Verhandeling0506
advertisement
DOSSIER VERHANDELING 2005-2006 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN ONDERWIJSCOMMISSIE GESCHIEDENIS (MIDDELEEUWEN, NIEUWE EN NIEUWSTE TIJD) Wat vind je in dit dossier? De bedoeling van dit dossier is de studenten die de licenties Geschiedenis aanvatten te informeren over de mogelijke onderwerpen voor hun eindverhandeling en alle andere afspraken in verband met de eindverhandeling. De toekomstige licentiestudenten wordt aangeraden reeds in juli-september een onderwerp voor een verhandeling te zoeken en eventueel contact op te nemen met een promotor (via e-mail). Bij het begin van de eerste licentie legt de student de keuze vast van een promotor onder wiens leiding hij of zij een verhandeling wenst te maken. In dit dossier vind je achtereenvolgens: -mogelijke promotoren en verhandelingsonderwerpen -uitleg over de vormende waarde van de verhandeling -praktische info in verband met de verhandeling -tijdschema van de verhandeling -informatie over het voortgangsrapport 1. Mogelijke promotoren en verhandelingsonderwerpen Wie kan promotor zijn? - als promotor van een eindverhandeling Geschiedenis van de Middeleeuwen, de Nieuwe Tijd en de Nieuwste Tijd kunnen optreden: alle doctores-historici, verbonden aan deze universiteit en die 1) doceren binnen het programma Geschiedenis, of 2) in een postdoctoraal statuut aan het Departement verbonden zijn; voor deze laatste categorie geldt dat zij maximaal 3 studenten per academiejaar mogen begeleiden en dat een ZAP-lid toezicht houdt. - als co-promotor kunnen functioneren alle doctores-historici van andere Belgische universiteiten, bv. KUBrussel, UFSIA, UCL e.a.; eveneens kunnen als co-promotor optreden alle niet-historici-ZAP van de KULeuven. De studenten die een copromotor nemen, kiezen steeds een promotor uit het Departement. De promotoren dragen altijd de eindverantwoordelijkheid. Lijst van de promotoren Departement Geschiedenis Afdeling Middeleeuwen Prof. dr. J. Goossens, Dr. B. Meijns, Prof. dr. P. Trio, Prof. dr. E. Van Ermen Afdeling Nieuwe Tijd Prof. dr. E. Aerts, Prof. dr. G. Janssens, Prof. dr. E. Put, Prof. dr. J. Roegiers, Prof. dr. H. Roodenburg, Prof. dr. W. Thomas, Prof. dr. F. Vanhemelryck, Dr. D. Vanysacker, Prof. dr. J. Verberckmoes Afdeling Nieuwste Tijd Dr. L. Beyers, Prof. dr. J. de Maeyer, Dr. I. Goddeeris, Prof. dr. P. Pasture, Prof. dr. J. Tollebeek, Prof. dr. L. Van Molle, Prof. dr. G. Verbeeck, Prof. dr. T. Verschaffel, Prof. dr. V. Viaene, Prof. dr. L. Vos, Prof. dr. K. Wils Faculteit Economie Prof. dr. E. Buyst Faculteit Godgeleerdheid Prof. dr. L. Gevers Faculteit Rechtsgeleerdheid Prof. dr. R. Lesaffer, Prof. dr. D. Van den Auweele Facultiet Politieke en sociale wetenschappen Prof. dr. E. Gerard, Prof. dr. L. De Vos Prof. Dr. Jan Goossens, [email protected], lokaal 05.39, Tel. 016/ 32 50 16 (kantoor), 016/89.40.08 (thuis) 1. Geschiedenis van cultuur en mentaliteit in de Middeleeuwen 1. Geestesleven en cultuur in de middeleeuwse kloosters (bv. van de Moderne Devotie) op basis van hun scriptoria en bibliotheken 2. Intellectuele vorming en denkwereld van bepaalde middeleeuwse auteurs 3. Middeleeuwse briefliteratuur als spiegel van een tijd 4. Hagiografie: methodes, ‘imago’ en werkelijkheid, leven en ‘naleven’ 5. ‘Ketterij’ en ‘andersdenkendheid’ in de Middeleeuwen 6. Geloof en bijgeloof, magie en duivelswaan 7. Het ‘imago’ van de middeleeuwse vrouw in vrouwenbiografieën, literatuur, opvoedingstractaten, correspondenties, enz. 8. Kinderen en jongeren in de middeleeuwse maatschappij 9. Middeleeuwse opvattingen over liefde en huwelijk 10. Houding tegenover sociale groepen en thema’s 2. Geschiedenis van Kerk en godsdienst in de Middeleeuwen 1. Mentaliteitsgeschiedenis sermoenenverzamelingen en religieuze aspecten aan de hand van homilieën- en 2. Jeugd en christendom in de Middeleeuwen 3. Analyse van narratieve bronnen in functie van een onderzoek naar geschiedenisopvattingen en geschiedschrijving in de Middeleeuwen 4. Kerkkritiek in de Middeleeuwen Dr. B. Meijns, 0476/47.07.39 [email protected], lokaal 05.37, Tel: 016/32 49 98 (kantoor) of Algemene richtlijn: vroege en volle Middeleeuwen 1. Geschiedenis van de kanonikale orde geschiedenis van de kathedrale en niet-kathedrale kapittels (gemeenschappen van kanunniken), zowel seculiere collegiale kerken als gemeenschappen van reguliere kanunniken (bijv. norbertijnen) in het graafschap Vlaanderen, het hertogdom Brabant, het graafschap Loon, het prinsbisdom Luik… 1. ontstaan van een welbepaalde kanonikale instelling: stichter(s), rol van de landsheer, van de plaatselijke bisschop, voorgeschiedenis van de kerk, inplanting in agglomeratie… 2. interne aspecten: uitbouw, organisatie, dotatie,inkomsten, identiteit kanunniken… 3. externe aspecten: relaties met de kerkelijke en wereldlijke overheden 4. functies op liturgisch (heiligenverering, memoria), pastoraal, caritatief (opvang pelgrims, zieken), educatief, economisch (domeinbeheer) of administratief vlak (redactie oorkonden). 2. Geschiedenis van de monastieke orde geschiedenis van abdijen van benedictijnen of cisterciënzers binnen onderzoeksgebied van punt 1 en zelfde mogelijkheden als hierboven 3. Geschiedenis van de kerstening en van het ontstaan van het parochiewezen 1. geloofsverspreiding in bepaalde regio (missionarissen, rol abdijen, bisschoppen en lekenheren) 2. vorming van het parochiaal landschap binnen een bepaalde regio of stad (vb. de stadsparochies in Brugge) of van een welbepaalde parochie (grenzen, patrocinia, patroons...) 3. verdeling van de tienden, territoriale afbakening, conflicten 4. vorming van dekenijen (groepering van aantal parochies) binnen bepaald bisdom 4. Onderzoek naar de verhoudingen tussen wereldlijke en geestelijke machthebbers binnen een bepaald graafschap of bisdom (bijv. ten tijde van de Gregoriaanse hervorming of naar aanleiding van de oprichting en/of hervorming van kapittels en abdijen) 5. Rol van heiligen en relieken in de uitbouw van kerkelijke instellingen of in de religieuze politiek van bepaalde vorsten en landsheren en de daarmee samenhangende problemen (bijv. de onderlinge wedijver tussen religieuze instellingen om bezit van bepaalde relieken, verplaatsingen van relieken in de context van de invallen van de vikingen...) 6. Biografische studie van markante graven, gravinnen, hertogen, bischoppen op basis van uiteenlopende bronnen (oorkonden, kronieken, genealogieën, heiligenlevens, inscripties, afbeeldingen…) 7. Studie van hagiografische (bijv. de vitae van Rictrudis, Bertinus...) en narratieve bronnen uit de vroege en volle Middeleeuwen (bijv. de kroniek van Lambertus van Ardres, de Historiae Tornacenses, de kroniek van Willem van Andres, de Gesta abbatum van de Sint-Bertijnsabdij van Sint-Omaars, de Flandria Generosa...) 8. Eigen keuze m.b.t. deelaspecten van de geschiedenis van het graafschap Vlaanderen tot ca. 1200 (bij voorkeur politiek, religieus of cultureel) na afspraak 9. Eigen keuze m.b.t. deelaspecten van de algemene geschiedenis van de Middeleeuwen in West-Europa tot ca. 1200 (bij voorkeur politiek, religieus of cultureel) na afspraak Prof. Dr. Paul Trio, [email protected] , lokaal 05.36 (KULeuven), Tel. 016/32 4997 (KULeuven), 056/246144 (KULAK), 056/64.92.79 (thuis) Algemene richtlijn: (late) middeleeuwen tot 1580 a) Projectonderwerpen (met oog op publicatie in boekvorm) - abdijgeschiedenis van Zonnebeke - het religieus en devotioneel leven in en rond de kathedraal van Sint-Omaars - de geschiedenis van de norbertijnen van Drongen - verhouding stad(sbestuur) versus kerkelijke instellingen en devotie in de Nederlanden b) Corporaties (gilden, broederschappen, ambachten), b.v. schuttersgilden, confrerieën in een bepaalde plaats in Vlaanderen: organisatie, werking, leden, verhouding met de wereldlijke en kerkelijke overheden c) Klooster- en abdijgeschiedenis (ook semi-religieuzen zoals begijnen en begarden) in de Nederlanden b.v. de abdij van Vormezele, Lo, Mesen, Merken, Veurne, etc. d) Armen- en ziekenzorg: hospitalen, dissen, beeld van en visie op de arme e) Devoties: pelgrimage, processies, stichtingen, schenkingen, heiligen- en reliekenverering f) Onderwijs: b.v. universiteitsbezoek vanuit een bepaalde stad g) Stadsbestuur in het graafschap Vlaanderen op basis van prosopografie (biografische collectieve aanpak) h) Brugge, Gent, Ieper en de kleine steden in het graafschap Vlaanderen vanuit divers oogpunt i) Stadskronieken: b.v. Brugge j) Stadsgeschiedenissen van steden uit Frans-Vlaanderen: Bailleul (Belle), Hondschote, Kassel, etc k) Doodscultuur (gebruiken, mentaliteit): uitvaartgebruiken, b.v. de memoriediensten voor vorsten in de steden l) Onderzoek van grafinscripties: Brugge, Gent, etc. m) Studie van het parochiale leven aan de hand van de parochierekeningen n) Studie van jaargetijdenboeken en dodenlijsten o) Stedelijk leven aan de hand van stedelijke reglementen en verbodsbepalingen p) Sexueel deviant gedrag aan de hand van gerechtelijke documenten q) Ieperse stadsarchivarissen uit de 19de eeuw: Lambin, Diegerick r) Ruimtelijke groei van een middeleeuwse stad; functionaliteit van de infrastructuur s) Eigen keuzes na afspraak Prof. Dr. Eduard Van Ermen, Lokaal 05.41 Tel. 016/32 50 18 (kantoor) of 016/29 17 66 (thuis) A. PROJECTONDERWERPEN 1. Familiegeschiedenis: adellijke, ridderlijke en patricische families uit de Nederlanden (genealogisch en familiaal, heraldisch, epigrafisch en sigillografisch, institutioneel, sociaal, economisch, militair en religieus benaderd) 2. Heerlijke territoria en hun bestuur: groei en samenstelling van de heerlijkheid, het statuut van de gronden, heerlijke rechten, het strafrecht, de schepenbanken, het ambtenarenkorps en de feodaal-heerlijke opbouw van de territoria B. OVERIGE STUDIES 1. Vorming, evolutie en beheer van het