De zakelijke kant van de Muziek

!
!
H1 | EXTERNE PARTIJEN
Voor artiesten is het vaak lastig om naast alle artistieke aangelegenheden
ook nog het zakelijke gedeelte af te handelen. Daarom wordt vaak gebruik
gemaakt van externe partijen die de artiesten helpen in de ontwikkeling.
Hieronder kun je lezen welke partijen erg belangrijk zijn voor de
ontwikkeling voor jou als artiest.
1.1 Management
Het klinkt heel logisch: een manager of management managet de
artiest. Maar wat houdt dit dan precies in? Uiteraard verschillen de
precieze werkzaamheden per manager of management, maar er zijn
wel een hoop overeenkomende rollen die horen bij elk management in
deze sector.
De dagelijkse taken van een management zijn onder andere het
reageren op e-mails, het versturen van persberichten, het meedenken
met de artiest en het ondersteunen van de zakelijke belangen van de
artiest.
In principe zorgt een manager ervoor dat alle dagelijkse, maar ook
zakelijke bijkomstigheden rondom een artiest geregeld worden. Door
die taken van de schouders van de artiest af te halen kan de artiest
zich volledig blijven focussen op zijn/haar werkzaamheden als artiest.
Een manager zorgt er op zijn beurt voor dat de artiest onder de
aandacht komt van bijvoorbeeld boekingskantoren, publishers of
promotors. Ook helpt hij bij onderhandelingen en het ondertekenen
van contracten.
Verder is een manager eigenlijk gewoon een belangenbehartiger van
de artiest. Hij zorgt er, mits redelijk en realistisch, voor dat alles wat de
artiest wil geregeld wordt. In hoofdstuk 4 kun je een overzicht vinden
van de vergoedingen die door een manager of management in
rekening gebracht kunnen worden. De daadwerkelijke percentages
verschillen natuurlijk per manager.
1.2 Boekingskantoor
Een boekingskantoor is een organisatie die optredens regelt voor jou
als artiest. Dit kan zowel in binnen- als buitenland zijn. Het komt wel
vaak voor dat artiesten voor optredens in het buitenland met een ander
boekingskantoor in zee gaan. Een Nederlandse artiest die buiten
Nederland ook bijvoorbeeld in Duitsland bekendheid geniet zal voor
optredens in Duitsland misschien liever gebruik maken van een Duits
boekingskantoor. Een Duits boekingskantoor heeft waarschijnlijk een
interessanter netwerk voor de artiest.
Het gangbare percentage dat een boekingskantoor in rekening brengt
is 10 tot 20 procent van de bruto gage. In sommige gevallen werkt een
boeker met een variabel percentage, waar bij een lagere gage een
groter percentage wordt gevraagd. Dit heeft ermee te maken dat een
boeker voor optredens met een lage gage vrijwel evenveel werk moet
verrichten.
1.3 Platenmaatschappij
Een platenmaatschappij is een organisatie die muziek uitgeeft van zijn
artiesten. (meer informatie over de verschillende contracten vind je in
hoofdstuk 4).
Wereldwijd zijn er drie grote platenmaatschappijen, de zogenaamde
‘Major Labels’ of ‘Majors’. Deze Majors opereren op internationale
schaal en richten zich op meerdere publieksgroepen. De drie grote
labels zijn Universal Music Group, Sony Music Entertainment en
Warner Music Group.
Hiernaast zijn er talloze kleine(re) platenmaatschappijen. Enkele
voorbeelden van bekende platenmaatschappijen in Nederland zijn V2,
Top Notch, Excelsior Recordings, Armada Music en 8ball Music.
Sommige kleinere platenmaatschappijen zijn dochterbedrijven van een
van de Majors.
Een platenmaatschappij heeft verschillende afdelingen die tezamen
een compleet plaatje vormen voor de artiest.
5
!
!
!
!
Artist & Repertoire
Artist & Repertoire (A&R) houdt zich bezig het constant begeleiden
van artiesten/bands tijdens een muzikaal project waaraan gewerkt
wordt. Tevens houdt het zich bezig met het ontdekken van nieuwe
artiesten. Een A&R manager begeleidt artiesten/bands op het creatief
en artistieke vlak en stemt dat af op de commerciële doelstellingen van
de afdeling Sales & Distributie.
Sales & Distributie
De afdeling Sales & Distributie houdt zich bezig met de verkoop- en
distributieactiviteiten van de platenmaatschappij.
Legal & Business Affairs
Deze functie binnen een platenmaatschappij wordt vaak door een jurist
op zich genomen. Hij ondersteunt de platenmaatschappij waar nodig
en stelt overeenkomsten en contracten op. !
Promotie
De promotieafdeling brengt de producten van de maatschappij zoveel
mogelijk onder de aandacht bij het grote publiek. Er zijn meestal
aparte promotiemedewerkers voor pers, radio (zgn. ‘pluggers’),
televisie en internet.
Product- / projectmanagement
Deze afdeling doet het praktische regelwerk rond een release en
fungeert als de verantwoordelijke voor een bepaalde release. Deze
afdeling zorgt er bijvoorbeeld voor dat de masters (definitieve
opnames) op tijd bij de cd-fabriek zijn, zodat de plaat voldoende op
voorraad is en dat er speciale acties rond een plaat worden
gelanceerd.
Marketing
De marketingafdeling is constant op zoek naar nieuwe manieren om
de behoefte van de klanten te bevredigen. Zij zijn op de hoogte van
ontwikkelingen in de markt en binnen de doelgroep van de artiest.
Hierop worden promotiestrategieën aangepast.
1.4 Publisher
Een publisher is een muziekuitgever. Hij probeert de nummers van
een componist en/of tekstschrijver weg te zetten in onder andere
reclames, films of games. Naast artiesten die zelf nummers schrijven
vertegenwoordigen publishers ook het werk van schrijvers,
componisten en tekstdichters. Ook probeert de publisher soms muziek
onder de aandacht te brengen bij andere artiesten, zodat zij deze gaan
gebruiken in hun muziek. Hier krijgt de componist en/of tekstschrijver
dan hun auteursrechtelijke inkomsten voor bij plaatverkoop of airplay
op de radio en online muziekstreamingsdiensten.
Nieuwe artiesten kunnen veel baat hebben bij een actieve publisher.
Hij heeft veel contacten en kan zo de carrière van de artiest een boost
geven. Een probleem is vaak dat publishers zo veel mogelijk artiesten
tekenen en hopen op succes bij een van de artiesten. De publisher
kan in Nederland, op basis van de Auteurswet 1912, maximaal een
derde van de auteursrechten van een nummer verkrijgen.
Een publisher zal dus een deal maken over het auteursrecht van jouw
muziek terwijl een platenlabel met jou als uitvoerend muzikant een
contract aangaat. Dit zijn twee verschillende aspecten in de
muziekindustrie.
Het voordeel van in zee gaan met een publisher is het financiële
voorschot dat de artiest mee krijgt. Het is belangrijk om goede
afspraken met een individuele publisher te maken over zijn
werkzaamheden. Dit om te voorkomen dat er niets gebeurt en de
publisher slechts wacht op de inkomsten van Buma/Stemra.
1.5 Radio-, televisie- en perspromotor
De radiopromotor, ook wel plugger genoemd, heeft contact met de
verschillende dj’s van alle radiostations. Tijdens het wekelijkse
pluggersuurtje komt hij langs om nieuwe muziek aan de dj’s te
presenteren. Hij neemt dan de muziek van de artiesten mee die hij
vertegenwoordigt en probeert deze in de playlists van de radiostations
voor te laten komen. Als de artiest bij een platenmaatschappij heeft
getekend, is er vaak al een plugger in huis. Als je als artiest niet
6
!
!
!
!
getekend bent bij een platenmaatschappij, en je wilt toch op de radio
gedraaid worden, kun je gebruik maken van een independent plugger.
Een plugger huur je in voor twee singles en één album. De kosten
daarvoor liggen tussen de 1.500 en 2.000 euro.
De televisiepromotor heeft connecties binnen de televisiewereld. Dit
houdt in dat hij contact heeft met televisieprogramma’s waar plek is
voor muzikale bijdrage.
De perspromotor heeft een netwerk in de geschreven pers. Deze
persoon weet wie de journalisten van alle relevante geschreven pers in
het land zijn. Hij regelt met dit netwerk publiciteit. Dat wil zeggen dat
bladen, kranten en tijdschriften redactionele aandacht besteden aan
een artiest of plaat. Een perspromotor kun je inhuren voor één album
voor een periode van drie maanden. De kosten hiervoor liggen tussen
de 1.500 en 2.000 euro.
1.6 Distributeur
De belangrijkste taken van de distributeur zijn het leveren van cd’s aan
platenzaken en het in de gaten houden van de verkoop daarvan.
Verder innen zij de gelden van de verkochte cd’s. De distributeur heeft
een uitgebreid netwerk aan winkels waar regelmatig mee wordt
samengewerkt. Een salesteam zorgt ervoor dat de cd’s nooit
uitverkocht zijn, maar dat er tijdig nieuwe cd’s aangeleverd worden aan
de winkels. De verschillen tussen digitale en traditionele distributie
komt later in deze handreiking aan bod. Wat voor overeenkomst de
artiest kan sluiten met een distributeur is te vinden in hoofdstuk 4.
1.7 Crew
Wanneer een artiest op tour gaat is het handig om een crew te
hebben. Zonder deze mensen is het lastig om op tour te gaan, omdat
je als artiest dan simpelweg handen te kort komt. Hieronder worden
een aantal verschillende functies binnen een crew benoemd en
omschreven.
Tourmanager
De tourmanager is verantwoordelijk voor het welzijn van de band. Voor
externe partijen is hij het aanspreekpunt voor alle vragen met
betrekking tot de band. Concreet betekent dit dat hij ervoor zorgt dat
de artiest niet merkt als iets slecht geregeld is. Hij zorgt ervoor dat de
artiest zich kan focussen op zijn muziek en zijn optredens, en zich
geen zorgen hoeft te maken over administratieve zaken, geld, eten en
tijden. Daarnaast maakt hij de productiesheets voor de artiest en heeft
hij contact met de venue. In een productiesheet vind je onder andere
een tijdsschema en contactgegevens.
Geluidstechnicus
De geluidstechnicus is verantwoordelijk voor het geluid bij een
optreden. Hij zorgt ervoor dat het geluid optimaal klinkt in de zaal of
ruimte waar gespeeld gaat worden. Naast een geluidstechnicus
nemen sommige artiesten ook een eigen monitortechnicus mee. Een
monitortechnicus zorgt ervoor dat de artiest zichzelf goed kan horen
tijdens het optreden.
Lichttechnicus
De lichttechnicus zorgt ervoor dat er een goede lichtshow gegeven
wordt tijdens een optreden. Dit is meestal, tenzij anders gewenst,
iemand van de locatie zelf. De lichttechnicus zorgt ervoor dat de artiest
er op zijn best uitziet op het podium. Ook houdt hij rekening met
eventuele fotografen die aanwezig zijn om het optreden vast te leggen.
VJ
De VJ of Video Jockey verzorgt beeldmateriaal dat middels
bijvoorbeeld een beamer of projector achter de optredende artiest
wordt geprojecteerd.
