Toelichting registratiebladen kern 1-12 - Veilig leren lezen kim

317492909
Pagina 1 van 11
Toelichting registratiebladen bij Veilig leren lezen kern 1 t/m 6
Plaats van de registratiebladen binnen Veilig leren lezen
De registratiebladen bij Veilig leren lezen zijn gericht op het werken met
differentiatiemateriaal tijdens de lesfase ‘vervolgwerk’. Verplichte
verwerkingsactiviteiten (werkboekje maan en zon, Veilig & Vlot, leesboekje zon) zijn
niet opgenomen. De registratiebladen ondersteunen de kinderen bij het zelfstandig
werken; zij tekenen zelf aan welke materialen / activiteiten zij af hebben.
De registratiebladen hangen nauw samen met het planbord bij Veilig leren lezen.
Deze relatie is aangegeven in onderstaande tabel.
Lesfasen
Activiteiten /
materialen
Introductie
Thema- en
taalactiviteiten
Basisinstructie
Basisinstructie
Werkinstructie
Werkinstructie
Ondersteuning
werkinstructie door
plankaarten voor:
verwerkingsopdrachten
- vervolgwerk
Verwerking
Werkboekje maan
Veilig & vlot
Werkboekje zon
Leesboekje zon
Op het planbord is
aangegeven wat de
kinderen uit de
betreffende materialen
moeten doen.
Verlengde instructie en
begeleide verwerking
(steraanpak)
Werkboekje maan
Veilig & vlot
Letterzetter /
Woordzetter
Kinderen zien op het
planbord wie de
verlengde instructie
gaan volgen.
Vervolgwerk
Differentiatiematerialen
Kinderen lezen hun
vervolgwerk op het
planbord:
- ‘dit moet’ opdracht
- opdrachten naar
keuze
Kinderen tekenen
gemaakt werk af op
hun registratieblad.
Afronding
Terugblik en
presentaties
Terugblik met planbord
* Wat hebben we
geleerd?
* Welk vervolgwerk
heb je gedaan?
* Wie leest iets voor /
laat iets zien?
Kinderen kunnen hun
gemaakte werk
beoordelen:
* Welk vervolgwerk
heb ik af?
* Wat moet ik nog
doen?
© Uitgeverij Zwijsen – www.veiliglerenlezen.be
Gebruik van het
planbord
Gebruik van de
registratiebladen
Voor de zonkinderen
staan de opdrachten
zowel op het
planbord als op de
registratiebladen.
317492909
Pagina 2 van 11
Plaats van het planbord en de registratiebladen in het lesmodel van Veilig leren lezen
Doelen voor de leerlingen
De registratiebladen worden gebruikt in de lesfase ‘vervolgwerk’. Met de
differentiatiematerialen van Veilig leren lezen werken de kinderen aan afwisselende
lees-schrijfactiviteiten die aansluiten bij de vier niveaus van de maan-, ster-, raket- en
zonaanpak. Door middel van het planbord krijgen de kinderen een beter overzicht van
deze activiteiten. Met behulp van de registratiebladen kunnen de kinderen:
- vastleggen aan welke activiteiten zij hebben gewerkt.
- de activiteiten overzien die zij nog moeten / mogen doen.
Dit inzicht geeft de kinderen de mogelijkheid hun werk te plannen; het geeft ze een
grotere zelfstandigheid en meer verantwoordelijkheid voor hun werk.
Doelen voor de leerkracht
De registratiebladen zijn een ondersteuning voor het klassenmanagement. De
kinderen krijgen beter inzicht in hun werk en hoeven minder te vragen. Er komt meer
rust in de klas, wat bevorderlijk is voor de taakspanning en concentratie.
De activiteiten op de registratiebladen zijn een neerslag van de overzichten
‘zelfstandige verwerking en vervolgwerk’ uit de handleidingen van Veilig leren lezen.
De registratiebladen geven een overzicht van de vervolgopdrachten voor een bepaalde
dag en voor elke doelgroep.
Er zijn voor elke kern drie bladen: een blad voor ‘maan/raket’, voor ‘ster’ en voor ‘zon’.