domaniaal bezit van kerkelijke instellingen, weldadigheidsinstellingen en universitaire colleges van de 11de tot de 18de eeuw (bv. Maagdendaal te Oplinter, Heilige Geesttafels van Leuven en Tienen) 2. Topografische ontwikkeling van steden en dorpen op basis van cijnsboeken, oorkonden en schepenakten 3. De cartografische weergave van laat-middeleeuwse bezits- en machtsverhoudingen op basis van bestaande cartografische en archivalische dossiers 4. De verkoop van de Nationale Goederen in een bepaalde plaats of regio tijdens de Franse Periode en de overgang naar de hedendaagse bezitsverhoudingen 5. Lokale geschiedenis: het ontstaan en de ontwikkeling van afzonderlijke leefgemeenschappen (parochies, dorpen, gehuchten) tot in de 16de eeuw, uit landschappelijk, sociaal-economisch, kerkelijk en/of bestuurlijk oogpunt 6. Studies op basis van schepenregisters uit de 14de-16de eeuw (met de nadruk op Leuven en de Brabantse steden) 7. Verhandelingen i.v.m. geschiedeniscartografie: de wijze, waarop ontwikkelingen uit het verleden ging afbeelden op kaarten (internationaal) 8. Studies i.v.m. historische of oude cartografie: de cartografische weergave van de 16de tot 18deeeuwse geografische realiteit op atlaskaarten en een grondige studie over de historische waarde van deze kaarten (internationaal) 9. Studies i.v.m. de Duitse Orde in de Nederlanden; bijdragen tot de geschiedenis van de landcommanderij Alden Biesen en haar onderhorige commanderijen 10. Pachtcontracten uit de 14de en 15de eeuw 11. Onderwerpen uit de militaire geschiedenis (alle perioden) men toestanden en Professor dr. Erik Aerts, [email protected], lokaal 05.21, Tel 016/32 49 84 A. Economische geschiedenis - aspecten van de sociale en economische geschiedenis van dorpen uit de Antwerpse Kempen (14de-18de eeuw) (b.v. demografie, fiscaliteit, grondgebruik- en eigendom, landbouw, veestapel, nijverheden) - monetaire geschiedenis (14de-18de eeuw) in de meest ruime zin van het woord: monetaire politiek, muntproductie, geldcirculatie, valsmunterij - bank- en kredietgeschiedenis (b.v. wisselaars in de Nieuwe Tijd, functie van de wisselbrief op de Antwerpse geldmarkt) - stadsfinanciën in Brabant, Vlaanderen en Land van Loon (analyse van inkomsten en uitgaven, boekhouding, leningen, openbare schuld, directe en indirecte fiscaliteit) en de link met de stedelijke economie - financiële en economische doorlichting van een klooster of abdij op basis van rapporten van de Rekenkamer en het Comité van de Religiekas - prijzen (van producten, maar ook van diensten) en lonen, koopkracht en levensstandaard in Brabantse steden en op het Brabantse platteland (b.v. de reconstructie van een samengestelde prijsindex voor een bepaald centrum of bepaalde regio) - voeding en consumptie in kloosters en abdijen, in Brabantse steden en op het Brabantse platteland (o.a. het verbruik van graan en brood, bier, wijn, jenever, tabak, koffie, thee...) - de bouwgeschiedenis van overheidsgebouwen (o.a. het hof op de Koudenberg) en kerkelijke gebouwen in Brabant en Vlaanderen (o.a. kloosters, kerken), op basis van de bouwrekeningen in de Rekenkamer - de bier- en jeneverindustrie in een stad of streek (14de-18de eeuw) - tolrekeningen en binnenscheepvaart in het hertogdom Brabant (late Middeleeuwen en Nieuwe Tijd) - diverse thema's uit de stedelijke economie tijdens de Middeleeuwen (b.v. bouwbedrijf, markten) - onderwerpen uit de epistemologie en methodologie van de economische geschiedenis (b.v. de relatie tussen economische geschiedenis en economische theorie, het gebruik van counterfactual deduction) - analyse van een bepaalde economische sector (b.v. hopindustrie) B. Sociale geschiedenis - invloed van pest, tyfus, dysenterie, griep en andere epidemieën (15de-18de eeuw) - collaboratie en repressie in overheidsinstellingen tijdens de Tachtigjarige Oorlog - geschiedenis van de materiële cultuur (meubilair, huisraad, schilderijen, tapijten, goud-en zilverwerk...) en de mode (b.v. Franse invloed) op basis van boedelbeschrijvingen of staten van goed - milieu en ecologie in steden van het hertogdom Brabant - herbergwezen in bepaalde stad - historische sociografie van een bepaald beroep (b.v. metselaar, schrijnwerker, steenhouwer, bakker, beenhouwer...) - spektakel in de stad (b.v. processies, kermissen, volksfeesten, begrafenissen, terechtstellingen, blijde intredes...) C. Institutionele geschiedenis - monetaire instellingen (o.a. de werking en organisatie van middeleeuwse en vroegmoderne muntateliers of van de Jointe voor het Muntwezen) - financiële instellingen in het hertogdom Brabant (b.v. de Rekenkamer, de Ontvangerij-generaal, de werking van bijzondere financiële commissies in de hertogelijke Raad, domeinontvangerijen, de épargne, de argentier, de Staten van Brabant) - aspecten van de hoforganisatie in Brabant na 1430 (studie van het 'hotel' te Brussel, maar ook andere residenties) - studies van een stedelijk ambacht (niet enkel werking en bestuur, maar ook erfelijkheid en nepotisme, sociale verhoudingen binnen het ambacht) - ambtenarij in de periode 1400-1800 D. Concrete onderwerpen - economische geschiedenis van de Lierse bierindustrie in de 19de eeuw - publieke financiën van Brabant onder de hertogen van Bourgondië - de bouwgeschiedenis van het Lierse begijnhof in de Nieuwe Tijd - monetaire metrologie: muntgewichten in Vlaanderen en Brabant - de conjunctuurevolutie in een bepaalde regio (kasselrij, meierij, fiscaal district…) tijdens de "ongelukseeuw" (ca. 1650-1720) - politieke biografie van Robrecht van Bethune, graaf van Vlaanderen Prof. dr. Gustaaf Janssens, [email protected] Werkadres: Archief van het Koninklijk Paleis, Hertogsstraat 2, 1000 Brussel. Tel.: 02-551.20.20; fax: 02512.56.85; e-mail: [email protected] Eigen voorstellen zijn zijn welkom. Studenten die een Erasmusverblijf aan een Spaanse universiteit overwegen kunnen een onderwerp voorstellen waarvoor zij gedurende hun verblijf in Spanje bibliotheek- en archiefwerk kunnen verrichten. 1. Onderwerpen betreffende de Nieuwe Tijd: 1.1. Onderwerpen betreffende de studie van verzet en opstand in de Nederlanden in de 16de eeuw (regering van Filips II). Bij voorbeeld: Onderzoek naar de politieke spanning in Vlaanderen aan de vooravond van de Beeldenstorm (15641566); De Staten van Doornik en het Doornikse en de beginnende Opstand in de Nederlanden (15591566); Reconstructie van de handelingen van de Staten van Brabant 1564-1578; De oorlogssituatie in stad en platteland in 1572 in een bepaald gewest (Vlaanderen, Henegouwen, ... ) N.B. Brabant is reeds bestudeerd; Pierre Ernest graaf van Mansfeld en de beginnende Opstand in de Nederlanden (1564-1576); Aartshertog Ernst van Oostenrijk, landvoogd van de Nederlanden (1593-1595). 1.2. Detailstudies over het resolutieboek als historische bron voor de kennis van de werking van lokale besturen in Vlaanderen (bv. van Kasselrijen) of in Brabant in de 17de en de 18de eeuw. Er zijn voorbeeldstudies. 2. Onderwerpen betreffende de Nieuwste Tijd: 2.1. Politieke of culturele onderwerpen betreffende de relatie Spanje/België in de 19de-20ste eeuw: (Belgische/Vlaamse) reizigers in Spanje (19de – 20ste eeuw) - studie van hun reisverhaal of reportage; de Belgische dipomatieke betrekkingen met Spanje in de periode 1898-1914; Idem in de periode 19181936; de diplomatieke en culturele betrekkingen met Spanje na de Tweede Wereldoorlog (1945-1958); politieke, culturele en cultureel-religieuze studies betreffende de Spaanse Burgeroorlog in relatie met België/Vlaanderen (1936-1939); Spanje's aanwezigheid op de Wereldtentoonstellingen in België (19de eeuw - 1958). 2.2. Onderwerpen betreffende de monarchie en betreffende monarchie en politiek in België (1831-1951). Bij voorbeeld: - De reis van prins Albert naar de USA (1898): studie van de context van de reis, met tekstuitgave van het reisdagboek. - De activiteit van het Secretariaat van koning Leopold III gedurende de Tweede Wereldoorlog (19401944): studie van de activiteit van Robert Capelle als Secretaris van de Koning. - De activiteit van het Secretariaat van Koning Leopold III tussen 1945 en 1950: studie van de activteit van Jacques Pirenne als Secretaris van de Koning. 2.3. Onderwerpen betreffende de geschiedenis van archiefbeheer en archiefzorg (16de-20ste eeuw) en onderwerpen betreffende de geschiedenis van de archivistiek en/of van het archiefwezen in België of elders (19de - 20ste eeuw). Prof. dr. Eddy Put, [email protected], (tel. en fax: 016/26 07 85) - Alle onderwerpen betreffen de periode 16de-18de eeuw Suggesties voor andere onderwerpen binnen de genoemde vakgebieden worden ernstig in overweging genomen 1. Geschiedenis van het onderwijs - Lokale studies over de geschiedenis van het lager onderwijs (vooral in Vlaanderen) - Latijnse scholen in Brabant, Vlaanderen en Loon : organisatie, programma en studentenbevolking - Analfabetisme: peilen naar de graad van geletterdheid - Repertoriëring van 17de- en 18de-eeuwse schoolboeken (Zuidelijke Nederlanden) - Koralen en koraalscholen: zangonderwijs aan stedelijke kerken 2. Instellingengeschiedenis - Biografieën van raadsheren, procureurs-generaal en advocaten-fiscaal in de Raad van Brabant en de Raad van Vlaanderen - Bronnentypologie : verschriftelijking, registervoering en dossiervorming bij rechtbanken, bisdommen en andere overheden - Corruptie en ambtsmisbruik bij gerechtsofficieren - Geweld tegen deurwaarders - Opinie- en besluitvorming in de Raad van Brabant - Criminaliteit bij geestelijken (kerkelijke rechtbanken) - Notarissen op het platteland : spreiding, werkbelasting, status - Brabanderschap: procedure, impact en betekenis van naturalisaties 3. Religieuze geschiedenis - Processies, bedevaarten en broederschappen (vooral in het aartsbisdom Mechelen, in het kader van een project rond 450 jaar aartsbisdom) - Jonkmansgilden: de katholieke Kerk en de jeugdcultuur in de 18de eeuw - Jozef II en de afschaffing van de kluizenaars - Repertoriëring van onuitgegeven preken - De preken van G. Gyseleers-Thys (1782-1832) - Het priestercelibaat in de 17de en de 18de eeuw - Prosopografische studie van gemeenschappen van vrouwelijke religieuzen (o.a. karmelietessen Vilvoorde, kapucinessen Antwerpen, Brugge en Gent) - Priesterwijdingen in het aartsbisdom Mechelen : een kwantitatieve benadering - norbertijnen in de zielzorg (Averbode, Tongerlo, Postel, Drongen) Prof. Dr. Jan Roegiers, [email protected], lokaal 05.25, Tel. 016/32 49 88 (kantoor) of 016/22 61 47 (thuis) Studies over de religieuze, intellectuele en institutionele geschiedenis van de Nieuwe Tijd, zoals: 1. Studies over collegiale kapittels en kloosters in de Nieuwe Tijd, b.v.: - de Celestijnenpriorij te Heverlee, 1521-1783 - het St.