De Foto van Vlaanderen KLANT| Nieuwdienst VRT / Studiedienst VRT DATUM | 04/04/14 De Foto van Vlaanderen OPMERKING De conceptualisatie van dit onderzoek is gebeurd onder de verantwoordelijkheid en goedkeuring van de studiedienst van VRT. De datacollectie is uitgevoerd door TNS België. WHY5Research heeft de door TNS België aangeleverde gewogen dataset geanalyseerd en verwerkt. Vragen m.b.t. het onderzoek gaan enkel via de VRT Studiedienst ([email protected]) 2 AANPAK RAPPORT OPGEBOUWD ROND 65 ACTUELE THEMA’S DATA BEKIJKEN VANUIT VERSCHILLENDE STANDPUNTEN: 1. VANUIT ONDERLIGGENDE DIMENSIES: Op zoek naar structuur en inzicht in de 65 actuele thema's vanuit de data 2. FOCUS OP SOCIO-DEMOGRAFISCHE VERSCHILLEN Wat zijn de opvallendste verschillen tussen de geslachten, leeftijden, leefomgeving, sociale groepen? 4. EVOLUTIES IN HET VLAAMS WAARDE KADER Welke verschuivingen zijn er merkbaar in de waarden en opvattingen van de Vlaming t.o.v. 2009 ? 3. BLIK OP DE SPECIFIEKE DOELGROEPEN Hoe kijken een aantal specifieke groepen naar de actuele thema’s? Wat houdt hen bezig? 3 INHOUD 01. STEEKPROEFBESCHRIJVING 02. ACTUELE THEMA’S 03. PRIORITEITEN POLITIEK 04. ANGSTEN 05. VERTROUWEN 06. VERSCHILLEN OP SOCIO-DEMOGRAFISCH VLAK 07. RESULTATEN PER SPECIFIEKE DOELGROEP 08. HET VLAAMS WAARDENKADER 4 TOELICHTING ACHTERGROND EN METHODOLOGIE 5 DATACOLLECTIE WIE? De datacollectie en de weging van de data werden uitgevoerd door TNS België (http://www.tnsglobal.be/) HOE? Er werd geopteerd om de data te verzamelen aan de hand van een online vragenlijst (Computer Assisted Web Interviewing) De populatie werd gedefinieerd als: de Nederlandstalige bevolking in België (i.e. Vlaanderen en Brussel) van zij die op 25 mei 2014 minstens 18jaar geworden zijn tot 75 jaar WANNEER? De datacollectie liep van begin december tot begin januari Voor verdere vragen m.b.t. methodologie van de datacollectie kan contact genomen worden met VRT studiedienst ([email protected]) 6 DATACOLLECTIE - WEGING RESULTATEN NATIONAAL REPRESENTATIEVE STEEKPROEF • Herweging op doelgroepen • Gewogen op: • Geslacht • Leeftijd • Provincie • Opleidingsniveau x provincie • Beroep x provincie Op basis van de effectieve verhoudingen van de doelgroepen in de basissteekproef: Nieuwe Vlamingen 5,9% Jonge gezinnen met kinderen (max 40 en kinderen max 14) 6,8% Singles van 25 tot 40 jaar 6,0% Alleenstaande ouders met minderjarige kinderen 7,2% Gepensioneerden 19,4% Mensen die in industrie werken (als arbeider) 4,9% Zelfstandigen 6,1% 7 FACTORANALYSE VERKLAARDE VARIANTIE VAN 65 ACTUELE THEMA’S NAAR 9 ONDERLIGGENDE DIMENSIES Factors 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Eigenvalues 11,563 6,789 3,767 3,118 2,007 1,61 1,435 1,272 1,145 1,121 1,076 1,023 0,993 0,969 0,94 % of Variance 17,79 10,445 5,795 4,797 3,088 2,477 2,207 1,958 1,762 1,725 1,656 1,574 1,527 1,49 1,447 Cumulative % 17,79 28,235 34,03 38,828 41,916 44,393 46,6 48,558 50,32 52,045 53,701 55,275 56,802 58,292 59,739 EIGENWAARDEN 14 12 10 8 6 4 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 8 REPLICATIE VAN DE 2009 SEGMENTATIE Recreatie van de 2009 segmentatie-opl ossing • Aan de hand van het segmentatie-algoritme ontwikkeld in 2009 zijn de 2013 respondenten toegewezen aan de bestaande segmenten (i.e. geïdentificeerd in 2009). • Elke respondent wordt toegewezen aan één van de segmenten op basis van: o Zo groot mogelijke verschillen tussen de segmenten o De waarnemingen in de segmenten zo dicht mogelijk bij elkaar. Validatie van de segmentatie-opl ossing • TEST 1 : Predictieve waarde De segmentatie-oplossing voorspelt de correcte toewijzing van 77% van de respondenten. • TEST 2 : Algemene “Goodness-of-fit” van de oplossing De segmentatie-oplossing verklaart 93% van de variantie in de gegevens. • TEST 3 : Split sample stabiliteit: De segmentatie-oplossing wordt gerepliceerd op 2 willekeurig gekozen subsamples. De resulterende structuren worden vergeleken op similariteit en stabiliteit. De som van de absolute verschillen in segment-groottes binnen elke subsample bedraagt slechts 3,9. 