‘A L S E R I E D E R E D A G 8 M E N S E N S T E R V E N AAN EEN ZIEKTE, IS HET TIJD OM BUITEN D E G E B A A N D E PA D E N T E Z O E K E N . ’ -Prof. dr. CHJ (Casper) van Eijck- Aan het woord is prof. dr. Casper van Eijck, specialist alvleesklierkanker van het Erasmus MC. Een arts die ‘gewoon zijn werk doet’ maar dat houdt in zijn geval in dat hij patiënten zo goed mogelijk begeleidt naar hun einde. Want de kans om te herstellen van alvleesklierkanker is uitzonderlijk klein. Slechts 7% blijft langdurig leven. De meesten sterven binnen een half jaar na de diagnose. Samen met een team van specialisten, onderzoekers én artsen uit het Erasmus MC en LUMC gelooft Casper dat het mogelijk is om een nieuwe behandelmethode te ontwikkelen die ervoor zorgt dat mensen langer in leven kunnen blijven. Die methode wordt de ‘oncolytische viro-immunotherapie (OVIT)’ genoemd; een behandeling waarbij een virus wordt ingezet tegen de tumor en tegelijkertijd het immuunsysteem van de patiënt op een positieve manier wordt geactiveerd. Een uitgebreide beschrijving van dit onderzoek en de vorderingen die tot nu toe gemaakt zijn treft u aan in deze brochure. Evenals een selectie uit de talrijke acties die sinds de start van de campagne Support Casper zijn geïnitieerd. De opbrengsten van deze acties hebben er toe geleid dat er nu al een start is gemaakt met het broodnodige onderzoek. We hopen dit tempo te kunnen voortzetten. SUPPORT CASPER BEKENDE SUPPORTERS Om het onderzoek naar viro-immunotherapie goed te kunnen uitvoeren is veel geld nodig. Minimaal 2,8 miljoen euro. Via de campagne Support Casper probeert de Stichting Overleven met Alvleesklierkanker dat bedrag binnen te halen. Een bijzondere campagne omdat we ervoor gekozen hebben de arts zelf het gezicht te laten zijn. Dat is ongebruikelijk maar wij geloven in Casper van Eijck en zijn team. Het kostte nog wel enige overredingskracht om hem zelf zover te krijgen, maar uiteindelijk heeft ook Casper ingezien dat juist zijn persoonlijke inzet en motivatie gezien mag worden. Eind oktober 2015 ging de campagne van start en binnen twee maanden was er al 100.000 euro opgehaald met dank aan onder meer de spelers van Feyenoord die allemaal hun gesigneerde wedstrijdshirt ter beschikking stelden voor een digitale veiling. In de eerste helft van 2016 liep de teller al snel op naar bijna een half miljoen euro. Wat daarbij zeker geholpen heeft is de hulp van vele Bekende Supporters zoals tophockeyster Ellen Hoog, programmamakers Astrid Joosten en Diederik Jekel en het hele team van RTL Voetbal Inside en hun voormannen Johan Derksen, René van der Gijp en Wilfred Genee. Iedereen werkt belangenloos mee. Vaak omdat ze zelf te maken hebben gekregen met alvleesklierkanker in hun directe omgeving. Zoals de man van Astrid Joosten die binnen zes weken na de diagnose stierf aan de ziekte. Ze sprak er samen met Casper over in de Late Night Show van Humberto Tan. Gedurende het seizoen van RTL Voetbal Inside is er met grote regelmaat aandacht besteed aan Support Casper. Volgens Johan Derksen omdat het ‘van de zotte is dat iemand als Casper met de pet rond moet’. Derksen verzorgde ook een benefietvoorstelling in het Rotterdamse Luxortheater met de beste Nederlandse pioniers van de Nederpop; het leverde behalve een uitverkochte zaal en een memorabele avond, het recordbedrag van 45.000 euro op! Behalve geld inzamelen zorgt de campagne ook voor een grotere bekendheid en bewustwording rond­ om alvleesklierkanker. Patiënten, familieleden en nabestaanden grijpen de campagne aan om zelf actie te voeren. Dat leidde vaak niet alleen tot grote geldbedragen maar ook tot saamhorigheid en een manier om het leed van de ziekte met elkaar te delen en te verzachten. Zo werd eind mei in Gouda ‘Kom in Beweging’ georganiseerd, een sportieve dag op het terrein van Olympia met als doel zoveel mogelijk geld ophalen voor baanbrekend onderzoek naar alvleesklierkanker. In totaal werd er bijna 15.000 euro opgehaald. Aan het einde van de dag werd dit bedrag overhandigd door burgemeester Milo Schoenmaker van Gouda aan onze Bekende Supporter René van der Gijp. Initiator van het jaarlijkse evenement is Jolanda Glas; zij verloor een paar jaar geleden haar man (52) aan