-Baafskapittel te Gent op het einde van de 18de eeuw 2. Biografische studies over bisschoppen van de kerkprovincie Mechelen, 1559-1802, b.v.: - Henricus Cuyckius, tweede bisschop van Roermond (1596-1609) - Jean Hauchin, tweede aartsbisschop van Mechelen (1583-1589) - Nicolas de Haudion, achtste bisschop van Brugge (1642-1649) 3. Het ontstaan van de moderne herderlijke brief: de officiële publicaties van bisdommen van de Mechelse kerkprovincie in de achttiende eeuw. 4. Studies over de geschiedenis van de oude universiteit Leuven (1425-1797), b.v.: - de geschiedenis van afzonderlijke colleges - de universitaire bier- en wijnkelder - de organisatie van de rechtsfaculteiten - familiale strategie van Leuvense geslachten aan de rand van de universiteit, b.v. De Paepe 5. Bio-bibliografische studies over geleerden en publicisten, 16de-18de eeuw, b.v.: - de historicus en literator Laureis Beyerlinck (1578-1628) - de jurist Pieter Stockmans (1608-1677) - de medicus H.J. Rega (1690-1754) 6. Studies over de productie, distributie en consumptie van het boek, mede t.b.v. een project van de Nederlandse Taalunie voor een nieuwe geschiedenis van de Nederlandse Letteren (i.s.m. P. Delsaerdt): - tijdschriftenbezit in de Oostenrijkse Nederlanden - studies over drukkersateliers te Leuven, Brussel, Mechelen en Antwerpen - het boekbedrijf in de industrietellingen van de 18de eeuw - de Antwerpse aartsverzamelaar J.B. Vervliet (1857-1942) 7. Studies rond architectuur en urbanisatie ca. 1750-1830 t.b.v. een FWO-project, zoals: - de bouw van het Seminarie-Generaal te Leuven, 1786-1789 - tiendeheffers en de bouw van nieuwe parochiekerken - herbestemming van opgeheven kloosters en andere instellingen, ca.1775-1815 8. Studies over het huis van Arenberg, zijn leden en bezittingen Prof. Dr. Herman Roodenburg, bijzonder hoogleraar historische antropologie, in het bijzonder van de Nederlanden, ca. 1600-ca. 1950 tel. 0031/20.4628500. E-mail:[email protected] De historische antropologie richt zich op de alledaagse cultuur, zowel onder de elite als onder de andere groepen van de samenleving, meer in het bijzonder op de regels of conventies, bewust of onbewust, die de dagelijkse praktijken van mannen en vrouwen richting geven. Daarbij hanteert ze zowel een microperspectief als een verklarend macroperspectief. De volgende onderwerpen kunnen gekozen worden, zowel voor de Nieuwe Tijd als voor de Nieuwste Tijd. Geografisch betreft het steeds de Zuidelijke Nederlanden of het huidige België. In overleg kunnen de onderwerpen toegespitst worden naar plaats en tijd. Eer en oneer Stads- en buurtleven Kleding, mode en lichamelijkheid Etiquette en beschaafdheid Opvoeding en cultuur Feest en ritueel Idealen van mannelijkheid en vrouwelijkheid Visuele verbeelding van boeren en arbeiders Leescultuur Taal, dialect en cultuur Museale cultuur Theorie historische antropologie en moderne volkskunde Prof. Dr. Werner Thomas, [email protected], lokaal 05.27, Tel. 016/32 49 91 (kantoor) of 016/20 77 79 De Spaanse aanwezigheid in de Nederlanden, b.v. 1. Spanjaarden in de Nederlanden onder Filips de Schone en Karel V 2. De integratie van Spaanse families in de Zuidelijke Nederlanden, 1598-1700 3. Spaanse overheidsambtenaren in de Zuidelijke Nederlanden, 1500-1700 4. De familie Delrío in de Nederlanden: handelaars, ketterjagers, hekserijbestrijders 5. De Nederlanden als uitvalsbasis voor de protestantisering van Spanje in de 16de eeuw* 6. Spanje in de Belgische historiografie van de 19de eeuw 7. Belgische investeringen in Spanje in de 19de eeuw 8. De banden tussen Vlaamse en Baskische nationalisten, in het bijzonder ETA Nederlandse aanwezigheid in Spanje, b.v. 1. Tussen reconquista en repoblación: Vlamingen in middeleeuws Spanje* 2. Vlaamse architecten, beeldhouwers en steenkappers in Spanje in de 16de eeuw* 3. Vlamingen aan de universiteit van Salamanca* 4. Vlaamse kooplieden in Valladolid en Burgos* 5. Het Vlaamse boogschutterskorps van Filips II en de aartshertogen* 6. Filips-Willem van Nassau in ballingschap aan het Spaanse hof* 7. De Antwerpse familie Van Dale: opkomst van een koloniaal handelsnetwerk 8. Prosper Verboom en andere militaire ingenieurs in Spanje in de 18de eeuw* 9. Negentiende-eeuwse Vlaamse reizigers en kunstenaars in Spanje en de Zwarte/Roze Legende De Nederlanden en Latijns-Amerika, b.v. 1. De uitvoer van Vlaamse kunstvoorwerpen naar Nieuw-Spanje 2. De uitvoer van Vlaamse boeken naar Nieuw-Spanje 3. Vlaamse missionarissen in Spaans-Amerika: Nieuwe Tijd 4. Vlaamse missionarissen in Spaans-Amerika: Nieuwste Tijd 5. De Antwerpse familie Schetz en haar commerciële belangen in Latijns-Amerika 6. Belgische soldaten voor Carlota* 7. Belgische investeringen in Mexico in de negentiende eeuw Multiculturele samenlevingen avant la lettre in de Spaanse monarchie, b.v. 1. Granada 1500* 2. Antwerpen 1550 3. Goa 1580 4. Ceuta en Melilla 1600* 5. Mexico 1600* 6. Valencia 1600* Court Studies, bij voorkeur over Albrecht & Isabella Thema’s rond Inquisitie en andersdenkenden in de gebieden van de Spaanse monarchie Thema’s rond de Zwarte Legende in de zestiende en zeventiende eeuw Eigen voorstellen worden besproken. Voor verschillende onderwerpen (aangeduid met *) is archiefonderzoek ter plaatse noodzakelijk (bv. in het kader van een Erasmus-uitwisseling). Prof. dr. Dries Vanysacker, Tel. 016/ 32.46.37, RHE [8.30-16.30], [email protected] verhandelingen over sportgeschiedenis : b.v. op basis van authentieke archiefstukken : De geschiedenis van Club Brugge (1940-1960) (derde verhandeling in reeks). Ook en vooral eigen voorstellen zijn steeds welkom! Prof. Dr. Johan Verberckmoes, e-mail: [email protected], lokaal 05.22 Onderwerpen over de cultuurgeschiedenis van de Nieuwe Tijd, in het bijzonder de geschiedenis van het lichaam, gevoelens en gebaren, humor en lachen, aspecten van volkscultuur, spektakelcultuur, pleziercultuur, op basis van onder meer egodocumenten (brieven, memoires, reisverhalen) in de vorm van archivalia en gedrukte bronnen, dat alles in een mondiaal perspectief en hoofdzakelijk met betrekking tot de periode ca. 1550 - ca.1750. Voorbeelden van thema's: - reiscultuur anno 1650, vergelijkende studie van Britse, Franse, Spaanse etc. wereldreizigers - op naar de binnenwouden: Kongo en Paraguay vergeleken in de zeventiende eeuw - 'de vier werelddelen' in het Zuid-Nederlandse gedrukte boek in de Nieuwe Tijd - 'de vier werelddelen' in zeventiende-eeuwse Zuid-Nederlandse kronieken - 'de vier werelddelen' in Zuid-Nederlandse iconografie - wereldgeschiedenissen in de zeventiende eeuw - kapucijnenmissies in de Nieuwe Tijd - de Aartshertogen en de promotie van het overzeese martelaarschap - de jezuïet Henri Bussche bij de Grootmogol (17de eeuw) - Cornelius Hazart, Kerckelycke historie van de gheheel werelt (1667-1671) - de jezuïet Ignatius Toebaest in Nieuw-Granada (17de eeuw) - de reiscollectie van de uitgeversfamilie de Bry - Ibero-Amerikaanse cultuur in Vlaamse en Brabantse optochten en processies - studies van processies en optochten in de Spaanse c.q. Oostenrijkse Nederlanden - Zuid-Nederlandse vieringen n.a.v. overwinningen op de Turken - Brusselse hofcultuur in de zeventiende eeuw - studie van feesten en vermaak in een stad, diverse steden, een regio, verschillende dorpen - vergelijkende studie van Europese kuuroorden - kluchtboeken en volkscultuur - gelegenheidsgedichten van studenten - de verbeelding van het lichaam in gelegenheidsteksten (lijkredes, feestredes,...) - de verbeelding van het lichaam in 17de-eeuwse prenten - vermaak in kloosters, 17de-18de eeuw - Spaanse toneelstukken in de Zuidelijke Nederlanden - pamfletcultuur en politieke satire in de Spaanse Nederlanden - spot met landen en volkeren in de Zuidelijke Nederlanden - de komische keizer Karel in de Nieuwe Tijd - satire op de mode in de Nieuwe Tijd - spektakelcultuur in Engelse kloosters in de Zuidelijke Nederlanden - familiecorrespondenties Goubau, Brouchoven de Bergeyck en aanverwante families, op basis van het archief Brouchoven de Bergeyck in kasteel Cortewalle, Beveren-Waas Dr. Leen Beyers E-mail [email protected] Historisch-etnografisch onderzoek van identiteiten en dagelijkse praktijken omtrent migratie, stad en buurt, arbeidersleven in de twintigste eeuw Enkele concrete voorstellen: Sociale geschiedenis van voetbalclubs met een etnische mix, vb. RWD Molenbeek, FC Turkse Rangers (Genk), Turkse FC (Beringen). Sociale geschiedenis van een moskee Sociale geschiedenis van de Italiaanse kerk in Genk (voor wie wat Italiaans kent) Een intergenerationeel portret van een netwerk van Turken of Marokkanen in België, vooral vanaf de tweede generatie Interetnische huwelijkspatronen in Genk (kwantitatief en/of kwalitatief) Verhuispatronen en woonkeuzes van Turken en Marokkanen over meerdere generaties Buurtwerk en wijkbeheer in de Limburgse mijncités sinds 1970 Gelijkaardige voorstellen over andere regio’s of migraties zijn welkom. Tijdens het academiejaar 2005-2006 verblijf ik aan de University of Pennsylvania (Philadelphia). Wie geïnteresseerd is in één van de onderwerpen, laat dit dus best weten via e-mail. Daarna zal ik, ook via email, de eerste aanwijzingen in verband met bronnen en literatuur geven. De studenten kunnen mij spreken in december of februari, want dan kom ik even naar België. Prof. dr. Jan De Maeyer, KADOC, Vlamingenstraat 39, 3000-Leuven. Tel. 016/32.35.00; e-mail: [email protected]; internet: http://www.kuleuven.be/kadoc Algemeen Religie en samenleving 19de en 20ste eeuw, Vlaanderen (België) en internationaal comparatief. De afbakening van het onderwerp en het bepalen van het type/intensiteit van begeleiding wordt in samenspraak geregeld; eigen voorstellen kunnen natuurlijk ook worden bekeken. Summiere voorstelling thema's Wat volgt is een algemene beschrijving per thema. De concrete thema’s kunnen worden voorgesteld en toegelicht in een gesprek. U mag ook steeds informatie opvragen telefonisch op per e-mail. 1. Biografie Biografieën van invloedrijke of representatieve maatschappelijke figuren, gebaseerd op een brede variatie aan (ego-)bronnen; familie- of generatiestudies: zie ook themaveld 2 (adel, hoge burgerij); biografieën van vooraanstaande of merkwaardige priesterfiguren (kardinalen, bisschoppen enz.) of leden van religieuze instituten (ook missie en gendergericht); biografieën van kunstenaars/architecten, zie themaveld . 