Roadie
De roadie is de sterke man binnen de crew. Hij wordt ook wel stage
hand genoemd. Hij zorgt ervoor dat de show soepel verloopt en springt
in waar nodig.
Merchandise
Wanneer een artiest op de locatie van een optreden cd’s, t-shirts of
andere merchandise wilt verkopen, dan wordt er veelal iemand
meegenomen die de verkoop en presentatie hiervan op zich neemt.
7
!
!
!
!
Chauffeur
De chauffeur zorgt ervoor dat zowel de artiest als al zijn benodigde
spullen (te denken aan bijvoorbeeld muziekinstrumenten e.d.) van
locatie naar locatie gebracht worden.
Vaak worden de verschillende functies gecombineerd. Het is dan ook
niet verwonderlijk als bijvoorbeeld de geluidstechnicus tevens de
chauffeur of de roadie is. De grootte van de crew is natuurlijk
afhankelijk van het beschikbare budget.
1.8 Contactgegevens
Zoals je hebt kunnen lezen zijn er veel externe partijen die voor jou als
artiest van grote waarde kunnen zijn.
Op www.entertainmentbusiness.nl/bedrijvengids is een zeer uitgebreide, up-to-date database te vinden met contactgegevens van
verschillende, externe partijen in Nederland.
CASUS
“Chris speelt al sinds enige tijd in een band. Hiermee heeft hij al
een aantal nummers geschreven en enige bekendheid bereikt. Ze
hebben de eerste optredens gespeeld en het gaat lekker. Chris
houdt zich bezig met de zakelijke kant van de band. Binnenkort
wil de band een cd uitbrengen. Chris wordt al door verschillende
partijen benaderd die hem willen helpen om zijn muziek verder te
promoten. Tot nu toe heeft hij alles in eigen beheer gedaan en dat
beviel erg goed, toch wil hij even kijken wat zijn mogelijkheden
zijn.
Na enig overleg besluit hij met zijn band om met een boeker in
zee te gaan en om de rest in eigen beheer te doen. Na een
geschikte boeker te hebben gekozen wiens roster bij het genre
van Chris’ band past gaan ze de onderhandelingen in. Na de
onderhandelingen zijn ze het er over eens dat de boeker een
percentage van 15% van de bruto gage krijgt. Na de
ondertekening van het contract geeft Chris de boeker alle nodige
informatie over de band in de vorm van de presskit en de rider.”
8
!
!
!
!
H2 | DO IT YOURSELF
In hoofdstuk 1 heb je informatie gekregen over externe partijen en wat zij
voor jou als artiest kunnen betekenen. Maar hoe gaat het eigenlijk als je
het heft in eigen hand wilt houden en je met een klein beetje extra moeite
meer inkomsten kan genereren? Dit hoofdstuk bespreekt de stappen die je
neemt als je de ‘do it yourself’ (DIY) aanpak volgt.
2.1 Optredens regelen
Voor elke artiest of band is het belangrijk dat nummers, zelfgeschreven of gecoverd, live gespeeld worden. Live optredens zijn
een mooie kans om aan de podiumperformance te werken en om
nieuwe fans te vinden. Maar hoe kom je aan optredens? In het begin is
het belangrijk om lokaal te beginnen. Kijk bij muziekcafés in de
omgeving of vraag bij het lokale poppodium of je op mag treden. Veel
poppodia hebben avonden voor lokale bands. Dit is de ideale kans om
podiumervaring op te doen en om nieuwe bands te ontmoeten. Nadat
je contact hebt opgenomen met het podium en je de randvoorwaarden
hebt vastgelegd is het belangrijk dat de locatie en de promotor alle
nodig informatie over jou hebben. Zorg daarom voor de volgende
dingen:
Presskit
Een presskit is een verzameling documenten waar alle nodige
informatie, zoals contactgegevens, bandbiografie en bandfoto’s in
staan. Zorg voor foto’s in hoge kwaliteit en verschillende formaten,
zodat de promotor een keuze heeft welke foto hij kan gebruiken voor
de promotie van de show. De presskit zorgt ervoor dat de promotor
alle juiste informatie op zijn website kan plaatsen. Bovendien helpt het
de promotor om binnen enkele seconden alle belangrijke informatie in
een oogopslag binnen handbereik te hebben. Zorg ervoor dat een
downloadbare versie van je presskit op je website te vinden is.
Rider
Een rider is je grootste vriend als je op tour bent. Het bevat alle
belangrijke informatie over de band en zorgt ervoor dat de promotor en
de band eenvoudig samen kunnen werken. Er staat in hoe groot de
travel party (reisgezelschap) is en welke eisen de artiest heeft. Er zijn
twee verschillende riders die beide tijdig (vóór het optreden) naar de
zaal gestuurd moeten worden. In theorie kan een rider zo gek zijn als
je zelf wilt, maar blijf wel realistisch. Als het een klein optreden in een
kleine zaal is en je nog nooit eerder hebt opgetreden worden niet al je
eisen opgevolgd. Zorg verder dat er in je rider de contactgegevens van
de manager, de tourmanager en de boeker te vinden zijn, indien van
toepassing.
Technical Rider
Hierin staan alle eisen op technisch gebied voor een optreden. In
de technische rider staat duidelijk uitgelegd welke apparatuur de
artiest of band gebruikt, welke technici de band zelf meeneemt.
Een technische rider is onderverdeeld in drie onderdelen:
!
!
!
Geluid:
o Maak een priklijst met je geprefereerde microfoons.
o Zorg voor een lijst met de backline specificaties.
Licht:
o Als je lichteisen hebt kan je ze hier specificeren.
Crew:
o Welke technici de band meeneemt en welke technici van
het podium aanwezig moeten zijn.
Stageplot
Een stageplot is een visualisering van de artiest op het podium.
Het maakt onderdeel uit van de technical rider. In het stageplot
kan je makkelijk laten zien waar iedereen op het podium staat,
hoeveel stopcontacten hij nodig heeft en waar er microfoons en
monitoren nodig zijn. Op www.popunie.nl kun je met een tool
eenvoudig je eigen stageplot maken.
Hospitality Rider
Op een hospitality rider staan alle verzoeken om het de artiest zo
comfortabel mogelijk te maken. Hierop staan alle eisen die niet tot
de technische rider behoren, maar die een band wel heeft.
!
10
!
!
!
Een aantal veelvoorkomende eisen in een hospitality rider zijn:
!
!
!
!
!
Bepaald voedsel (hier geef je bijvoorbeeld ook aan of er
vegetariërs in je travel party zitten en hoeveel)
Diverse dranken (waarvan eventueel een aantal alcoholische
dranken)
Handdoeken
Vervoer en hotels
Beveiliging en/of afsluitbare kleedkamers
2.2 Samenwerken met de promotor
Om genoeg bezoekers naar het optreden te trekken is het belangrijk
dat er genoeg aandacht wordt besteed aan de promotie van de show.
De zaal gebruikt hiervoor zijn eigen kanalen, zoals de website, sociale
media en traditionele media. Zorg ervoor dat jij als artiest de zaal zo
goed mogelijk ondersteunt bij deze promotionele activiteiten. Deel het
evenement, Twitter erover en plaats de show op je website. Door deze
acties te ondernemen zal de samenwerking met de promotor soepeler
verlopen en zal jouw show beter bezocht worden.
2.3 Opnemen & uitbrengen
Een eigen studio-opname helpt je om nieuwe fans te winnen en om
oude fans nieuw materiaal te geven. Met een release genereer je als
artiest publiciteit die op haar beurt weer zorgt voor een toename aan
optredens. Welke stappen moeten er gemaakt worden als je een
opname wilt maken en uit wilt brengen?
Pre-productie
Voordat je de studio in gaat om echt op te nemen moeten er eerst een
aantal voorbereidingen getroffen worden. In de pre-productie ga je op
zoek naar passende studio’s en producers en bepaal je welke
nummers je op wilt gaan nemen. Bespreek goed binnen de band wat
jullie willen. Hebben jullie alleen een single nodig of wil je toch meteen
voor een EP of zelfs een Full Length Album gaan? Welke nummers
willen jullie dan allemaal opnemen.
Als je voor de nummers hebt gekozen, zorg er dan voor dat je elk
detail weet voordat je de studio in gaat. Studiotijd is duur, dus onnodig
tijd verdoen in de studio wordt niet graag gezien.
Studio keuze
Veel studio’s specialiseren zich in bepaalde genres. Vraag bij
bevriende bands waar zij hebben opgenomen en vergelijk de
verschillende studio’s goed met elkaar voordat je een keuze maakt.
Veel studio’s doen aan speciale deals en acties, vooral als je
meerdere dagen opneemt. Vergeet niet te onderhandelen over de
prijs. Veel nieuwe studio’s vinden het belangrijk om zichzelf te
bewijzen, zo kun je voor weinig geld opnemen. Een professionele
studio kost tussen de €300,- en €1000,- per dag. Ga ervan uit dat je
binnen één dag ongeveer één nummer op kan nemen als je goed
doorwerkt.
Producer/studiotechnicus
De producer is vaak ook diegene in de studio die de knoppen bedient.
Veel studio’s hebben een vaste producer, maar je kunt ook een
producer inhuren. Hij zorgt ervoor dat je band zo goed mogelijk op
plaat staat en dat de tracks goed gemixt zijn. Ook hier geldt weer:
praat met bevriende bands! Iedereen heeft andere ervaringen dus kies
zorgvuldig. Als je een producer hebt gekozen is het handig om hem uit
te nodigen voor een repetitie of een show. Zo kan hij alvast de
nummers horen en een beeld vormen van het geluid en het imago van
de band. Soms zijn de producer en technicus twee verschillende
personen, de technicus bedient de knoppen en de producer bepaalt de
sound.
Ga voor het echte opnemen samen om de tafel zitten om wensen uit te
spreken en onduidelijkheden en miscommunicatie in de studio te
vermijden.
Mixen/Masteren
Als alle sporen zijn ingespeeld en de band en de producer tevreden
zijn over de opnames begint de technicus met het mixen van de
opnames. Het komt ook vaak voor dat de producer ook de technicus
is, om zo kosten te besparen. Bij het mixen wordt het uiteindelijke
!
11
!
!
!
geluid van de plaat bepaald dus is het belangrijk dat er minimaal één
bandlid aanwezig is als de producer zijn werk doet. Het is tenslotte
jullie plaat dus moet het ook naar jullie smaak klinken. Tijdens het
mixen wordt het volume van de sporen bepaald en worden de effecten
toegevoegd. Neem tijdens het mixen regelmatig rust en verspreid het
in meerdere sessies van enkele uren. Hoe langer je luistert, hoe
moeilijker het wordt om goed te kunnen mixen.
Als de plaat helemaal is gemixt moet het gouden lintje er nog omheen.
Dit wordt gedaan tijdens het masteren. Bij het masteren worden de
laatste foutjes gladgetrokken en krijgt de mix de finishing touch. Voor
het masteren wordt er aanbevolen om de mixjes naar een andere
producer te sturen. Zorg ervoor dat deze persoon al ervaring heeft met
masteren. Het is goed om een verse set oren aan boord te hebben die
de laatste details toevoegen.
