Geen diatitel

VOL-VCA
versie 4.4
Veiligheid
voor
Operationeel
Leidinggevenden
6650_700
1
Telefoon uit a.u.b..
6650_700
2
Tijdens het examen is het tonen van een
geldig legitimatiebewijs verplicht.
6650_700
3
Inhoudsopgave
Inhoud
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
6650_700
Arbeidsomstandigheden en milieu
Arbo in de praktijk
Gevaarlijke stoffen
Etikettering en signalering
Elektriciteit
Brand- en explosiegevaar
Werken in besloten ruimten
Algemene werkplekeisen
Hijs- en hefwerktuigen
Werken op hoogte
Handgereedschap
Gereedschapmachines
Persoonlijke beschermingsmiddelen
4
Arbeidsomstandigheden en milieu
Hoofdstuk 1
Arbeidsomstandigheden en
milieu
6650_700
5
Arbeidsomstandigheden- en milieuwetgeving
GRONDBEGINSELEN ARBOWET
• Zo goed mogelijk:
o Veiligheid
o Gezondheid
o Welzijn
• Geen nadelige invloed vanuit arbeid, anders:
o Gevaar bij bron bestrijden
o Afschermen
o Persoonlijke beschermingsmiddelen
• Redelijkerwijs haalbaar:
o Technisch
o Organisatorisch
o Economisch
6650_700
6
Arbeidsomstandigheden- en milieuwetgeving
• Arbowet
• Arbobesluit


doelvoorschriften
toelichting
Hulpmiddel bij overheidstoezicht en – handhaving
• Arbocatalogus

• Branche brochure 
door werkgever en
werknemers opgesteld
informatie van
Inspectie SZW* voor
bedrijven
Europese regelgeving is opgenomen in nationale wetgeving
* Voorheen Arbeidsinspectie
6650_700
7
Arbeidsomstandigheden- en milieuwetgeving
ARBEIDSTIJDENWET
• Regels voor werk en rusttijden.
• Maximale werktijd per dag en week.
• Hoeveel uren werken en hoeveel uren rust.
• Rekening houden met werknemer zijn zorgtaken in
gezin.
6650_700
8
Arbeidsomstandigheden en milieu
BELEID VOEREN IS STRUCTURELE AANPAK
Verplicht voor elke onderneming
• Maatregelen om risico’s te verminderen
• Beleid realiseren, Plan van Aanpak
• Ziekteverzuim beleid voeren
• Verantwoordelijkheden en bevoegdheden vastleggen
• Beleid toetsen en aanpassen
6650_700
9
Arbeidsomstandigheden en milieu
PLAN VAN AANPAK
• Plan voor verbeteren van arbeidsomstandigheden
• Bevat o.a. plannen over:
o Maatregelen voor risico-vermindering en ter voorkoming
o Concrete uitvoering maatregelen: Verantwoordelijkheden,
middelen, werkwijze, eindlimiet
o Wijze van rapportage
• Betrokkenheid leidinggevenden belangrijk
6650_700
10
Arbeidsomstandigheden en milieu
VOORLICHTING EN ONDERRICHT.
• Werkgever verplicht te geven
• Werknemer verplicht te volgen
• Afgestemd op werknemer
• Niet alleen schriftelijk
• Vast en tijdelijk personeel
6650_700
11
Arbeidsomstandigheden en milieu
WERKOVERLEG
• Samenwerking en overleg in:
o Ondernemingsraad
o Afdelingswerkoverleg
• Drie kenmerken:
o Vindt regelmatig plaats
o Is groepsactiviteit
o Beïnvloeding van “onderaf” (werkvloer)
6650_700
12
Arbeidsomstandigheden en milieu
• Toewijzen toezichthoudende taken aan
leidinggevenden:
o Toezicht op eigen personeel
o Toezicht op personeel van andere leidinggevenden
o Toezicht op bedrijfsmiddelen
• Nodig:
o Geven van bevoegdheden en middelen
o Schriftelijk toewijzen:

Eén leidinggevende

Eén zelfde taak
o Toezicht op welke handelingen
o Toezicht op welke personen
o Toezicht op welke middelen en waar
6650_700
13
Arbeidsomstandigheden en milieu
GEVAAR VOOR ANDERE PERSONEN ZO
VEEL MOGELIJK VOORKOMEN
• Werknemers van andere werkgevers
• Leveranciers goederen
• Bezoekers, voorbijgangers en omwonenden
• Onbevoegden, die zich toegang kunnen verschaffen
6650_700
14
Arbeidsomstandigheden en milieu
SAMENWERKENDE WERKGEVERS
• Meer werkgevers gelijktijdig op dezelfde locatie
moeten samenwerken om de Arbowet na te leven
• Afspraken vooraf vastleggen in Arboprojectplan:
o Wijze van samenwerken
o Te treffen voorzieningen
o Manier van toezicht
o Risico’s vanuit en naar omgeving en te nemen maatregelen
6650_700
15
Arbeidsomstandigheden en milieu
IN- EN UITLENEN VAN PERSONEEL
• Afspraken maken:
o Wie geeft instructies?
o Wie verzorgt voorlichting en onderricht?
o Wie verstrekt PBM?
• Algemeen gesteld:
o Wie geeft aanwijzingen?
o Wie houdt toezicht?
o Wie verstrekt middelen?
Deze personen zijn verantwoordelijk voor de naleving van de
Arbowet
• Als leidinggevende vertegenwoordigt u uw werkgever, dus:
medeverantwoordelijk
6650_700
16
Arbeidsomstandigheden en milieu
ARBODESKUNDIGE
• interne Arbodeskundige
• preventiemedewerker
• eventueel externe Arbodeskundige
Voor
• RI&E
• onderzoeken naar geluidsbelasting, klimaat, fysieke
belasting en gevaarlijke stoffen
• periodiek gezondheidskundig onderzoek
• begeleiding van zieke werknemers
• medische keuringen (voor sommige functies
verplicht)
6650_700
17
Arbeidsomstandigheden en milieu
TOEZICHT DOOR INSPECTIE SZW
Landelijke Werkwijze handhavingsbeleid
• 1e Fase: Inspectie SZW maakt afspraken om
tekortkomingen op te heffen
• 2e Fase: Afspraak niet nakomen: Officiële
waarschuwing
• 3e Fase: Officiële waarschuwing niet nagekomen:
Proces verbaal
6650_700
18
Arbeidsomstandigheden en milieu
TOEZICHT DOOR INSPECTIE SZW
Bij ernstige overtredingen (dus bij direct ernstig
gevaar voor personen):
1:
• Vrijwillig stilleggen werk en afspraken maken
• Opheffen tekortkoming voor beginnen met werk
2:
• Onwil om afspraken te maken of na te leven
• Formele stillegging werk en opmaken procesverbaal
6650_700
19
Arbeidsomstandigheden en milieu
CE-KEURMERK
CE = Conformité Européene
CE = Europese richtlijn voor gebruiksveiligheid van producten
Verplicht voor o.a.
arbeidsmiddelen, werkkleding,
persoonlijke beschermingsmiddelen etc.
Verplicht in alle EU-landen
6650_700
20
Arbeidsomstandigheden en milieu
MILIEUWETGEVING
• Wet Milieubeheer, doel: bescherming en verbetering
van milieu
o Wet Milieubeheer Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren:
Vergunning met voorschriften en Uitvoeringsbesluiten met
regels
• Wet Milieugevaarlijke Stoffen(nu EG-verordening
REACH),
o doel: mens en milieu te beschermen tegen gevaarlijke
stoffen
Bevat regels over Meldingsplicht, Werkzaamheden,
Etikettering en Verpakking
• REACH=Registratie Evaluatie Autorisatie Chemische
stoffen
6650_700
21
Arbeidsomstandigheden en milieu
WET MILIEUBEHEER
Doelen:
• bescherming/verbetering van milieu
• doelmatige verwijdering van afvalstoffen
Dus:
• productieprocessen aanpassen
• emissies verminderen (LWB)
• Afval verminderen en scheiden
6650_700
22
Arbeidsomstandigheden en milieu
Risico-inventarisatie en Evaluatie (RI&E)
• Verplicht voor alle bedrijven met (ingeleend) personeel
• Inventarisatie van gevaren bij het werk en de kans op
negatieve effecten
• Evaluatie: plan van aanpak
– gevaren en risico’s voor mensen voorkomen of
– zo klein mogelijk houden
RI&E en plan van aanpak: regelmatig bijstellen
6650_700
23
Arbo in de praktijk
Hoofdstuk 2
Arbo in de praktijk
6650_700
24
Arbo in de praktijk
BRONNEN VAN RISICO’S
•
•
•
•
•
het soort werk
kennis en ervaring
de werkplek zelf
het welzijn
de mentaliteit
RISICO = KANS x EFFECT
Veiligheid = bewust nemen van aanvaardbaar risico
6650_700
25
Arbo in de praktijk
IJSBERG MET VERHOUDING TUSSEN
VERSCHILLENDE SOORTEN ONGEVALLEN
1
ongeval met dodelijke afloop of zeer ernstig letsel
30
ongeval met ernstig letsel met verzuim
300
ongevallen met letsel met verzuim
(bijna) ongevallen met gering
letsel / EHBO zonder verzuim
3.000
30.000
gevaren als gevolg van onveilige
handelingen en/of situaties
6650_700
26
Arbo in de praktijk
DE OORZAKEN/GEVOLGENREEKS
6650_700
27
Arbo in de praktijk
PREVENTIE
Ongevallen/incidenten voorkomen door:
•voorkomen van onveilige handelingen
•voorkomen van onveilige situaties
Maatregelen:
•bv. taak- of werkomschrijving, toezicht
•instructie en voorlichting
6650_700
28
Arbo in de praktijk
GEVOLGEN ONGEVALSTHEORIEËN
VOOR ARBOBELEID
• IJsbergtheorie: rol leidinggevende bij voorkomen van:
o onveilige handelingen
o onveilige situaties
• Oorzaken/gevolgenreeks:
o Ongevallen/incidenten hebben verscheidene oorzaken
Conclusie:
• Voer een structureel Arbobeleid
• Hierin spelen direct leidinggevenden en management
een rol
6650_700
29
Arbo in de praktijk
TAKEN VAN MANAGEMENT BETREFFENDE
ARBOBELEID
• Structureren van Arbobeleid
• Delegeren van taken en bevoegdheden (aan
leidinggevenden)
Taken direct Leidinggevenden
• Toezicht houden
• Geven van voorlichting en instructie
• Systematisch rapporteren van (bijna)ongevallen
• Doorgeven van gesignaleerde problemen en klachten
6650_700
30
Arbo in de praktijk
ONGEVALLENONDERZOEK EN -REGISTRATIE
Doelen ongevallenonderzoek:
• Welke factoren zijn oorzaak ongeval?