Op het blad ‘maan/raket’ worden twee doelgroepen gecombineerd. Dit registratieblad
maakt duidelijk dat er geen aparte doelgroep ‘raket’ bestaat, maar dat snelle
maankinderen kunnen werken met raketmateriaal. Voor ‘ster’ en ‘zon’ is er wel een
apart registratieblad gemaakt. Voor kinderen met een steraanpak is overzichtelijkheid
van het grootste belang; zij kunnen op hun eigen registratieblad precies zien met welk
materiaal zij gaan werken. De zonkinderen kunnen de materialen en opdrachten van
hun eigen leerlijn op het registratieblad ‘zon’ lezen.
Werken met de registratiebladen
Gebruik door de leerkracht
De differentiatiematerialen bij Veilig leren lezen zijn bedoeld om de verschillen tussen
de kinderen op te vangen, ook de verschillen in tempo. De registratiebladen willen niet
de verwachting wekken dat alle kinderen in gelijke mate gebruik zullen maken van de
geboden activiteiten:
- de langzame werkers zullen niet alle opdrachten af kunnen maken.
- de snelle werkers zullen meer werk aankunnen dan op het registratieblad staat
vermeld. Deze extra activiteiten hoeven de kinderen niet te registreren.
© Uitgeverij Zwijsen – www.veiliglerenlezen.be
317492909
Pagina 3 van 11
De registratiebladen zullen geen precieze weergave zijn van de activiteiten van de
kinderen. Zij zullen naast hun ‘eigen’ materiaal ook aan andere materialen willen
werken; opdrachten voor andere doelgroepen worden bijvoorbeeld vaak als een
uitdaging ervaren. Daartegen is geen enkel bezwaar, maar deze aanvullende
activiteiten hoeven niet geregistreerd te worden. Het registratieblad is een middel,
geen doel!
De registratiebladen zijn alleen bestemd voor de lesfase ‘vervolgwerk’. Een goede
basisinstructie door de leerkracht blijft onmisbaar voor de leesvorderingen!
Dank zij de registratiebladen kunt u de vervolgopdrachten voor een bepaalde dag snel
overzien. De bladen geven ondersteuning bij het inrichten van het planbord.
U kunt de bladen aanpassen:
- Op elk blad is minimaal één lege rij opgenomen waar u een zelfgemaakt pictogram
voor materiaal naar keuze kunt invullen.
- U kunt een rij doorstrepen van materiaal dat niet in uw groep aanwezig is.
Gebruik door de leerlingen
In de loop van kern 1 worden de differentiatiematerialen bij Veilig leren lezen
geïntroduceerd. U kunt de registratiebladen gebruiken vanaf het woord ‘pen’. De
registratiebladen van kern 1 zijn wat eenvoudiger van opzet, zodat de kinderen kunnen
wennen aan het gebruik.
U kunt de volgende werkwijze aanleren:
– De kinderen kijken eerst naar de structureerwoorden in de bovenste rij. Zij zoeken
van links naar rechts welke dag aan de beurt is en mogen daartoe het laatst
aangeboden structureerwoord omcirkelen of kleuren. Het is aanvankelijk aan te
raden om dit gemeenschappelijk te doen, bijvoorbeeld tijdens de werkinstructie.
– Vervolgens zoeken de kinderen naar de rij van het materiaal waaraan zij hebben
gewerkt. Een liniaal kan hierbij helpen.
– Tot slot kleuren de kinderen het vakje dat met hun activiteit correspondeert of
zetten er een kruis in.
– Hierna mogen zij op het planbord een nieuwe vervolgactiviteit kiezen.
Het is mogelijk dat niet alle kinderen kunnen werken met een bepaald materiaal op de
dag die op het registratieblad staat aangegeven. Wanneer er bijvoorbeeld een beperkt
aantal ringboekjes in de klas zijn, zullen niet alle kinderen daar op de aangegeven dag
mee kunnen werken. De kinderen die nog niet aan de beurt zijn geweest, kunnen die
opdracht dan op een volgende dag uitvoeren.