alvleesklierkanker en sindsdien zet ze zich onvermoeibaar in om betere behandelmethoden voor deze ziekte te krijgen. Jolanda Glas is ook bestuurslid van ‘living with hope’, het patiëntenplatform voor alvleesklierkankerpatiënten en hun naasten. Tijdens de marathon van Rotterdam (10 april 2016) maakte schoenenbedrijf van den Assem op vele manieren zichtbaar dat ze Support Casper een warm hart toedragen. Alle eigen medewerkers die meeliepen werden gesponsord en droegen het speciale T-shirt; de volgauto’s waren bedrukt met het logo, collectebussen stonden in de winkels en iedere tweet met #vandenAssem leverde ook nog eens telkens een euro op voor het goede doel. De Tafelronde 154 Rhoon greep de komst van de Hollandse Nieuwe aan om een grootse haringparty te organiseren in de tuin van het Kasteel van Rhoon. Het werd een zonnige dag, en met dank aan organisatoren en de vele sponsoren gold dat niet alleen voor de aanwezigen maar ook voor Support Casper; een recordopbrengst van ruim 31.000 euro kon tegen het vallen van de avond worden genoteerd. Voetbalclub VV Sleeuwijk organiseerde in juni een speciale benefietsportdag. De club verloor begin 2016 Johan Ruiter, een kleurrijk figuur en nog maar 52 jaar oud. Mede met dank aan de inzet van oud-voetbal profs van Sparta en Feyenoord en de bekende internationale scheidsrechter Dik Jol, werd de dag een groot succes en leverde het niet alleen een prachtig bedrag op voor Support Casper maar ook een groot gevoel van trots dat een club met 700 mensen in staat is om zo’n evenement van de grond te krijgen. Sjaak de Kooning uit het Zeeuwse Lewedorp wist 82 collega duivenkwekers uit Nederland en België een jonge duif te laten schenken voor een veiling via een internationale site. De Kooning kwam in aanraking met het team van professor Casper van Eijck toen hij zelf de diagnose blaaskanker kreeg en zag met eigen ogen hoe belangrijk het is dat er onderzoek wordt gedaan naar nieuwe behandelmethoden voor patiënten met agressieve vormen van kanker. De meeste alvleesklierkankerpatiënten hebben nauwelijks tijd en energie om zich in te zetten voor het goede doel. Dat geldt niet voor Raymond Remmerswaal uit Maassluis. Een nog jonge man die samen met zijn vrienden en familie alles aangrijpt om actie te voeren. Van een voetbaltoernooi tot het langsgaan met collectebussen en zijn hele familie helpt mee. Op de foto dochter Kaylee met vriendin die ook al diverse acties op touw heeft gezet waaronder yoga avonden en het verkopen van speciale tompouces bij de bakker. Op 21 mei 2016 heeft het Limburgs Mooiste Fietsevenement plaatsgevonden. Een fietsevenement dat intussen een traditie is geworden van Mondi Heerlen en waaraan jaarlijks een grote groep collega’s deelneemt. Dit jaar gaat de opbrengst van €8.040,- naar Support Casper. Dit ontzettend mooie bedrag is te danken aan zowel Mondi, alsook collega’s en hun thuisfront, én een groot aantal van de leveranciers. “Dit goede doel ligt ons extra aan het hart, aangezien wij eind vorig jaar een dierbare collega heben verloren aan deze ziekte. Deze tocht was ook zeker ter nagedachtenis aan hem.” aldus Mondi Heerlen. SUPPORT CASPER PA A R S TA P P E N G E Z E T, N O G H E E L V E E L S TA P P E N T E G A A N . . . Het onderzoeksplan bestaat uit een preklinisch onder­ zoekstraject en een klinisch traject. Deels kunnen die gelijk oplopen, afhankelijk van de beschikbaarheid van de O V I T- O N D E R Z O E K Oncolytische viro-immuno therapie is een therapie waarbij eigen gezonde cellen worden geactiveerd en ingezet tegen de kwaadaardige tumorcellen, met behulp van virussen. Het onderzoeksteam van Casper is ervan overtuigd dat deze therapie voor grote doorbraken kan zorgen in de bestrijding van alle nu nog zeer moeilijk te behandelen kankervormen, zoals alvleesklierkanker. IMMUNOTHERAPIE In de laatste 20 jaar is er enorme vooruitgang geboekt met het in kaart brengen van de ingewikkelde interacties tussen de tumor en het immuunsysteem. Met als gevolg dat er diverse nieuwe en zeer innovatieve manieren zijn ontwikkeld om de anti-tumor respons gunstig te beïnvloeden: de immunotherapie. Het is een manier om onze aangeboren en aangeleerde immuunreacties ‘wakker te maken’ en te activeren zodat vroege kankergroei