2. Sociaal-culturele identiteiten en maatschappelijke veranderingsprocessen * Adel en hoge burgerij: 1) familiestudies = cultuur- en leefstijl, maatschappelijke positionering en engagement; 2) adellijk discours in Kamer en Senaat. * Het elitedenken: ideologische componenten en evoluties; katholieke intellectuelen… * Arbeidersculturen en studies van sociaal interessante wijken of parochies; Vlaamse arbeiders in Wallonië en Noord-Frankrijk). * Receptie en perceptiestudies: b.v. het vooruitgangsdenken, antiprotestantisme, Franse Revolutie, fin de siècle, vrijmetselarij en vrijzinnigheid, socialisme en anarchisme, relatie en huwelijk, katholieken en de avant-garde, muziekbeleving in katholieke families, reizen, toerisme, de perceptie van “de andere” b.v. Afrika, de islam. 3. Katholieken en politiek (i.s.m. drs. Steve Heylen) * Katholieke regeringspolitiek (vnl. periode 1884-1918): 1) deelstudies politiek ministers per departement (b.v. Binnenlandse Zaken, Openbare Werken, Koloniën...) * Cultuurpolitiek en culturele identiteit: bv. de heropbouw na WOI, monumentenzorg. 4. Binnenkerkelijke ontwikkelingen * Studies van mannelijke en vrouwelijke religieuze instituten: verhandelingen over congregaties (bv. dominicanessen, clarissen, enz.), abdijen of kloosters (niet enkel organisatorisch!) * thematische studies: b.v. de H. Stoel (Rome) en de regulieren, de rol van de geestelijk directeur (gender), de aanwezigheid van uitgeweken Franse ("l'exil!) en Duitse congregaties in België, Belgische (Vlaamse) religieuze instituten in Engeland, religieuze roepingen in adellijke of burgerlijke katholieke families, voeding en ontspanning of lichaamsbeleving en hygiëne in de religieuze instituten; seculiere clerus: rekrutering sociaal en ideologisch profiel, curriculumverloop (per bisdom); het fenomeen religieuze roeping op basis van egobronnen en interviews; inspelen hierop in de opleiding van religieuzen/clerus 5. Volksreligie en devotie Het fenomeen van gestigmatiseerde mannen of vrouwen, het fenomeen van de religieuze passie, de belangstelling voor bv. figuren als padre Pio (mondelinge geschiedenis) of het heilig paterke van Hasselt, studie van populaire bedevaartsoorden en processies, studie van volkse devotionele gebruiken, ervaring van tijd en heilige plaatsen, de fascinatie voor oorden van afzondering. 6. Fenomeen van de bekering van intellectuelen en kunstenaars (i.s.m. drs. Rajesh Heynickx) * Het verhaal (analyse) van individuele bekeringen (aan de hand van egobronnen en brieven) * de cultus van de bekeringsliteratuur (bestudering van het ‘format’ of specifieke deelstudies van invloedrijke bekeringsverhalen bv. Giovanni Pappini, Pieter van der Meer de Walcheren) 6. Geschiedenis Aartsbisdom Mechelen (-Brussel) Het betreft thema's als het religieuze leven in het aartsbisdom, de studie van parochies of specifieke werken (pastoraal, sociaal, kerkenbouw enz.), het bisschoppelijk beleid, de positie en werking van kerkkritische groepen, studie van bv. gevangenispastoraal, pastorale werking voor migranten enz. 7. Missionering Algemeen (i.s.m. dr. Carine Dujardin) Missionering en inlandse cultuur, missionering en gender (positie van vrouwelijke missionerende instituten), missieactie (promotie), het “geld” van de missionering. Biografiên van missionaris-wetenschappers (i.s.m. dra. An Vandenberghe) * Pierre-Charles: jezuïet, missioloog, bestrijder van racisme en antisemitisme * Gaston Van Bulck: jezuïet, antropoloog, afrikanist * Gustaaf Hulstaert: missionaris van het H. Hart, afrikanist, antropoloog en etnoloog Receptie- en perceptiestudies (i.s.m. dr. Carine Dujardin en dra. An Vandenberghe) Studie van de verhouding tussen katholieken en protestanten, de houding tov de vrouw in Afrika of Azië, denkbeelden over niet-christelijke religies. Deze studies zijn hoofdzakelijk analyses van binnen- en buitenlandse tijdschriften of publicatiereeksen. De ruimte van missionering in Belgisch Congo (i.s.m. drs. Bram Cleys) Studies van de ruimte en architectuur waarin de Belgische missie-instituten actief waren te analyseren als historische objecten. De ruimte als middel tot culturele hegemonie. * Exhaustieve ruimtelijke analyse van een missiepost (bv. Luluaburg, Leopoldstad, Nieuw-Antwerpen, Elisabethstad) * Modernisering en technologisering van de missionaire ruimte * Scheut en de ontdekking van de Afrikaanse stad * Gender en ruimte: vrouwelijke congregaties op mannelijke missieposten * Verbeelding van de ruimte in missietijdschriften * Het debat over religieuze kunst en architectuur mbt missionering * Profielstudies (biografieën) van missie-bouwers 7. Religie, kunst en cultuur (ism drs. Rajesh Heynickx) * Herinnering aan en verwerking van het getransformeerde (katholiek) Vlaanderen: bestudering van herinneringsliteratuur (mémoires en verwerkende literatuur) en invloed op architecturale/artistieke ontwikkelingen * studie van de katholieke paviljoens op de wereldtentoonstellingen: identiteit en representatiepolitiek * studie van intellectuele kunst(enaars)kringen en salons voor religieuze kunst studie van kunstfilosofische thema’s & esthetische theorievorming (bv. het vitalisme, natuurgenot en kunstgevoel, mystiek en kunst, het belang van esthetische categoriën als het tragische of het komische * geschiedenis van de Sint-Lucasscholen in België (Gent, Brussel, Doornik…) of studies van de kunstpedagogiek en kunstpsychologie * biografieën van kunsttheoretici, kunstenaars/architecten of studies van ateliers (bv. een studie van Leo Van Puyvelde, Charles De Wulf, Karel Van den Oever) * de receptie en perceptie van Ruusbroec, Gezelle en Franciscus in moderne kunstmilieus * Kerk, kunst en liturgie: b.v. studie diocesane commissies voor kerkenbouw & monumentenzorg, b.v. relatie liturgie en kunstontwikkelingen * de relatie kunst en ideologie; discussie over stijlkeuzes; toepassing in openbare of privé-sector; het discours rond begrippen als b.v. Gesamtkunst, totaalkunst, gemeenschapskunst… 8. Leescultuur, boek en bibliotheekwezen (m.m.v. dr. Carine Dujardin) Leescultuur in adellijke (katholieke) kringen of in christelijke arbeiderskringen (zie ook 2 arbeiderscultuur); boekenbezit en leescultuur (op basis van de inhoudsanalyse van een of meerdere bibliotheken; analyse van de uitleenregisters); studie van diverse bibliotheektypes (volksbibliotheken, pensionaatbibliotheken, kerkelijke opleidingsinstituten): casestudies; studie van een katholieke uitgeverij, publicatiefonds of type (bv. "katholieke strips"), vergelijkende studie Ons Kinderland en Zonneland enz. Dr. Idesbald Goddeeris, E-mail: [email protected], lokaal 05.35, Tel. 016/32.49.96 (kantoor) of 016/89 39 90 (thuis) Thema’s uit de Belgische migratiegeschiedenis - specifieke groepen of nationaliteiten (Hongaarse, Sloveense, Griekse, Duitse, … migraties naar België) - micro-geschiedenis van multi-etnische contacten of van het verenigingsleven in de migratie (in een stad, in een mijnregio, ...) Geschiedenis van Centraal- en Oost-Europa - geschiedenis van contacten, b.v. de vriendschapsorganisaties met communistische landen, de rode koningin Elisabeth, België en de Baltische staten in het interbellum, het onafhankelijke Oekraïne in Belgie en Nederland 1918-1921 - beeldvorming van een bepaalde regio (Donau, Zwarte Zee, Kozakken, Midden-Europa), biografieën van opiniemakers (Pol Mathil, de Belgische Oost-Europakunde, ...), Geschiedschrijving in Centraal- en Oost-Europa - een systematisch-evolutieve benadering, b.v. inhoudelijke evoluties in een Westerstalig historisch tijdschrift als Acta Poloniae Historica - een meer thematische benadering, b.v. de geografische en culturele afbakening van Centraal-Europa, de omgang met de Tweede Wereldoorlog in Centraal-Europa, ... Prof. dr. Patrick Pasture, [email protected], lokaal 05.11, Tel. kantoor 016.32.49.73; thuis: 016.58.04.18); e-mail:) Algemeen: sociaal-politieke en sociaal-culturele geschiedenis van de 18de tot de 21ste eeuw, met als zwaartepunten de sociale positie van kerk & religie in de moderniteit en de geschiedenis van de welvaartsstaat; ook vraagstukken uit de wereldgeschiedenis I. GESCHIEDENIS VAN DE WELVAARTSSTAAT: VAKBEWEGING, SOCIALE ZORG; SOCIALE ZEKERHEID * Thema’s i.v.m. ziekte en gezondheid i.s.m. Prof. dr. Rita Schepers (Departement Sociologie, E. Van Evenstraat 2B, B-3000 LEUVEN, Tel. +32(0)16/32 31 56, Fax +32(0)16/32 33 65, E-mail: [email protected]) - Evolutie van (aspecten van) de sociale zekerheid, i.h.b. de familiale politiek, de werkloosheidsverzekering (het ‘Gentse model’) - De plaats van de geneesheren in de ziekenhuizen sedert de tweede wereldoorlog* - De geschiedenis van de medische raad in de ziekenhuizen* - De impact van nieuwe medische technologieën op de organisatie van de ziekenhuizen in België in de eerste helft van deze eeuw.