C-5 2016 Kneuzing en Verstuiking

Bewegingsletsels
In dit hoofdstuk komt aan de orde:
• Kneuzing en verstuiking
• Spierscheur
• Botbreuken en ontwrichtingen
Extra: soorten botbreuken
Extra: aanleggen van een mitella
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
5.1 Kneuzing en verstuiking
Een kneuzing of een verstuiking ontstaat nadat iemand:
• zich heeft verstapt
• gevallen is
• na een sprong verkeerd is terecht gekomen
• ergens op is gebotst.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
klachten:
- eerst alleen pijn in de aangedane spier(groep) of het
getroffen gewricht.
- een zwelling (meteen of pas na langere tijd)
- soms een blauwe verkleuring (bloeduitstorting) bij
weefselscheuring
- pijnlijk om te bewegen en bewegen daardoor beperkt
mogelijk.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Kneuzing
Bij een kneuzing zijn spieren en bindweefsel tussen huid en
bot beschadigd terwijl de huid intact blijft. Daarbij scheuren
bloedvaatjes en dat zorgt voor een zichtbare zwelling en
bloeduitstorting.
Kneuzingen kunnen over het gehele lichaam voorkomen.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Verstuiking
- gewrichtsbanden of -kapsels worden opgerekt of gescheurd.
- kunnen bij ieder gewricht voorkomen
- komen het meest voor bij enkel, pols en knie.
- Er is geen sprake van ontwrichting, maar de vlakken van het
gewricht liggen niet meer stabiel tegen elkaar. Ook raken de
bloedvaatjes rond het getroffen gewricht beschadigd.
- Het gewricht zwelt op en vertoont een blauwe plek.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Doen!
• Laat het slachtoffer zijn sieraden van het gewonde
lichaamsdeel afdoen.
• Laat het slachtoffer zijn schoen uitdoen als hij zijn voet heeft
gekneusd of zijn enkel heeft verstuikt.
• Koel de pijnlijke plek 10-20 minuten.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Professionele hulp raadplegen
Adviseer het slachtoffer een huisarts te bellen:
• als hij niet meer dan vier stappen kan zetten zonder hulp
• als na vier of vijf dagen de pijn of de zwelling niet minder is
geworden
• als de pijn alleen maar erger wordt. Dit kan het geval zijn bij
breuken.
• bij het compartimentsyndroom waarbij de spier gevaarlijk
opzwelt.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Zwachtelen van een voet en enkel
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
 Demonstratie en inoefenen:
Zwachtelen van een voet en enkel
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Zwachtelen van een hand en pols
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
 Demonstratie en inoefenen:
Zwachtelen van een hand en pols
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
5.2 Spierscheur
- als een spier wordt overrekt of er is een trauma op een spier
- Soms is het alleen een klein scheurtje in de spier. Er zit dan
nog kracht in de spier.
- De spier kan ook helemaal afgescheurd zijn. Het slachtoffer
heeft dan geen kracht meer in de spier. Een zweepslag komt
vaak voor en is een scheuring van de kuitspier.
- plotselinge felle pijn op een plek. Hij kan niet meer verder
sporten. Lopen kan pijn doen.
- Na verloop van tijd kun je een zwelling of bloeduitstorting
waarnemen op de pijnlijke plek.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
DOEN!
• Koel de pijnlijke plek 10-20 minuten met een coldpack of met
ijs. Het slachtoffer mag de spier niet stretchen (rekken).
• Als het slachtoffer zijn arm of been niet meer kan bewegen
adviseer je hem naar de huisarts te bellen. Hij moet ook de
huisarts bellen als de pijn of de zwelling na 2 dagen nog niet
minder is geworden of als de pijn alleen maar erger wordt.
• De spier moet eerst volledig genezen zijn voordat het
slachtoffer weer mag sporten.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
5.3 Botbreuk en -ontwrichting
Botbreuken en ontwrichtingen (gewricht uit de kom) brengen
schade toe aan de weefsels rondom het bot of gewricht
(spieren, zenuwen, bloedvaten en huid). Schakel bij
botbreuken en ontwrichtingen direct professionele hulp in.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Botbreuken
- belangrijkste oorzaken: vallen van hoogte, struikelen, sporten verkeersongevallen.
- Bij een gesloten botbreuk is het bot gebroken, maar de huid
heel.
- Bij een open botbreuk is de huid beschadigd. Ook steekt er
soms een deel van het gebroken bot door de huid naar
buiten.
- Vooral bij breuken van het dijbeen en het bekken kan het
slachtoffer inwendige en uitwendige bloedingen hebben.
- Bij twijfel moet het slachtoffer naar een huisarts.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Klachten:
- Het slachtoffer:
- heeft (veel) pijn.
- kan het getroffen lichaamsdeel helemaal niet of minder
bewegen.
- het getroffen lichaamsdeel staat soms niet in zijn normale
stand.
- het getroffen lichaamsdeel kan ook anders bewegen dan
normaal het geval is.
- er is een zwelling zichtbaar, soms een wond.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Professionele hulp inschakelen
Laat een omstander 112 bellen of bel zelf als je alleen bent, bij:
• een open botbreuk. Er is een vergrote kans op extra
beschadigingen en infectie;
• een bleke of blauwe huid. De bloedvoorziening is mogelijk
door de breuk verstoord;
• een gebroken been, heup of bekken. Het slachtoffer moet
per ambulance naar het ziekenhuis. Hij kan een inwendige
bloeding hebben.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
In andere gevallen kun je zelf met het slachtoffer naar de
huisarts of huisartsenpost. Is dit niet mogelijk of het slachtoffer
heeft hevige pijn, bel dan 112.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
DOEN!