Persen
Als alle eerder genoemde stappen goed opgevolgd zijn, dan is het zo
ver! Je kunt het eindproduct gaan maken. Stuur alle essentiële
bestanden naar de perser. Als je al aangesloten bent bij de Stemra
moet je eerst toestemming vragen. Als je deze hebt gekregen moet je
per geperste cd mechanische reproductierechten betalen. Deze zijn
ongeveer een euro per stuk. Je krijgt het bedrag na ongeveer een jaar
wel terug, min een percentage dat de Stemra gebruikt voor
administratiekosten. Mocht je nog niet bij de Stemra aangesloten zijn,
dan is het natuurlijk niet nodig om toestemming te vragen en hoef je
ook geen reproductierechten betalen. Het persen van een cd duurt
ongeveer twee weken, houd hier rekening mee. Zorg dat je bij
verschillende perserijen offertes hebt opgevraagd voordat je je cd laat
persen.
Meer informatie over de Stemra vind je in hoofdstuk 4: Juridisch
Artwork
De masters zijn binnen en je kun je plaat eigenlijk al uitbrengen. Of
niet? Bijna! Om bij de muziek een passende visualisatie te vinden heb
je nog artwork nodig. Dit zal uiteindelijk het imago van de band mede
bepalen, dus zorg ervoor dat het bij je past. Zoek in je vriendenkring
naar iemand die iets voor jullie wil/kan ontwerpen of gebruik een mooie
bandfoto. Zorg ervoor dat het design in de juiste template wordt
geplaatst en dat de rechten van het album worden beschermd. Daar
zijn twee tekens voor. De ℗ (Phonograph Recordings) beschermt de
eigenaar van de geluidsband en © (Copyright) beschermt de eigenaar
van het hoesontwerp. Vermeld deze tekens op het album met de
namen van de rechthebbenden erbij.
Barcode
Groothandels en platenzaken houden hun administratie bij met behulp
van streepjescodes. Als artiest is het daarom nodig om een barcode
aan te maken voor op de hoes van een album of EP. Dit kan heel
eenvoudig en goedkoop via www.chipmunk.nl. Daarnaast moet een
EP of album een ISRC code (International Standard Recording Code).
Dit is een internationaal identificatiesysteem voor geluidsopnamen en
muziekvideo's. Hiervoor kan de artiest contact opnemen met Sena.
Contactinformatie Sena: 035-6251700 of e-mail [email protected].
Een aantal perserijen zijn:
!
!
!
!
!
www.datamaxbenelux.nl/persen.html
www.duplicase.nl
www.docdatamedia.com
www.recordindustry.com
www.salisbury.nl
Release
Het is zo ver! Je hebt de cd eindelijk in huis en je wilt het natuurlijk zo
snel mogelijk aan de hele wereld laten zien en horen. Zorg hiervoor
dat je een releasedatum kiest die je genoeg tijd geeft om de
persberichten te versturen en je release aan te kondigen. Als je al een
fanbase hebt opgebouwd is een teaser een leuke manier om content
te verspreiden en de aandacht hoog te houden. Hoe zorg je ervoor dat
jouw plaat bij de fans komt?
!
12
!
!
!
2.4 Distributie
Om ervoor te zorgen dat heel de wereld bij jouw cd kan komen is het
belangrijk dat de cd ook over heel de wereld te vinden is. Nu heb jij
besloten om alles in eigen beheer te doen, dus hoe zorg je voor een
doeltreffende distributie van jouw plaat?
Online
Het gaat slecht met de verkoop van de fysieke cd. Al jaren dalen de
verkoopcijfers, maar de kosten voor het uitbrengen van een cd blijven
hoog. Je wilt je opnames natuurlijk toch verspreiden en hoe kan dat
gemakkelijker dan via het internet? Binnen enkele seconden kunnen
miljoenen mensen bereikt worden en dat zonder hoge kosten te
maken.
Bandcamp
Een van de meest populaire tools om online muziek uit te brengen
is Bandcamp. Via bandcamp kan een artiest binnen enkele
stappen een profiel aanmaken om zo zijn muziek te verspreiden.
De muziek kan met allerlei extra content zoals foto’s, video’s,
hidden tracks en de bandbio gedownload worden. Daarnaast helpt
bandcamp je met het bijhouden van de administratie.
Men kan ervoor kiezen om zowel albums als ook EP’s en singles
uit te brengen en aan te bieden. Daarnaast kun je een Songkickprofiel met tourdata aan Bandcamp koppelen en kun je de tracks
embedden op je website. Bovendien zijn er zelfs speciale apps die
ervoor zorgen dat je Bandcamp muziek rechtstreeks op je
Facebook staat.
Soundcloud
Net zoals Bandcamp geeft SoundCloud je de mogelijkheid om je
muziek online te delen met je fans. Het verschil is, dat de muziek
alleen gratis te beluisteren en te downloaden is. Daarnaast kunnen
de luisteraars reacties geven op jouw tracks. Naast een
distributieplatvorm is het dus ook een handige social media tool.
De tracks kunnen bijna overal online geïntegreerd worden en
kunnen gemakkelijk via Facebook of Twitter gedeeld worden met
je volgers. Daarnaast kunnen fans de nummers 'liken' of 'reposten'.
Wanneer men andere gebruikers volgt, verschijnen hun uploads in
de zogenaamde 'stream'. Dit is een webfeed gelijkwaardig aan de
sociale media websites of blogs. Gebruikers kunnen hun profiel
ook personaliseren door middel van een biografie en profielfoto.
Elk profiel heeft hierbij ook zijn eigen mailbox waardoor gebruikers
onder elkaar kunnen communiceren.
iTunes en Spotify
Naast deze twee grote en gratis distributiemogelijkheden wil je als
artiest natuurlijk je muziek het liefst ook op iTunes en Spotify zien.
Om op deze platvormen te komen moet men echter betalen. Via
Cdbaby (www.cdbaby.com) of Emubands (www.emubands.com)
kun je jouw muziek hier kwijt. Voor een eenmalig bedrag zorgen
deze partijen ervoor dat jouw muziek op Spotify en iTunes komt.
Deze partijen krijgen ook een deel van de opbrengst als jouw track
gekocht of beluisterd wordt. Zo houd je er als artiest niet veel aan
over, maar het gaat in dit geval meer om ervoor te zorgen dat de
muziek gemakkelijk bereikbaar is.
Het beste komt echter nog, Bandcamp geeft je namelijk de
mogelijkheid om de fans te laten betalen voor je muziek. Via
PayPal kunnen mensen kiezen hoeveel ze willen betalen, tenzij je
een vaste prijs aangeeft. Je kunt je release natuurlijk ook gewoon
gratis ter beschikking stellen. Alles kan zelf bepaald worden! Via
tags wordt het voor liefhebbers van jouw muziek eenvoudig om jou
zo snel mogelijk te vinden en je content te bemachtigen.
!
13
!
!
!
Traditioneel
Als je je cd hardcopy hebt uitgebracht is het handig om een
distributiepartner te hebben. Deze partij zorgt ervoor dat jouw cd
bijvoorbeeld bij Bertus, Rough Trade of Coast 2 Coast belandt. Zij
zorgen er dan weer voor dat jouw cd in de winkel belandt. Zie hiervoor
het hoofdstuk externe partijen. Wees ervan bewust dat het drukken en
distribueren veel duurder is dan online verkoop. Voor een beginnend
artiest is dit vaak niet winstgevend. Je kunt de cd’s ook bij shows
verkopen. Hier zijn natuurlijk minder kosten aan verbonden.
CASUS
“Afgezien van een boeker besluit Chris om de distributie, promotie en
het management zelf in handen te nemen. Voordat zijn plaat uit kan
komen moet hij eerst de studio in. In de oefenruimte werd al besloten
welke nummers ze op willen gaan nemen en een lokale studio met
een lokale producer moet helpen om alles zo op band te krijgen zoals
het zou moeten.
Na enkele dagen in de studio te hebben gezeten om alles op te
nemen en te mixen vragen ze een vriend die handig is met
designwerk om het artwork te maken. Na een fotoshoot voor de
nieuwe cd is het zo ver: de plaat kan eindelijk uit worden gebracht.
Vooralsnog wordt de plaat digitaal uitgebracht. Chris besluit om deze
via iTunes en Spotify te distribueren. Via emubands.com betaalt hij
een eenmalige vergoeding. Zij zullen ervoor zorgen dat zijn muziek
verspreid wordt. Hiernaast besluit Chris om zijn muziek ook
beschikbaar te maken op andere portalen zoals Bandcamp,
Soundcloud en YouTube. Via online distributie zullen de royalties
echter niet erg hoog zijn.
Omdat de plaat online best wel goed verkoopt en de vraag groot is
naar een fysiek album, besluit Chris om de plaat toch ook fysiek uit te
brengen. Hiervoor benadert hij een perserij. Na alle benodigde
bestanden te hebben aangeleverd, heeft hij binnen enkele weken de
fysieke cd in handen. Natuurlijk verkoopt hij zijn cd’s tijdens live
concerten maar hij wil ook dat die in de winkel ligt. Hiervoor besluit hij
een deal met een distributeur te sluiten. Tegen 20% van de
verkoopprijs wordt Chris cd in heel Nederland beschikbaar gemaakt.
Doordat Chris zijn cd nu ook heeft laten persen besluit hij zich meteen
in te schrijven bij de Buma/Stemra. Zo kan hij vergoedingen
ontvangen als zijn nummer gedraaid wordt op de radio (Buma) en
wanneer hij een cd verkoopt (Stemra).”
!
14
!
!
!
H3 | PROMOTIE
“If you don’t promote, a terrible ‘thing’ happens... NOTHING!” – Island
Records
Iedere artiest doet eraan: promotie. Als je de ambitie hebt om te groeien, je
bij een groter publiek bekend wilt worden of je nieuwe album wilt verkopen
zet je promotie in. In dit hoofdstuk leggen we de basis uit waardoor je zelf
effectief met je promotie bezig kunt gaan. We gaan onder andere in op het
onmisbare gebruik van sociale media, het geven van interviews en het
maken van persberichten.
3.1 Presskit
Zoals je in het vorige hoofdstuk hebt kunnen lezen is het voor het
vinden van optredens noodzakelijk om een presskit te hebben. Deze
bestaat uit een biografie en een persfoto. De presskit wordt gebruikt
voor de promotie van shows of festivals waar je speelt. De
programmeur wil een stukje over jou of jouw band op de website
kunnen plaatsen met daarbij een foto en links naar sociale media.
De biografie
Het schrijven van een biografie is volledig vrij van regels. Sommige
experimentele artiesten willen een heel vaag stukje als biografie
schrijven, omdat dit bij de act past. Andere acts willen juist een
duidelijk verhaal over hun muziek en geschiedenis als band. Zorg dat
je de biografie op een aantrekkelijke manier en foutloos schrijft.
Niemand zit te wachten op een stukje biografie waarin staat: “Pietje zat
eerst in bandje x, toen leerde hij Jantje uit band y kennen en ze
begonnen samen muziek te maken”. Zorg dat je voor verbeelding
zorgt, wees creatief! Vraag ook bij bevriende artiesten biografieën op
om ideeën op te doen. Je biografie is tevens jouw marketingverhaal,
probeer interesse te wekken en zorg dat je opvalt.