• Gericht op voorkomen ongevallen
Ongevallen melden aan:
• opdrachtgever
• directe chef
• Inspectie SZW (ernstige ongevallen)
o situatie niet wijzigen
6650_700
31
Arbo in de praktijk
ASPECTEN ONGEVALLENONDERZOEK
1. Onderzoek ter plekke van ongeval
2. Bewijsmateriaal bewaren
3. Interviewen getuigen/betrokkenen
4. Analyse onderzoeksresultaten
5. Eindrapport (conclusies/aanbevelingen)
6650_700
32
Arbo in de praktijk
ONGEVALLENREGISTRATIE
Belangrijk:
• Vastleggen gegevens voor beleid
• Voldoen aan wettelijke eisen
• Maatregelen om ongevallen te voorkomen
Onderscheid ongevallen:
• Arbeidsongevallen
• Verkeersongevallen
• Privé-ongevallen
6650_700
33
Arbo in de praktijk
OOK REGISTRATIE VAN:
• Milieu-incidenten
• Schadegevallen
• Brand/explosies
6650_700
34
Arbo in de praktijk
TRA en LMRA
Taak Risico Analyse  RI&E op projectniveau
•
•
•
•
start werkvoorbereiding
analyse van de gevaren
bij uitvoering van risicovolle taken of bij werken in risicovolle
omgeving
veiligheid en de gezondheid van werknemers.
Doel:
• risico’s te analyseren en te evalueren
• afspreken van juiste beheersmaatregelen
6650_700
35
Arbo in de praktijk
WERKWIJZE BIJ TAAK - RISICOANALYSE
WERKOBJECT
BEPALEN VAN RISICO
ELIMINEREN OF VERVANGEN VAN HOOG RISICO
WERKVOORBEREIDING
OPSTELLEN TAAK - RISICOANALYSE
COMMUNICATIE
UITVOERING
EVALUATIE
6650_700
36
Arbo in de praktijk
TRAJECT RISICOBEHEERSING
Job
Opdelen in
taakstappen
Beheerst via
procedure?
ja
nee
Risicobepaling
laag
hoog
Opstellen
risico-analyse
risico’s beheersbaar
risico’s niet beheersbaar
Communicatie van risico’s
en beheersmaatregelen
Heroverweging
6650_700
37
Uitvoering
Arbo in de praktijk
TRA en LMRA
Laatste minuut risico analyse (LMRA)
Een LMRA of Start Werk Analyse:
• Uitvoeren voor je echt aan het werk gaat
• Korte risico controle en “zelf check”
• Eerst denken dan pas doen
6650_700
38
Arbo in de praktijk
LINE SAFETY MEETING
Doorspreken van risico’s vóór de aanvang van het werk
• In kick-off meeting:
o voor gehele werk (risico’s, beheersmaatregelen, interacties)
• Startwerkmeeting:
o door leidinggevenden, gericht op komende werkdag
• Shiftoverdracht:
o bij ploegendiensten
• Op de werkplek:
o bijv. toolboxmeeting
6650_700
39
Arbo in de praktijk
SCHEMATISCHE VOORSTELLING VAN DE
VIER STRATEGIEËN
4 strategieën
beïnvloeding van gedrag
M.b.t. veilig werken:
1. Benadruk succes van veilig gedrag
2. Verminder nadelen van veilig gedrag
M.b.t. onveilig werken:
3. Verduidelijk gevolgen van onveilig werken
4. Bemoeilijk mogelijkheden van onveilig werken
6650_700
40
Arbo in de praktijk
REGELS EN PROCEDURES
• Regel = richtlijn voor gedrag en handeling
• Procedure = chronologisch stappenplan met acties/
handelingen en beslismomenten
Consequent, Veilig en Efficiënt uit te voeren
• Beschreven in handboeken, beschikbaar voor iedere
medewerker
• Behandeld in voorlichting en Instructieprogramma's
6650_700
41
Arbo in de praktijk
ALGEMENE VEILIGHEIDSREGELS
Voor de gehele organisatie:
• eigen personeel
• derden
Betreffende:
•
•
•
•
•
6650_700
aan/afmelden
verkeersregels
melden ongeval, brand enz.
hoe te handelen bij alarm en evacuatie
waar een werkvergunning vereist is
42
Arbo in de praktijk
SPECIFIEKE VEILIGHEIDSREGELS
Voor taken, functies en werkzaamheden met
verhoogd risico
Betreffende:
• gebruik aanvullende persoonlijke beschermingsmiddelen
• gebruik bijzonder(e) gereedschap/apparatuur en werktuigen
• plaatsen afscherming, markering en gebruik beveiligingen
6650_700
43
Arbo in de praktijk
DOEL BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN
• Voorbereiden op noodsituaties
• Incidenten bestrijden
• Slachtoffers voorkomen en beperken
• Slachtoffers helpen
Werknemers maar ook bezoekers moeten op de hoogte zijn
6650_700
44
Arbo in de praktijk
INHOUD BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN
• Maatregelen en voorzieningen om de effecten van een
calamiteit te minimaliseren en te bestrijden
• Op basis van ingeschatte calamiteiten c.q. incidenten
• Welke soort incidenten:
o Type
o Omvang
o Aanwezige stoffen
o Scenario
6650_700
45
Arbo in de praktijk
INHOUD BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN
• Het bedrijfsnoodplan omvat:
o
o
o
o
o
o
o
o
o
plattegrond;
waarschuwingsmiddelen;
alarm;
oefeningen;
hulpmiddelen;
eerste hulp;
wegnemen oorzaak;
melden;
waarschuwing hulpdiensten.
• Aan het plan kan ook het aanvalsplan zijn toegevoegd
6650_700
46
Arbo in de praktijk
BEDRIJFSHULPVERLENINGSORGANISATIE
• Eisen bedrijfshulpverleningsorganisatie
• Opbouw
• Verantwoordelijkheden van iedere functie
• Totstandkoming/inrichting centra
• Alle waarschuwings- en
alarmeringsprocedures
• Actuele alarmeringslijsten
• Alarmerings- en Communicatiesystemen
6650_700
47
Arbo in de praktijk
INVULLING BEDRIJFSHULPVERLENINGSPLAN
• Voor bedrijfshulpverlening geldt:
o moet in ieder organisatie geregeld en gewaarborgd zijn;
o BHV-ers moeten voldoende opgeleid zijn;
o er is een vastgesteld takenpakket.
• Taken van de BHV-er zijn:
o
o
o
o
o
verlenen eerste hulp;
bestrijden beginnende brand;
evacuatie;
communicatie met hulpdiensten;
preventie.
Elke leidinggevende moet op de hoogte zijn van
de alarmeringsprocedures en zijn/haar taken
tijdens een calamiteit
6650_700
48
Arbo in de praktijk
FASERING
• Eerste melding/antwoord
• Klassering van incident bekend maken
• Handelingen/maatregelen:
o Stoppen met werken, telefoon niet gebruiken
o Uitschakelen apparatuur
o Naar verzamelplaats en melden bij coördinator
o Beëindiging incident en sporen oorzaak incident veilig
stellen
6650_700
49
Arbo in de praktijk
OPLEIDING, OEFENING, HERHALING
• Nodig voor testen van plan.
• Om medewerkers en BHV-ers voor te bereiden op
incidenten.
• Oefeningen/herhaling van
bedrijfshulpverleningsplan/gemeentelijke
rampenbestrijdingsplannen:
o apart
o in combinatie
Ten minste eenmaal per jaar een ontruimingsoefening
6650_700
50
Arbo in de praktijk
BEDRIJFSHULPVERLENING
Arbowetverplichting:
• in elk bedrijf voldoende bedrijfshulpverleners of
• bedrijfshulpverlening geregeld hebben met bv.
buurbedrijven
• mede op basis van RI&E wordt invulling BHVorganisatie bepaald
• eisen van deskundigheid BHV-ers
• Ontruimingsoefening ten minste eenmaal
per jaar
6650_700
51
Arbo in de praktijk
VEILIGHEID DOOR LEIDINGGEVEN
• Rol leidinggevenden belangrijk voor de veiligheid
• Toezichthouders/directe chefs:
o hebben informatie over
 medewerkers
 arbeidsproces
 arbeidsomstandigheden
o bepalen hoe werk moet worden uitgevoerd
6650_700
52
Arbo in de praktijk
VEILIGHEID DOOR LEIDINGGEVEN
• Handhaven
• Middelen, Mogelijkheden en Mentaliteit
Leidinggevende heeft voorbeeldfunctie
Veiligheid bevorderen door goede motivatie:
• Beoordeel objectief en geef uw mening aan
betreffende persoon
• Laat iemand in zijn waarde als mens/vakman bij
correctie
• Vertel niet alleen hoe maar ook waarom
6650_700
53
Arbo in de praktijk
VEILIGHEIDSOBSERVATIES
• Door leidinggevenden (objectief)
• Gericht op:
o onveilige handelingen
o onveilige situaties
• Verhogen veiligheidsbewustzijn groep
• Leidinggevenden komen op werkplek
• Krijgen inzicht in de werkplek en medewerkers
• Maak jaarplan observaties
6650_700
54
Arbo in de praktijk
VCA** EN VCA*
VCA** - Algemene goedkeuring
(voor bedrijven met 35 of meer medewerkers en
hoofdaannemers)
VCA* - Beperkte goedkeuring
(voor bedrijven met minder dan 35 werknemers)
VCA petrochemie - aanvullende eisen op VCA**
(voor bedrijven die risicovolle werkzaamheden in de
petrochemische industrie uitvoeren)
VCU - goedkeuring voor detachering- en uitzendbureaus
VCO - voor opdrachtgevers van VCA-/VCU gecertificeerde
bedrijven
6650_700
55
Arbo in de praktijk
TOOLBOX/LINE SAFETY MEETING
Korte vergadering over veiligheid in informele
sfeer
• overleg met medewerkers
• motiveren van medewerkers
Aandachtspunten voor een goede VGMbijeenkomst:
• duidelijke vastgelegde afspraken;
• toets of de boodschappen zijn begrepen.
