Omdenken voor een inclusieve samenleving

Omdenken voor een
inclusieve samenleving
Sociaal Domein 053
Omdenken voor een
inclusieve samenleving
Een inclusieve samenleving is een samenleving waarin iedereen meedoet. De mogelijkheden, talenten en eigen regie van de mens staan centraal. Dat is onze stip op de horizon
voor de verdere ontwikkeling van het sociaal domein. Samen met inwoners, ondernemers
en maatschappelijke organisaties willen we inhoud geven aan die inclusieve samenleving.
In deze folder omschrijven we omdenkers voor een inclusieve samenleving. Met deze
omdenkers hopen we u te inspireren en te prikkelen tot anders denken en anders doen.
Omdenker 1
Omdenker 2
Van overheid naar samenleving
Van vangnet naar springplank
Zorgen voor mensen met een beperking is niet alleen
de verantwoordelijkheid van de overheid, maar wij zijn
als samenleving mede verantwoordelijk.
De ondersteuning die geboden wordt moet niet alleen
dienen als een vangnet, maar vooral als springplank
voor een zelfstandiger leven.
Voorbeeld gebarentaal
Voorbeeld eenzaamheid
Ingrid (11 jaar) is doof sinds haar geboorte. Ze volgt
regulier onderwijs op een openbare school in de buurt.
Ondanks dat Ingrid niet kan horen, kan ze prima
meekomen met de rest van de leerlingen. Hoe dit kan?
Alle kinderen op school leren gebarentaal, waardoor
ze goed met iedereen kan communiceren. In plaats
van focussen op de beperking van Ingrid door haar
bijvoorbeeld naar een speciale school te sturen,
nemen we als samenleving de belemmering weg door
‘haar taal’ te spreken.
Gerrie (79 jaar) was vaak eenzaam. Ze kwakkelt met
haar gezondheid, waardoor ze niet altijd de deur uit
kan om dingen te ondernemen. Sinds enkele maanden
komt er regelmatig een vrijwilliger langs om een kopje
koffie te drinken of om samen een wandeling te maken
in de buurt. Ook gaat Gerrie één keer per week naar
dagbesteding, waar allerlei activiteiten worden
georganiseerd. De sociale interactie die met Gerrie
is georganiseerd, zorgt ervoor dat zij pas in een latere
fase in haar leven een vangnet nodig heeft.
De activiteiten werken voor haar als een springplank
naar een zelfstandiger leven.
Omdenken voor een inclusieve samenleving
Omdenker 3
Omdenker 4
Van speciaal naar normaal
Van individu naar allemaal
Een speciale voorziening is gericht op een speciaal
probleem. Terwijl er meer resultaten bereikt kunnen
worden als de ondersteuning bijdraagt aan het
versterken van het normale leven.
Een voorziening moet niet alleen een oplossing zijn
voor een individuele belemmering, maar het moet een
oplossing zijn waar iedereen baat bij heeft.
Voorbeeld speciaal vervoer
Voorbeeld speciaal onderwijs
Mensen zijn geneigd andere mensen te labelen.
Een goed voorbeeld is het speciaal onderwijs.
Door kinderen naar het speciaal onderwijs te
laten gaan, benadrukken we zijn of haar beperking.
Door deze zelfde kinderen in het reguliere onderwijs
op school te houden, zijn zij in staat hun normale leven
te versterken. Ze horen erbij en doen weer mee.
In Nederland hebben we verschillende specialistische
voorzieningen georganiseerd. Voor deze voorzieningen
is ook vervoer nodig. Bijvoorbeeld om kinderen vanuit
hun eigen wijk naar een speciale school te brengen.
Wanneer alle kinderen gewoon naar een reguliere
school gaan in de wijk, ontstaan er minder vervoersproblemen. Ouders kunnen hun kind zelf naar school
brengen of een onderlinge regeling in de wijk met
andere ouders organiseren. Wanneer alle mensen
met het openbaar vervoer kunnen reizen, dan heb je
minder speciaal vervoer nodig. Zouden trein en bus
niet voor iedereen toegankelijk moeten zijn?
Omdenker 5
Van probleem naar persoon
Je bent niet een probleem. Je bent een persoon.
Met een beperking.
Voorbeeld labelen
Mensen hebben de neiging problemen en mensen
te labelen. We hebben als persoon echter meerdere
rollen. Iedereen is een individu. Iemand is geen
autist, maar een persoon met autisme. Iemand is
geen LVB-er, maar een persoon met een licht
verstandelijk beperking. Zeggen wie je bent staat
voorop. Het zorgt voor een gesprek met meer
mogelijkheden om te kijken naar iemands talenten.
Met als gevolg: andere oplossingen voor ondersteuning.
3
Omdenker 6
Omdenker 8
Van beperking naar talent
Van systeemwereld naar leefwereld
Veel voorzieningen zijn nu gericht op omgaan met je
probleem, in plaats van het aanspreken en versterken
van iemands talent.
Door voor ogen te houden wat de bedoeling is,
wordt de leefwereld van een individu of gezin het
uitgangspunt voor de oplossingen.
Voorbeeld Jobcarving
Voorbeeld Expeditie Enschede
Jobcarving is een voorbeeld van hoe werk wordt
gecreëerd op basis van iemands talenten.
We bundelen (bij)taken van verschillende functies in
een nieuwe functie voor iemand met een beperking.
Denk aan interne post rondbrengen, lunch verzorgen,
telefoon aannemen. De werkgever bepaalt een
vergoeding voor dit werk. Hierbij is het talent van de
werknemer het uitgangspunt.
Het project Expeditie Enschede is ontwikkeld om te
ontdekken hoe kwetsbare jongeren tussen 16 en 26
jaar kunnen worden ondersteund om hun dromen,
verlangens en wensen voor een goed leven in de
buurt te realiseren. Want dat is de bedoeling. Waar
lopen ze tegen aan in het dagelijks leven? Welke
belemmeringen zijn er? Vervolgens wordt bekeken
hoe deze belemmeringen omgebogen kunnen worden
naar kansen. Zodat de jongeren vanuit hun leefwereld
en niet vanuit de systeemwereld worden geholpen.
Omdenker 7
Van ontvangen naar wederkerig
Niet alleen ondersteuning ontvangen, maar zelf ook
iets bijdragen aan de omgeving.
Voorbeeld burgerinitiatief
Yvonne (53 jaar) woont alleen en is voelt zich vaak
eenzaam. Op een dag kwam ze op het idee om haar
huis open te stellen voor mensen uit de buurt, voor
een kop koffie en een praatje. Enkele maanden later
ontpopte het huis van Yvonne tot een ware
ontmoetingsplek. Op een vast tijdstip in de week zit
de huiskamer van Yvonne vol. De gemeente heeft
een buurtbudget beschikbaar gesteld, zodat Yvonne
haar koffie-uurtje kan blijven organiseren. Yvonne
heeft met haar gastvrijheid niet alleen zichzelf,
maar ook anderen geholpen.
Meer weten?
Op de website
www.enschede.nl/sociaaldomein053
vindt u meer informatie over de visie inclusieve
samenleving, bijbehorende projecten en mooie
voorbeelden van omdenken uit de stad.
Colofon
Dit is een uitgave van de gemeente Enschede.
Aan de inhoud kunnen geen rechten
worden ontleend. Tekst mag alleen met
toestemming van de gemeente Enschede
worden overgenomen.
Tekstredactie
SIR Communicatiemanagement
Vormgeving
Digidee concept creatie emotie
© juni 2016, gemeente Enschede