9 HOW TO READ : TOP 3 EN BOTTOM 3 WAT IS HET? TOP3 en BOTTOM3 is een manier om het interpreteren van antwoorden op een schaalvraag te vereenvoudigen. Dit doen we door de 7 punten schaal te herleiden tot 3 antwoordcategorieën: bij de TOP3 kijken we naar de 3 scores die positief of affirmatief zijn (in dit geval 5, 6 en 7); bij BOTTOM3 kijken we naar de 3 negatieve scores (in dit geval 1, 2 en 3); de middelste score (4) vormt de neutrale antwoordcategorie In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? U kan antwoorden met behulp van onderstaande schaal. 1 - Helemaal niet akkoord 2 3 4 5 6 7 - Volledig akkoord 1 2 BOTTOM3 3 4 NEUTRAAL 5 6 TOP3 7 10 IDENTIFICATIE VAN VERSCHILLEN Doorheen het rapport maken we gebruik van twee verschillende methodes om verschillen te identificeren: significantie testen en index scores. Hieronder lichten we kort even toe wat elk van deze inhouden. SIGNIFICANTE VERSCHILLEN DIFFERENTIËRENDE INDEXEN Bij het vergelijken van verschillende analysegroepen kan men zich baseren op significante verschillen. Als een verschil significant is betekent dit dat het verschil (waarschijnlijk) niet op toeval berust. Bij het vergelijken van verschillende analysegroepen kan men naast het vergelijken van de absolute scores in percentages, ook kijken naar relatieve verschillen. Deze worden berekend d.m.v. index-scores. Index scores hebben als voordeel dat ze los van de absolute score kijken naar het relatief verschil ten opzichte van de mening van de gemiddelde Vlaming. De nauwkeurigheid van een statistisch significante verschil wordt weergegeven door een p-waarde. De p-waarde een waarde tussen 0 en 1, die wordt bepaald door middel van een statistische test: • Bij een p-waarde van 1 kunnen we aannemen dat het verschil op toeval berust. • Met een p-waarde dichtbij 0 kunnen we ervan uitgaan dat de verschillen niet op toeval berusten. Doorheen het rapport nemen we de algemeen aanvaarde p=0,05 als grens van statistische significantie. Dat wil zeggen indien p<0,05 dan zijn de resultaten significant verschillend. Hoe interpreteren? • Een index van 100: betekent dat de score van dit item niet onderscheidend is voor deze doelgroep in vergelijking met de gemiddelde Vlaming. • Positief differentiërende index: voor dit item is deze doelgroep relatief meer akkoord dan de gemiddelde Vlaming • Index >120: sterk differentiërend • Index >110: licht differentiërend • Negatief differentiërende index: voor dit item is deze doelgroep relatief minder akkoord dan de gemiddelde Vlaming • Index <80: sterk differentiërend • Index <90: licht differentiërend 11 01. STEEKPROEF BESCHRIJVING WIE HEBBEN WE BEVRAAGD? 12 3345 01 STEEKPROEFBESCHRIJVING respondenten in de nationaal representatieve steekproef GESLACHT LEEFTIJD SOCIALE GROEP 0% Midden hoog 31% 18 - 25 jaar 26 - 35 jaar Vrouw 50% Hoog 23% Man 50% Midden laag 29% De data is gewogen naar geslacht, leeftijd, provincie en sociale groep 36 - 45 jaar 46 - 55 jaar Laag 17% 10% 20% 30% 40% 12% 15% 16% 21% 55 + Gemiddelde leeftijd is 47,4 jaar 13 36% 3345 01 STEEKPROEFBESCHRIJVING respondenten in de nationaal representatieve steekproef SPREIDING PER PROVINCIE URBANISATIE 27% Antwerpen 28% WestVlaanderen 19% OostVlaanderen 23% 