6650_700
56
Gevaarlijke stoffen
Hoofdstuk 3
Gevaarlijke stoffen
6650_700
57
Gevaarlijke stoffen
TOXICOLOGIE
Toxicologie = de leer van de inwerking van
schadelijke stoffen op levende wezens
Toxiciteit
= giftigheid (eigenschap van een stof)
• Giftig voor alle levende organismen
• Individuele gevoeligheid:
o van elke soort
o binnen elke soort
6650_700
58
Gevaarlijke stoffen
INWERKING GIFTIGE STOF OP LICHAAM
Opname van gevaarlijke stoffen via:
• spijsverteringsorganen (mond)
• ademhalingsorganen (longen)
• huid
59
6650_700
Gevaarlijke stoffen
Vergiftiging
ACUUT
CHRONISCH
60
6650_700
Gevaarlijke stoffen
SYSTEEMWERKING
• Stof in bloed heeft effect op bepaalde organen,
bijvoorbeeld aantasting door oplosmiddelen
o
o
o
o
o
o
Zenuwstelsel
Lever/nieren
Celverandering
Erfelijke eigenschappen (mutageen)
Schadelijk voor ongeboren kind (teratogeen)
Kankerverwekkend (carcinogeen)
• Pas op:
o Van diverse stoffen zijn niet alle eigenschappen bekend
6650_700
61
Gevaarlijke stoffen
CONTACTWERKING
• Werking van stof op huid, ogen, slijmvliezen,
neus/keel en luchtwegen
• Bij een te lange blootstelling of allergisch zijn voor
stof
• Effect:
o Eczeem
o Aandoening luchtwegen
6650_700
62
Gevaarlijke stoffen
SPECIFIEK OF ASPECIFIEK EFFECT
• Specifieke effecten kunnen worden veroorzaakt door
één stof (asbest/kanker)
• Aspecifieke effecten kunnen worden veroorzaakt door
verscheidene stoffen (schoonmaakmiddelen/sufheid)
6650_700
63
Gevaarlijke stoffen
OPNAME IN HET LICHAAM VOORKOMEN:
•
•
•
•
draag beschermende kleding en schoeisel;
zorg voor goede ventilatie en/of adembescherming;
eet,drink en rook niet op de werkplek;
trek vuile werkkleding uit bij pauzes en einde
werkdag;
• was altijd eerst je handen en gezicht als je gaat
eten,drinken en roken;
• verzorg wondjes zoals het hoort.
64
6650_700
Gevaarlijke stoffen
Gevaarlijke stoffen en leidinggeven:
•
De leidinggevende maakt en houdt de medewerker
bewust van:
o de gevaren;
o belang hygiëne;
o het voorkomen van risico’s.
•
Maatregelen om risico’s te beperken:
1. aan de bron;
2. technische, collectieve en organisatorische.
65
6650_700
Blz 55
Gevaarlijke stoffen
VORMEN WAARIN GEVAARLIJKE STOFFEN
VOORKOMEN
•
•
•
•
•
•
6650_700
gas
damp
vloeistof
vaste stof
nevel
stof
66
Gevaarlijke stoffen
EIGENSCHAPPEN
•
•
•
•
•
•
•
•
•
6650_700
explosief
oxiderend
zeer licht ontvlambaar, licht ontvlambaar, ontvlambaar
(zeer) giftig.
schadelijk of irriterend
bijtend of corrosief
kankerverwekkend
milieugevaarlijk
sensibiliserend
67
Gevaarlijke stoffen
SOORTEN STOFFEN
•
•
•
•
•
•
•
•
6650_700
(organische)oplosmiddelen
cyclische verbindingen
zuren en logen
zware metalen
koolmonoxide
asbest
cement
huishoudmiddelen
68
Gevaarlijke stoffen
HUISHOUDMIDDELEN
Gebruik van gevaarlijke stoffen in het huishouden.
Risico’s zijn dezelfde als in het bedrijf.
Dus: dezelfde beschermende maatregelen nemen
als in het bedrijf!
•
•
•
•
6650_700
Houdt kinderen uit de buurt.
Zorg dat kinderen er niet bij kunnen komen door.
Gevaarlijke stoffen achter slot en grendel op te slaan.
Brandgevaarlijke stoffen koel opslaan.
69
Gevaarlijke stoffen
ASBEST
• Asbest veroorzaakt ernstige
gezondheidsaandoeningen:
o asbestose (incubatietijd 15-25 jaar);
o asbestlongkanker;
o mesothelioom.
• Wettelijke bepalingen bij asbest:
o
o
o
o
o
6650_700
inventarisatie van aanwezige asbest verplicht;
het nieuw toepassen en verwerken van asbest is verboden;
asbesthoudend afval scheiden;
aanwezig asbest labelen;
alle werkzaamheden met asbest melden aan de Inspectie
SZW.
70
Gevaarlijke stoffen
PLAATSEN WAAR ASBEST ANGETROFFEN KAN
WORDEN
• als warmte-isolatie;
• in flenzen en afdichtingen;
• brandwerende constructies;
• in fornuizen;
• als isolatie in elektrische apparatuur;
• brandwerende dekens;
• remvoeringen;
• riool;
• als afdichtingmateriaal;
• dak- en wandbeplating;
• vloerbedekking.
6650_700
71
Gevaarlijke stoffen
WETTELIJKE BEPALINGEN
• Ver- en bewerken asbest verboden
• Beroepsmatig omgaan asbest alleen:
o bij slopen/verwijderen
o onderhoud/reparatie
o vrijstelling/ontheffing
o KOMO procescertificaat
DTA = deskundig toezichthouder asbestverwijdering
6650_700
72
Gevaarlijke stoffen
HOE TE HANDELEN, WANNEER MATERIAAL
“ASBESTVERDACHT” IS
• Monster LATEN nemen door onafhankelijk
laboratorium
o Werkzaamheden alleen door deskundig bedrijf
o Deskundig toezichthouder (DTA)
o KOMO-procescertificaat asbest verwijderen voor aannemers
o Medewerkers asbestsaneringswerkzaamheden volgens
schriftelijk plan opleiden
• Voor elk werk geldt:
o Aangemeld bij Inspectie SZW
o Werkplan aanwezig
o DTA aanwezig
6650_700
73
Gevaarlijke stoffen
INDUSTRIËLE GASCILINDERS
•
•
•
•
•
kleurcodering op schouder van cilinder.
correct opslaan.
voldoende ventilatie van opslagruimte.
nooit opslaan in of bij kelders,putten en sleuven.
zuurstofflessen gescheiden houden van flessen met
brandbare gassen.
• aangepaste blusmiddelen.
• water als koelmiddel bij opslagruimte.
6650_700
74
Gevaarlijke stoffen
PREVENTIEVE MAATREGELEN
• controleer opslagvaten en tanks regelmatig op lekkage.
• controleer bedrijfsinstallaties zoals leidingen, filters,
afsluiters en verdeelstukken op lekkages.
• zorg voor voldoende lekbakken.
• gelekte producten zo snel mogelijk opruimen.
6650_700
75
Gevaarlijke stoffen
BIOLOGISCHE STOFFEN
Biologische stoffen komen bijvoorbeeld voor in de:
• afvalverwerkingindustrie;
• gezondheidszorg;
• landbouw;
• voedingsindustrie;
• waterzuiveringsinstallaties.
6650_700
76
Gevaarlijke stoffen
BIOLOGISCHE STOFFEN
Risico’s bij blootstelling:
• infecties;
• vergiftigingen;
• allergie;
• schimmels.
Wanneer?
• bij contact met dieren;
• werken in riolen;
• werken in vervuilde grond
• werken in bepaalde afdelingen van ziekenhuizen en
verpleegcentra.
6650_700
77
Gevaarlijke stoffen
PREVENTIEVE MAATREGELEN BIJ BIOLOGISCHE
STOFFEN
Voor het werken met biologische agentia geldt:
•
•
•
•
•
•
6650_700
zo mogelijke eerst de bronaanpak;
aanvullende regels voor pbm’s;
strenge hygiënische voorschriften;
instructie en onderricht;
controle op en informatie over mogelijke gevolgen;
controle op legionella.
78
Gevaarlijke stoffen
PREVENTIEVE MAATREGELEN BIJ BIOLOGISCHE
STOFFEN
• inenten;
• blootgestelde werknemers beperken;
• duur blootstelling beperken;
• beschermende kleding gebruiken;
• huidcrème gebruiken;
• oogbescherming gebruiken;
• na het werk en bij pauze de handen en gezicht wassen.
6650_700
79
Gevaarlijke stoffen
• Bijtende stoffen tasten bij contact je huid, ogen, longen
en kleding aan.
• Irriterende stoffen kunnen ontstekingen aan je huid en
slijmvliezen veroorzaken.
• Harsen, kleurmiddelen, sommige verven,
metaalbehandelings- middelen kunnen een gevoelige
huid veroorzaken en heftige allergische reacties
oproepen.
• Cfk’s en bepaalde pesticiden zijn gevaarlijk voor mens,
dier en milieu.
6650_700
80
Gevaarlijke stoffen
GRENSWAARDE
wordt uitgedrukt in:
• deeltjes (gas) per miljoen deeltjes lucht [ppm]
of
• milligram stof per kubieke meter [mg/m3]
6650_700
81
Gevaarlijke stoffen
GRENSWAARDEN
Grenswaarden zijn gezondheidskundige waarden.