door de gezonde cellen uit de weg geruimd kan worden of op z’n minst in bedwang kan worden gehouden. Bij andere kankervormen heeft deze therapie inmiddels bewezen dat het de overlevingskans van patiënten met agressieve tumoren (melanoom, longkanker, prostaatkanker) kan verbeteren met als resultaat dat verschillende behandelingen inmiddels goedgekeurd zijn voor gebruik bij patiënten. VIROTHERAPIE Het gebruik van virussen lijkt een veelbelovende nieuwe techniek voor het behandelen van een breed scala aan tumoren. Het idee is dat virussen die worden ingebracht bij de patiënt selectief alleen de kankercellen kunnen infecteren en daarmee de omliggende gezonde cellen sparen. Om de virussen nog effectiever te maken kunnen ze in het laboratorium zodanig aangepast worden dat ze zelfs specifieke soorten tumorcellen aan kunnen vallen. Ze kunnen vervolgens ook nog – na infectie van de kankercellen – bepaalde stoffen aanmaken waardoor de kankercellen vernietigd worden. ­ eoptimaliseerd waarna er meer testen nodig zijn met de g alvleesklier­kankercellen. Tot slot is het ook heel belangrijk om te kijken naar de veiligheid van het toedienen van virussen niet alleen voor de patient maar ook voor zijn naaste omgeving en dieren. Het verder verbeteren van de virussen in combinatie met immunotherapie moet uiteindelijk een oplossing kunnen bieden voor alvleesklierkanker patiënten. benodigde financiële middelen. Ieder traject bestaat uit meerdere stappen. Het is mogelijk om als bedrijf of particulier één of meer – delen van – stappen te sponsoren. PREKLINISCH ONDERZOEK Stap 1 & 2 Genereren en evalueren van virussen. Het is van groot belang om in deze fase van het onderzoek meerdere virussen in parallel te testen om zo enerzijds het meest geschikte virus te kunnen selecteren, en anderzijds om bij tegenvallende resultaten met een van de overige virussen het onderzoek te kunnen continueren. Totale kosten: € 905.000. Stap 3 Bestuderen van de interactie van geselecteerde virussen met het immuunsysteem. De virussen die de beste effectiviteit hebben laten zien in de diverse tumor modellen zullen verder geëvalueerd worden voor hun interactie met het immuunsysteem. Totale kosten: € 405.000. Hier is inmiddels mee begonnen, dankzij een bijdrage van € 110.000. Stap 4 Genetisch in kaart brengen van de tumor voor het personaliseren van de behandeling. Niet iedere tumor en patiënt zijn hetzelfde, hierdoor kan het zo zijn dat voor patiënt A virus X werkt en voor patiënt B virus Y. Door middel van het genetisch in kaart brengen van verschillende tumoren kunnen we bekijken of we een op maat gemaakte therapie kunnen aanbieden aan patiënten. Totale kosten: € 230.000. Stap 5 Ontwikkeling van schaalbare productiemethoden voor geselecteerde virussen. Virussen die gebruikt worden in patiënten moeten aan strenge eisen voldoen. Om ervoor te zorgen dat we aansluitend aan ons onderzoek kunnen beginnen met klinische onderzoeken is het nodig om tijdens het preklinisch onderzoek al aandacht te besteden aan productiemethoden. De hoeveelheden virus die binnen het preklinisch onderzoek gebruikt worden in muizen en cellen zijn in verhouding met de hoeveelheden die voor een patiënt nodig zijn erg laag. Het is dus belangrijk dat we kijken hoe we op grotere schaal de virussen kunnen laten maken zonder dat hun effectiviteit en veiligheid beïnvloed wordt. Totale kosten: € 310.000. Stap 6 Verkrijgen van goedkeuringen bij toezichthoudende autoriteiten en algemeen onderzoekmanagement. De coördinatie van het onderzoek en het verkrijgen van de benodigde goedkeuringen zal gedaan worden door een ervaren klinisch project manager op postdoctoraal niveau gedurende de looptijd van het gehele onderzoeksproject. Totale kosten: € 348.000. KLINISCH ONDERZOEK Voor een aantal kankersoorten loopt al vergevorderd onderzoek naar deze manier van behandelen. Graag zouden Casper en zijn collega’s dat ook voor alvleesklierkanker doen. Naast het preklinisch onderzoek naar een innovatieve behandeling van alvleesklierkanker vinden wij het belangrijk dat we ook nú iets kunnen betekenen voor patiënten met deze ziekte. Daarom willen we naast het preklinisch onderzoek ook alvast 2 belangrijke klinische projecten opstarten. Deze twee projecten