* - Het algemeen Syndicaat der geneesheren van België: Een historisch onderzoek* - Gezondheid en seksualiteit. Preventie-initiatieven in het kader van seksuele gezondheid* II. ARBEID EN BEDRIJF - Betrekkingen tussen werkgevers en werknemers in diverse industriële sectoren of in ondernemingen, op de werkvloer (ook arbeidsorganisatie en personeelsbeleid); oprichting en werking van verzoeningsmechanismen: verzoeningsraden en arbeidsrechtbanken - Studie van bedrijfsculturen; de ‘cultuur’ van het overleg - Geschiedenis van een werkgeversorganisatie of een vakbondscentrale; Verhouding top-basis in vakbonden; internationale samenwerking tussen sociale organisaties; Biografie van een prominent figuur uit het sociaal-economisch leven in België - Persstudie (aan de hand van kranten of vakbladen) over een groot sociaal conflict of kwesties die het sociale leven beroerden (zoals arbeidsduur-vermindering, betaald verlof, kinderbijslag, werkloosheid, het Yougoslavische ‘zelfbestuur’-model …). - Geschiedenis van het buurtwerk - De uitbouw van een sociaal Europa, Europese vs nationale acties door drukkingsgroepen (ook milieu, vrouwen, consumenten) III. REPRESENTATIE- EN MENTALITEITSGESCHIEDENIS (a) Sociale geschiedenis van het kerkelijke en religieuze leven Onderzoek naar de veranderende betekenis van religieuze praktijken en de sociale positie van kerk en religie tegen de achtergrond van secularisatie, moderniteit en postmoderniteit => Spec. de ontwikkeling van kerkelijke en religieuze praktijken en symbolen (m.i.v. volksreligie en -cultuur) (vooral plaatselijke studies); ook alternatieve vormen van religie - Genderanalyse : mannelijke en vrouwelijke discours over religie en religieuze discours over mannen en vrouwen vanaf de 17de eeuw (i.s.m. Tineke Van Osselaer) - Kolonialisme en dekolonisering en de constructie/deconstructie van een christelijk België - Charismatische en evangelische bewegingen (Taizé in Vlaanderen; Foculari-groepen); niet-christelijke religieuze bewegingen - De voorstelling van de traditie en van het religieuze leven in radio en TV; kerkelijk omgaan met media - Het beeld van de priester in populaire literatuur en media - Parochiaal leven - Recente geschiedenis van de Wereldbeweging voor Christelijke Arbeiders - Oude en nieuwe bedevaarten - Religieuze symboliek in een seculiere context (b) Volkscultuur, arbeiders(bewegings)cultuur en -representatie - Volkscultuur/ arbeiders(bewegings)culturen in een Vlaamse stad - Volkscultuur en sociale relaties op het platteland - De invloed van de tertialisering van de economie op de vakbeweging en het ‘arbeiders’-bewustzijn in de jaren zestig en zeventig - Arbeidersvorming: bijdrage tot emancipatie of verburgerlijking? - Voorstellingen van de arbeid/ arbeiders/bedienden, …. (M/V) in populaire media (c) Geschiedenis van de houding tegenover de dood (i.s.m. Jan Bleyen) Begrafenisrituelen, stervensbegeleiding, representaties i.v.m. sterven en begraven (ook herinnering aan ‘de oorlog’) (op basis van zeer diverse bronnen: kerkelijke en publieke archieven, volksliteratuur, egodocumenten, iconografie, voorwerpen, ...) III. EUROPESE EN WERELDGESCHIEDENIS: interculturele percepties, representaties, contacten, relaties, uitwisselingen, confrontaties - Receptie en beeldvorming over Europa, Amerika, China, Japan, zwart Afrika, de ‘oriënt’, het Turkse Rijk, … ) vooral in populaire media, reisverhalen, … (spec.: religieuze beeldvorming Europa - Noord-Amerika) - Vormen van hedendaagse métissage in Europa; Westerse invloeden in Azië en Afrika; … (ook in de film) Prof. Dr. Jo Tollebeek, email: [email protected], lokaal 05.09, Tel. 016/32.49.75 1.Cultuurgeschiedenis van de 19de en 20ste eeuw - Muziek en ideologie in Vlaanderen en België vanaf 1800 - Dans en lichamelijkheid in Vlaanderen en België vanaf 1800 - Toneel, zang, rederijkerij in dienst van het vaderland - Samenhorigheid door strijd: culturele wedstrijden en prijzen - 'Intellectuele vriendschappen' in de 19de eeuw - De promotie van een Vlaamse toeristische eigenheid - De professionalisering van het museum in België (onder meer het beroep van conservator) - Veranderende presentatievormen in musea - Het museum onder schot 2. Historiografie, historische cultuur en herinneringscultuur - Intellectuele (deel)biografieën van Belgische historici vanaf 1830 - Een sociaal-historisch groepsportret van Belgische historici in de 19de eeuw - De romantische historicus in België - De ontwikkeling van historische subdisciplines als de koloniale geschiedenis - Geschiedschrijving aan de Leuvense universiteit - Gedenkplaatsen van Belgisch patriottisme 3. Natuur, wetenschap en 'Lebensreform' - Biografieën van Belgische wetenschappers - De wetenschappelijke praktijk in natuurhistorische genootschappen - Katholieke etnologen en het koloniale project, 1900-1960 - Wetenschappelijke expedities en verzamelcultuur, 1900-1960 - De geschiedenis van de natuurbescherming in België na de Tweede Wereldoorlog - Denken over 'harmonie' en 'heelheid' in de Belgische wetenschap omstreeks 1900 - Aspecten van 'lichaamscultuur' na 1945 4. Universiteitsgeschiedenis - Biografische studies van verschillende hoogleraren - Cultuurkritiek van Leuvense hoogleraren in het interbellum - Bouwen voor de universiteit: architectuur en planning in Leuven - De start van een universitaire onderzoekspolitiek in de jaren 1960 - Thema's uit de recente geschiedenis van de Leuvense universiteit Prof. dr. Leen Van Molle, E-mail: [email protected], lokaal 05.10, tel 016/32 49 77 Sociale, sociaal-economische en sociaal-politieke geschiedenis, 19de en 20ste eeuw 1. Gender - visies op huwelijk, vaderschap, moederschap, vrouwelijkheid: bijv. de publicaties van B. Messiaen, de diensten voor gezinshulp, Mater Amabilisscholen - politieke participatie van vrouwen, regionaal (West-Vlaanderen, Limburg) of biografisch (VerlacktGevaert e.a.) - collectieve levensverhalen van vrouwen (op basis van interviews) - biografie van Maria van Hohenzollern, gravin van Vlaanderen - ontwikkeling van de internationale vrouwenbeweging - vrouwenberoepen 2. Sociale normering en sociale werkelijkheid - ‘biografie’ van een (sociale) woonwijk in het interbellum - modernisering van het wonen: bijv. verspreiding van keukens en badkamers; woonidealen op de wereldtentoonstellingen - Victoriaanse normen van huiselijkheid - volksopvoeding: het literaire genre van de Volkscatechismus - omgang (publiek/privaat) met gevoelens in de 20ste eeuw (liefde, rouw...): bijv. omgang met geboorte, geschiedenis van zelfhulpgroepen, representatie van gevoelens in de media - evolutie van de sociaal-economische structuur van bv. een dorp of wijk - patronen van sociale mobiliteit in een sociaal-economische groep 3. Voeding, land- en bosbouw, platteland, boerenbeweging (1) - folklorisering en musealisering van de landbouw: bijv. Bokrijk, visie Jozef Weyns - Belgische koloniale landbouw 1900-1960 - de voedselcrisis 1840-1850 in West-Vlaanderen - 'leren' voor boer of boerin - geschiedenis van het bos: bijv. addellijk bosbezit; bosontginningen, beheer van domaniale bossen - politieke studies 4. Middenstand, middenstandsbeweging, zelfstandig ondernemerschap (2) - sociale doorlichting van faillissementen in de jaren 1930 - het Poujadisme in België (jaren 1950) - ontwikkeling van het consumentensyndicalisme (bv. consumentenorganisaties, Testaankoop) - vrouwelijk ondernemerschap: denkbeelden en realiteit (ook lokaal) - studie van een beroep: bv. bakkers, kappers, herbergiers... - middenstandspolitiek: debatten omtrent de sociale zekerheid voor zelfstandigen, beroepsopleiding, zondagsrust bepaalde onderwerpen m.m.v. (1) dr. Yves Segers(ICAG) en (2) dr. Peter Heyrman.(KADOC) Prof. Dr. Georgi Verbeeck, E-mail: [email protected] of [email protected], Tel. +31-43-347.05.92 1. Politieke en culturele geschiedenis van Duitsland (XIXde en XXste eeuw) - De rol van intellectuelen bij grote politieke veranderingen (denazificatie, protestbewegingen, Duitse hereniging e.a.) - Aspecten van de historische schuldvraag in Duitsland (zie ook historiografie) - Politische Bildung in Duitsland - Een bijdrage tot de studie van het intellectuele leven in Duitsland (met nadruk op de politieke filosofie) 2. Relaties tussen België en Duitsland - Duitse belangstelling voor België (1830-1914) - Culturele relaties tussen België en Duitsland na 1945 - Het Goethe-Institut in Brussel - De Germanistik in België 3. Historiografie - Diverse aspecten van de Duitstalige geschiedschrijving (Bondsrepubliek, DDR, Oostenrijk, Zwitserland) - Historische monumenten en herdenkingscultuur in Duitsland - Een vergelijking tussen de Tweede Wereldoorlog-historiografie in België, Nederland en Duitsland - Geschiedschrijving, politieke culturen en natievorming in Zuid-Afrika 4. Rechts radicalisme en ‘conservatieve revolutie’ zowel vóór als na 1945 - Een grondige bespreking van een tijdschrift, organisatie, persoon of problematiek Prof. dr. Tom Verschaffel, [email protected], lokaal 05.12, Tel. 0472/508730 of (kantoor) 056/246141 (Kortrijk) of 032/4978 (Leuven) Geschiedschrijving en historische cultuur (18de-19de eeuw) * specifieke periodes of themata in de geschiedschrijving van de 18de en/of 19de eeuw (bvb Napoleon in de geschiedschrijving) * individuele geschiedschrijvers (18de of 19de eeuw) * lokale geschiedschrijving * onderwerpen op het gebied van de brede historische cultuur, historische