24% Limburg Vlaams-Brabant 14% 29% 14% Brussel 2% De data is gewogen naar geslacht, leeftijd, provincie en sociale groep 20% Grote agglomeraties Stedelijke gemeenten Secundaire gemeenten Andere gemeenten 3345 01 STEEKPROEFBESCHRIJVING respondenten in de nationaal representatieve steekproef THUISSITUATIE -10% Bij ouders Op kot 27% Samenwonend met kids Andere 17% 4 35% 5 6+ 60% 0 43% 3 7% 40% 18% 2 17% Samenwonend zonder kids 20% 1 2% Alleenwonend zonder kids Alleenwonend met kids 0% 40% 10% KINDEREN PER GEZIN 0% 20% 40% 60% GEZINSGROOTTE 15% 5% 2% 58% 1 19% 2 3 17% 5% 4 1% 5+ 0,4% 2% De data is gewogen naar geslacht, leeftijd, provincie en sociale groep 15 80% 3345 01 STEEKPROEFBESCHRIJVING respondenten in de nationaal representatieve steekproef PROFESSIONELE SITUATIE 30% 54% actief 46% niet actief 26% 23% 25% 20% 16% 15% 10% 5% 6% 8% 4% 2% 0% 0% De data is gewogen naar geslacht, leeftijd, provincie en sociale groep 6% 5% 4% 0% 01 OVERZICHT DOELGROEPEN Naast de Vlaams representatieve steekproef werden er enkele interessante doelgroepen opgenomen. Hieronder vindt u een kort overzicht van deze doelgroepen: DOELGROEP AANTAL OBSERVATIES Nieuwe Vlamingen: Minstens 1 van de grootouders of ouders heeft een niet-Europerse nationaliteit 196 Jonge gezinnen met kinderen: Max. 40 jaar oud en kinderen max. 14 jaar oud 229 Alleenstaanden: Singles zonder kinderen van 25 tot 40 jaar Alleenstaande ouders met minderjarige kinderen: Hebben geen partner en thuiswondende kinderen van max. 18 jaar 201 242 Gepensioneerden 649 Industrie: Mensen die in de industrie tewerkgesteld zijn als arbeider 163 Zelfstandigen 203 17 02. ACTUELE THEMA’S WAT IS DE KIJK VAN DE VLAMING OP EEN AANTAL ACTUELE THEMA’S? 18 02 ACTUELE THEMA’S LIJST VAN STATEMENTS 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. Ik heb het gevoel dat de crisis in België nog erger zal worden De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan Ik heb het gevoel dat we in België nog vrij goed weg komen uit de crisis Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het minder goed gaat hebben dan ik zelf Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken Ik ben bezorgd dat werkgevers mij op oudere leeftijd niet meer gaan willen Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen Ik krijg in mijn dagelijks leven te maken met vooroordelen De stress op het werk neemt alsmaar toe In onze samenleving moet ik veel keuzes maken die ik moeilijk kan inschatten Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet genoeg meebetalen Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen Ik heb er vertrouwen in dat ik op latere leeftijd de zorg zal krijgen die ik wil Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen voor mezelf of voor familieleden wanneer dat nodig is Ons onderwijs is van hoog niveau, er moet niet te veel aan veranderen Om kinderen meer kansen te geven, heeft ons onderwijs een hervorming nodig Ik vind het een slechte zaak dat ik door wachtlijsten en beperkte inschrijving, niet meer kan kiezen in welke school mijn kinderen terecht kome Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is 22. Om het fileprobleem op te lossen, moeten er meer wegen komen 23. Beter openbaar vervoer helpt om de files te verminderen 24. Ik heb het gevoel dat wie rijk en machtig is, wel weet hoe ie aan Justitie moet ontsnappen. De gewone burger kan dat niet 25. Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig 26. We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het nu eenmaal Het is tijd dat we er het beste van maken 27. Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in België 28. De overheid werkt goed 29. Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn leven daaraan aan te passen 30. In België kunnen we aan het milieu echt niet veel extra meer doen. Het is een wereldprobleem 31. De overheid doet te weinig om te verhinderen dat de banken ons opnieuw zouden bedriegen 32. De overheid doet voldoende om te verhinderen dat de banken ons opnieuw zouden bedriegen 33. Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals de Europese Unie nodig 34. Onze maatschappij heeft niet genoeg aandacht voor gehandicapten. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de wachtlijsten 35. Ik maak me zorgen over de vraag of mijn telefoon- en e-mail verkeer wel echt privé is 36. Europa legt te veel nadruk op besparen 37. Europa is te veel met details bezig, zoals de omvang van de komkommers 38. Door het Europese beleid nemen goedkope arbeidskrachten uit andere Europese lidstaten jobs weg. Ik maak me daar zorgen over 39. Het is goed dat Europa de Zuid-Europese landen gedwongen heeft om te besparen 40. Het Europese niveau heeft ons tijdens de financiële crisis overeind gehouden. Anders was het nog erger geweest 41. Ik maak me zorgen over de vraag of mijn kinderen nog wel een goeie woning zullen kunnen betalen 42. De files vormen een toenemende bron van stress in mijn leven 43. Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonië zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een minimum beperkt worden 44. De economie is nu belangrijker Vlaanderen nog meer bevoegdheden bezorgen is nu geen prioriteit 45. België zou beter splitsen 46. Een illegaal die goed de taal spreekt, werkt en meedoet aan de samenleving moet kunnen blijven 47. Er moet hard opgetreden worden tegen discriminatie op de huurmarkt of de arbeidsmarkt 48. De overheid moet meer doen om migratie te beperken 49. De mogelijkheden voor fraudeurs om vervolging af te kopen moet worden beperkt 50. Er moet echt een prioriteit van worden gemaakt dat er minder mensen vrijkomen door procedurefouten 51. Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land 52. Er moet rekeningrijden komen, zodat wie tijdens de spitsuren wil rijden, ook meer betaalt 53. Er is overdreven met de GAS-boetes; soms worden pietlullige dingen beboet 54. GAS-boetes zijn nodig 55. Ik vrees dat onze sociale zekerheid in de toekomst een onbetaalbaar systeem zal blijken 56. Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet functioneert zoals zou moeten 57. Het woord -Vlaming- heeft voor mij een wat negatieve kant 58. Ik ben trots op Vlaanderen 59. Ik ben trots op België 60. Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst (*) 61. De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt ons eigen cultuur (*) 62. Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven (*) 63. Er moet meer solidariteit komen tussen de mensen. Als groep zijn we sterker dan alleen (*) 64. We moeten verdraagzamer zijn voor elkaar (*) 65. De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een veilig gevoel (*) onderdeel van segmentatie-batterij overtuigingen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Er moet echt een prioriteit van worden gemaakt dat er… Ik heb het gevoel dat wie rijk en machtig is, wel weet hoe… De mogelijkheden voor fraudeurs om vervolging af te… We moeten verdraagzamer zijn voor elkaar Er moet meer solidariteit komen tussen de mensen. Als… Er is overdreven met de GAS-boetes; soms worden… Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie Door het Europese beleid nemen goedkope… Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale… Beter openbaar vervoer helpt om de files te verminderen