Onder je biografie voeg je altijd links naar sociale media-kanalen en
recente YouTube videoclips toe. Op deze manier kan de programmeur
altijd goede links op de website van het festival of de zaal plaatsen.
De persfoto
Een persfoto is een belangrijk aspect van de promotie van een artiest.
Waar, wanneer, door wie en op welke manier de persfoto gemaakt
wordt ligt allemaal in jouw handen. Zorg ervoor dat je na een fotoshoot
altijd een staande en liggende persfoto hebt, de programmeur of
redactie van een krant kan dan kiezen wat het beste past op de site of
in de krant. Stuur er nooit teveel, maar zorg dat je twee of drie goede
hebt in verschillende formaten, dit scheelt tijd voor de redacteur of
promotor.
Het is belangrijk dat je een professionele persfoto hebt. Zo zorg je voor
een professionele uitstraling. De foto geeft je band of jou als artiest
direct een eigen uitstraling. Zorg ervoor dat deze aansluiting bij jou of
jouw band past. Vraag of een bevriende fotograaf of vakfotograaf de
foto wil maken en eventueel wil bewerken.
3.2 Online zichtbaarheid
Het internet is tegenwoordig een onmisbare marketingtool. Wanneer je
gebruik wilt maken van het internet om aan je promotie te werken, zorg
er dan voor dat je de juiste kanalen gebruikt zodat jouw doelgroep zich
met je kunt identificeren. Kies verstandig welke kanalen je wilt
gebruiken en gebruik ze niet alleen om jezelf te promoten, maar ook
door een gesprek aan te gaan met volgers. Juist door het gebruik van
sociale media kun je lange en vaste relaties opbouwen met je
doelgroep zonder heel veel tijd en geld kwijt te zijn.
Website
Een website was voor de komst van sociale media het belangrijkste
promotiekanaal dat je als artiest kon hebben. Tegenwoordig ligt het
zwaartepunt dus meer bij sociale media. Toch blijft de website voor je
fans een belangrijk medium om informatie over jou te vinden. Zorg
ervoor dat je website overzichtelijk en informatief is. Let erop dat er
links te vinden zijn naar alle andere profielen op diverse websites.
(Facebook, Twitter, YouTube etc.). Hiernaast kun je op je website je
presskit aanbieden en een nieuwsbrief. Nieuwsbrieven zijn een ideale
manier om je doelgroep direct te benaderen en te informeren over
recente ontwikkelingen rondom jou of jouw band.
!
16
!
!
!
Houdt er wel rekening mee dat de kosten voor een domeinnaam
ongeveer 20 euro per jaar bedragen. Hiernaast moet je natuurlijk nog
iemand hebben die je website onderhoudt. Het is per partij verschillend
hoeveel deze kosten bedragen. Als je echt een eigen website wilt
hebben die vanaf het begin geprogrammeerd moet worden ben je al
snel 1.000 euro kwijt voor een webdesigner. Alternatieven zijn blogs
als Wordpress die je de mogelijkheid geven om zelf je website in
beperkte mate te vorm te geven.
Sociale Media
Zoals al eerder gezegd is sociale media tegenwoordig een erg
belangrijke tool geworden bij het promoten van jou of jouw band. Een
van de grote voordelen is dat sociale media gratis is. Hiernaast geeft
het je de mogelijkheid om je fans direct te benaderen zodat de afstand
tussen artiest en fan veel kleiner wordt. Elk sociale media portaal geeft
je verschillende opties om de fans te benaderen en moet ook op zijn
eigen manier gebruikt worden.
Je hoeft niet overal vertegenwoordigd te zijn. Sommige artiesten willen
per se van alles gebruik maken zonder dat ze echt weten hoe ze de
verschillende kanalen in kunnen zetten. Maak alleen gebruik van de
kanalen die bij jou of jouw band passen. Hieronder voorbeelden van
de meeste bekende sociale media-kanalen.
Twitter
Twitter is een sociaalnetwerksite waar je mensen kunt volgen en
op berichten van mensen kunt reageren. Elk bericht is gelimiteerd
tot 140 tekens. Twitter geeft je de kans om veel kleine updates te
plaatsen om je fans op de hoogte te houden van dagelijkse
activiteiten. Het is een ideale manier om contacten met je
doelgroep te onderhouden en je doelgroep te vergroten. Gebruik
Twitter niet alleen om jezelf te promoten, maar zorg ook voor leuke
content, zoals filmpjes, vragen en foto’s. Op die manier blijft het
voor volgers leuk om jou te volgen.
Het is ook mogelijk om op Twitter te adverteren. Er zijn drie
verschillende mogelijkheden:
!
!
!
Uitgelichte tweets
Uitgelichte trends
Uitgelichte accounts
De kosten voor het adverteren op Twitter verschillen. De kosten
worden bepaald door het bod wat je als adverteerder bereid bent
om te betalen voor het gewenste resultaat. De uiteindelijke prijs
wordt bepaald door het aanbod en de vraag.
Facebook
Facebook is het ideale kanaal om regelmatig updates te plaatsen
over ontwikkelingen in en om jou of jouw band. De eenvoudigste
manier om je fans te bereiken is via een zogenaamde ‘page’. Op
deze page kun je foto’s en updates plaatsen. Hiernaast is het ook
mogelijk om apps aan je page te koppelen. Zo hebben veel andere
pagina’s zoals SoundCloud, YouTube, Bandcamp en Songkick de
mogelijkheid om een app te integreren in je Facebook page.
Hiernaast geeft Facebook je de mogelijkheid om eenvoudig en
overzichtelijk je statistieken bij te houden. Ook bij Facebook
bestaat de mogelijkheid om te adverteren. Je kunt geplaatste
berichten bij een bepaalde doelgroep als advertentie laten
verschijnen. Net als bij Twitter kom jij met een voorstel en bekijkt
Facebook of ze akkoord gaan. Je kunt onder andere kiezen om te
betalen per keer dat jouw advertentie aangeklikt wordt, of een vast
bedrag betalen voor een bepaalde tijd waarin jouw advertentie te
zien is.
YouTube
YouTube geeft je de mogelijkheid om je fans inzicht te geven in het
leven van een artiest. Naast het plaatsen van normale
muziekvideo’s kun je YouTube gebruiken voor ‘dagboeken’ waar je
de volgers een kijkje in de keuken geeft. Videodagboeken zijn
razend populair geworden en zijn zeer effectief wanneer ze
grappig zijn. Wanneer je een camera hebt neem je deze overal
!
17
!
!
!
mee naartoe om materiaal te verzamelen. Dit smelt je samen in
een video van niet meer dan 10 minuten.
Naast videodagboeken kun je bijvoorbeeld interviews verspreiden
en lyric-video’s plaatsen. Het is moeilijk om op YouTube de directe
interactie met de doelgroep te creëren maar het geeft je wel een
mooie kans om mensen te laten zien hoe je dagelijks leven eruit
ziet. Zorg ervoor dat je genoeg aanbod hebt op het YouTube
kanaal.
3.3 Traditionele media
Onder traditionele media vallen de geschreven pers, radio en televisie.
Denk eraan dat je lokaal begint en het dan langzaam uitbouwt. Lokale
kranten zijn altijd op zoek naar content en zullen blij zijn om iets over je
te schrijven. Ze steunen graag een lokaal initiatief en zijn vaak bereid
om je verder te helpen.
Geschreven pers
Als je gebruikt maakt van de geschreven pers om je band te promoten
is het vaak handig om lokaal te beginnen. Vraag de lokale krant om je
persbericht te plaatsen en stel je beschikbaar voor interviews. Zorg
ervoor dat de informatie op de online kanalen up-to-date is en dat er
persfoto’s met hoge resolutie beschikbaar zijn. De consument
vertrouwt op de expertise van de schrijver dus zorg ervoor dat alle
informatie goed te vinden is en dat je je goed presenteert.
Radio/televisie
Radio en televisie zijn naast het internet van grote promotionele
waarde voor jouw band. Je kunt een grote doelgroep in een keer
bereiken. Het dient vaak als springplank voor meer bekendheid. Let
erop dat je je gepast presenteert in de uitzending en dat je de goede
boodschap overbrengt. Als je onzeker bent over je presentatie is een
mediatraining misschien geen slecht idee. Zorg er altijd voor dat je van
tevoren goed weet wat je wilt zeggen en wat je over wilt brengen.
de dj’s. Pluggers krijgen de kans om wekelijks nieuwe nummer te
presenteren. De beste nummers worden afgespeeld op de radio. Als
artiest is de kans om op de lokale radio gedraaid te worden echter veel
groter. Je kunt ook aanbieden om live sessies te doen. Vooral 3FM
doet veel met beginnende artiesten in nachtprogramma’s. Ook al
luisteren er ‘s nachts veel minder mensen heb je wel een goed audioen videofragment van jouw live sessie.
3.4 Persbericht
Het is belangrijk dat de mediakanalen op de juiste manier benaderd
worden. Schrijf bij grote gebeurtenissen, zoals een albumpresentatie,
een persbericht. In het persbericht schrijf je het belangrijkste nieuws
op een korte en bondige manier. Zorg ervoor dat jouw contactgegevens onder het persbericht staan, samen met de een lijst van de
shows die je gaat doen. Daarnaast kun je aangeven of je voor
interviews beschikbaar bent. Let erop dat de longleadpers (glossy’s en
magazines) zes maanden van tevoren benaderd moeten worden.
Het persbericht wordt verstuurd naar redacties die aansluiten bij jouw
doelgroep. Stuur dus niet een persbericht van jouw nieuwe metal
album naar een hip-hop blad.
De website www.missmag.nl is de meest complete, onafhankelijke
website van Nederland met up-to-date informatie over 3.900
Nederlandse familiebladen, vakbladen, dagbladen en huis-aanhuisbladen. De adressen op deze website kun je gebruiken voor in je
perslijst.
Hiernaast geeft radio je ook nog de mogelijkheid om airplay te krijgen.
Als jouw nummer op de playlist komt zal die gedurende een week vaak
worden herhaald. Deze playlists worden elke week samengesteld door
!
18
!
!
!
3.5 Interviews
Het geven van interviews kan een goede manier zijn om jou of jouw
band aan een grotere groep mensen te presenteren. Streekkranten
worden vaker gelezen dan je denkt. Wanneer je in de metro of spits
kunt komen te staan heb je echter een nog groter bereik. Als je al
bekender bent kun je je beschikbaar stellen voor persdagen.
Persdagen worden alleen georganiseerd als er veel vraag naar
interviews met de artiest is. Zorg dat je goed voorbereid het interview
in gaat en dat je de vragen duidelijk beantwoordt. Journalisten hebben
namelijk wel eens de neiging om jouw antwoorden anders te
interpreteren. Vraag of je het interview mag lezen voordat het
gepubliceerd wordt. Zo kun je grove fouten vermijden.
