gogols Dagboek van een gek (1971) tot
zijn litho’s bij Bruno Schulz’ De Vogels (1981) en zijn kleurenlino’s en -houtsneden bij Gogols
De Neus (1995). Daarnaast is een kleine keuze uit zijn overige werk opgenomen.
Voor de inleiding interviewde kunstjournalist Gijsbert van der Wal mensen die Mensinga
gekend hebben: vrienden, oud-leerlingen op de Amsterdamse Rijksakademie en de academie in
Tilburg, zijn ex-echtgenote en zijn laatste vriendin. De collage van hun verhalen geeft een
levendig beeld van Mensinga’s persoon en werk.
Het boek is te koop tijdens de tentoonstelling in de museumwinkel van het Museum Henriette
Polak voor € 35,-.
Zutphense akten 1926-1935 verworven
Het Regionaal Archief Zutphen heeft de Zutphense notariële akten over de periode 1926
tot en met 1935 verworven. Ze zijn vanaf vandaag voor elke geïnteresseerde in de
studiezaal van het Regionaal Archief Zutphen in te zien. Voor de meeste notariële akten
geldt een openbaarheidstermijn van 75 jaar. Omdat die termijn nu is verlopen, zijn deze
akten aan de serie notarisakten toegevoegd.
Het betreft de akten van de volgende Zutphense notarissen:
T.A. Goddard over de periode 1926-1927
G.M. van Voorthuijsen, 1926-1935
H. Capel, 1926-1935
J.A. Beker, 1926-1935
J. Zwamborn, 1928-1933
G. Kroeb, 1935
De nieuw verworven akten zijn nog niet geindexeerd en kunnen alleen in de studiezaal en
eventueel met behulp van repertoria worden bestudeerd. Testamenten zijn nog niet
openbaar en zijn daarom niet overgedragen aan het Regionaal Archief Zutphen.
Zie ook informatieblad Notariële archieven
Oer # 6 is uit
In deze laatste Oer van 2012 aandacht voor een historische gebeurtenis, die in oktober
groots is herdacht: de 'Slag om Grolle'. In een artikel van maar liefst acht pagina's vertelt
Joep van der Pluijm ons over deze episode uit de geschiedenis van Groenlo. Zo wordt met
behulp van een kaart uit 1649 de zogenaamde circumvallatielinie toegelicht. Ook het
Zutphense wordt natuurlijk niet vergeten, archeoloog Bert Fermin laat zien dat het plan
Noorderhaven tot nieuwe archeologische vondsten leidt en geeft ons een kijkje in de
lijmerij op de Mars.
Oer is verkrijgbaar bij het Regionaal Archief Zutphen, Erfgoedcentrum Achterhoek en
Liemers en de betere boekhandels voor € 5,95. Uiteraard bestaat de mogelijkheid zich
te abonneren.
Akten notaris Nijman beschreven
De voorouderdatabase van het Regionaal Archief Zutphen is uitgebreid met 6.000
beschrijvingen van notarisakten. Het betreft akten die zijn opgemaakt door notaris Derk
Nijman. Nijman was notaris in Zutphen tussen 1856 en 1880. De akten zijn beschreven op
naam, datum en korte inhoud. Geïnteresseerden kunnen de akten via de bestelmodule van
het Regionaal Archief Zutphen als scan ontvangen.
Derk Nijman werd op 14 februari 1825 in Zutphen geboren. Vader Barthold Nijman was
koopman. De moeder van Derk was lid van de invloedrijke Zutphense familie Evekink.
Het gezin beleed de doopsgezinde religie en woonde aan de Waterstraat. In 1843 vertrok
Derk voor drie jaren naar Leiden om rechten te studeren. Terug in Zutphen vestigde hij
zich als advocaat en kandidaat-notaris. In 1856 kon hij zijn oom Derk Evekink opvolgen.
Naast het notariaat was Derk Nijman lange tijd gemeenteraadslid van Zutphen en van
1867 tot aan zijn dood in 1880 wethouder. Derk Nijman stierf op 55-jarige leeftijd,
ongehuwd en kinderloos. Hij werd als notaris opgevolgd door Frederik Graevestein van
Heijst.
Zie voor informatie en activiteiten Erfgoedvereniging
Heemschut de website.
http://www.heemschut.nl/nl/erfgoedexcursies-enevenementen.html
MijnGelderland is de erfgoedwebsite van de provincie Gelderland. Erfgoedorganisaties
tonen hier aanvullend en samenhangend de verhalen over Gelderland.
Gelders Erfgoed voert de redactie van deze site, die is ontstaan als een
samenwerkingsproject van Biblioservice Gelderland, Gelders Archief, de Gelderland
Bibliotheek en Gelders Erfgoed. Inmiddels zijn aan dit samenwerkingsverband de
partners Stichting Geldersch Landschap / Geldersche Kasteelen, Regionaal Archief
Nijmegen, Gemeentearchief Ede / Barneveld en CODA toegevoegd. Samen zorgen deze
acht partners voor de continutiteit en ontwikkeling van deze
erfgoedsite. http://www.mijngelderland.nl
Tentoonstellingen CODA Museum
Elke zondagmiddag van 14.00 - 15.00 gratis rondleidingen door de actuele
tentoonstellingen en het CODA gebouw. Aanmelden niet noodzakelijk. Rondleidingen zijn
gratis, voor toegang museum geldt de normale entreeprijs.
09.11 2012 t/m 20.01 2013
Apeldoorn in Beeld
CODA Museum toont op de Verdieping een bloemlezing uit haar collectie geschilderde
stadsgezichten. Ook geschilderde Veluwse landschappen worden getoond. Deze
bloemlezing is samengesteld door Carin Reinders, directeur CODA. In deze
tentoonstelling worden diverse perioden in beeld gebracht van Apeldoorn als groeiende
stad op de Veluwe.
13.10 2012 t/m 10.02 2013
ADO speelgoed, speelt goed!
Voor liefhebbers van design, speelgoedverzamelaars en inwoners van Apeldoorn staat de
naam ADO voor de bijzondere collectie houten speelgoed die in de jaren 1925 – 1955
ontworpen werd door Ko Verzuu. Deze collectie is niet alleen onlosmakelijk verbonden
met een stuk lokale geschiedenis, maar raakt ook aan de vernieuwingen in de kunst,
ziekenzorg en pedagogiek in de eerste helft van de 20ste eeuw.
29.09 2012 t/m 24.03 2013
Un peu de terre sur la peau
CODA presenteert in samenwerking met het Franse museum voor toegepaste kunst
Bernardaud deze tentoonstelling met hedendaagse keramische sieraden van 19
ontwerpers uit Nederland, Duitsland, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland, Finland,
Zweden en Taiwan. Met deze tentoonstelling plaatst CODA Museum het hedendaagse
sieraad in een bijzonder perspectief. De tentoonstelling is samengesteld door gastcurator
en goudsmid Monika Brugger.
zie website: http://www.coda-apeldoorn.nl/tentoonstellingen/coda-museum/
website Historische Verening Zutphen, klik op deze link.Onze vereniging ook actief op
Twitter en Facebook. Wekellijks worden daar nieuwsfeitjes over de historie van Zutphen
weergegeven. Wilt u deze ook ontvangen? Dan kunt u zich via deze link aanmelden.
http://twitter.com/HistVerZutphen. Op Facebook kunt u zelf ook berichten, vragen etc.
plaatsen.
Wilt u deze nieuwsbrief niet langer meer ontvangen dan kunt u zich via deze link afmelden.
Nieuwsbrief verstuurd door JDI internet professionals op verzoek van de Historische
Vereniging Zutphen