Op de afrondingsdagen (aangegeven door een smiley) kunnen de kinderen op hun
registratieblad zien aan welke activiteiten zij nog niet zijn toegekomen.
© Uitgeverij Zwijsen – www.veiliglerenlezen.be
317492909
Pagina 4 van 11
De opdrachten voor sommige materialen zijn niet ingevuld. Dit zijn materialen waarbij
de kinderen binnen een kern vrij mogen kiezen: bijvoorbeeld het computerprogramma
bij Veilig leren lezen en de Speelleesset. Na afloop kunnen de kinderen het nummer
van de gekozen kaart of spelletje in het hokje invullen.
Beschrijving van de registratiebladen
Op de horizontale as van de registratiebladen vindt u de structureerwoorden. Zij zijn
niet als pictogram weergegeven, maar geschreven om de inslijping van het woord te
bevorderen. De afrondingsdagen worden weergegeven door een smiley.
Op de verticale as links ziet u de materialen weergegeven.
De lege rijen kunt u gebruiken voor differentiatiemateriaal naar keuze, door zelf een
pictogram in de linker cel te tekenen en de nummers van de oefeningen in te vullen bij
de dagen waarop u ze wilt laten uitvoeren. U kunt de keuze ook aan de kinderen laten
en ze leren om het nummer van de gekozen opdracht in het juiste hokje te schrijven.
Registratieblad ‘maan / raket’
Werkwijze voor maan en raket
Kinderen met een maanaanpak werken met de maanmaterialen boven de streep.
Als de snelle lezers klaar zijn met de maanmaterialen, mogen zij doorgaan met de
raketmaterialen, die zij onder de streep vinden. Zij kunnen eventueel bij het
maanmateriaal de rijen voor ‘ringboekje maan’ ‘Letterzetter’ en ‘TipTop’ overslaan,
omdat zij bij de raketmaterialen onder de streep het ringboekje, Letterzetter en TipTop
met opdrachten op raketniveau aantreffen.
Maanmaterialen
Leesboekje maan
Het herhaald lezen van tekst is een van de meest effectieve werkvormen voor het
vergroten van de leesvaardigheid. Daarom herlezen de kinderen alleen of in
tweetallen de pagina’s van het leesboekje die aan bod zijn geweest tijdens de
basisinstructie.
Ringboekje maan
© Uitgeverij Zwijsen – www.veiliglerenlezen.be
317492909
Pagina 5 van 11
Met het ringboekje oefenen de kinderen het lezen, het spellen en weer lezen van
woorden.
Klikklakboekje
Het is bevorderlijk voor de leesontwikkeling als de kinderen de woorden die ze met het
klikklakboekje hebben gemaakt, ook opschrijven (of stempelen, leggen met de
letterdoos) en weer teruglezen. Hiervoor kunt u gebruik maken van kopieerblad 2-23
‘stramienblad klikklakboekje’.
Aantrekkelijke werkvormen voor het - individueel en in tweetallen - werken met het
klikklakboekje vindt u in het katern Materialen bij kern 1 t/m 6 pagina 42-45.
NB
Het klikklakboekje van de kinderen die met raketmateriaal mogen werken, vult u
steeds met alle letters van het structureerwoord. Bij het structureerwoord maan doet
u voor deze kinderen niet alleen de m, maar ook de aa en de n in het klikklakboekje.
Op het registratieblad zien de kinderen in de rij van het klikklakboekje de letter
waarmee zij woorden gaan maken:
p
betekent: Maak (en schrijf / stempel) acht woorden met een p.
???
betekent: Je mag zelf acht woorden bedenken (en schrijven / stempelen).
Lettermuur
De kinderen nemen een voorwerp mee of maken een tekening voor de lettermuur.
Het uitluisteren van een letter uit plaatjes (auditieve analyse) is vooral voor kinderen
met een ster- en een maanaanpak een belangrijke activiteit.
Computerprogramma
De instapmomenten (d.w.z. het laatst aangeboden structureerwoord) voor het nieuwe
computerprogramma bij Veilig leren lezen staan op het registratieblad aangegeven. De
kinderen kunnen een vakje kleuren om aan te geven dat ze met het
computerprogramma hebben gewerkt; de registratie van de vorderingen wordt door
het programma zelf bijgehouden.