CASUS
“Nu heeft Chris al geregeld dat de cd in de winkels ligt, maar de
cd moet natuurlijk ook nog verkocht worden. Al enkele weken
voordat de cd uitkwam heeft Chris persberichten verstuurd naar
lokale en nationale muziekmagazines en muziekblogs. Na veel
achter redacties aan bellen is het hem ook gelukt om veel
publiciteit te krijgen. Hij besluit om zijn favoriete muziekblog aan
te bieden om zijn plaat exclusief te presenteren. Zij zullen dus
het voorrecht behouden om de plaat als eerst te mogen tonen
aan het publiek. Verder stuurt hij zijn cd naar andere
toonaangevende muziekmagazines en muziekblogs en vraagt
hij om recensies om zijn album verder te promoten.
Zodat er geen onduidelijkheden ontstaan of fouten worden
gemaakt zorgt Chris voor een goede presskit met de nieuwste
foto’s en meest actuele informatie over de band. Deze maakt hij
downloadbaar op de website. Hiernaast update hij zijn
verschillende online kanalen met informatie over zijn nieuwe cd
en met foto’s van het artwork.
Als alle kanalen zijn geüpdatet en zowel de online pers als ook
de traditionele pers voldoende zijn geïnformeerd begint Chris
met het sturen van mailtjes naar radio en TV stations. Hij begint
lokaal om zo veel aanspraak te krijgen en bouwt het langzaam
verder uit totdat hij eindelijk bij 3FM uitgenodigd wordt.
De komende weken heeft Chris het erg druk met het reageren
op mailtjes, bijhouden van zijn sociale media en het geven van
interviews. Maar het werpt zijn vruchten af. Zijn album verkoopt
erg goed en doordat alles in eigen beheer is gedaan gaat een
groot deel van het geld zo de bandkas in.“
!
19
!
!
!
H4 | JURIDISCH
In dit hoofdstuk behandelen wij alle juridische aspecten die je als artiest
tegen komt. Je kunt lezen welke rechtsvormen er zijn en welke rechtsvorm
voor jou als artiest het beste van toepassing is, wat de Belastingdienst
voor je kan betekenen, welke belastingen jij moet betalen en wat Buma/
Stemra precies doet.
4.1 De Kamer van Koophandel
De Kamer van Koophandel (KvK) is een register waarbij klanten en
andere belanghebbenden op zoek kunnen gaan naar de eigenaar van
een bedrijf, waar het bedrijf gevestigd is en hoe de aansprakelijkheid
van een bedrijf geregeld is. Voor sommige rechtsvormen is het ook
mogelijk om jaarcijfers op te vragen. In principe moet je ingeschreven
zijn bij de Kamer van Koophandel als je een dienst verleent of product
verkoopt en er winst op wilt maken. Criteria zijn onder andere dat je
voor je dienst of product geld ontvangt en er geld mee verdient, en dat
je meerdere opdrachtgevers in een jaar hebt.
Rechtsvormen
Er bestaan veel verschillende soorten rechtsvormen. In hoofdlijnen zijn
er twee categorieën in de rechtsvormen: de rechtsvormen met
rechtspersoonlijkheid en rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid.
Wanneer de onderneming rechtspersoonlijkheid heeft, betekent dit dat
de onderneming volgens de wet hetzelfde wordt behandeld als een
persoon. Iemand kan dan bijvoorbeeld de onderneming aanklagen.
Voor een beginnend artiest zijn de volgende rechtsvormen het meest
voorkomend: Eenmanszaak, Vennootschap onder Firma en de
stichting. De eenmanszaak en VOF hebben geen rechtspersoonlijkheid, de stichting wel.
Eenmanszaak
Iedereen die in zijn eentje actief bezig is met zijn onderneming is een
eenmanszaak. Juridisch gezien is dat de makkelijkste rechtsvorm. De
oprichting is vorm vrij en je hebt geen kapitaal nodig om te beginnen.
Binnen de onderneming is er maar één persoon die volledig
aansprakelijk kan worden gesteld. Als eenmanszaak mag je wel
personeel in dienst nemen. Solo artiesten kunnen ervoor kiezen deze
rechtsvorm aan te nemen.
Vennootschap onder firma (VOF)
Deze rechtsvorm is voor personen die samen een onderneming willen
opzetten. Ook hier is de oprichting vorm vrij, maar moet er wel door
alle vennoten een gezamenlijke overeenkomst worden getekend. In
deze overeenkomst staan alle verantwoording en verplichten van de
vennoten. Ook hier is er geen start kapitaal nodig. De vennoten binnen
deze rechtsvorm zijn allemaal 100% privé aansprakelijk. Dit kan echter
nadelig zijn voor liveoptredens, omdat als er bijvoorbeeld iets kapot
gaat de bandleden zelf aansprakelijk zijn, en niet het bedrijf op
zichzelf. De voordelen van een stichting zijn onder andere dat er
weinig kosten aan verbonden zijn en de administratie relatief
gemakkelijk zelf bij te houden is. Wanneer er sprake is van
loonsuitkering aan mede-vennoten is het handig om iemand in te
schakelen die de administratie op zijn rekening kan nemen.
Stichting
Een stichting wordt vaak opgericht voor een maatschappelijk doel. Een
stichting heeft, anders dan een VOF, wel een rechtspersoon. Hierdoor
is niemand binnen een groep of band persoonlijk aansprakelijk. Het is
vaak gemakkelijk om als band of groep een stichting op te richten die
betrekking heeft op het live spelen. Zo ben je bij liveshows niet prive
aansprakelijk als er iets kapot gaat. Daarnaast is het voor bandleden
of groepsleden gemakkelijk om te factureren aan de stichting, er is dan
geen sprake van loonadministratie bij de stichting.
In tegenstelling tot wat veel mensen denken mag een stichting wel
winst maken. Deze winst dient echter gebruikt te worden om haar
werkzaamheden door te zetten en het doel na te streven. Bij de
oprichting van een stichting worden statuten opgesteld door een
notaris. Een stichting beschikt over een bestuur, dit zijn dan vaak de
leden van een band of groep. De stichting mag aan haar leden een
vergoeding uitkeren voor geïnvesteerde tijd. Het is dus niet zo dat je
als bandlid of artiest geen vergoeding kunt ontvangen.
!
21
!
!
!
Wanneer jouw onderneming groeit kan het fiscaal gezien beter zijn om
een Besloten Vennootschap op te richten. Voordat je dit doet moet je
wel een jurist en belastingadviseur raadplegen. Dit is voor een
beginnend artiest niet van toepassing. Meer informatie over andere
rechtsvormen vind je op de site van de Kamer van Koophandel en de
belastingdienst (http://www.kvk.nl & www.belastingdienst.nl).
4.2 Belastingdienst
“Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker”.
De bekende slogan van de belastingdienst is goed bedoeld, maar het
regelen van de belastingzaken is vaak helemaal niet gemakkelijk. Er
zijn veel regels waar je je als ondernemer aan moet houden.
VAR & IPV
VAR staat voor Verklaring Arbeidsrelatie. Een VAR-verklaring is er
voor opdrachtgevers om er zeker van te weten dat zij jou inhuren als
zelfstandig ondernemer en dat ze achteraf geen loonheffing moeten
betalen. Met een VAR-verklaring geeft de Belastingdienst aan hoe zij
jouw inkomsten beoordelen.
Er zijn vier soorten VAR verklaringen:
!
!
!
!
VAR-WUO: winst uit onderneming
VAR-DGA: directeur-grootaandeelhouder (hier moet je een BV of
NV voor hebben)
VAR-ROW: resultaat uit overige werkzaamheden (op een artiest
niet van toepassing)
VAR-Loon: uitkomsten uit een dienstbetrekking (op een artiest niet
van toepassing)
Voor een artiest is de VAR-WUO het belangrijkste. We zullen dan ook
niet dieper ingaan op de overige VAR-verklaringen.
VAR-WUO
Als freelancer of zzp’er heb je het meest aan een VAR-WUO. Met
deze VAR-verklaring verzeker je de opdrachtgever dat hij geen
premies of loonheffingen hoeft te betalen. Dit komt doordat de
Belastingdienst jouw inkomsten ziet als winst uit onderneming. Met
een VAR-WUO mag je facturen sturen. Om in aanmerking te
komen voor een VAR-WUO moet je minimaal drie opdrachtgevers
per jaar hebben, investeringen doen, er moet geen sprake zijn van
een gezagsverhouding en je moet minstens 1.225 uur per jaar als
ondernemer actief zijn. De VAR-WUO is dit de meest
voorkomende VAR verklaring.
IPV
IPV staat voor Inhoudingsplichtigenverklaring, deze werkt bijna
hetzelfde als een VAR-verklaring. De IPV zorgt ervoor dat de
opdrachtgever geen inhoudingsplicht heeft met betrekking tot de
loonheffingen en premies. Deze worden namelijk verschoven naar
de houder van de IPV, vaak is dit een onderneming.
Wanneer je een IPV of VAR-verklaring aanvraagt bij de
belastingdienst zullen zij uitzoeken of je recht hebt op een IPV of
VAR. Wanneer dit is gedaan zullen ze het document naar je
opsturen. Dit is een brief waarin een belastinginspecteur aangeeft
welke VAR of IPV voor jouw onderneming van toepassing is. Een
kopie van deze brief stuur je altijd mee met uitgaande facturen. Zo
is meteen duidelijk wie er verantwoordelijk is voor de afdracht van
loonheffingen en premies.
Belastingen
Als ondernemer dien je in Nederland belasting te betalen over alle
inkomsten die je met je onderneming genereerd. Hieronder worden de
verschillende belastingvormen waar je als ondernemer mee te maken
kunt krijgen beschreven.
Omzetbelasting
Iedere ondernemer krijgt te maken met omzetbelasting (btw). Btw
is een belasting die je betaalt over je omzet. Je berekent de btw
over de prijs die je als artiest voor jouw dienst rekent. Elk kwartaal
doe je aangifte en betaal je de btw die je gekregen hebt. Als je
bijvoorbeeld een nieuwe gitaar hebt gekocht, dan betaal je btw
over het instrument. Deze btw mag je aftrekken van de btw die jij
gekregen hebt, dit noemt de belastingdienst ‘voorheffing’. Door jou
!
22
!
!
!
geïnde btw is geld wat niet van jou is, maar van de overheid. Zorg
er dus voor dat je de btw apart houdt, zodat je het op tijd kan
betalen aan de Belastingdienst.
In Nederland zijn er drie percentages: 21%, 6% en 0%. Op
bijvoorbeeld instrumenten zit 21% btw, maar heb je een optreden
en je stuurt een factuur, dan moet je maar 6% over het bedrag als
btw opgeven. Heb je een geluidstechnicus, dan rekent hij weer
21%.
De reden dat deze verschillende percentages bestaan komt omdat
de overheid bepaalde diensten en producten minder wil belasten.
Dit bijvoorbeeld ter bevordering van het culturele aanbod
(optredens in dit geval). Sommige levensmiddelen zijn ook met 6%
belast, terwijl andere producten weer het 21% percentage
hanteren. 0% btw diensten en artikelen zijn bijvoorbeeld een
doktersbezoek of medicijnen.
Kleine Ondernemersregeling
Stel dat je minder dan 1345 euro btw per jaar moet afdragen, dan
kom je in aanmerking voor de Kleine Ondernemersregeling (KOR).
