Handleiding voorkomen witwassen en terrorismefinanciering voor

Belastingdienst/Bureau Toezicht Wwft
Wet ter voorkoming van witwassen
en financieren van terrorisme
Handleiding voor
TZ 001 - 1Z*2FD
Verkopers van goederen
Versie: 04-07-2013
Inleiding
Vanaf 1 augustus 2008 is de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van
terrorisme (Wwft) van kracht. De Wwft legt aan verschillende groepen van ondernemers
in Nederland de verplichting op om zogenoemde ongebruikelijke transacties te melden
(de meldingsplicht) en om de bij deze transacties betrokken personen te identificeren
(het cliëntenonderzoek).
Het toezicht op de naleving van de Wwft wordt uitgeoefend door een afgescheiden onderdeel van de Belastingdienst: de Belastingdienst/Bureau Toezicht Wwft.
Voor wie is deze handleiding bestemd ?
Deze handleiding is bestemd voor de natuurlijke persoon, de rechtspersoon of de
vennootschap die beroeps- of bedrijfsmatig goederen verkoopt tegen contante betaling
van een bedrag van € 15.000 of meer.
Het is niet van belang of de betaling in één keer wordt voldaan of dat de betaling in delen
of termijnen plaatsvindt. Het is evenmin van belang of de goederen die u verkoopt,
eigendom zijn van uzelf of van een ander (zoals verkopen in consignatie).
De identificatieplicht en de meldingsplicht in 10 stappen
Deze korte handleiding geeft in 10 stappen aan wat u moet doen in het kader van de
identificatieplicht en de meldingsplicht uit de Wwft. Deze handleiding is geen vervanging
van de wettekst maar biedt slechts een richtlijn bij het uitvoeren van de verplichtingen
uit de wetgeving.
Stap 1
Onderworpen aan de Wwft ?
U valt onder de werking van de Wwft wanneer u als natuurlijk persoon, als rechtspersoon
of als vennootschap beroeps- of bedrijfsmatig goederen verkoopt tegen contante betaling
van een bedrag van € 15.000 of meer.
Stap 2
Identificeren
Het cliëntenonderzoek is één van de sleutelbegrippen in de Wwft. De Wwft schrijft niet
exact voor hoe het cliëntenonderzoek moet worden verricht maar wel tot welk resultaat
het onderzoek moet leiden. Dit betekent dat u de maatregelen in het kader van het
cliëntenonderzoek kunt afstemmen op het risico van witwassen of terrorismefinanciering
van bepaalde transacties. U schat dit risico zelf in.
Vraag uw cliënt naar de identiteitsgegevens vóórdat u de transactie aangaat.
Stap 3
Verifiëren
Stel vast dat de opgeven identiteit overeenkomt met de werkelijke identiteit van uw
cliënt:
•
bij een natuurlijke persoon: door middel van een geldig paspoort of reisdocument,
een rijbewijs of een door een lokale overheid uitgegeven identiteitskaart;
•
bij een natuurlijke persoon die niet in Nederland woont of verblijft: door middel van
een fotokopie van de hiervoor genoemde documenten, vergezeld van een gewaarmerkt afschrift of uittreksel van de Burgerlijke Stand van de woon- of verblijfplaats;
•
bij een rechtspersoon of vennootschap: door middel van een gewaarmerkt uittreksel
uit het Handelsregister;
•
bij een (buitenlandse) rechtspersoon zonder vestiging in Nederland: door middel van
betrouwbare, in het internationale verkeer gebruikelijke documenten of inlichtingen.
Ook moet u nagaan of uw cliënt voor zichzelf optreedt of ten behoeve van een derde. Als
uw cliënt een derde vertegenwoordigt, moet u vaststellen dat hij daartoe bevoegd is.
Stap 4
Ultimate beneficial owner (UBO)
Als uw cliënt een rechtspersoon is, dan moet u de uiteindelijk belanghebbende (de UBO)
identificeren en diens identiteit verifiëren. De UBO is een natuurlijk persoon die meer dan
25% van de aandelen houdt of meer dan 25% van de stemrechten kan uitoefenen, of de
begunstigde is van 25% of meer van het vermogen van een stichting of trust.
Hoe ver u moet gaan bij de verificatie van de UBO is afhankelijk van het door u in te
schatten risico van een onjuiste identificatie:
•
Laag risico: u laat uw cliënt een verklaring ondertekenen over de juistheid van de
opgegeven identiteit van de UBO;
•
Gemiddeld of hoog risico: u doet zelf méér onderzoek (bijvoorbeeld via internet, door
het bevragen van collega’s in het land van herkomst van uw cliënt, of door het raadplegen van het Handelsregister). U kunt de verificatie van de UBO ook uitbesteden
aan een gespecialiseerd bureau.
Het is verboden een dienst te verlenen of een zakelijk relatie aan te gaan als de identiteit
van de cliënt en/of de identiteit van de UBO niet op de juiste wijze is vastgesteld.
Stap 5
Politiek prominente persoon (“Politically exposed person” of PEP)
U moet een verscherpt cliëntenonderzoek instellen als uw cliënt op dit moment een
bepaalde publieke functie in het buitenland vervult of tot 1 jaar geleden zo’n functie heeft
vervuld. In dit onderzoek (bijvoorbeeld via internet, een internationale PEP-lijst of een
andere betrouwbare bron) betrekt u ook de familieleden en de partner van uw cliënt.