© Uitgeverij Zwijsen – www.veiliglerenlezen.be
317492909
Pagina 6 van 11
Ik kies een boek en lees
Het regelmatig lezen van boeken en teksten is een zeer belangrijke impuls voor de
leesontwikkeling. Laat de kinderen daarom dagelijks in een boek lezen. Wanneer de
kinderen enkele pagina’s in hun boek hebben gelezen, mogen zij het betreffende hokje
op hun registratieblad kleuren of aankruisen. Kinderen die daartoe in staat zijn,
kunnen de titel opschrijven (stempelen) op het blad ‘boekenlijst’ dat als stramienblad
(dwz voor meerdere kernen bruikbaar) is opgenomen bij Feestneus.
Letterzetter
De sterbladen van Letterzetter kunnen door de kinderen met een maanaanpak
zelfstandig worden gemaakt. Sterbladen zijn herhalingsstof, het is daarom niet nodig
dat de kinderen alle bladen maken. U selecteert de bladen die u wilt inzetten:
bijvoorbeeld voor herhaling van moeilijke leerstof zoals de tweeklanken, of herhaling
van leerstof die nog wat extra aandacht nodig heeft. U schrijft de nummers van de
geselecteerde bladen in de lege rij van ‘Letterzetter’.
Feestneus
Feestneus biedt opdrachten voor begrijpend lezen en creatief schrijven. Het getal op
het registratieblad verwijst naar het nummer van de Feestneuskaart.
TipTop
De kinderen met een maanaanpak kunnen zelfstandig de kaarten doen voor de
steraanpak. De volgorde van de spelletjes is gebonden aan de structureerwoorden.
Meer informatie over TipTop vindt u in het katern Materialen bij kern 1 t/m 6 op
pagina 80-81.
Speelleesset
© Uitgeverij Zwijsen – www.veiliglerenlezen.be
317492909
Pagina 7 van 11
Het nummer van de module waaruit gekozen kan worden, staat steeds naast het
pictogram ‘speelleesset’.
De speelleesset wordt geïntroduceerd op de tweede afrondingsdag van kern 1. Het
nummer van module 1 staat met het pictogram ‘speelleesset’ in de betreffende cel. In
kern 2 gaan de kinderen verder met module 1; vanaf de eerste afrondingsdag kunnen
ze werken met module 2.
De kinderen zijn vrij om binnen een kern de spelletjes te kiezen. Na afloop vullen ze
het nummer van het gemaakte spelletje in.
Raketmaterialen
Ringboekje raket
In het schema staan de instapmomenten (d.w.z. het laatst aangeboden
structureerwoord) voor het ringboekje. Het ringboekje is zelfcontrolerend; kinderen
kunnen hier alleen, maar ook samen aan werken.
Letterzetter raket
De kopieerbladen van Letterzetter-raket zijn verrijkingsstof, gericht op technisch lezen
en spelling. De leerstof loopt iets vooruit op de basisleerlijn ‘maan’.
Feestneus
Het getal op het registratieblad verwijst naar een Feestneuskaart voor de raketaanpak.
TipTop raket
De volgorde van de spelletjes is gebonden aan de structureerwoorden. Het getal op
het registratieblad verwijst naar een kaart voor de raketaanpak. Meer informatie over
TipTop vindt u in het katern Materialen bij kern 1 t/m 6 op pagina 80-81.
Registratieblad ‘ster’
Werkwijze voor ster
© Uitgeverij Zwijsen – www.veiliglerenlezen.be
317492909
Pagina 8 van 11
De meeste materialen komen overeen met die op het registratie blad ‘maan’. Deze
maanmaterialen worden ook door kinderen met een steraanpak gemaakt.