Moet de onderneming minder dan 1.883 euro, maar meer dan
1.345 euro betalen, dan kom je in aanmerking voor een vermindering van de te betalen btw. Dit is een gift van de overheid. Je
mag de btw houden als je minder dan 1.345 euro btw in het jaar
moet betalen. Het is verstandig om de eerste drie kwartalen wel
aangifte te doen. Je betaalt dus de ontvangen btw minus de btw
die je zelf hebt betaald. Mocht je in het laatste kwartaal zien dat je
op jaarbasis minder dan 1.345 euro moet betalen, dan kun je de
btw terug vragen. Neem je de gok en betaal je geen btw in de
eerste drie kwartalen en in het vierde kwartaal kom je er achter dat
je meer dan 1.883 euro btw moet betalen, dan moet je het hele
bedrag in één keer betalen. Houd dit dus goed in de gaten.
Inkomstenbelasting
Iedere Nederlander moet inkomstenbelasting afdragen. Personen
die in loondienst zijn krijgen het netto bedrag op hun rekening
gestort. Als ondernemer moet je de inkomstenbelasting zelf
opgeven. Zoals je hieronder ziet is het tarief bepaald via vier
schijven. Dit percentage bereken je over de winst van je
onderneming.
Inkomsten in box 1 (2013)
IB Schijf 1: t/m 19.645
IB Schijf 2: 19.654 t/m 33.363
IB Schijf 3: 33.363 t/m 55.991
IB Schijf 4: vanaf 55.991
Tot 65 jaar
37%
42%
42%
52%
Vanaf 65 jaar
19,10%
24,10%
42%
52%
Fiscale voordelen
Er zijn een aantal fiscale voordelen in het hebben van je eigen
onderneming.
Je komt in aanmerking voor zelfstandigenaftrek als je ondernemer
bent en aan het urencriterium voldoet van 1.225 uur per jaar. Je
mag dan 7.280 euro aftrekken van je winst. Over dat deel hoef je
geen inkomstenbelasting te betalen. Dit bedrag bedraagt niet meer
dan de winst voor de ondernemersaftrek.
De zelfstandigenaftrek wordt verhoogd met de startersaftrek van
2.123 euro als je in de afgelopen één tot vijf jaar geen ondernemer
bent geweest en als je in deze periode niet meer dan twee keer
zelfstandigenaftrek hebt gebruikt. Je mag de startersaftrek dus drie
jaar gebruiken.
Verloningskantoor
Je kunt jouw loonadministratie op twee manieren regelen. Je kunt
zelf de administratie bijhouden, maar je kunt je ook aansluiten bij
een verloningskantoor. Een verloningskantoor regelt alle financiële
aspecten voor jou. Dit gaat als volgt te werk: als je een project hebt
stuur jij een factuur naar het verloningskantoor. Zij versturen die
factuur naar jouw opdrachtgevers. Als de opdrachtgever betaald
heeft haalt het verloningskantoor de btw en inkomsten belasting
daar van af. Jij krijg dan je netto bedrag op je rekening gestort.
Aan het eind van het jaar krijg je een jaaropgaaf. De kosten voor
een verloningskantoor worden meestal bepaald door een
!
23
!
!
!
percentage van elke factuur of een vast bedrag per factuur die je
stuurt.
Wanneer je weinig tot geen kennis hebt met betrekking tot
belastingzaken, is samenwerking met een verloningskantoor een
gemakkelijke manier om geld te ontvangen uit jouw onderneming.
Dit zonder bang te zijn dat de administratie niet klopt. Wanneer jij
of jouw band nog niet genoeg verdient om loon uit te keren aan
leden van de onderneming is een verloningsbedrijf natuurlijk niet
nodig. Voorbeelden van enkele verloningskantoren zijn: Tentoo,
Raakvlak en Prae Artiestenverloning.
4.3 Overeenkomsten en contracten
Er bestaan verschillende soorten contracten en overeenkomsten voor
jou als artiest. Elk contract heeft zijn eigen voor- en nadelen die
gevolgen hebben voor alle betrokken partijen.
Dit zijn de gangbare en veel voorkomende contracten die worden
aangeboden
door
management
partijen,
distributeurs
en
platenmaatschappijen. Voor het ondertekenen van een contract is het
van belang dat je iemand met juridische onderlegde kennis naar het
contract laat kijken.
Managementovereenkomst
Hieronder staat een overzicht van de vergoedingen die door het
management in rekening kunnen worden gebracht. De percentages
kunnen echter verschillen per manager/managementkantoor. Bind je
daarom niet vast aan deze percentages.
Shows
Twintig procent over de bruto inkomsten uit shows van de artiest.
Dit percentage kan worden toegepast na aftrek van de kosten die
nodig zijn voor de uitvoering van de show. Denk bijvoorbeeld aan
kosten voor de huur van geluid- en lichtapparatuur en kosten van
de huur van bestelbus en/of vrachtwagen.
Royalty inkomsten
Dit zijn de inkomsten door de verkoop van geluid en/of
beelddragers, zoals cd’s, dvd’s maar ook downloads van iTunes
en inkomsten die je kan krijgen van de Buma, Stemra, Sena en
Norma. De vergoeding voor het management over deze inkomsten
bedraagt 20% over de bruto-inkomsten van de artiest. Meer over
Buma/Stemra, Sena en Norma lees je later in dit hoofdstuk
Merchandising
De artiest kan ook inkomsten krijgen uit merchandise.
management ontvangt ongeveer 20% over de bruto winst
deze inkomsten. De bruto winst is alle inkomsten uit
merchandising na aftrek van de kosten die direct aan
merchandising zijn gerelateerd.
Het
van
de
de
Sponsor- en Reclameactiviteiten
Je kunt ook inkomsten ontvangen uit sponsor- en
reclameactiviteiten deals. Het management ontvangt 20% over de
bruto-inkomsten voortkomend uit deze activiteiten.
Distributieovereenkomst
Bij een distributieovereenkomst blijft de artiest eigenaar over zijn eigen
opnamen, maar besteedt hij het distributiedeel uit aan een externe
partij. Dit kunnen gespecialiseerde bedrijven zijn of een label die zijn
eigen distributie regelt. De distributeurs zorgen ervoor dat een album
of single in de schappen van muziekwinkels ligt of online te koop is.
Een distributeur vraagt over het algemeen 20% van de verkoopprijs
(prijs die de winkelier betaalt) om cd’s te distribueren.
Bijna alle muziekwinkels handelen in consignatie. Dit houdt in dat de
winkel pas betaalt als de albums verkocht zijn en de niet-verkochte
albums terug stuurt naar de distributeur. De distributeur kan op zijn
beurt de afgesproken 20% voor de teruggestuurde albums verhalen op
de artiest. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat distributeur 500 albums
levert aan de muziekwinkels en er 400 albums terug krijgt. De
distributeur rekent dan 500 keer 20% van de verkoopprijs aan de
artiest, terwijl er maar 100 albums verkocht zijn. Het is belangrijk dat
!
24
!
!
!
de artiest hierover duidelijke afspraken maakt om een probleem zoals
beschreven te voorkomen.
Licentieovereenkomst
Bij een licentieovereenkomst betaalt artiest zelf de kosten voor het
opnemen van een plaat. Het kan zijn dat je platenmaatschappij je
hiervoor een voorschot geeft en dat terugverdiend wordt via de
inkomsten die op de plaat worden binnengehaald. Over het algemeen
is het voorschot niet terugvorderbaar op de artiest zelf.
Met een licentieovereenkomst blijft de artiest zelf eigenaar van de
mastertape en wordt er afgesproken met de platenmaatschappij dat er
een periode is waarin deze de plaat mogen exploiteren. De artiest
spreekt hiernaast ook af op welke manier de platenmaatschappij dit
gaat exploiteren en welke marketing zij daarop gaat toepassen. Zo
weet de artiest van tevoren waar hij aan toe is. In het kort komt het hier
op neer:
!
!
!
De artiest heeft de plaat gefinancierd
De platenmaatschappij betaalt de rest (marketing, distributie, etc.)
De artiest heeft over het algemeen een hoge royalty (20% tot 28%)
Artiestenovereenkomst
Vaak wordt er bij een traditioneel platencontract een artiestenovereenkomst bedoeld. Bij deze overeenkomst betaalt de
platenmaatschappij in principe alles. Dit geldt dus ook voor de kosten
die komen kijken bij het opnemen van een plaat. Door de financiering
is de platenmaatschappij eigenaar van de mastertape. De investering
wordt over lange termijn terugverdiend door de artiest. De opbrengsten
van het album worden eerst gebruikt om de platenmaatschappij terug
te betalen. De investering is echter niet terugvorderbaar door de
investeerder. Wanneer het voorschot is terugbetaald wordt er gewerkt
met een percentage om de inkomsten te verdelen. De artiest krijgt,
vergeleken met een licentieovereenkomst, een lager royaltypercentage
royalty, omdat zij minder rechten over het werk bezitten. De royalty die
hierover gerekend wordt kan verschillen van 10% tot 15%, maar
andere percentages zijn natuurlijk ook mogelijk.
360 graden-contract
De inkomsten uit alleen plaatverkoop of auteursrechten zijn niet altijd
voldoende om de investeringen terug te verdienen. Vandaar dat er
vaak contracten worden afgesloten waarbij de investeerder zijn
inbreng terugverdient over alle verschillende bronnen van inkomsten
die een artiest heeft. Deze contracten worden 360 graden-contracten
genoemd.
Bij een 360 graden-contract komt het voor dat ook het management
een taak van de platenmaatschappij wordt. Dat heeft als voordeel dat
alle beslissingen rond een artiest op één plek worden besloten en
goed met elkaar samenhangen. Nadeel is dat de taak van de manager
om alle partijen te motiveren en controleren ook in dezelfde hand
terecht komt. Een conflict rond één aspect van het artiestenbestaan
(bijvoorbeeld de boekingen) kan zo meteen verregaande gevolgen
hebben.
360 graden-contracten kunnen worden gestructureerd als joint
venture. Een nieuwe onderneming wordt opgezet waar beide partijen
recht hebben op een deel van producten en diensten welke uit de
onderneming voortkomen. In een joint venture kan zowel de artiest en
de financier 50/50 eigenaar van de masterrechten zijn, hier moeten
goede afspraken over gemaakt worden. De artiest brengt talent in de
joint venture, de financier brengt geld in.
De andere mogelijkheid binnen een 360 graden-contract is dat de
zakelijke partner de volledige opnames van een artiest financiert op
een inloopbare basis. De investering wordt over lange termijn
terugverdiend door de artiest en financier. De investering is echter niet
terugvorderbaar door de investeerder. Hierbij is het mogelijk dat de
investeerder volledig eigenaar over de masterrechten van de artiest is.
Alle kosten naast het opnemen van een album worden bekostigd door
beide partijen. Deze partijen delen de inkomsten gegenereerd uit
optredens, merchandise, publishing en opnames. Het percentage welk
de investeerder over de inkomsten van de artiest rekent is
onderhandelbaar en verschilt per artiest.
!
25
!
!
!