De grenswaarde geldt voor mensen die:
• niet meer dan 8 uur per dag werken;
• niet meer dan 40 uur per week werken;
• volwassen en gezond zijn;
• onder normale omstandigheden werken en
geen zwaar werk doen.
6650_700
82
Gevaarlijke stoffen
GRENSWAARDEN
• Grenswaarde-TGG (Tijd gewogen gemiddelde)
= maximaal 8 uur per dag of maximaal 40 uur per week
• Grenswaarde-C (Ceiling)
= plafondwaarde ofwel maximale waarde ongeacht
tijdsduur
• Grenswaarde-H
Stoffen gaan gemakkelijk door de huid
6650_700
83
Gevaarlijke stoffen
RISICO’S
• reukgrens ligt hoger dan de grenswaarde;
• sommige gevaarlijke stoffen ruiken aangenaam;
• sommige gevaarlijke stoffen schakelen de reukzenuw
al bij lage concentraties uit waardoor je denkt dat je
veilig bent (H2S);
• maskering van gevaarlijke stoffen door andere niet
gevaarlijke stoffen;
• geur is persoonsafhankelijk.
Blootstelling aan gevaarlijke stoffen moet regelmatig gemeten
worden.
Bij het meten is van belang dat de concentratie wordt vastgesteld.
Werkplekvergunningen vereisen meestal een continue meting van
de concentratie.
6650_700
84
Gevaarlijke stoffen
DE ROL VAN DE LEIDINGGEVENDE
Bij het werken met gevaarlijke stoffen moet de
leidinggevende extra toezicht houden. Hij let daarbij
op:
• gebruik pbm’s;
• orde en netheid;
• reinigingen gereedschap en andere middelen;
• afvoeren afval.
6650_700
85
Gevaarlijke stoffen
MAATREGELEN TEGEN GEVAARLIJKE STOFFEN
• Maatregelen aan de bron
• Ventilatie
• Scheiden van mens en bron
• Persoonlijke bescherming
6650_700
86
Gevaarlijke stoffen
WERKEN MET STRALING
• Ioniserende straling:
o genoeg energie om bestraalde materiaal te veranderen
o afhankelijk van sterkte, dosis en blootstelling schadelijk voor
mens en omgeving
o bv. geneeskunde, kerncentrales, meet/detectieapparatuur,
aardgaswinning en ertsverwerking
• Niet-ioniserende straling:
o niet van invloed op materiaalstructuur
o hoge dosis / langdurige blootstelling wel schadelijk (letsel)
o bv. zonlicht, ultraviolet/infrarood straling, laserstralen, radio- of
microgolven
6650_700
87
Gevaarlijke stoffen
WERKEN MET STRALING
Risico van radioactieve straling:
“Je hoort, ziet, voelt en ruikt niets”
Maatregel nummer 1:
Zo ver mogelijk er vandaan (de stralingssterkte neemt
af met het kwadraat van de afstand) :
afstand 4 x groter
6650_700
stralingsdosis 16 x kleiner
88
Gevaarlijke stoffen
WERKEN MET STRALING (VERVOLG)
• Veiligheidsmaatregelen bij het werken met straling
zijn:
o
o
o
o
o
o
afstand houden;
verpakkingen van de materialen niet beschadigen;
gebied rond de bron afzetten;
pbm’s gebruiken;
waarschuwingsborden plaatsen;
permanent meten.
• Medewerkers zijn verplicht om:
o de persoonlijke dosis straling te laten meten;
o nauwkeurig alle voorschriften te volgen;
o een medische keuring te ondergaan.
6650_700
89
Gevaarlijke stoffen
WERKEN MET STRALING (VERVOLG)
• De verplicht aanwezige stralingsdeskundige:
o
o
o
o
houdt toezicht op de stralingsveiligheid en -hygiëne;
controleert medewerkers en materiaal op besmetting;
neemt zonodig extra maatregelen;
kan werkzaamheden stilleggen.
• Bij niet-ioniserende straling gelden de volgende
veiligheidsmaatregelen:
o
o
o
o
6650_700
instructie en informatie op toestellen;
werken volgens de instructies;
net langer dan toegestaan doorwerken;
houdt afstand.
90
Gevaarlijke stoffen
ARBEIDSHYGIËNISCH ONDERZOEK
• Oriënterend werkplekonderzoek:
o
o
o
o
Is er kans op blootstelling aan een bepaalde stof?
Aard van de blootstelling
Hoeveel mensen hebben kans op blootstelling?
Geeft antwoord op mogelijke risico’s en te nemen
maatregelen
• Monitoring:
o Metingen en registraties
o Resultaten vergelijken met:
 grenswaarden
 eigen bedrijfswaarden
o Gericht op gezondheidsbeheersing op werkplek
6650_700
91
Gevaarlijke stoffen
ARBOWET - GEZONDHEID WERKNEMERS
• Werkgever moet werknemers in de gelegenheid stellen
zich periodiek medisch te laten onderzoeken
• Periodiek gezondheidskundig onderzoek:
o op vrijwillige basis
o tijdig schade onderkennen en beperken/wegnemen
o soms verplicht (bv bij werken met asbest, straling en
bestrijdingsmiddelen, gebruik ademluchtapparatuur).
• Arbeidsgezondheidsonderzoek voorafgaand aan
specifieke werkzaamheden (functiekeuring) verplicht
(bv ademluchtapparatuur, werken met onderdruk of
overdruk)
6650_700
92
Etikettering en signalering
Hoofdstuk 4
Etikettering en signalering
6650_700
93
Etikettering en signalering
SIGNALERING/ETIKETTERING
• Signalering van gevaar op de werkvloer:
o Zodanig aanbrengen, dat deze wordt opgemerkt
o Zodanig vormen, dat de betekenis duidelijk is
o Zo min mogelijk tekst
– Etikettering van gevaarlijke stoffen:
o Grote verscheidenheid stoffen
o Risico’s inschatten om juiste maatregelen te nemen
6650_700
94
Etikettering en signalering
ELKE STOF IN EEN CATEGORIE
• Etiket
• Goed zichtbaar
• Gemakkelijk leesbaar
• In het Nederlands
• Aanduidingen:
o
o
o
o
Naam stof
Gevaarssymbool/symbolen
Bijzondere gevaren
Veiligheidsaanbevelingen
• WMS: kleinverpakking
• Vervoer: vervoerscodering (ADNR)
6650_700
95
ETIKETTERING VOLGENS HET GHS
(GLOBAL HARMONIZED SYSTEM)
explosief
((zeer) licht)
ontvlambaar
oxiderend
milieuschadelijk
nieuw; lange termijn
Gezondheidsschadelijk.
(kankerverwekkende,
mutagene en/of
reprotoxische stoffen)
corrosief
nieuw;
gassen onder druk
(zeer) giftig
Schadelijk
of irriterend
6650_700
Nieuwe etiketten 2010 ingevoerd
en vanaf 2017 verplicht
96
klein chemisch afval
( geen GHS klasse)
Etikettering en signalering
NIEUWE SYMBOLEN VOOR:
• Carcinogeen (kankerverwekkend)
• Teratogeen (functiestoornissen ongeboren kind)
• Mutageen (erfelijke eigenschappen veranderen)
6650_700
97
Etikettering en signalering
GEVARENDIAMANT (grootverpakkingen)
brandgevaar
2
gezondheidsgevaar
1
0
reactiviteit
instabiliteit
w
bijzondere aanduidingen
6650_700
98
Etikettering en signalering
CHEMIEKAART
aceton
6650_700
99
Etikettering en signalering
SIGNALERING
• Verplicht op werkvloer, geregeld in Arbowet/besluiten
• Vijf groepen:
o verbod
o gebod
o waarschuwing
o Veiligheidsvoorziening
o mededeling
Tijdelijke markering:
6650_700
100
Elektriciteit
Hoofdstuk 5
Elektriciteit
6650_700
101
Elektriciteit
GEVAREN BIJ GEBRUIK ELEKTRICITEIT
• Stroomdoorgang door menselijk lichaam
• Verwonding door vuur
• Letsel van val ten gevolge van elektriciteit
• Brand/explosie
VEILIGE INSTALLATIE
als gevaren er niet zijn of
tot een minimum worden beperkt
6650_700
102
Elektriciteit
VEILIGHEID BIJ ELEKTRICITEIT
Ongevallen
• weerstand kleiner
• stroomsterkte grote
6650_700
: stroomsterkte groter
: warmteontwikkeling groter
103
Elektriciteit
Stroomdoorgang kan dodelijk zijn!
De grootte en aard van het letsel is afhankelijk
van:
•
•
•
•
•
•
6650_700
weg van stroom door lichaam
aanrakingsoppervlak
stroomsterkte
tijd stroomdoorgang
soort en hoogte spanning
lichamelijke conditie
104
Elektriciteit
STROOMSTERKTE
0,2 - 2 mA
licht prikkelend gevoel.
2 mA - 10 mA sterk wordende pijnlijke spierkramp
6650_700
10 - 20 mA
grensstroomsterkte; onder spanning
staande delen kan je niet meer loslaten.
>20 mA
ademhaling wordt belemmerd; snelle
hulp is nodig om verstikking te
voorkomen.
100 mA
hartfibrillatie is dodelijk als niet direct
wordt ingegrepen (directe elektrocutie).
105
Elektriciteit
STROOMSTERKTE FATAAL
Afhankelijk van:
•
•
•
•
huidweerstand;
aanrakingsoppervlak;
standplaats;
soort en hoogte spanning
• veilige spanning is tot:
o maximaal 120 V
o maximaal 50 V ~
6650_700
106
Elektriciteit
VEILIGHEIDSMAATREGELEN:
• alleen handelingen door deskundigen
• VOP = voldoende onderricht persoon
• gebruik "veilige spanning" (in besloten ruimten);
• veiligheidsaarding van uitwendig metalen omhulsel
aarding steigers;
• bij bouwwerken aardlekschakelaar in elektrische
voeding (aanspreekstroom 30 mA);
• aarding van metalen werkplaats- en opslagcontainers;
• deugdelijke kabels (mechanische bescherming).