Letterzetter is specifiek materiaal voor kinderen met een steraanpak, maar het
ontbreekt op het registratieblad ‘ster’. De reden hiervoor is dat het niet de bedoeling is
dat de kinderen met een steraanpak deze kopieerbladen zelfstandig maken. En het is
evenmin de bedoeling dat zij alle kopieerbladen maken. U gebruikt Letterzetter als
volgt voor kinderen met een steraanpak: U selecteert de Letterzetterbladen die nodig
zijn op basis van de leesvorderingen en ondersteunt de sterkinderen bij de uitvoering
ervan.
Op het registratieblad voor kern 1 t/m 3 ontbreken twee materialen voor kinderen met
een steraanpak, nl. ‘Feestneus’ en ‘Ik kies een boek en lees’. De kinderen mogen deze
materialen wel kiezen als aanvulling, maar zij worden in de eerste drie kernen hiertoe
nog niet verplicht door het registratieblad.
Specifiek stermateriaal
Meeleeskaarten Veilig in Stapjes
De meeleeskaarten van Veilig in Stapjes sluiten naadloos aan bij de nieuwe versie van
Veilig leren lezen. De kinderen worden bij het oefenen ondersteund door audio cd’s.
De meeleeskaarten kunnen daardoor onafhankelijk van de leerkracht worden gelezen.
Op de meeleeskaarten staan drie soorten leesoefeningen: spelwoorden, wisselrijen en
teksten
Het is mogelijk dat de kinderen een meeleeskaart VIS op een andere dag lezen dan op
het registratieblad staat aangegeven. Een voorbeeld: in uw klas lezen de sterkinderen
niet één kaart per dag, maar om de dag twee kaarten. Leer de kinderen dan om de
nummers van de meeleeskaarten VIS af te tekenen zonder op de dagen te letten.
Meer informatie over de meeleeskaarten van Veilig in Stapjes vindt u in het katern
Materialen bij kern 1 t/m 6 op pagina 82-83.
Registratieblad ‘zon’
Werkwijze voor zon
De leerlijnen lezen en schrijven van de zonaanpak wijken af van die van de maangroep.
De registratiebladen ‘zon’ hebben daardoor tevens de functie van leerstofpakket.
Het biedt de kinderen oefenstof die ze zelfstandig kunnen maken en registreren.
De zonkinderen werken ook regelmatig met raketmaterialen. Dit biedt zonkinderen de
mogelijkheid tot samenwerkend leren met kinderen die met raketmateriaal kunnen
werken.
Materiaal op het registratieblad ‘zon’
© Uitgeverij Zwijsen – www.veiliglerenlezen.be
317492909
Pagina 9 van 11
Werkboekje zon en leesboekje zon
Om het zelfstandig werken te bevorderen zijn voor zon ook de verplichte activiteiten
op het registratieblad opgenomen: werkboekje zon en leesboekje zon.
Ringboekje raket
Ook zonkinderen hebben behoefte om handelend bezig te zijn. Het ringboekje komt
daaraan tegemoet. Tevens is het een leermiddel waarmee de spelling wordt geoefend.
Klikklakboekje en Klikklakclusterboekje
Bij kinderen die zichzelf lezen hebben geleerd, blijft de ontwikkeling van het spellen
meestal achter. Daarom zijn de materialen waarmee het spellen wordt geoefend ook
voor de zonkinderen van groot belang: het ringboekje, het klikklakboekje (in kern 1,2)
en het klikklakclusterboekje (vanaf kern 3). Omdat zonkinderen alle letters al kennen,
kan hun klikklakboekje direct helemaal gevuld zijn.
De opdrachten voor de zonkinderen met het klikklakboekje of het klikklakclusterboekje
staan niet in de handleidingen vermeld. Ze zijn wel opgenomen op de
registratiebladen. De zonkinderen lezen op het registratieblad de letters of
letterclusters waarmee ze woorden gaan maken. De opdrachten worden hieronder
toegelicht.
Opdrachten voor klikklakboekje kern 1
In kern 1 maken de zonkinderen met hun klikklakboekje woorden met korte en lange
klinkers. Nadat een woord met het klikklakboekje is gemaakt, wordt het woord
geschreven/gestempeld op kopieerblad 2-23: ‘stramienblad klikklakboekje’.
a / aa betekent: Maak (en schrijf / stempel) vier woorden met een a en vier woorden
met een aa.