fictie, historieschilderkunst * herdenkingen, historische verjaardagen, lokale vieringen, huldes, publieke feesten Cultuur- en mentaliteitsgeschiedenis (18de-19de eeuw) * de culturele infrastructuur in België * culturele wetgeving in de 19de eeuw, regeringspolitiek m.b.t. cultuur * regionalisme * studies m.b.t. Noord-Frankrijk en Frans-Vlaanderen * de spanningen tussen nationale en lokale tradities, de nationale en lokale toeëigening van historische personages, feiten, mythes, de oprichting van monumenten, de lokale verering van eigentijdse figuren * grensverkeer en internationale uitwisseling, in het bijzonder tussen België en Frankrijk, en tussen België en Nederland * culturele contacten tussen België en het buitenland, de aanwezigheid van Belgische kunstenaars in het buitenland, de aanwezigheid van buitenlandse kunstenaars in België, de invloed van de Franse, Engelse, Nederlandse of Duitse cultuur op de (uitbouw van een) Belgische Romantiek, de beeldvorming (bvb. in Nederland) van de Belgische cultuur * culturele tijdschriften, culturele berichtgeving in kranten, kunstkritiek, programmatische literatuur (m.b.t. natie, cultuur, specifieke genres, het nationale belang van cultuur) * studies over de verbanden tussen verschillende artistieke en intellectuele disciplines (contacten tussen beeldende kunstenaars en literatoren, opvattingen over beeldende kunst in literair werk, enz.) * case studies m.b.t. individuele intellectuelen, schrijvers, kunstenaars * studies i.v.m. het politieke gebruik van literatuur, muziek, schilderkunst * studies i.v.m. geschiedenis van de film en de fotografie * plaats van religieuze kunst in het culturele leven van de 19de eeuw; kritiek van de religieuze kunst * studies met betrekking tot het moralisme in de cultuur * studies van thema’s in de 18de- en/of 19de-eeuwse cultuur (geestelijkheid, stadsleven, criminaliteit, zelfmoord…) * studies m.b.t. het plaatselijk cultureel leven en kunstkringen (bvb Ars Proba, Helikon in Hasselt) (19de20ste eeuw) * studies m.b.t. individuele figuren uit de Belgische Revolutie Prof. Dr. Vincent Viaene, kantoor 05.13; e-mail: [email protected]. Tel: 016/32.49.71016/32 49 79. RELIGIE EN SAMENLEVING, 1815-1914 - Kerk en politiek (Katholieke en liberale ideologieën, een bepaalde episode als casestudy, …) - katholieken en economie (Ch. Périn) - het rijke roomse leven (tot ca. 1870): reguliere congregaties, goede werken, het milieu van de seculiere clerus, (her)uitgevonden processies en andere ‘tradities’, plaatsvervangende boetedoening, het magnetisme van de biechtstoel, mirakels, extases en exorcismen… Een fascinerend en onderschat venster op socialeen mentaliteitsgeschiedenis! - katholieke volkspers - de internationale relaties van het Belgische katholicisme - filantropische bewegingen en liberale sociabiliteit - het debat over een ‘nieuwe godsdienst’ - geloof en ongeloof in de 19de-eeuwse Belgische roman - antiklerikalisme als subcultuur; anti-bewegingen en samenzweringstheorieën (o.a. antijezuïtisme, antimaçonnisme…) - de leefwereld van de adel en het patriciaat, eerste helft 19de eeuw (via familie-archieven) - de herdenking van de Belgische Revolutie: band of splijtzwam? INTERNATIONALE BETREKKINGEN, 1830-1940 - een aspect van de Belgische buitenlandse betrekkingen - voorstelling van het buitenland in de Belgische opinie - sociologie en “unspoken assumptions” van de Belgische diplomatie (evtl. via biografie) - saloncultuur en diplomatie in het Europa van de Restauratie MISSIONERING EN IMPERIALISME, 1800-1914 - een aspect van de belgische missionering voor 1880: jezuïeten in Amerika of India, redemptoristen in de Antillen… - missionering in de Kongo-Vrijstaat - het Belgische imperialisme en de Belgische imperialisten (ideologie, psychologie, sociologie) DE DYNASTIE EN HET HOF - koninginnen, prinsessen, hofdames en maîtresses - de PR van de dynastie - all the king’s men (koninklijke entourages) - sterven in Laken Prof. Dr. Louis Vos, e-mail: [email protected]; tel.: 016/32 49 76 (kantoor) of 016/22 15 01 (thuis) 1. Jeugdwerk en jeugdbeweging - geschiedenis van een plaatselijke jeugdgroep (plaatselijke bronnen noodzakelijk) - de gewestelijke of provinciale uitbouw van een jeugdbeweging (o.m. VKSJ- West-Vlaanderen, KSA Limburg, KSA Brabant (vervolg bestaande verhandeling) Scouting in een bepaalde provincie etc.) - de(discussie over de) fusie van KSA en VKSJ in de jaren 1970 - internationale koepelorganisaties van jeugdbewegingen (O.m. de International Young Christian Students, waarbij KSJ-KAS-VKSJ is aangesloten) - de uitbouw van katholieke jeugdbewegingen overzee (o.m. KAJ) - jeugdbeleid en jeugddiensten op overheidsniveau (BJV, NILOS,BLOSO etc.) - de Cross van de jeugdbewegingen (Waregem -KAJ) en de Internationale Veldloop van de Jeugdbewegingen (Antwerpen-KSA) - het verleden als inspiratiebron / richtsnoer in katholieke jeugdbewegingen (het katholieke Vlaanderen en het eigen bewegingsverleden als legitimering van het ideaal) -van ‘Floreat (proostenblad KSA) tot ‘Impuls’ (blad voor en open schoolgemeenschap) - het tijdschrift ‘Vandaag’ voor + 16 jarigen 2. Studentenleven en studentenbeweging - geschiedenis van een faculteitskring (dus in grote mate ook van het dagelijks leven) (bv. VRG, VTK, Nieuwe Filosofische Kring etc.) - geschiedenis van politieke studentenformaties in Leuven en elders (o.m. het Trotskisme, de VNSU etc.) - het dagelijks leven van de studenten in Leuven sinds 1978 (vervolg van vorige verhandelingen) - portretten van studentenleiders en student activisten - pogingen vanuit Leuven tot mobilisatie van scholieren uit het MO ( - studentenleven en studentenbeweging aan andere universiteiten in Vlaanderen en franstalig België 3. Kerk en samenleving in Vlaanderen - Geschiedenis van (een deelperiode) van Broederlijk Delen (1960- ). - Geschiedenis van (een deelperiode) van Welzijnszorg (1969- ). - Geschiedenis van (een deelperiode) van Pax Christi Vlaanderen vanaf 1972 (het ontstaan van een onafhankelijke Vlaamse tak van Pax Christi) - De werking rond en invulling van de ‘K’ in katholieke zuilorganisaties en jeugdbewegingen in Vlaanderen vanaf 1960. (o.m. bij: Jongerengemeenschappen ( Chiro) en Sein (KSJ-VKSJ-KSA) - Wereldscholen (vervolg van lopende verhandeling). - het missieblad Wereldwijd vanaf 1970. - het tijdschrift Jeugd en Cultuur (van de dominicanen), - het missie-jeugdblad van de Jezuïeten Pro Apostolis en de ‘Pro Apostolis’- jeugdkampen - missiekampen in Vlaanderen (Jezuïeten, Witte Paters, Scheutisten, Oblaten) - het godsdienstige tijdschrift voor scholieren Hoogland en Hooglanddocumentatie (Jezuïeten), en ‘Jeugduur met God’ (jaren ’50-‘60) 4. Nationalisme en Vlaamse beweging - van KVOHV (Katholiek Vlaams Oud-Hoogstudentenverbond) tot VVA (Verbond van Vlaamse Academici) - de Vlaamse beweging in een bepaalde stad of gemeente - de Vereniging van Vlaamse Professoren (VVP) als Vlaamse drukkingsgroep - het ANZ (Algemeen Nederlands Zangverbond) - het Vermeylenfonds of het Willemsfonds tegenover de Vlaamse beweging na 1945 - Vlaams-nationalistische dissidenten die losscheurden van het Vlaams Blok - taaltoestanden in het 19e-eeuwse middelbaar onderwijs in een Vlaamse provincie of Brussel (de weg naar de vernederlandsing) (vervolg gemaakte verhandelingen) - de vereniging ‘Vlamingen in de Wereld’ - Vlaams(gezind) verenigingsleven in Brussel - een figuur, een tijdschrift of een vereniging die een rol speelde in de Vlaamse beweging Prof. dr. Kaat Wils, [email protected], lokaal 05.05, tel. 016/32 49 71 wetenschapsgeschiedenis, gendergeschiedenis, geschiedenis van het lichaam, intellectuele geschiedenis, (hedendaagse) historische cultuur, geschiedenisonderwijs 19de-20ste eeuw Wetenschap/geneeskunde, gender en lichamelijkheid: Bv. het genre van het ‘feuilleton’ in de medische pers, het gegenderde lichaam in hygiënistische tractaten, psychiatrie en gender, psychologie en gender, seksualiteitsnormering en –beleving, voorlichtingsdiscours omtrent menstruatie, ... Geschiedenis van de criminologie en het gevangeniswezen: Bv. antropometrisch onderzoek in gevangenissen tijdens het Interbellum, de heroriëntering van het antropologisch onderzoek na WOII, de reactie tegen de medisch-antropologische benadering van criminaliteit tijdens het Interbellum, criminologen over de nefaste invloed van misdaadliteratuur Geschedenis van sociologie en antropologie Bv. de monografische methode (gezinsenquêtes) in de 19de-eeuwse sociale wetenschap Bv. de ethnografische enquête over Congo door Cyrille Van Overbergh en Joseph Halkin (vroege 20ste eeuw) Biografieën van 19de-eeuwse vrijzinnige intellectuelen, artsen en wetenschappers Bv. Emile de Laveleye (economist en liberaal protestant), Georges Dwelshauvers (filosoof en psycholoog), Jules Dallemagne (arts en criminoloog), Léon Vanderkindere (historicus, antropoloog en liberaal politicus), Victor Jacques (arts en antropoloog), Louis Dumont-Wilden (journalist en literator), Jules-Jean Van Biervliet (experimenteel psycholoog en pedagoog), ... De 19de-eeuwse fascinatie door de wetenschap, wetenschap en levensbeschouwelijke identiteit in het 19de-eeuwse intellectuele leven, wetenschap als religie Bv. wetenschap in progressistische of socialistische pers, in culturele bladen (Ernest Solvay en l’Indépendance Belge, La Société Nouvelle, Le National Belge, …) Bv. religie in de socialistische pers Bv. De Belgische carrière van de uitgetreden modernist en socialist Marcel Hébert Wetenschapshistoriografie en wetenschappelijke cultuur Bv. wetenschapsvulgarisering, beeldvorming over wetenschap, de historiografische topos van het ‘conflict tussen geloof en wetenschap’, de biografie als genre in de wetenschapsgeschiedschrijving, herdenkingen van wetenschappers, … (Hedendaagse) historische cultuur (in samenwerking met Lies Klerkx) Bv. historische