Stap 6
Risico’s vaststellen
Naarmate u met uw transacties méér risico’s loopt om geconfronteerd te worden met
situaties van witwassen of terrorismefinanciering, moet u scherpere maatregelen nemen
in het kader van het cliëntenonderzoek. Voor het maken van een goede risico-inschatting
is het dus nodig dat u zich een oordeel vormt over uw cliënt en over de (aard van de)
transactie.
Stap 7
Ongebruikelijke transactie op grond van een subjectieve indicator ?
Als u goederen verkoopt tegen contante betaling van een bedrag van € 15.000 of meer,
moet u melding maken van ongebruikelijke transacties. Dat is het geval als u op grond
van de feiten en omstandigheden aanleiding hebt om te veronderstellen dat sprake zou
kunnen zijn van witwassen of terrorismefinanciering.
Bij de inschatting van het risico op witwassen of terrorismefinanciering wordt een beroep
gedaan op uw professionele oordeel. Win dus informatie in bij uw cliënt: wat wil uw
cliënt, waarom, hoe en is dit logisch ?
U kunt eventueel ook in overleg treden met uw branche-organisatie, of contact opnemen
met de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU) of met de toezichthouder.
Leg uw bevindingen en overwegingen zorgvuldig vast en bewaar deze.
Stap 8
Ongebruikelijke transactie op grond van een objectieve indicator ?
Verkopers van aangewezen goederen moeten (ook als er géén vermoeden bestaat van
witwassen of terrorismefinanciering) melding maken van transacties waarbij een bedrag
van € 25.000 of meer in contanten wordt voldaan. Het maakt niet uit of het bedrag in
éénmaal of in termijnen wordt betaald.
Aangewezen goederen zijn: voertuigen, schepen, kunstvoorwerpen, antiquiteiten, edelstenen, edele metalen, sieraden en juwelen. Deze opsomming is limitatief. Als u andere
dan de hier opgesomde goederen verkoopt, geldt dus alleen een meldingsplicht op grond
van de subjectieve indicator.
Stap 9
Melding en vrijwaring
Om gegevens over ongebruikelijke transacties te kunnen melden moet u zich eenmalig
als verkoper registreren bij de FIU-Nederland.
Als u in stap 7 of 8 tot de conclusie bent gekomen dat sprake is van een ongebruikelijke
transactie dan moet u deze transactie onmiddellijk melden bij de FIU.
Een melding bevat voor zover mogelijk de volgende gegevens:
•
de identiteit van de cliënt (waaronder de naam, de geboortedatum en het adres);
•
de identiteit van eventuele andere bij de transactie betrokken partijen;
•
de aard en het nummer van het identiteitsbewijs van de cliënt;
•
de aard, het tijdstip en de plaats van de transactie;
•
de omstandigheden op grond waarvan u de transactie ongebruikelijk vindt.
Vrijwaring
Als u een melding te goeder trouw doet, dan bent u zowel strafrechtelijk als civielrechtelijk gevrijwaard.
De strafrechtelijke vrijwaring houdt in dat de gegevens die u aan de FIU meldt niet tegen
u kunnen worden gebruikt in een opsporingsonderzoek of strafrechtelijke vervolging
wegens witwassen of terrorismefinanciering.
De civielrechtelijke vrijwaring houdt in dat u niet civielrechtelijk aansprakelijk bent voor
de schade die iemand anders (uw cliënt of een derde) als gevolg van de melding lijdt.
Stap 10
Bewaarplicht
Alle meldgegevens van de ongebruikelijke transactie moet u direct na uw melding
opslaan (als PDF-bestand) en/of printen. Deze gegevens moet u namelijk kunnen tonen
bij een onderzoek door de toezichthouder.
Van uw melding ontvangt u een ontvangstbevestiging van de FIU. Deze ontvangstbevestiging moet u -net als de meldgegevens- gedurende 5 jaar bewaren.
Ook geldt een bewaartermijn van 5 jaar voor de identiteitsgegevens van uw cliënten.
Meer informatie
Meer informatie over het registratieproces en de meldprocedure vindt u op de website
van de FIU-Nederland: www.fiu-nederland.nl. Als u vragen heeft of op problemen stuit,
kunt u ook contact opnemen met de Service Desk: 088 – 662 95 00.
Inhoudelijke vragen over de wet- en regelgeving kunt u stellen via het emailadres van de
toezichthouder Belastingdienst/Bureau Toezicht Wwft: [email protected].
Meer uitgebreide informatie over de Wwft-verplichtingen voor verkopers vindt u in de
Leidraad voor Verkopers van goederen. Deze Leidraad is beschikbaar via de website van
de Belastingdienst: www.belastingdienst.nl.
Stroomschema
Beroeps- of bedrijfsmatige
verkoop van goederen
waarbij de contante betaling
€ 15.000 of meer bedraagt
Ja
Nee
Onderneming is voor de
verkoop een instelling:
Onderneming is voor de
verkoop geen instelling:
WWFT is van toepassing
WWFT is niet van toepassing
Cliëntenonderzoek uitvoeren:
identiteit vaststellen en
vastleggen etc.
Verkoop van voertuigen,
schepen, kunstvoorwerpen,
Vermoeden van
witwassen en/of
financieren van
terrorisme?
antiquiteiten, edelstenen,
Nee
edele metalen, sieraden of
juwelen waarbij de
contante betaling € 25.000
of meer bedraagt
Ja
Ja
Nee
MELDEN op
grond van
subjectieve
indicator
MELDEN op
grond van
objectieve
indicator
NIET
MELDEN