6650_700
107
Elektriciteit
VEILIGHEIDSMAATREGELEN (vervolg):
•
•
•
•
•
•
•
6650_700
fysieke afscherming;
isolatie;
dubbele isolatie;
aardlekbeveiliging;
lage spanningen;
veiligheidstransformator;
jaarlijkse controle.
108
dubbel geïsoleerd
Elektriciteit
STATISCHE ELEKTRICITEIT
• Risico bij:
o slecht geleidende stoffen;
o geïsoleerde (niet-geaarde) opstelling.
• oplading door wrijving
• vonkoverslag als elektrische lading niet kan weglekken
via aardleiding .
6650_700
109
Elektriciteit
STATISCHE ELEKTRICITEIT
Preventieve maatregelen zijn:
6650_700
•
toevoegen anti-statische dope (ASA);
•
beperken stroomsnelheid;
•
goede aarding leidingen, apparatuur, tanks;
•
valhoogte in opslagvat beperken;
•
hogedrukspuit aarden;
•
toepassen inert gas (bijvoorbeeld stikstof);
•
aansluiten op aardleidingnet;
•
verhogen luchtvochtigheid bij droge stof.
•
draag altijd antistatisch schoeisel, kleding
110
Elektriciteit
GEVAREN DOOR ELEKTRICITEIT
• Gevaar van installaties/machines/
apparatuur/gereedschap:
o Niet in orde/verkeerd behandeld
• Veel ongevallen:
o Defecte en ondeugdelijke machines/toestellen/leidingen
o Slechte of ontbrekende aardverbindingen
o Foutieve aanleg of montage
o Onwillekeurige aanraking onder spanning staande delen
6650_700
111
Brand- en explosiegevaar
Hoofdstuk 6
Brand- en explosiegevaar
6650_700
112
Brand- en explosiegevaar
5 componenten
voor brand
6650_700
113
Brand- en explosiegevaar
RISICO’S VAN BRAND
•
•
•
•
•
•
•
6650_700
vlampunt;
explosiegrenzen;
zuurstofgehalte;
reactiebevordering;
reactie met water;
zelfontbranding;
brandbevorderende stoffen.
114
Brand- en explosiegevaar
TYPE BRAND
6650_700
Vaste stof
Gas
Vloeistof
Metaal
115
Brand- en explosiegevaar
VLAMPUNT
• bij vloeistoffen en dampen
• temperatuur waarbij de
damp (in juiste
mengverhouding met
omgevingslucht) kan
worden ontstoken
(met bv. aansteker, lucifer)
6650_700
116
Brand- en explosiegevaar
EXPLOSIEGRENZEN
• bij gas, stof (stofexplosie)
• volumepercentage gas of stof
dat (in juiste mengverhouding
met omgevingslucht) kan
exploderen
(ontsteking door vlam, vonk)
elk gas heeft eigen explosiegebied
6650_700
117
Brand- en explosiegevaar
Explosie gevaarlijke omgevingen
• gas- en oliewinninginstallaties;
• raffinaderijen;
• overlaadstations;
• opslag brandbare stoffen;
• graansilo’s.
6650_700
118
Brand- en explosiegevaar
Explosie gevaarlijke omgevingen
In explosiegevaarlijke omgevingen is het streng
verboden om:
• zonder toestemming te betreden;
• zonder toestemming materialen en middelen mee
te nemen die een gevaar kunnen opleveren;
• zonder werkvergunning werkzaamheden uit te voeren.
6650_700
119
Brand- en explosiegevaar
BLUSSTOFFEN
Blussen door middel van:
• natte blusstoffen
o water, schuim en AFFF
• droge blusstoffen
o zand en bluspoeder
• gasvormige blusstoffen
o kooldioxide (CO2) ook wel
o koolzuursneeuw
6650_700
120
Brand- en explosiegevaar
BLUSSTOFFEN
Water (stoom) - koelende werking
zuurstofverdringing
6650_700
Schuim
- zuurstofafsluiting
Zand
- zuurstofafsluiting en koelend
Bluspoeder
- negatieve katalyse
CO2
- zuurstofverdringing
AFFF
- zuurstofafsluiting
121
Brand- en explosiegevaar
Wat als……?
• Zorg voor eigen veiligheid
• Meld de brand
• Waarschuw mensen in de omgeving
• Doe deuren en ramen dicht
• Breng mensen in veiligheid
Onderneem alléén een bluspoging als het veilig kan
6650_700
122
Werken in besloten ruimten
Hoofdstuk 7
Werken in besloten ruimten
6650_700
123
Werken in besloten ruimten
BESLOTEN RUIMTEN
Eigenschappen:
• erg klein;
• moeilijk te ventileren;
Voorbeelden:
• kleine in- en uitgangen;
• opslagtanks;
• slecht verlicht;
• reactieketels;
• kelders;
• riolen;
• liftschachten;
• putten/sleuven.
6650_700
124
Werken in besloten ruimten
RISICO’S BESLOTEN RUIMTEN
• brand en explosie
• gevaarlijke stoffen
• zuurstoftekort
• elektrocutie
• vallen en struikelen
Maatregelen:
• voorbereidende werkzaamheden
• tijdens het werk
6650_700
125
Werken in besloten ruimten
VOORBEREIDENDE WERKZAAMHEDEN
• organiseren;
• toezicht en verblijfsduur;
regelen: veiligheidswacht
• metingen verrichten.
• zuurstof
:
19-21%
• explosiegevaar : < 10% LEL
• giftige stoffen : < grenswaarde
6650_700
126
Werken in besloten ruimten
MAATREGELEN TIJDENS HET WERK
• bereikbaarheid en vluchtmogelijkheid
• ventileren
• specifieke maatregelen nodig bij:
• lassen;
• verven;
• overige bijzondere werkzaamheden
Controle via werkvergunning
6650_700
127
Werken in besloten ruimten
GRAAFWERKZAAMHEDEN
Maatregelen vooraf:
• melden bij het KLIC
• geldige graafvergunning
• eventueel opspoorapparatuur gebruiken
Begin met:
• proefsleuf graven(binnen 1,5 meter van opgegeven locatie)
• afwijkingen van leidingen en kabels melden.
• graven met machine met een niet-getande graafbak
• denk aan opstelling van machines
• ook een sleuf kan worden beschouwd als besloten ruimten
• houdt rekening met instortingsgevaar!
• neem de juiste voorzorgsmaatregelen!
6650_700
128
Werken in besloten ruimten
STEEKFLENS
Isoleren van leidingen
met behulp van een
steekflens (zo dicht mogelijk
bij de besloten ruimte!)
6650_700
129
Werken in besloten ruimten
RISICOBRONNEN EN WERKVERGUNNING
Risico’s:
• Het werk, het gereedschap, het materiaal
• processen (inhoud/soort)
• beheersen door werken volgens voorwaarden vergunning
• Wat is de invloed van uw werkzaamheden op uw omgeving
• Wat is de invloed van uw omgeving op uw werkzaamheden
Doel van werkvergunning: goede voorbereiding van risicovol werk
Een werkvergunning is een bedrijfsregel, geen wettelijke verplichting
6650_700
130
Werken in besloten ruimten
AANVRAAG WERKZAAMHEDEN
(In te vullen door aanvrager)
Toegepaste gereedschappen:
Locatie / equipment nr.:
Afdeling:
Toegepaste voertuigen / equipment:
Omschrijving van het werk:
Gepland aantal uitvoerenden
:
Geplande begindatum
:
Geplande einddatum
:
Werktijd
van
personen
tot
Bijzondere vergunningen van toepassing:
Werkwijze:
q monteren/demonteren
q openen installaties
q betreden besloten ruimte
q branden/gutsen/lassen
q röntgen/stralingswerk
q hijsen
q instrumentatie/Electrical
6650_700
q hakken/boren
q slijpen
q hogedruk spuiten
q gritstralen
q graven handmatig/machinaal
q
131
q Hottap
q Graafvergunning
q Pluglas
q
Werken in besloten ruimten
MAATREGELEN TE NEMEN DOOR
VERSTREKKENDE AFDELING
besloten ruimte conditierapport (nr.
)
verzamelplaats
(In te vullen door verstrekker/area operator)
milieueschermende maatregelen
(t.w.
)
Welk product bevat of heeft de apparatuur/leiding bevat?
Speciale operationele aandachtspunten:
Invloed van naburige werkzaamheden:
Nodig
Mogelijke risico’s:
Gereed
q
q
flenzen labelen
q
q
systeem spoelen
q
q
systeem aftappen
q
q
systeem stomen
q
q
systeem inblokken
q
q
systeem afsteken
q
q
systeem afkoppelen
q
q
systeem drukvrij maken
q
q
systeem productvrij maken
q
omgeving controleren op tox.
q
en/of agress. stoffen
GASMETINGEN
continu
Nodig
omgeving controleren op brandbaar materiaal
6650_700
apparatuur elektrisch blokkeren (nr./handtekening
)
apparatuur elektrisch vrijschakelen (nr./handtekening
)
apparatuur mechanisch blokkeren (hoe?
)
132
meting
Datum
Tijd
q
Zuurstof
% O2
q
Explosiviteit
% LEL
q
Toxische stoffen
ppm
q
Type meting
q
Paraaf
Werken in besloten ruimten
MAATREGELEN TE NEMEN DOOR
HOUDER
Persoonlijke gasalarmering (t.w.
)
gebruik adembescherming
(In te vullen door aanvrager)
filtermasker (type
verse lucht kap
Te nemen voorzorgsmaatregelen:
persluchtmasker
putten goten en/of riolen afdekken binnen 30 meter
vonkafscherming plaatsen
werkplek afzetten
Extra eisen (in te vullen door verstrekker):
mangatwacht inzetten
brandwacht inzetten
brandwaterslang gereed met straalpijp
aanvullende brandblusmiddelen (t.w.
)
werkplek en/of werkstuk nat houden
werkplek beveiligen tegen valgevaar
(t.w.
)
ventilatie
Aanvullende persoonlijke beschermingsmiddelen:
ruimzicht/zuurbril
gelaatscherm
valbescherming
hand/arm bescherming (t.w.
)
beschermende kleding (t.w.