4.4 Auteursrecht en naburig recht
Wanneer je een eigen nummer schrijft, wil je natuurlijk niet dat
iedereen met het nummer aan de haal kan gaan. Daarom bestaat het
auteursrecht. Het auteursrecht beschermt jouw creatieve creaties. Jij
als auteur bent de enige die beslissingen mag nemen over het gebruik
van het werk dat je gecreëerd hebt. Als je jouw werk hebt
ingeschreven bij de Buma/Stemra mogen zij meebepalen over het
gebruik van jouw werk. Hierbij weegt de mening van Buma/Stemra
zwaarder dan jouw eigen mening en die van de platenmaatschappij.
Artikel 1 van de Auteurswet
“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk
van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden,
om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de
beperkingen, bij de wet gesteld”
Wie auteursrecht op zijn werk heeft, beschikt dan over twee rechten:
het recht om het beschermde werk openbaar te maken en het recht
om dat beschermde werk te verveelvoudigen. Het auteursrecht zorgt
er ook voor dat niemand zonder jouw toestemming jouw creatie kan
gebruiken tot 70 jaar nadat je bent overleden. Als auteur kun je deze
rechten wel verkopen of afstaan. Wanneer je overlijdt zullen de
rechten in handen van jouw erfgenamen vallen. Je beschikt als auteur
over nog meer rechten welke niet overdraagbaar zijn, namelijk de
persoonlijkheidsrechten. Deze rechten beschermen de band tussen de
auteur en de creatie. Op deze manier kan de auteur altijd bezwaar
maken op het bewerken van zijn werk ook al heeft hij volgens de wet
geen overige rechten op het werk meer. Ben je als artiest bij een
platenmaatschappij getekend, dan kun je bepaalde rechten wel
wegtekenen: Als het nummer nog niet is uitgebracht staat het op
‘hold’. Dit betekent dat het nummer niet toegankelijk is voor andere
artiesten.
Auteursrecht op een geschreven nummer ontstaat vanzelf. Je hoeft
hier geen formaliteiten voor te regelen. Zorg er wel voor dat jij kunt
bewijzen dat jij als eerste het nummer hebt geschreven. Dit kan heel
eenvoudig door een simpele opname in een aangetekende brief naar
de Belastingdienst te sturen. Zij stempelen deze opname en sturen
hem terug. Leg hem hierna ongeopend in een kluis. In het geval van
een rechtszaak heb je zo officieel bewijsmateriaal dat het nummer van
jou is.
Het naburig recht loopt nauw samen met auteursrecht. Het naburig
recht behartigt de inspanningen van kunstenaars bij het uitvoeren van
creaties. Voor muzikanten betekent dit veelal het live spelen van
muziek. Op de muziek zit auteursrecht, voor de uitvoerende muzikant,
die ook inspanning levert in het uitvoeren van het nummer, is er
naburig recht. Meer info over deze onderwerpen vind je op
www.auteursrecht.nl
Stichting Buma/Stemra
Dit is de grootste organisatie die de belangen behartigt voor jou als
componist en tekstschrijver op gebied van muziekrechten. Hiernaast
vertegenwoordigt hij ook muziekuitgeverijen. Buma is de enige organisatie in Nederland die vergoedingen incasseert op openbaarmaking
van muziekwerken (auteursrecht). Stemra is de enige organisatie in
Nederland die vergoedingen incasseert op de mechanische rechten
voor reproductie van beeld en geluiddragers.
Als artiest kun je je aansluiten bij Buma/Stemra. Dit wordt sterk
aangeraden. Voor een jaarlijkse fee kun je zo meer inkomsten
generen. De kosten voor het inschrijven kan je snel weer binnenhalen
als je staat ingeschreven. Je kunt ook kiezen om je alleen bij Buma of
alleen Stemra aan te melden. Wanneer je je bij Buma aansluit en jouw
nummer wordt gedraaid op de radio ontvang je een vergoeding. Dit is
natuurlijk per keer maar heel weinig. Wanneer je bij Stemra
aangesloten bent betaal je auteursrechten wanneer je een album laat
drukken. Deze ontvang je deels terug als de cd verkocht wordt. Het is
dus voor een beginnend artiest best kostbaar om je aan te sluiten bij
deze organisaties.
Het is voor veel artiesten, door de komst van streamingdiensten,
overbodig om aangesloten te zijn bij Stemra, omdat vaak niet meer
wordt gekozen voor een fysiek album. Het is daarom beter om eerst te
kijken wat een aansluiting bij Buma je op kan leveren. De inschrijving
kost geld, maar Buma betaalt eens in het jaar vergoedingen uit voor
!
26
!
!
!
het aantal plays op de radio en televisie, maar ook wanneer een
andere band jouw nummer live speelt. Het is immers jouw eigendom.
De kosten voor een aanmelding bij Buma/Stemra zijn eenmalig 45,76
euro inschrijfgeld plus een jaarlijkse bijdrage van 63,55 euro.
Meer informatie over Buma/Stemra vind je op www.bumastemra.nl
Buma Junior
Wanneer je 26 jaar of jonger bent mag je gratis een account
aanmaken op Buma Junior. Buma Junior is een initiatief van
Buma/Stemra, speciaal bedoeld om jonge componisten en auteurs te
adviseren over hun auteursrechten en ze op weg te helpen met hun
muzikale loopbaan. Naast de contacten die je kunt leggen via het
platform geniet je van exclusieve kortingen van onder andere
muziekwinkels en cd-perserijen. Bovendien ontvang je bij de
inschrijving bij Buma Junior korting op de inschrijving bij Buma/Stemra.
Kijk voor meer informatie op www.bumajr.nl
Sena
Sena regelt naburige rechten van artiesten en producenten. Dit
betekent dat alle artiesten die op de opname gespeeld hebben geld
ontvangen via Sena. Dus ook sessiemuzikanten ontvangen een
vergoeding wanneer het nummer op de radio is en zij hebben
bijvoorbeeld gitaar gespeeld op de plaat. Inschrijven bij de Sena is
gratis maar er worden wel administratiekosten in rekening gebracht
over inkomsten.
Meer informatie over Sena vind je op www.sena.nl
Meer informatie over Norma vind je op www.stichtingnorma.nl
Samples
Wanneer je samples wilt gebruiken in eigen producties moet je eerst
uitzoeken of er rechten op de samples rusten of niet. Hier is het ook
vaak weer gebruikelijk dat er auteursrecht en naburige rechten op
rusten. Als je een of meerdere samples wilt gebruiken dien je
toestemming te krijgen van alle rechthebbenden. Wanneer de sample
is uitgebracht op een label dien je dus zowel de auteur als de eigenaar
van de opname, in dit geval de platenmaatschappij, te benaderen.
Hiernaast moet ook de muziekuitgeverij benaderd worden. Het halen
van toestemming bij alle partijen heet clearen. Dit is vaak een hele
opgave, omdat veel platen uit Amerika komen, en de rechthebbenden
daarom dus ook in het buitenland zitten. Vaak kun je wel een
vertegenwoordiger of platenmaatschappij in Nederland vinden die de
sample kunnen clearen of je kunnen helpen met het contact zoeken
naar de eigenaars. Het is echter wel heel belangrijk om te doen,
wanneer je de sample gebruikt zonder deze te clearen kun je een
schadeclaim riskeren waarbij ook de plaat teruggetrokken moet
worden. Het is verstandig om rechtenvrije samples te gebruiken, in
veel opnameprogramma’s vind je rechtenvrije samples en ook op
internet is veel te vinden.
Norma
Stichting Norma behartigt de belangen van uitvoerende kunstenaars
bij de collectieve exploitatie van hun naburige rechten. In theorie doet
Sena hetzelfde als Norma, alleen exploiteert Norma de rechten bij
andere media dan Sena. Ze incasseren bij tvshows en live radio
uitzendingen. Het grote verschil tussen Norma en Sena is dat Sena
naburig recht exploiteert over opgenomen nummers en Norma over
live uitvoeringen van muziekstukken. Als muzikant is het vaak
handiger eerst bij de Sena ingeschreven te staan en om je later pas bij
de Norma in te schrijven. Inschrijving is gratis.
!
27
!
!
!
CASUS
“Nu de inkomsten lijken binnen te stromen is het voor Chris een
goed idee om zich als bedrijf in te schrijven bij de KvK. Na enig
informeren besluit hij om Vennootschap onder firma (VOF) te
gaan. Hiervoor sluit hij met alle bandleden een contract af en
maakt duidelijk dat iedereen privé aansprakelijk is. Om ervoor te
zorgen dat er bij de opdrachtgever geen verwarring ontstaat
over de loonheffing besluit Chris om een VAR-WUO bij de
belastingdienst aan te vragen.
Bovendien mag hij
ook gebruik maken van de
zelfstandigenaftrek. Dit houdt in dat hij 7.280 euro van zijn winst
af kan trekken. Over dit bedrag hoeft hij geen inkomstenbelasting meer te betalen. Hij verhoogt dit voordeel meteen met
de startersaftrek. Hiervoor markeert hij in zijn agenda de drie
jaar dat hij gebruik mag maken van de startersaftrek. Aan het
eind van het jaar zien ze of ze genoeg inkomsten hebben
gegenereerd dat er ook loonheffing betaald moet worden.
De band van Chris wordt inmiddels op 3FM gedraaid. Chris
besluit zich aan te sluiten bij Buma, zodat hij geld ontvangt
wanneer een nummer van zijn band gedraaid wordt. Ze
besluiten de hele band op te geven als auteurs van de
nummers. Zo ontvangt de hele band een bedrag van Buma.
Daarnaast schrijven ze zich in bij Norma, omdat ze veel live
spelen. Ten slotte schrijven alle bandleden zich in bij Sena,
zodat iedereen die iets op het album heeft opgenomen een
vergoeding krijgt per play van het nummer op de radio.”
!
28
!
!
!
H5 | FINANCIËN
Wanneer je ervoor kiest om een onderneming op te richten en een
rechtsvorm aan te nemen heb je ook bepaalde administratieve
verplichtingen. In dit hoofdstuk vind je de basis voor het opzetten van de
financiële administratie voor jou als artiest of voor jouw band of groep. Ook
behandelen we enkele aftrekposten voor de inkomsten- en omzetbelasting
die je al snel veel geld kunnen besparen.
!
!
!
5.1 Het opzetten van een administratie
Bij het opzetten van de administratie heb je te maken met twee posten:
inkomsten en uitgaven. Beide posten handel je op een andere manier
af. Je maakt dan ook om te beginnen twee mappen aan, een voor de
inkomsten en een voor de uitgaven. Je kunt dit op een computer doen
of een fysieke map pakken en alles uitprinten. Dit is natuurlijk minder
gevaarlijk, omdat een computer gevoeliger is voor dataverlies.
!
!
Inkomsten
In de inkomsten map plaats je alle facturen die je hebt verzonden. Het
is handig om op iedere betaalde factuur een paraaf en betaaldatum te
zetten zodat je altijd weet wanneer welke factuur betaald is. Het is ook
handig om in Excel een schema te maken met alle facturen, klanten,
bedragen zonder btw, btw-percentage en totaalbedrag van de factuur.
Wanneer je dit onder elkaar plaatst kun je ieder kwartaal het totaal van
de geheven btw snel uitrekenen.