sites/musea en hun educatieve projecten Bv. historische films/historische documentaires als vormen van geschiedschrijving Geschiedenisonderwijs Bv. de rol van het heden, visies op het geschiedverloop, het nationale verleden, het concept ‘Europa’, de plaats van de wetenschap, aandacht voor ‘emancipatiebewegingen’, de functie van beeldmateriaal, het functioneren van bepaalde historische begrippen, de canon, ... in het geschiedenisonderwijs 19de/20ste eeuw Bv. bovenstaande thema’s in het hedendaagse geschiedenisonderwijs (via observaties en interviews) Prof. Dr. Erik Buyst, [email protected], Centrum voor Economische Studiën, Naamsestraat 69, 3000 Leuven. Tel. 016/32.68.00 Algemeen -Sociaal-economische ontwikkeling van de stad Lokeren, 19 de – 20ste eeuw; -Sociale structuur van de studenten (toegepaste) economie, 1897-1970; -Belgische studenten in de VS, 1920-1970; -Albert-Edouard Janssen: economist en staatsman (andere personaliteiten met een gelijkaardig profiel komen vanzelfsprekend ook in aanmerking); -Discussies over het economische beleid van de EEG in de jaren zestig; -Het regionaal-economisch beleid van België, 1960-1980; -De industriële revolutie in België. -Vervuiling in België tijdens de 19de eeuw. Bedrijfs- en sectorgeschiedenis Bedrijfsgeschiedenissen op basis van originele bedrijfsarchieven: Leerlooierij ‘Tanneries de Saventhem’ (1920-1970); Uitgeverij ‘Antwerpse Lloyd’ vanaf 1858; Uitgeverij ‘De Vlijt NV’ (Antwerpen) vanaf 1887; ‘Alcatel Bell NV’ vanaf 1882; ‘Vennootschap Mechelse Veilingen CVBA’ vanaf 1945; Brouwerij Rodenbach; Kempense Steenkoolmijnen; Colruyt (andere ondernemingen komen ook in aanmerking). Geschiedenis van de Uitgeverij Lannoo, 1909-2009. Agri-business (i.s.m. Dr. Yves Segers, ICAG) -Privaat versus openbaar: de ontwikkeling van de slachthuissector in België, 19 de-20ste eeuw. Onderzoek naar de ontwikkeling van enkele lokale, stedelijke slachthuizen: economische rendabiliteit, slachttechnieken, problematiek rond dierenwelzijn, hygiëne, vegetarisme, enz.; -Ontstaan en bloei diepvriesnijverheid in West-Vlaanderen, 1960-nu; -Zorg voor de economische leefbaarheid van het platteland: het regionaal expansiebeleid vanaf de jaren 1950 (case-study over bv. Hageland, Kempen, Westhoek,…); -Andere onderwerpen met betrekking tot de recente geschiedenis van voedingsnijverheid en agri-business; Havengeschiedenis -Evolutie van het Schelde-estuarium, 19de-20ste eeuw; -Overstromingen, maritieme toegankelijkheid en veiligheid van de Schelde, 19 de-20ste eeuw. Prof. Dr. Lieve Gevers, [email protected], Faculteit Godgeleerdheid, St-Michielsstraat 6, 3000 Leuven. Tel. 016/32.45.56 1. Katholieke Kerk en Tweede Wereldoorlog -geestelijkheid/religieuzen in oorlogstijd: onderzoek naar hun houding tegenover de bezetting, het nazisme en de jodenvervolging -het religieuze leven in oorlogstijd -geestelijke zorg bij krijgsgevangenen, verplicht tewerkgestelden, geïnterneerden na de oorlog -de clerus en het repressievraagstuk -Kerk/katholieke opinie en joden na de Tweede Wereldoorlog 2. Kerk en religie (19e-20e eeuw) -bijzonder aandachspunt: geschiedenis van het aartsbisdom Mechelen onder het episcopaat van Van Roey (1926-1961) - kerkelijk en godsdienstig leven in een parochie, dekenij, bisdom, dorp of stad. - religieuze praktijk en mentaliteit (volksdevoties, levensrituelen als doopsel, huwelijk, begrafenis) - studie van kerkelijke instellingen, beleids- en overlegstructuren: Interdiocesaan Pastoraal Beraad, parochieraden, diakonaat - clerus en religieuzen: opleiding (in bijzonder seminaries), curriculum, pastorale visie, priesterbeeld - geschiedenis van een mannelijke of vrouwelijke orde of congregatie - kerkelijke veranderingen in Vlaanderen in het licht van het tweede Vaticaans concilie (problematiek van het ambt, seksualiteitsbeleving, de leek in de kerk, pastorale en liturgische hervormingen, geloofsbeleving) - studie van kerkelijke figuren (bisschoppen en hun beleid, stichters van congregaties zoals Constant van Crombrugghe, stichter van Jozefieten) 3. Kerk en Vlaamse beweging - aspecten van de relatie Kerk en Vlaamse beweging (houding van bepaalde bisschoppen tegenover de Vlaamse beweging, biografie van vlaamsgezinde priesters) -bijzonder aandachtpunt: dringend gezocht: een goede kandidaat voor een studie over de boeiende democratisch-vlaamsgezinde priester Frans Drijvers (1858-1914) in voorbereiding op zijn viering (in Rotselaar in 2008) 4. Vrouw en religie -visie op vrouw en vrouwelijkheid in kerkelijke teksten -biografie van markante vrouwen (zoals Maria Rosseels) -vrouwelijke betrokkenheid in pastoraal 5. Leuvense universiteit en katholieke identiteit - discussie over katholieke identiteit - religieus leven aan de universiteit (o.m. filosofisch-theologische conferenties in jaren 1950) 6. Belgische Kerk en modernistische crisis (ca. 1900-1914) Prof. dr. Randall Lesaffer, [email protected], Afdeling Romeins Recht en Rechtsgeschiedenis, Maria Theresiacollege – Leuven, Tel. 0477/316461 Algemeen Thesissen op het gebied van de diplomatieke geschiedenis en de geschiedenis van het volkenrecht van de Nieuwe Tijd, gebaseerd op archiefonderzoek (Algemeen Rijksarchief Brussel) of een buitenlands archief (in geval van Erasmusverblijf daar). Voorbeelden De Spaanse Nederlanden en de uitvoeringsconferenties van de vrede van Aken 1668. In 1668 werd bij de Vrede van Aken een einde gemaakt aan de Devolutie-oorlog tussen o.m. Lodewijk XIV van Frankrijk en Karel II van Spanje. Zoals dat in de 17 de eeuw de gewoonte was, werd de eigenlijke vredesconferentie gevolg door uitvoeringsconferenties, waarop de diplomaten van de betrokken mogendheden verder onderhandelden over aangelegenheden waarover geen besluit was genomen in het vredesverdrag of over bepaalde aspecten van de uitvoering van dit verdrag. Vaak betrof dit gedetailleerde afspraken i.v.m. de territoriale wijzigingen die in het verdrag waren voorzien, en de financiële en juridische gevolgen daarvan. In de thesis kan naast inhoudelijke aspecten van de onderhandelingen, ook de diplomatieke stijl van zo’n conferentie worden behandeld. (ook mogelijk voor vredes van Nijmegen en Rijswijk). Kennis Spaans op leesniveau vereist (of bereidheid snel te leren). De militaire organisatie en politiek in de Spaanse Nederlanden ten tijde van de Kardinaal-Infant (16341641). Van 1634 tot zijn dood in 1641 was don Fernando, de Kardinaal-Infant, gouverneur-generaal van de Spaanse Nederlanden voor zijn broer Filips IV van Spanje. Als opperbevelhebber van het Spaanse leger in de Nederlanden vocht hij zeven campagnes tegen de leger van de Republiek en Frankrijk. Dit onderzoek richt zich op de militaire organisatie van het Spaanse leger in de Nederlanden, met bijzondere aandacht voor de politieke en diplomatieke onderhandelingen daarover tussen Brussel, Madrid en de bondgenoten van Spanje (vooral Wenen). Kennis Spaans op leesniveau vereist (of bereidheid snel te leren). Prof. Dr. Dirk Van den Auweele, [email protected] Faculteit Rechtsgeleerdheid, College “De Valk” NG 03.25, Tiensestraat 41, 3000 Leuven. Tel. 016/32.51.40 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. “Verba volant, scripta manent”. Onderzoek naar de mondelinge traditie en de verschriftelijking in de middeleeuwen op basis van juridisch en historiografisch bronnenmateriaal. Analyses (formeel en materieel) van diverse pre-Gratiaanse canonieke collecties uitgaande van de handschriftelijke traditie (9e-12e eeuw) Analyses (formeel en materieel) van diverse rechtsboeken (canoniek recht, Romeins recht, costumier recht, edictaal recht) uitgaande van de handschriftelijke traditie (12e-17e eeuw) Analyses (formeel en materieel) van diverse vorstenspiegels en andere politieke tractaten uitgaande van de handschriftelijke traditie (12e-17e eeuw) Onderzoek naar de mechanismen van het bureaucratiseringsproces uitgaande van het oeuvre van P. Legendre vanaf de 12e eeuw) Idealisering en mythevorming rond begrippen als stad, staat, vaderland, stand, vorst, keizer, koning, hertog, graaf, prins, prelaat, magistraat, oorlog, vrede, enz. (vanaf de 12e eeuw) Schuld en boete in de middeleeuwen Confiteor: een genealogische analyse van de betekenis als cultuurhistorisch fenomeen (ME en NT) Dulce est pro patria mori (ME en NT) Oorlog en vrede Felonie en majesteitsschennis Onderzoek naar de deontologie van ambten en beroepen op basis van juridische, politieke en moraliserende literatuur (vanaf de 12e eeuw) Diverse aspecten van de Kerk-Staat-verhouding (11e-16e eeuw) Analyses (formeel en materieel) van Leuvense universitaire rechtsgeleerde adviezen (15e-18e eeuw) Staatsrechtelijke tractaten van Leuvense juristen (16e-18e eeuw) Ontwikkeling van de “pastorale macht” Polizeiwissenschaften (17e-18e eeuw) Hervormingen van het strafrecht (18e-19e eeuw) Goswinus de Wijnants en het publiekrecht (staatsrecht, administratief recht en belastingsrecht) in de Zuidelijke Nederlanden (18e eeuw) De receptie van politieke theorie in de Nederlanden Onderzoek naar de wetgeving van Gewijde van Dampierre Onderzoek naar de wetgeving van Lodewijk van Nevers Stedelijke schepenbanken (ME en NT) Onderzoek naar de invoering en evolutie van de periodieke vernieuwing der “wet” in de Nederlanden (12e-15e eeuw) Onderzoek betreffende de stadspensionarissen in de Nederlanden (13e-16e eeuw) Onderzoek naar de betekenis en draagwijdte van het middeleeuwse poorterschap De kroniek van de O.L.Vr.