Opdrachten voor klikklakboekje kern 2
In kern 2 maken de zonkinderen met hun klikklakboekje woorden met tweeklanken.
oe
betekent: Maak (en schrijf / stempel) acht woorden met een oe.
Opdrachten voor klikklakclusterboekje kern 3 t/m 6
In kern 3 en 4 maken de zonkinderen met hun klikklakclusterboekje woorden met
medeklinkerclusters en met de clusters –ng, -nk, sch-, -cht. In kern 5 maken zij
© Uitgeverij Zwijsen – www.veiliglerenlezen.be
317492909
Pagina 10 van 11
woorden met tweeklanken, maar nu met het klikklakclusterboekje. In kern 6 maken zij
tweelettergrepige woorden van het type ‘voetbal’, ‘tuinhuis’.
st…
betekent: Maak (en schrijf / stempel) acht woorden die beginnen met st.
…st
betekent: Maak (en schrijf / stempel) acht woorden met st aan het eind.
???
betekent: Je mag zelf acht woorden bedenken (en schrijven / stempelen).
Letterzetter raket
Letterzetter raket bevat veel oefeningen voor technisch lezen en spelling. De
werkbladen op raketniveau bieden de zonkinderen mogelijkheden voor
samenwerkend leren met kinderen die raketmateriaal kunnen gebruiken.
Computerprogramma
De zonkinderen werken aan de opdrachten voor de raketaanpak. De kinderen kunnen
een vakje kleuren om aan te geven dat ze met het computerprogramma hebben
gewerkt; de registratie van de vorderingen wordt door het programma zelf
bijgehouden.
Ik kies een boek en lees
Zonkinderen zijn veel-lezers. Zij mogen dan ook naar hartelust boeken kiezen uit de
klassenbibliotheek. Wanneer de kinderen enkele pagina’s in hun boek hebben gelezen,
mogen zij het betreffende hokje op hun registratieblad kleuren. Zonkinderen kunnen
de pagina invullen die zij het laatst hebben gelezen. Wanneer het boek uit is, kan de
titel worden gestempeld of geschreven op het blad ‘boekenlijst’ dat als stramienblad
(dwz voor meerdere kernen bruikbaar) is opgenomen bij Feestneus. Wanneer zij
daartoe in staat zijn, dwz wanneer hun leesniveau dat toelaat, kunnen zonkinderen
ook gebruik maken van het iets moeilijker stramienblad ‘boek bespreken’ uit de
Feestneusdoos.
Feestneus
© Uitgeverij Zwijsen – www.veiliglerenlezen.be
317492909
Pagina 11 van 11
Het getal op het registratieblad verwijst naar een Feestneuskaart op zonniveau.
Desgewenst kunnen zonkinderen dit uitbreiden met kaarten op raketniveau, wat
tevens mogelijkheden biedt voor samenwerkend leren.
TipTop raket
TipTop is aantrekkelijk materiaal, ook voor zonkinderen. Het getal op het
registratieblad zon verwijst naar een kaart op raketniveau, zodat zonkinderen samen
kunnen werken met een andere snelle lezer.
Speelleesset
U kunt zonkinderen mee laten doen met de introductie van de speelleesset eind kern
1, zodat ze kunnen profiteren van de gemeenschappelijke instructie. Desgewenst kunt
u de zonkinderen eerder met de speelleesset laten werken.
Vanaf kern 2 vult u zelf in met welke module de zonkinderen gaan werken. Uw keuze is
afhankelijk van hun leesniveau.
Lettermuur
De zonkinderen doen mee met de Lettermuur, maar mogen woorden op hun eigen
niveau aanleveren.
Humpie Dumpie
De serie Humpie Dumpie omvat zes lees- en werkboekjes voor begrijpend lezen. De
zonkinderen kunnen dit materiaal vanaf kern 3 gebruiken. Meer informatie over
Humpie Dumpie vindt u in het katern Materialen bij kern 7 t/m 12 op pagina 68 en 69.
© Uitgeverij Zwijsen – www.veiliglerenlezen.be