)
vluchtmasker binnen handbereik
6650_700
133
)
Werken in besloten ruimten
BEKRACHTIGING
Risico Categorie:
q Hoog
Risico analyse (nr.
)
Het werk kan veilig uitgevoerd worden en beheersmaatregelen zijn
doorgesproken met vergunninghouder:
q Laag
Verstrekker
De kolommen “Aanvraag werkzaamheden” en “Maatregelen te nemen
door houder” zijn juist ingevuld:
Datum:
Aanvrager
Akkoord met opgelegde eisen en draagt zorg voor uitvoering volgens
de vergunningsvoorwaarden:
Naam:
Firma:
Datum:
Naam:
Handtekening:
n.v.t.
Naam:
Naam:
Datum:
Handtekening:
Datum
Afdeling:
Handtekening:
n.v.t.
Vergunning voorbereider
Naam:
Datum:
Handtekening:
Handtekening:
134
maximaal 1 week geldig
Verstrekker
n.v.t.
Mede ondertekenaar
Vergunning is voorbereid:
Firma:
Verlenging
Vergunning mede beoordeeld:
Datum:
Handtekening:
Houder na overdracht
Operationeel beheerder
Naam:
Firma:
Datum:
Principe toestemming bijzondere werkzaamheden:
Datum:
Handtekening:
Houder
Telefoon:
6650_700
Naam:
Naam
Houder
Paraaf
Naam
Paraaf
Algemene werkplekeisen
Hoofdstuk 8
Algemene werkplekeisen
6650_700
135
Algemene werkplekeisen
STRUIKELEN, UITGLIJDEN EN VERSTAPPEN
Oorzaken:
- niet-egale ondergrond
- gladde ondergrond
- hoogteverschil
- beperking menselijk lichaam
Preventie:
- aanpak bij de bron
- scheiden van mens en gevaar
- markeringen
- persoonlijke bescherming/gedrag
6650_700
136
Algemene werkplekeisen
GEVAREN BIJ SLOOPWERKZAAMHEDEN
• verstappen en struikelen;
• uitstekende constructiedelen;
• werken op hoogte;
• instabiliteit bij sloopfront;
• vallend sloopmateriaal;
• instorting;
• vrijkomen gevaarlijke stoffen;
• lawaai.
6650_700
137
Algemene werkplekeisen
VEILIGHEIDSMAATREGELEN BIJ
SLOOPWERKZAAMHEDEN
• persoonlijke valbeveiliging gebruiken
• rekening houden met draagkracht van overblijvende constructie
• zonder specifiek plan niet boven of onder elkaar werken
• gebruik stortkokers
• persoonlijke beschermingsmiddelen; helm,
• veiligheidsschoenen, overall, adembescherming,
• gehoorbescherming gebruiken
• inventariseren concentratie gevaarlijke stoffen
(bv. asbestinventarisatie)
6650_700
138
Algemene werkplekeisen
ELEKTRISCH LASSEN
Mogelijke gevaren:
6650_700
•
elektrocutie;
•
brand en explosie door hittevorming en wegspringende spetters;
•
verbranding van de huid door vrijkomende UV-straling;
•
verbranding van het hoornvlies door vrijkomende UV- straling;
•
verblinding van de ogen door vrijkomende infrarood straling;
•
warmtestraling;
•
vergiftiging door lasrook;
•
longaandoeningen door inademen van lasrook;
•
verkeerde werkhouding.
139
Algemene werkplekeisen
ELEKTRISCH LASSEN
Veiligheidsmaatregelen:
• spanningverlagend relais (in besloten ruimten verplicht);
• persoonlijke bescherming:
- laskap
- laskleding
- luchtgeventileerde laskap;
- lasschort
- veiligheidsschoenen
• lasgordijnen voor bescherming van personen in de omgeving
tegen UV en infraroodstraling;
• plaatselijke afzuiging van lasrook;
• ruimtelijke ventilatie;
• blusmiddelen onder handbereik;
• werkvergunningensysteem indien vereist.
6650_700
140
Algemene werkplekeisen
AUTOGEEN LASSEN, SNIJDEN EN BRANDEN
Gevaren en risico’s:
• geraakt worden door spetters gloeiend materiaal;
• brand door brandbaar materiaal dat vlam vat;
• vlamterugslag;
• lekkage van gas en zuurstof;
• sommige gassen zoals propaan zijn zwaarder dan lucht
en blijft hangen in putten, uitgravingen en kelders.
6650_700
141
Algemene werkplekeisen
AUTOGEEN LASSEN, SNIJDEN EN BRANDEN
Veiligheidsmaatregelen:
• draag de juiste beschermende kleding;
• verwijder eerst de brandbare materialen in je omgeving of dek ze af;
• gebruik van vlamdover in de slang tussen acetyleenfles en brander;
• terugstroombegrenzers op gas en zuurstofslang van brander;
• wees bedacht op lekkage van gas en zuurstof in laaggelegen
werkomgeving;
6650_700
142
Algemene werkplekeisen
AUTOGEEN LASSEN, SNIJDEN EN BRANDEN
Veiligheidsmaatregelen (vervolg):
• slangbreuk beveiliging toepassen;
• continue gas meten;
• acetyleenfles rechtopstaand gebruiken of minimaal onder een
hoek van 30 graden;
• plaatselijke afzuiging van lasrook en gassen;
• ruimtelijke ventilatie.
• blusmiddelen onder handbereik;
• werkvergunningensysteem indien vereist.
6650_700
143
Algemene werkplekeisen
WERKEN IN KOU
Gevaren:
•
versnelde afkoeling met gevolg:
•
bevangen raken door de koude;
•
bevriezingsverschijnselen;
•
veel materiaal niet veilig te gebruiken.
Maatregelen hiertegen zijn:
6650_700
•
warmteondergoed en isolerende kleding dragen;
•
op beschutte werkplek je werk uitvoeren;
•
nooit in tocht werken;
•
geschikt gereedschap gebruiken;
•
op tijd extra pauzes inlassen;
•
afwisselen met collega’s.144
Algemene werkplekeisen
WERKEN IN WARMTE
Gevaren:
•
bevangen raken en flauwvallen;
•
onvoldoende afvoer van lichaamswarmte;
•
verlies van lichaamsvocht.
Maatregelen hiertegen zijn:
6650_700
•
voldoende pauzes inlassen;
•
afwisselen met collega’s;
•
op tijd voldoende drinken;
•
ademende werkkleding gebruiken;
•
hittewerende werkkleding gebruiken.
145
Algemene werkplekeisen
WERKEN MET HOGE DRUK
Gevaren:
• openbarsten van leidingen;
• geraakt worden door wegschietende onderdelen;
• onbevoegd en onbekwaam werken met hoge druk machine
zoals industriële hoge druk reinigers.
Maatregelen hiertegen zijn:
• voor ingebruikname installaties en machines testen;
• afpersen van installaties met vloeistof, meestal water;
• testen en afpersen met zo weinig mogelijk personeel en gebied
afschermen/afzetten;
• veiligheidsinstructies nauwkeurig opvolgen;
• alleen hiertoe opgeleid personeel inzetten.
6650_700
146
Algemene werkplekeisen
DEFINITIE ERGONOMIE
Ergonomie volgens Arbowet:
 vooral gericht op het welzijn van de medewerker
Gezondheid van medewerkers beschermen door stellen
van ergonomische randvoorwaarden:
• machines;
• gereedschappen
• gebruiksvoorwerpen
• werkplek
• omgevingsfactoren:
o
o
o
o
6650_700
geluid
licht
trillingen
klimaat
147
Algemene werkplekeisen
ARBOWET
Arbeidssituatie en taak
aanpassen aan de
eigenschappen van de
werknemers
en niet andersom!
6650_700
148
Algemene werkplekeisen
MENS-MACHINESYSTEEM
Werkplek is combinatie van twee zaken:
• Machines, gereedschappen, gebruiksvoorwerpen en
werkplekomstandigheden daaromheen:
o
o
o
o
verlichting
geluid
klimaat
trillingen
• Mens met zijn:
o lichamelijke belasting
 inspanning
 beweging
 werkhouding
o geestelijke belasting
6650_700
149
Algemene werkplekeisen
7 FACTOREN, DIE ERGONOMIE WERKPLEK
BEPALEN
1. Tillen
2. Zitten en staan
3. Geluid
4. Klimaat
5. Trillingen
6. Verlichting
7. Lichamelijke en mentale belasting
6650_700
150
Algemene werkplekeisen
TILLEN
• Belastende factor in veel beroepen
• Minste belasting:
o rug recht
o massa boven rug
• In praktijk:
o tillen last vóór lichaam
• Belastbaarheid spier/skeletsysteem individueel verschillend:
o leeftijd
o geslacht
o lichaamsbouw
o getraindheid:
 bewustwording belastingen
 tilinstructie
6650_700
151
Algemene werkplekeisen
TILINSTRUCTIE
Plan maken
6650_700
Benen in spreidstand, voeten 45
graden naar buiten
152
Knieën buigen,
rug recht
houden
Vanuit staande
positie
beginnen met lopen
Algemene werkplekeisen
MAATREGELEN TER BEPERKING
VAN TILBELASTING
• Mechanisering/hulpmiddelen
• Verminder gewicht
• Organisatie werk
• Meer mensen
• Niet zittend tillen
• Beperk tilhoogte
• Beperk verplaatsingsafstand
6650_700
153
Algemene werkplekeisen
ZITTEN
• Langdurig zitten is belastend
o statische belasting van bekken, wervelkolom, schouder,
gordel
• Afwisseling voorkomt klachten
o lopen/staan/zitten/verschillende zithoudingen
• Optimale zithouding:
o
o
o
o
6650_700
goede ondersteuning benen
goede stand rug
ontlasting schouders
mogelijkheid kiezen andere houdingen
154
Algemene werkplekeisen
STAAN
Alleen, indien:
• Onvoldoende beenruimte om te zitten
• Vaak reiken (hoog, laag, ver)
• Gescheiden werkplekken (vaak heen en weer
lopen)
• Neerwaartse krachten
(verpakkingswerkzaamheden)
Gebruik:
• Stasteun:
o vangt 60% lichaamsgewicht op
o ontlast benen/voeten
6650_700
155
Algemene werkplekeisen
GELUID
• Lichamelijke effecten:
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
6650_700
verhoogde bloeddruk
gestoorde ademhaling
gestoorde stofwisseling
tragere bloedcirculatie
tragere spijsvertering
hoofdpijn
gespannen spieren
moeheid
nervositeit
verminderde waakzaamheid
156
Algemene werkplekeisen
GELUID (VERVOLG)
• De grootte van het blijvende gehoorverlies is
afhankelijk van:
o totale blootstellingstijd
o duur van blootstelling
o duur van rustperiode tussen blootstelling (beschadiging in het
begin omkeerbaar)
o sterkte van het lawaai
o frequentiespectrum van het lawaai (hoge tonen schadelijker
dan lage)
o continuïteit van het geluid
6650_700
157
Algemene werkplekeisen
GELUID (VERVOLG)
Optellen van twee geluidsbronnen.