!
Kosten/Uitgaven
Alle binnenkomende rekeningen plaats je na het betalen in de map
‘uitgaven’. Ook bonnetjes vallen hieronder. Net als bij de inkomsten
map is het handig om weer een paraaf en betalingsdatum te
vermelden. Bij de belastingaangifte over omzetbelasting (omzet is wat
je verdient met je facturen) wordt de uitgegeven btw belangrijk.
Facturen
Er worden tegenwoordig nog heel wat facturen opgestuurd die niet
kloppen volgens de richtlijnen van de belastingdienst en de Kamer van
Koophandel. Om de financiële administratie kloppend te laten zijn is
het van belang dat je een aantal punten correct op de factuur vermeldt.
!
!
!
!
!
!
!
Volledige naam en adres van jou en jouw klant. Dit houdt in dat je
niet alleen een voornaam en poppodium op de factuur zet. Je zet
een contactpersoon of naam van poppodium op de factuur en
daarnaast de naam van jouw bedrijfje en het adres waarop deze
ingeschreven staat.
Btw nummer. Voor de belastingdienst is het van belang dat het btw
nummer van jouw bedrijf op de factuur vermeld staat.
KvK-nummer. Dit nummer correspondeert met jouw inschrijving bij
de KvK. Hierdoor zijn jouw gegevens snel na te trekken.
De factuurdatum, de datum waarop de factuur verzonden is.
Een uniek factuurnummer wat volgt op een vorige factuur. Er zitten
verder geen regels aan het opstellen van een factuurnummer. Het
is aan te raden om je eerste factuur niet alleen het nummer 1 mee
te geven. Dit komt natuurlijk niet professioneel over, omdat het dan
lijkt alsof het je eerste optreden is. Veel factuurnummers beginnen
met het jaar, bijvoorbeeld 13010. Begin met een getal en laat het
volgende factuurnummer hierop volgen, dat wordt dus: 13011.
Omschrijving van de dienst. Meestal wordt dit in het midden van
de factuur in een tabel omschreven. Zorg ervoor dat de klant in
een oogopslag kan lezen waar de factuur betrekking op heeft
zodat er geen misverstanden kunnen ontstaan.
Aantal geleverde goederen of diensten. Dit heeft vooral betrekking
op de verkoop van een artikel, in dit geval doe je 1 optreden dus
zet je een 1 achter de omschrijving. Als je twee optredens doet op
2 verschillende dagen kun je dit apart op de factuur neerzetten.
Datum van het optreden. Dit kan ook in de beschrijving.
De overeengekomen prijs voor het optreden, hier nog zonder btw.
btw tarief. Dit plaats je onderaan de factuur, voor optredens is dit
momenteel 6%. Je maakt onderaan de factuur eerst een subtotaal,
vaak is dit het bedrag voor 1 optreden. Schuin onder dit totaal zet
je het btw tarief.
btw bedrag. Naast de 6% in de tabel zet je het bedrag wat de 6%
over het subtotaal zal zijn. Dit kunt je berekenen met de som:
subtotaal/100*6.
Helemaal onderaan de factuur zet je het totaalbedrag neer. Dit is
het subtotaal plus de 6% btw.
Het is aan te raden om een betalingstermijn te stellen. Volgens de
wet is de betalingstermijn 30 dagen. Je kunt zelf een
!
30
!
!
!
betalingstermijn stellen op bijvoorbeeld twee weken, maar na deze
twee weken heb je nog niet het recht om de klant een verhoging
van het totaalbedrag op te leggen. Dit kan pas na de wettelijk
vastgestelde 30 dagen.
5.2 Zakelijke rekening
Het is voor een bedrijf zeer raadzaam om een zakelijke rekening te
openen. Hiermee voorkom je dat er onduidelijkheid bestaat over de
rekeninghouder. De rekeninghouder bij de zakelijke rekening is
namelijk hetzelfde als de naam van het bedrijf. Een zakelijke rekening
kost alleen wel geld, dit ligt vaak rond de 10 euro per maand.
5.3 Aftrekposten
Wanneer je kiest voor een rechtsvorm en dus een bedrijf wordt, heb je
recht op een aantal fiscale voordelen. Zo kun je bij de omzetbelasting
gebruik maken van de kleineondernemersregeling en bij de
inkomstenbelasting van verschillende aftrekposten die je terugvindt in
hoofdstuk 4.
Aangekochte instrumenten en diensten
Zoals eerder beschreven is het mogelijk om betaalde btw over
diensten en producten te verrekenen met door jouw bedrijf geheven
btw over diensten. Veel artiesten die bedrijven hebben weten dit niet.
Zelfs de btw van de snaren en drumstokken kun je aftrekken. Als je
een overeenkomst aangaat met de verhuurder van oefenruimtes, en je
betaalt daar iedere maand bijvoorbeeld 40 euro voor, dan kun je daar
ook btw aftrekken. Voorbeelden van diensten en producten welke je
mag aftrekken van de belasting zijn:
!
!
!
!
!
!
!
Instrumenten en apparatuur (onder een bepaald bedrag, omdat
het anders gezien wordt als investering en niet als kosten.)
Huur apparatuur
Promotiekosten
Huur oefenruimte (Bouw oefenruimte is een investering, geen
kosten)
Uiterlijke verzorging (denk hierbij aan kleding bij het optreden)
Kantoorbenodigdheden
Telefoonkosten
!
!
!
!
Internetkosten (bij volledig zakelijk gebruik)
Juridische kosten
Premie verzekeringen (over instrumenten en apparatuur)
Vakliteratuur
Houd er rekening mee dat regelgeving voor wat betreft btw-tarieven,
aftrekposten en vergoedingen vaak verandert. Kijk op de site van de
belastingdienst als je niet goed weet of je iets wel of niet mag
aftrekken van de belasting.
Zakelijke kilometers
Wanneer je naar een optreden rijdt ben je als het ware al aan het werk
voor je onderneming. De kilometers die je rijdt terwijl je voor je bedrijf
bezig bent worden zakelijke kilometers genoemd. Deze zakelijke
kilometers zijn aftrekbaar van de inkomstenbelasting. Je hebt recht op
19 cent per zakelijk gereden kilometer. Wanneer je dus 1000 kilometer
op jaarbasis rijdt kun je 190 euro aftrekken van de inkomsten.
5.4 Belastingaangifte doen
Belastingaangifte gaat via de website van de belastingdienst. Na het
inschrijven bij de Kamer van Koophandel krijg je een btw-nummer
toegewezen en zal je ook inlogcodes ontvangen waarmee je op de
aangiftepagina van de belastingdienst kunt komen. In eerste instantie
zal je per kwartaal omzetbelasting (btw) op moeten geven aan de
belastingdienst. Per 2014 ontvang je geen aangiftebrieven meer voor
de omzetbelasting. Je moet dus zelf bijhouden wanneer je opgaaf
moet doen. Wel ontvang je als vennoot of eenmanszaak eens in het
jaar een aangiftebrief voor inkomstenbelasting. We zullen hier ook kort
uitleggen hoe je deze in moet vullen.
Omzetbelasting
Als je omzetbelasting moet aangeven, gebeurt dit vaak per kwartaal.
Je dient in te loggen en op te geven hoeveel btw jij hebt gefactureerd
naar klanten. In principe moet je dit bedrag betalen als je geen kosten
maakt. Wanneer je in het kwartaal ook kosten hebt gemaakt die
afgetrokken mogen worden van de omzetbelasting, mag je de
betaalde btw over die diensten en producten aftrekken over het te
betalen bedrag. Wanneer hier een negatief getal uitkomt ontvang je
!
31
!
!
!
geld van de belastingdienst (je hebt immers meer btw betaald dan je
hebt geheven). Wanneer er een positief bedrag uitkomt en dit is over
één jaar, dus vier kwartalen, onder de 1.345 euro, mag je de kleine
ondernemersregeling (KOR) toepassen. Dit betekent dat je, wanneer
je minder dan 1.345 euro omzetbelasting dient te betalen in een jaar,
het bedrag je wordt kwijtgescholden. Dit is een gift van de overheid.
Inkomstenbelasting
Inkomstenbelasting opgeven gebeurt jaarlijks. Je ontvangt in
december een brief en je doet voor april aangifte. Hier vul je ook de
uitkomsten van de jaaropgaaf van bijbaantjes in. Wanneer je de
inkomstenbelasting van je onderneming uit wil rekenen kun je de
volgende som gebruiken: inkomsten (omzet) (excl. btw) – kosten (excl.
btw) = winst. Kijk bij de kosten in hoeverre je bepaalde diensten of
producten mag aftrekken. Sommige diensten of producten gebruik je
deels privé en mag je dus niet 100% aftrekken. Vergeet niet dat je
zakelijke kilometers ook op mag voeren als kosten. Deze mag je dus
aftrekken van je inkomsten.
Wanneer je voldoet aan de criteria van de zelfstandigenaftrek en de
startersaftrek mag je 7280 euro aftrekken van je winst. Voor een
beginnend artiest is dit vaak niet het geval en zal je over het
resterende bedrag volgens het boxenstelsel een percentage
inkomstenbelasting moeten betalen. Wat je daarna overhoudt is de
netto winst.
De percentages die de belastingdienst hanteert worden regelmatig
aangepast, zorg ervoor dat je op de hoogte bent van de
ontwikkelingen rondom jouw onderneming.
Kijk op www.belastingdienst.nl en hou ook de brievenbus in de gaten,
de belastingdienst stuurt altijd een brief als er grote dingen
veranderen.
CASUS
“Nu de juridische kant voor Chris duidelijk is daagt hem dat zijn
financiën goed op orde moeten zijn. Allereerst richt hij een zakelijke
rekening in voor de band. Vanaf nu zullen alle financiën via deze
rekening afgehandeld worden. In het begin kan hij dit ook goed
bijhouden.
Chris heeft een duidelijk format voor de facturen gemaakt met alle
nodige informatie. Alle facturen worden netjes genummerd en
gearchiveerd en de inkomsten en uitgavenstroom is constant en
overzichtelijk.
De band besluit t-shirt te laten drukken, ze ontvangen daarvoor een
factuur, die Chris netjes archiveert in de map “uitgaven”. Doordat de
mappen overzichtelijk zijn is het voor Chris eenvoudig om
omzetbelasting af te dragen. Ze mogen de btw voor de t-shirts
verrekenen met btw over hun eigen verzonden facturen.
In eerste instantie halen Chris en de bandleden geen inkomsten uit
de band, maar nu de cd-verkoop goed begint te lopen willen ze toch
inkomsten uit de band halen. De drummer weet dankzij zijn studie
veel over belastingen, de band besluit dat hij de loonadministratie op
zich zal nemen.
Het blijkt door alle verschillende inkomsten toch lastig te zijn voor de
drummer om de loonadministratie goed bij te houden. De band wijkt
daarom uit naar een verloningskantoor. Alle bandleden ontvangen
maandelijks een bedrag op hun persoonlijke rekening en ontvangen
aan het eind van het jaar een jaaropgaaf. Chris hoeft zich zo geen
zorgen te maken dat er iets fout gaat. “
!
32
!