- Zorg ervoor dat het slachtoffer het getroffen lichaamsdeel zo
min mogelijk beweegt.
- Vraag het slachtoffer om sieraden van het gewonde
lichaamsdeel af te doen om afknellen te voorkomen.
- Dek een bloedende wond af met een steriel kompres.
- Als het slachtoffer bloed verliest, druk dan licht op het
kompres aan weerszijden van het uit de wond stekende
botdeel.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Ontwrichtingen
- Het gewricht is uit de kom geschoten.
- Ontstaan vaak door vallen en verkeerde bewegingen.
- Bij kinderen kan een ontwrichting ontstaan door een korte ruk
aan de armen.
- Brengen schade toe aan de omringende weefsels.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Klachten
- het slachtoffer heeft veel pijn en kan het gewricht minder goed
bewegen.
- het ontwrichte lichaamsdeel staat anders dan normaal,
waardoor het lichaamsdeel helemaal niet of minder gebruikt
kan worden.
- soms is een zwelling zichtbaar op de plaats van de
ontwrichting.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Doen!
Laat een omstander 112 bellen of bel zelf als je alleen bent, bij:
• ontwrichtingen van been, heup of bekken
• een bleke of blauwe huid. De bloedvoorziening is mogelijk
door de ontwrichting verstoord
• hevige pijn
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
In andere gevallen kun je na overleg met de huisarts zelf met
het slachtoffer naar het ziekenhuis rijden.
- Zorg ervoor dat het slachtoffer het getroffen lichaamsdeel zo
min mogelijk beweegt.
- Probeer het ontwrichte lichaamsdeel niet in de normale
stand terug te brengen
- Vraag het slachtoffer om sieraden van het gewonde
lichaamsdeel af te doen om afknellen te voorkomen.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Het is voor een hulpverlener soms moeilijk vast te stellen of
iemand echt iets heeft gebroken. Ga ervan uit dat iemand een
botbreuk heeft als hij veel pijn heeft en het lichaamsdeel niet kan
bewegen of er niet op kan steunen. Bij twijfel moet je
professionele hulp waarschuwen.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
 Demonstratie en inoefenen:
Rust en steun geven bij een gebroken been
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Open botbreuken
Een open botbreuk is een breuk waarbij een uitwendige
wond zichtbaar is. Bij een open botbreuk bestaat kans op
infectie. Het is belangrijk de wond steriel af te dekken. Als
er geen zichtbare wond is, is het een gesloten botbreuk.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
 Demonstratie:
Afdekken van een open botbreuk
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Extra: soorten breuken
Wervelbreuk
Bij een wervelbreuk kan het slachtoffer klagen over pijn in nek
en rug en verlammingsverschijnselen hebben in armen en
benen. Als je vermoedt dat een slachtoffer een wervelbreuk
heeft opgelopen, moet je ervoor zorgen dat hij blijft zitten of
liggen zoals je hem hebt aangetroffen.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Ribbreuk
Bij een ribbreuk heeft het slachtoffer pijn bij het ademen en
ademt hij vaak oppervlakkig. Help het slachtoffer in een
voor hem zo comfortabel mogelijke houding.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Gebroken heup
Oudere mensen lopen in verhouding meer risico op een
breuk van de dijbeenhals of gebroken heup. Kenmerkend
voor deze breuk is dat het been korter lijkt en naar buiten
kantelt. Het slachtoffer kan niet opstaan en heeft veel pijn
in zijn lies. Geef hem zoveel mogelijk ondersteuning, met
bijvoorbeeld een dekenrol.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Gebroken sleutelbeen
Bij een gebroken sleutelbeen houdt het slachtoffer de arm
tegen zich aangedrukt en doet het draaien van het hoofd
naar de gezonde zijde pijn. Vooral kinderen en atleten
krijgen vaak te maken met een gebroken sleutelbeen. Het
sleutelbeen is pas na ongeveer twintig jaar volgroeid.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Twijgbreuk
Een twijgbreuk is een breuk aan een zijde van het bot wat
een buiging in het bot veroorzaakt. Dit is een breuk die
alleen bij kinderen voorkomt. Hun bot is nog zo buigzaam
dat het net is als een twijgje dat niet breekt maar buigt.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
 Demonstratie en inoefenen:
Aanleggen van een mitella
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Samenvatting:
1. Een kneuzing is een beschadiging van onderhuids weefsel.
2. Als de bewegingsvrijheid van een gewricht wordt
overschreden rekken gewrichtsbanden en kapsel, komen.
Er komen daar scheurtjes en er ontstaat een bloeding. Er is
dan sprake van een verstuiking.
3. Het is belangrijk om kneuzingen en verstuikingen te koelen.
4. Bij een ontwrichting wordt zoveel kracht uitgeoefend op een
gewricht, dat het uit de kom schiet.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
5. Een botbreuk is een onderbreking van het bot door een
breuk. Er kan ook sprake zijn van een scheuring of een
meervoudige breuk.
6. Het is van groot belang om een open botbreuk steriel af te
dekken.
EHBO LEREN & DOEN
Bewegingsletsels
Zijn er nog vragen?
EHBO LEREN & DOEN