• Een verdubbeling van de afstand tot de geluidsbron
geeft een vermindering van 6 dB(A).
158
6650_700
Algemene werkplekeisen
GELUID
(VERVOLG)
Maatregelen om geluidhinder te voorkomen in
volgorde van prioriteit:
1. niveau van de geluidsbron verlagen;
2. geluidsbron afschermen;
3. geluidtrillingen dempen;
4. persoonlijke gehoorbescherming.
159
6650_700
Algemene werkplekeisen
GELUID
(VERVOLG)
De werkgever moet tegen geluid de volgende
maatregelen nemen:
• vanaf 80 dB(A):
o mogelijkheid tot gehooronderzoek;
o gehoorbescherming uitreiken.
• vanaf 85 dB(A):
o beheersplan;
o maatregelen;
o waarschuwingsborden.
6650_700
160
Algemene werkplekeisen
TRILLINGEN
• Veroorzaken stotende verplaatsingen van het gehele
lichaam of gedeelten daarvan
• Grootte van verplaatsing bepaalt het gevolg
• Gevolgen
• Trillingen
6650_700
161
Algemene werkplekeisen
TRILLINGEN (vervolg)
• Fysieke trillingen:
o hand- en armtrillingen bij gebruik handgereedschap;
o lichaamstrillingen door een voertuig, installatie of bewegend
vloer.
•
6650_700
4 - 9 Hz: algemeen onwel
13 - 20 Hz: hoofdpijn
4 - 14 Hz: buikpijn
162
Algemene werkplekeisen
TRILLINGEN (vervolg)
• Klachten door hand- en armtrillingen:
o
o
o
o
pijn;
beschadiging bloedvaten en gewrichten;
gevoelloze vingertoppen;
“witte vingers”.
• Klachten door lichaamtrillingen:
o
o
o
o
o
o
o
6650_700
maagklachten;
rugklachten;
vermoeidheid;
hoofdpijn;
spierpijn;
verminderde concentratie;
aandoeningen evenwichtsorgaan
163
Algemene werkplekeisen
MAATREGELEN TEGEN BLOOTSTELLING AAN
TRILLINGEN
• Maatregelen tegen trillingen:
o
o
o
o
aandacht bij aanschaf machines;
aanbrengen van dempers of isolatie;
toepassen alternatieve technieken;
beperken van blootstellingduur .
• Klimaat op de werkplek wordt bepaald door:
o
o
o
o
6650_700
omgevingstemperatuur;
stralingswarmte;
luchtvochtigheid;
hinderlijke luchtbewegingen.
164
Algemene werkplekeisen
KLIMAAT
• Beheersen, zodat we ons behaaglijk voelen en optimale
prestaties kunnen leveren
• Drie factoren bepalen een comfortabel klimaat:
o Kleding:
 Isolatie
o Inspanning:
 Afvoer warmte
o Klimaat:
 Vochtigheid (relatieve luchtvochtigheid 40-60%)
 Temperatuur
 Luchtsnelheid (‘s winters < 0,15 m/s en ‘s zomers < 0,25 m/s)
6650_700
165
Algemene werkplekeisen
KLIMAAT (vervolg)
Maatregelen om het werkcomfort te verbeteren zijn:
• temperatuur behaaglijk en gelijkwaardig en aangepast
aan de fysieke inspanning te houden;
• geen hinderlijke luchtbeweging;
• verstrekken pbm’s;
• vochtbalans ruimte op peil houden.
6650_700
166
Algemene werkplekeisen
VERLICHTING
• Waarnemen kleine details vereist hogere
verlichtingssterkte
• Verlichtingssterkte in lux
• Lampen gaan minder licht geven
o bij vervuiling
o bij veroudering
• Ouderen hebben meer licht nodig dan jongeren
• Contrast niet te groot (verhouding licht : donker)
6650_700
167
Algemene werkplekeisen
VERLICHTING
Bij verlichting op de werkplek rekening houden
met:
• hoe kleiner de voorwerpen waarmee wordt gewerkt,
hoe meer licht;
• oudere werknemers hebben meer licht nodig;
• contrasten mogen niet te groot zijn;
• weerspiegeling moet voorkomen worden;
• nieuwe lampen geven meer licht;
• lichtsterkte moet voldoen aan de wetgeving.
6650_700
168
Algemene werkplekeisen
INSPANNING
• Fysiek en/of geestelijk
• Rustperiode nodig
o herstel spieren/bloedsomloop
• Statische belasting
o voortdurend aanspannen van de spieren belemmert
doorbloeding blessures, letsel
• Dynamische overbelasting
o spieren regelmatig spannen/ontspannen vraagt energie
o algemene lichamelijke vermoeidheid
• Mentale overbelasting
o geestelijke spanning
o werkdruk en persoonlijke capaciteit
6650_700
169
Algemene werkplekeisen
INSPANNING
• Risicovolle werkomstandigheden die lichamelijk
klachten veroorzaken zijn:
o
o
o
o
o
o
te lange duur van de inspanning;
langdurig zitten of staan;
verkeerde houding;
blootstelling aan trillingen;
terugkerende handelingen;
bovenmatige inspanning.
• Statische belasting veroorzaakt:
o verminderde doorbloeding;
o spierpijn of kramp;
o chronische vermoeidheid.
6650_700
170
Algemene werkplekeisen
INSPANNING
• Dynamische belasting is minder slecht dan statische
belasting, maar kan toch de volgende gevolgen hebben:
o vermoeidheid;
o spierpijn;
o letsel.
• Mentale belasting wordt veroorzaakt door:
o
o
o
o
o
o
o
6650_700
werkdruk;
taak versus capaciteiten;
relatie met collega’s;
hiërarchische relatie;
fysische arbeidsomstandigheden;
werk(on)zekerheid;
infrastructuur en uitrusting.
171
Hijs- en hefwerktuigen
Hoofdstuk 9
Hijs- en hefwerktuigen
6650_700
172
Hijs- en hefwerktuigen
HIJSEN
•
•
•
•
manueel;
hulpmiddelen (takels e.d.);
mobiele hulpmiddelen (steekwagen, vorkheftruck);
hijskranen.
Voorbeelden:
• mobiele kraan;
• portaalkraan;
• auto laadkraan;
• bouwkraan.
6650_700
173
Hijs- en hefwerktuigen
REGELS VOOR HIJSWERKTUIGEN
• kraanboek aanwezig;
• hijstabellen en hijsgrafieken aanwezig;
• keuringscertificaten aanwezig.
6650_700
174
Hijs- en hefwerktuigen
VEREISTEN VOOR BEDIENERS VAN
HIJSWERKTUIGEN:
• deskundigheidsbewijs STVT
(verplicht voor torenkranen, mobiele kranen en
heistellingen)
• registratieboekje
(ervaring en geneeskundige verklaring)
6650_700
175
Hijs- en hefwerktuigen
RISICO’S BIJ HIJSWERKTUIGEN
• personen binnen
draaibereik;
• afstempelen;
• zware lasten;
• windkracht;
• (naderend) onweer.
6650_700
176
Hijs- en hefwerktuigen
HIJSGEREEDSCHAP
Let op:
maximale werklast
•
•
•
•
•
•
•
kettingwerk
staalkabels
touw
stroppen, lengen
en hijsbanden
haken en ogen
takels
hoeken van lengen
mogelijke slijtage
6650_700
177
Hijs- en hefwerktuigen
TAKELS
Risico’s:
• mechanische breuk van takel of van bevestigingspunt;
• overbelasting.
Niet doen:
• overbelasten;
• vastmaken aan bordessen, railing en leidingwerk;
• op de punt belasten;
• niet zijdelings belasten.
Wel doen:
• regelmatig controleren, zeker voor elk gebruik;
• defecten direct melden.
6650_700
178
Hijs- en hefwerktuigen
VORKHEFTRUCKS
•
•
•
•
6650_700
wettelijke verplichtingen;
voorzieningen;
veilig gebruik;
markering en keuring.
179
Hijs- en hefwerktuigen
VORKHEFTRUCKS
Verboden
• meerijden tenzij er een 2e zitplaats is;
• personen te heffen tenzij speciale voorziening
aanwezig is;
• hijsen tenzij juiste aanpassing aanwezig is;
• het contragewicht te verzwaren;
• te roken bij elektro-heftrucks.
Verplicht
• de chauffeur moet goed zicht hebben;
• gebruik van de veiligheidsgordel.
6650_700
180
Hijs- en hefwerktuigen
PALLETWAGEN
• altijd op een vlakke ondergrond
gebruiken;
• denk aan obstakels;
• zorg voor voldoende transportruimte.
6650_700
181
Werken op hoogte
Hoofdstuk 10
Werken op hoogte
6650_700
182
Werken op hoogte
WERKEN OP HOOGTE
2,5 m
meer dan 2,5 m valgevaar
6650_700
183
Werken op hoogte
SCHUINE EN PLATTE DAKEN, GATEN IN VLOEREN
EN WANDEN
Risico op vallen
•
•
•
•
•
6650_700
Gebruik loopplanken (hellend dak)
Gebruik individueel veiligheidsharnas
Gebruik dakrandbeveiliging of vangnet (plat dak)
Dek gaten af met stevig materiaal
Breng markering aan op gevaarlijke plaatsen
184
Werken op hoogte
LADDERS:
• enkele ladder;
• opsteekladders;
• schuifladders;
• reformladders.