-priorij van Bois-Seigneur-Isaac (15e-18e eeuw) De bibliotheek van Meester Pierre Lapostole (+ 1532) Het “Comité patriotique” van Veurne (1789-91) Prof. Dr. Emmanuel Gerard, Dept. Politieke Wetenschappen, E. Van Evenstraat 2B, 3000 Leuven. Tel. 016/32.32.66; [email protected] Onderwerpen die verband houden met de Politieke geschiedenis van België sedert de Eerste Wereldoorlog (structuren en processen, instellingen en actoren, besluitvorming, politieke cultuur etc.). Enkele suggesties: - - - - - studies over het interbellum en de jaren dertig: de huishuurwetgeving na de oorlog of ‘la peur du rouge’, het Schatkistcomité of de occulte rol van de bankiers (1926- 1935), ‘regeringsvoorlichting’ in de jaren dertig, de parlementaire onderzoekscommissie naar de devaluatie van de frank of de opgang van Rex (1935), Leopold III en de binnenlandse politiek, de ‘entourage’ van Leopold III, de conservatieve vleugel van de katholieke partij in de jaren dertig op basis van het verloren gewaande archief van de Fédération des Associations et Cercles Catholiques, het ministerie van Volksgezondheid of de verzuiling van de gezondheidszorg studies over de restauratie na de Tweede Wereldoorlog: het parlement buitenspel tijdens de buitengewone-machtenperiode (1944-1947), de besluitwet op de burgerlijke epuratie van september 1945, de parlementaire Rechterzijde na de Bevrijding, Vrai en Septembre of de rechtervleugel in de CVP (1944-1949), communisten in de regering, het probleem van de nationalisaties na de Bevrijding, het optreden van de Prins-Regent kabinetsformatie(s), functioneren van de ministerraad, ontslag van ministers politiek en administratie: politisering van administratie en gerecht, ministeriële kabinetten, loopbaan van kabinetsmedewerkers, electorale en parlementaire studies: parlementaire cultuur (zoals sancties, absenteisme, taalgebruik, rituelen), parlement en media, de rol van partijen en fractieleiders, partijtucht, interpellaties particratie en neo-corporatisme: het BSP-voorzitterschap van Max Buset 1945-1958, het verschijnsel van de ronde-tafelconferenties na WOII, de rol van ziekenfondsen en vakbonden in de politieke besluitvorming, het Nationaal Comité voor Economische Expansie studies over de dekolonisatie van Belgisch Congo: het Tienjarenplan voor Congo 1948, de partijen en de dekolonisatie, de Ronde Tafel Conferentie van 1960, het probleem van de reïntegratie van de koloniale ambtenaren na de onafhankelijkheid, België en de VN tijdens de Congo-crisis, studies van Congolese partijen en politici politieke cultuur: pressure groups en particratie als probleem 1958-1965 biografische studies Prof. Dr. Luc De Vos, Koninklijke Militaire School, Leerstoel Geschiedenis, Renaissancelaan 30, 1000 Brussel. Tel. 02/737.64.90; Fax. 02/737.64.91. - Uw stad of dorp in de Eerste Wereldoorlog - Uw stad of dorp in de Tweede Wereldoorlog - De C.V.P. tegenover de defensie; 1945-1950 en 1951-1962 Alle andere voorstellen met betrekking tot defensie zijn welkom 2. Uitleg over de vormende waarde van de verhandeling De verhandeling ontleent haar vormende waarde o.m. aan volgende eigenschappen: 1. een direct contact met de bronnen. Wie op universitair niveau geschiedenis studeert en daarna gedurende vele jaren de kennis van het verleden zal doorgeven, moet zelf in de praktijk ervaren hebben wat bronnen zijn, welke problemen ze oproepen en hoe het verleden gereconstrueerd wordt; 2. een indringende analyse van historische teksten. Deze analyse moet leiden tot een genuanceerd interpreteren van de tekst en tot het bepalen van de werkelijke getuigeniswaarde ervan; 3. een uitgebreide oefening van synthesevorming. Het reconstrueren tot een sluitend geheel van talrijke disparate gegevens cultiveert het creatief vermogen; 4. een grondige oefening van schrijfvaardigheid. Een vlot en correct taalgebruik is onontbeerlijk, terwijl de onderzoeksresultaten op een logische, overzichtelijke en beknopte wijze dienen weergegeven te worden; 5. bij het verwerven van deze eigenschappen staat de student niet alleen. Hij kan veel voordeel halen uit de bezielende en deskundige leiding van een promotor. Aan de regelmatige contacten, gedachtenwisselingen en disccusies met de promotor tijdens het onderzoek en aan diens kritische vragen en opmerkingen bij het nazien van het opstel ontleent de verhandeling in niet geringe mate haar vormende waarde. 3. Praktische info in verband met de verhandeling Voorlopige versies Voorlopige versies en hoofdstukken worden door de student in uitgeprinte vorm aan de promotor ingediend – dit om de bladspiegel en lay-out te kunnen beoordelen, én om papier te sparen. Het merendeel van de hoofdstukken moeten voor correctie door de promotor bij deze binnengebracht zijn vóór 1 mei voor de eerste zittijd en vóór 7 juli voor de tweede zittijd. Lettertype en interlinie Lettertype en interlinie zijn niet vastgelegd. Vraag je promotor eventueel of hij/zij voorkeuren heeft op dit vlak. Zorg er in elk geval voor dat je tekst vlot leesbaar blijft. Omvang De faculaire richtlijn hieromtrent zegt het volgende: "De verhandeling beslaat ten minste vijftig bladzijden wetenschappelijk exposé en is bij voorkeur niet langer dan 75 bladzijden of ongeveer 23.000 woorden. De literatuurlijst, illustraties en bijlagen worden daarbij niet meegerekend." De POC-vergadering van 25 april 2001 heeft vastgelegd dat er een sterke aanbeveling is om de omvang van de verhandeling te beperken tot 120 bladzijden, exclusief (nodige en nuttige) bijlagen. Formaat De verhandeling dien je in in A5-formaat, dubbelzijdig gekopieerd. De meeste kopiezaken kunnen verkleind kopiëren van een origineel in A4. Een andere mogelijkheid is om je verhandeling meteen op A5-formaat te maken in je tekstverwerkingsprogramma (via page setup). Eventuele bijlagen met een afwijkend formaat (b.v. kaarten of iconografisch materiaal) mogen nog worden ingediend in een ander formaat. De voorkeur wordt in zulke gevallen echter gegeven aan het plaatsen van de gegevens op CD-rom of het gevouwen inbrengen van de bijlagen in de verhandeling op A5-formaat. Raadpleeg je promotor bij twijfel. Samenvatting Een samenvatting van de eindverhandeling van een duizendtal woorden wordt mee ingebonden met de verhandeling. Deze samenvatting wordt ook verplicht ingevoerd in de databank op de website van het departement: http://www.arts.kuleuven.be/verhandelingen/consult/index.cfm Kaft -Op de rug van de eindverhandeling staat de voornaam en naam van de student, de titel van de verhandeling en het jaar van afstuderen. -Op Toledo kan je een voorbeeld van de titelpagina van de verhandeling downloaden. Indienen Je dient de verhandeling in -op de daarvoor voorziene data, die jaarlijks bekend worden gemaakt via de kalender van de opleiding -in het secretariaat Geschiedenis (P. Beersaerts of C. Heerman) -in 5 exemplaren. 4. Tijdschema van de verhandeling Mei 2e kandidatuur Het dossier verhandeling komt online. De POC-voorzitter komt uitleg geven over de verhandeling tijdens een les in de tweede kandidatuur. Juli-September tussen 2e kandidatuur en eerste licentie Geslaagde studenten kunnen op basis van het dossier verhandeling contact opnemen met promotoren die onderwerpen aanbieden die hen interesseren. Je kan daarvoor langsgaan op de spreekuren van de promotoren, of hen een e-mail sturen. Begin academiejaar (oktober) 1e licentie De studieprogramma's moeten worden ingediend uiterlijk drie weken na het begin van het academiejaar). Dat is dus ook het moment waarop alle studenten eerste licentie hun verhandelingsonderwerp vast moeten hebben liggen. De verhandeling bepaalt immers welk 'kruis' (thema en tijdsperiode) in het licentieprogramma gevolgd moet worden. Paasvakantie 1e licentie De studenten eerste licentie dienen hun eerste voortgangsrapport in. Kerstvakantie tweede licentie De studenten tweede licentie dienen hun tweede voortgangsrapport in. 7 mei 2e licentie Het gros van de hoofdstukken van de verhandeling moet ingediend zijn bij de promotor, voor studenten die in juni wensen af te studeren. Eind mei /begin juni 2e licentie Studenten tweede licentie die willen afstuderen in juni, dienen hun eindverhandeling in. 10 juli 2e licentie Het gros van de hoofdstukken van de verhandeling moet ingediend zijn bij de promotor, voor studenten die in september wensen af te studeren. Half augustus 2e licentie Studenten tweede licentie die willen afstuderen in september, dienen hun eindverhandeling in. 5. Informatie over het voortgangsrapport Doel en vorm van het voortgangsrapport In het voortgangsrapport worden thematiek en vraagstelling, bronnen, methoden en literatuur beknopt voorgesteld en besproken. Het rapport is een werkdocument, dat door promotor en thesisstudent gebruikt kan worden met het oog op een tijdige afwerking van de eindverhandeling. Het is met andere woorden de uitdrukkelijke bedoeling dat de student geen extra werk levert met dit voortgangsrapport, maar het opvat als een vingeroefening om de 'these' van zijn/ haar verhandeling gestalte te geven. De student is vrij zelf te kiezen hoe hij/ zij dit opvat: mogelijkheden zijn onder andere een becommentarieerde inhoudstafel; een doorlopend verslag van de geleverde werkzaamheden inzake de verwerking van de bronnen en de confrontatie met de literatuur; een historiografisch onderbouwde vraagstelling; een eerste versie van de inleiding van de eindverhandeling; een puntsgewijze opsomming van de belangrijkste dimensies in het onderzoek; een gedetailleerde analyse van een bron, etc. etc. Indienen van het voortgangsrapport De studenten zijn verplicht twee keer een voortgangsrapport van hun verhandeling aan hun promotor en aan de POC moeten voorleggen; de studenten van eerste licentie vóór de Paasvakantie en de studenten tweede licentie vóór de Kerstvakantie. I Het rapport moet ingediend worden bij de stafmedewerker onderwijs- en onderzoeksondersteuning, mevr. Chloé Heerman. De stafmedewerker bezorgt het voortgangsrapport aan de promotor. Feedback op het voortgangsrapport Aan dit rapport wordt geen kwotering toegekend. Vanaf twee weken na het indienen van het rapport, na de paasvakantie, nemen de studenten contact op met de promotor om het voortgangsrapport te bespreken.