worden hieronder kort beschreven. Er is inmiddels een start gemaakt met onderzoek naar verschillende virussen waaronder het Newcastle disease virus. Dit virus is al in meerdere klinische onderzoeken getest (fase 1 en 2) en laat veelbelovende resultaten zien zonder dat het ernstige bijwerkingen geeft. Maar, diezelfde onderzoeken laten ook zien dat de effectiviteit van het virus nog flink verbeterd moet worden. Het is een uitdaging om dat grondig in kaart te brengen en te onderzoeken hoe virussen enerzijds het beste tumor cellen kunnen doden en anderzijds juist het immuunsysteem stimuleren om gedode tumorcellen op te ruimen. De eigenschappen van de verschillende virussen moet daarom verder Immuun monitoring bij patiënten met alvleesklierkanker. Tijdens dit onderzoek worden allereerst de immuun profielen opgesteld van huidige alvleesklierkankerpatiënten welke op de polikliniek worden gezien. Door het volgen van de veranderingen in de immuun profielen gedurende het behandeltraject van de patiënt zullen wij kunnen vaststellen waar problemen in de immuun reactie tijdens de behandeling plaatsvinden en kunnen wij, waar mogelijk, deze problemen in de toekomst aanpakken door het bijstellen of aanvullen van de huidige standaardbehandeling. Totale kosten: € 440.000. Hier is een start mee gemaakt, met behulp van een gift van € 100.000. Dendritische cel immunotherapie bij patiënten met alvleesklierkanker. Dendritische celtherapie is een vorm van immunotherapie, waarbij de afweercellen van het lichaam gestimuleerd worden om afweerstoffen te maken tegen bepaalde kankercellen met als doel deze op te ruimen. Deze therapie lijkt dus op het principe van een reguliere inenting met dit verschil dat het activeren van de dendritische cellen gebeurt buiten het lichaam. Als de dendritische cellen eenmaal geactiveerd zijn, activeren zij op hun beurt bepaalde witte bloedcellen (lymfocyten). Dit zijn de cellen die kankercellen kunnen aanvallen en doden. Na afnemen van bloed worden de cellen buiten het lichaam gekweekt en ‘opgeleid’. Daarna worden zij weer in het lichaam gebracht zodat ze de tumor kunnen aanvallen. Totale kosten voor 20 patiënten: € 360.000. KOM OOK IN AC TIE Als bedrijf, vereniging of school, kunt u ook supporter van Casper worden. Een manier om te laten zien aan uw leveranciers, klanten en opdrachtgevers dat u gelooft in de aanpak van Casper en zijn team; durven denken buiten de gebaande paden om zodoende tot oplossingen te komen die er toe doen. In dit geval door mensen met alvleesklierkanker weer toekomstperspectief te geven via de ontwikkeling van innovatieve behandelmethoden. U kunt heel gericht, via een meerjarige campagne, een onderzoeksstap steunen of Support Casper als goed doel verbinden aan een evenement dat u zelf organiseert of waaraan u met uw bedrijf deelneemt. En omdat we nog altijd groeien zijn we ook geïnteresseerd in sponsoring voor de financiering of het ter beschikking stellen van mensen die ons kunnen helpen bij het begeleiden en coördineren van de activiteiten en de fondsenwerving. Ook een secretariaat voor pr- en marketing staat nog op ons wensenlijstje. Wij helpen bij uw eigen evenementen graag met ondersteunend promotie- en campagnemateriaal, zoals banners en flyers met informatie. Neemt u vooral contact op met ons om uw belangstelling kenbaar te maken zodat we samen kunnen kijken naar de meest optimale bijdrage. De Stichting is door het CBF erkend als goed doel en in het bezit van de ANBI-status. Daarmee voldoen we aan de voor onze organisatie geldende normen van de erkenningsregeling en kunt u fiscaal tegen zeer gunstige voorwaarden een bijdrage leveren. We gaan graag in gesprek met u om de mogelijkheden te bespreken. Onze directeur is Sjoerd Zwanenburg. U kunt hem rechtstreeks mailen via: [email protected] of bellen op 06-22986752. Steun ons onderzoek Dat kan, naast vorig genoemde opties, ook door een bedrag over te maken op: Rekening: Ten name van: NL82INGB 0000 042 000 Stichting Overleven met Alvleesklierkanker NAMENS CASPER EN ZIJN TEAM: BEDANKT! C O N TA C T G E G E V E N S Stichting Overleven met Alvleesklierkanker Postbus 837 3500 AV Utrecht Telefoon:030 2306003 Mail: [email protected] Website: www.alvleesklierkanker.nu