Gebruiksregels voor ladders:
• in goede staat houden;
• niet verven;
• niet zelf repareren;
• zorgvuldig en goed opstellen;
• op de juiste wijze gebruiken.
6650_700
185
Werken op hoogte
STEIGERS
Er geldt:
• streng verboden zelf te (ver)bouwen aan steiger;
• geen materiaal achterlaten;
• houdt de vloer stroef;
• gebruik geen los klimmateriaal op de steiger.
• let op de maximale belasting
• gebruik stortkokers voor afvoer materiaal
• gebruik de bouwlift veilig (personenlift of
goederenlift)
6650_700
186
Werken op hoogte
STEIGERS
Er gelden regels voor:
• kantplanken en leuningen
•
inspectiewerk
•
werkzaamheden
•
hulpsteigers
•
liften
•
takels
Steigerkaart geeft veiligheidstatus aan.
Geen steigerkaart of gebreken? Steiger niet betreden!
6650_700
187
Werken op hoogte
ROLSTEIGERS
Risico = verplaatsbaarheid
Aandachtspunten bij het werken met rolsteigers:
• blokkeren wielen
• van binnenuit beklimmen
• denk aan gereedschap (kan vallen)
• sta niet op de schoren
• houd de steiger schoon
• niet verplaatsen als er iemand op staat
• verrijden op vlakke ondergrond door 2 personen
• gebruik de persoonlijke beschermingsmiddelen
6650_700
188
Werken op hoogte
HANGSTEIGERS
Voorbeelden:
• hangbrug;
• hangsteiger;
• eenmanswerkbrug.
Aandachtspunten bij het werken met hangsteigers zijn:
• vanaf windkracht 7 Bft niet mee werken;
• let op bedieningsorganen;
• bij storing niet verder werken maar (laten) repareren;
• nooit gebruiksklaar achterlaten;
• hulpmiddelen gebruiken voor communicatie,
vanaf 25 m verplicht (en als normale communicatie
niet mogelijk is)
6650_700
189
Werken op hoogte
HOOGWERKERS
Typen:
- vast opgesteld
- mobiel
Risico voor beknelling (schaararm) en omvallen
vanaf windkracht 7 Bft, niet mee werken
Daarom:
- getraind/opgeleid personeel
- signalering maximum werklast
- specifieke gebruiksregels
6650_700
190
Werken op hoogte
WERKBAKKEN
• alleen gebruiken als het echt niet anders
kan;
• windkracht vanaf 7 Bft verboden;
• de kraanmachinist en persoon in de
werkbak moeten elkaar zien en verstaan;
• iedere persoon in de werkbak draagt een
individueel veiligheidsharnas (vast aan de
werkbak);
• in- of uitstappen alleen toegestaan als
werkbak op stevige ondergrond staat
6650_700
191
Handgereedschap
Hoofdstuk 11
Handgereedschap
6650_700
192
Handgereedschap
EENVOUDIG HANDGEREEDSCHAP
Risico door:
• slecht onderhoud;
• slecht gebruik.
6650_700
193
Handgereedschap
HANDGEREEDSCHAP MET ELEKTRISCHE
AANDRIJVING
Veilige spanning:
• 50 V ~ (wisselspanning)
•120 V = (gelijkspanning)
Risico door:
• elektrocutie
• verbranding (vonken)
dubbel geïsoleerd
6650_700
194
Handgereedschap
NIETMACHINE
Aandachtspunten bij gebruik
• gebruik met maximale werkdruk;
• geleider leeg bij plaatsen lader;
• nagels/nieten aangepast aan apparaat.
Mogelijke risico’s:
• wegschieten van de nagel;
• terugslaan van de nagel;
• doorboren van het werkstuk.
6650_700
195
Handgereedschap
HANDCIRKELZAAG
Aandachtspunten bij het gebruik:
• beschermkap moet snijdend deel van
de zaag volledig afschermen (vast
aan het frame en scharnierend deel
aan geleider);
• automatische beschermkap over
snijdend deel van de zaag;
• spouwmes aangepast aan diameter
en dikte van de zaag.
6650_700
196
Handgereedschap
KETTINGZAAG
Aandachtspunten bij het gebruik:
• bedieners minimaal 18 jaar oud;
• opleiding met toets gehad hebben;
• voorgeschreven PBM gebruiken;
• stilstand ketting bij stationair toerental;
• kettingrem binnen 0,15 sec werken;
• CE markering.
6650_700
197
Handgereedschap
HANDGEREEDSCHAP MET PNEUMATISCHE
AANDRIJVING
Risico door:
• trillen
• geluid
dodemansknop en gehoorbescherming verplicht.
6650_700
198
Handgereedschap
HANDGEREEDSCHAP MET PNEUMATISCHE
AANDRIJVING
Risico door:
• oliedruk
• bevestigingen
dodemansknop en onderhoud verplicht.
6650_700
199
Handgereedschap
HANDSLIJPMACHINES
Risico door:
• rondvliegende delen;
• aanraken slijpschijf;
• uit elkaar springen van schijf;
• brand door vonken;
doorslijpschijven
afbraamschijven
• geluid;
• verkeerd gebruik.
6650_700
200
Gereedschapsmachines
Hoofdstuk 12
Gereedschapsmachines
6650_700
201
Gereedschapsmachines
GEREEDSCHAPMACHINES
Voorbeelden zijn:
• Vast opgestelde boormachines
o let op: 'happen' in werkstuk
• Vast opgestelde slijpmachines
o let op: uit elkaar vliegen slijpsteen
• Cirkelzagen
o let op: snijgevaar
6650_700
202
Gereedschapsmachines
CIRKELZAGEN
• universele cirkelzaagmachine;
• bouwcirkelzaag machine
(met noodstop en als extra eis
nulspanningschakelaar);
• voor machines met meerdere
bedieningsplaatsen gelden
aanvullende eisen.
6650_700
203
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Hoofdstuk 13
Persoonlijke
beschermingsmiddelen
6650_700
204
Persoonlijke beschermingsmiddelen
ALGEMEEN
Gebruik persoonlijke
beschermingsmiddelen alléén
als het echt niet anders kan.
Persoonlijke
beschermingsmiddelen
beschermen tegen:
• de gevolgen van onveiligheid
• ze voorkomen erger letsel
6650_700
205
Persoonlijke beschermingsmiddelen
ALGEMEEN
Fabrikant: zorg voor PBM’s
• sterk
• betrouwbaar
• getest
• CE-markering
Gebruiker:
beheert ze, controleert ze, zorgt
voor veilige opslag en goed gebruik.
6650_700
206
Persoonlijke beschermingsmiddelen
ALGEMEEN
Drie belangrijke wettelijke eisen ten aanzien
van persoonlijke beschermingsmiddelen:
Doeltreffende bescherming
Ergonomisch verantwoord
Goede gebruiksaanwijzing in het Nederlands
6650_700
207
Persoonlijke beschermingsmiddelen
ADEMBESCHERMING
Zuurstofconcentratie < 19%
Bijzondere stof
Overschrijding grenswaarde
Omgevingslucht
filteren
afhankelijke
adembescherming,
bijvoorbeeld een
filterbusmasker.
onafhankelijke adembescherming,
bijvoorbeeld persluchtapparatuur
verseluchtkap
LET OP GEBRUIKSREGELS
6650_700
208
Persoonlijke beschermingsmiddelen
INDELING NAAR STOF- EN STOFFILTERKLASSE
Stofklasse
2a
2b
2c
6650_700
Omschrijving
Filter
Inert zwevend stof met een grenswaarde van 10 mg/m3 behalve
asbest
Maximale
concentratie
P-1
5x grenswaarde
Schadelijke stof met een grenswaarde van 0,1 tot 10 mg/m3
behalve asbest
P-2
Snuitje:
10x grenswaarde
Halfmasker:
12 x grenswaarde
Volgelaatsmasker:
16 X grenswaarde
Giftige stof met een grenswaarde
van < 0,1 mg/m3, waaronder
asbest, carcinogene stoffen,
sporen, virussen, bacteriën,
proteolytische enzymen en bij
besluit aangewezen stoffen
P-3
Alleen samen met volgelaatsmasker inzetten:
200x grenswaarde
209
Persoonlijke beschermingsmiddelen
INDELING GASFILTERTYPEN
Type
Kleur
Beschermt tegen:
A
Bruin
organische dampen en oplosmiddelen
B
Grijs
zure gassen, zoals Cl2, H2S en HCN.
E
Geel
zwaveldioxide
K
Groen
ammoniak
Speciale filters
6650_700
CO
Zwart
koolstofmonoxide
Hg
Rood
kwik(damp)
NO
Blauw
nitreuze dampen
Re
Oranje
reactorfilter, radioactief jodium
210
Persoonlijke beschermingsmiddelen
GEHOORBESCHERMING
boven 80 dB(A) aanbevolen
watjes
pluggen
oordoppen
otoplastieken
gehoorkappen
wettelijk
verplicht!
boven 85 dB(A)
6650_700
211
Persoonlijke beschermingsmiddelen
SOORTEN LICHAAMSBESCHERMING:
• hoofdbescherming;
• bescherming voor handen en
armen;
• bescherming voor voeten;
• bescherming voor het lichaam.
6650_700
212
Persoonlijke beschermingsmiddelen
OOGBESCHERMING
• normale veiligheidsbril;
• ruim zichtbril;
• gelaatsscherm;
• lasbrillen en laskappen.
6650_700
213
Persoonlijke beschermingsmiddelen
VALBEVEILIGING
• gebruik altijd een individueel
veiligheidsharnas (na valbelasting
vernietigen);
• eventueel met remchute of nonchute
en vallijn (na valbelasting controle).
6650_700
214
EXAMEN
Voor het examen geldt:
• Lees vragen goed door.
• Kies het meest juiste antwoord.
• Controleer of je alle vragen goed
hebt beantwoord.
• 70 vragen waarvan er 21 fout
mogen zijn.
• 105 minuten de tijd.
6650_700
215