De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan… Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen… Ik maak me zorgen over de vraag of mijn kinderen nog wel… Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het… De overheid moet meer doen om migratie te beperken Ik vrees dat onze sociale zekerheid in de toekomst een… De stress op het werk neemt alsmaar toe Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd… De overheid doet te weinig om te verhinderen dat de… Europa is te veel met details bezig, zoals de omvang van de… De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een… Onze maatschappij heeft niet genoeg aandacht voor… Ik vind het een slechte zaak dat ik door wachtlijsten en… Er moet hard opgetreden worden tegen discriminatie op… Ons onderwijs is van hoog niveau, er moet niet te veel aan… Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in… Het is goed dat Europa de Zuid-Europese landen… Ik ben trots op Vlaanderen Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65… Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn… Een illegaal die goed de taal spreekt, werkt en meedoet… Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals… Ik maak me zorgen over de vraag of mijn telefoon- en e-… De economie is nu belangrijker Vlaanderen nog meer… Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste… Ik ben bezorgd dat werkgevers mij op oudere leeftijd niet… Europa legt te veel nadruk op besparen Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen… We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het… In onze samenleving moet ik veel keuzes maken die ik… Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet… Ik heb het gevoel dat we in Belgie nog vrij goed weg… De files vormen een toenemende bron van stress in mijn… Ik ben trots op Belgie In Belgie kunnen we aan het milieu echt niet veel extra… Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst Ik krijg in mijn dagelijks leven te maken met vooroordelen Om kinderen meer kansen te geven, heeft ons onderwijs… Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik… Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel… De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt… Het Europese niveau heeft ons tijdens de financiele crisis… Ik heb er vertrouwen in dat ik op latere leeftijd de zorg zal… Er moet rekeningrijden komen, zodat wie tijdens de… GAS-boetes zijn nodig Om het fileprobleem op te lossen, moeten er meer wegen… Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan… 02 ACTUELE THEMA’S OVERZICHT Akkoord (Top 3: scores 5 - 7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (Bottom 3: scores 1-3) Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 20 02 ACTUELE THEMA’S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) 0% Er moet echt een prioriteit van worden gemaakt dat er minder mensen vrijkomen door procedurefouten Niet akkoord (score 1-3) 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 85% 12% 3% Ik heb het gevoel dat wie rijk en machtig is, wel weet hoe ie aan Justitie moet ontsnappen. De gewone burger kan dat niet 82% 13% 5% De mogelijkheden voor fraudeurs om vervolging af te kopen moet worden beperkt 80% 14% 6% GROOTSTE CONSENSUS ROND: • We moeten verdraagzamer zijn voor elkaar 78% 16% 6% Er moet meer solidariteit komen tussen de mensen. Als groep zijn we sterker dan alleen. 76% 18% 5% Er is overdreven met de GAS-boetes; soms worden pietlullige dingen beboet 76% 14% 10% Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie 76% 14% 10% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) • • • Disfunctioneren en onrechtvaardigheid van justitie Nood aan meer solidariteit Ridiculiteit van GAS-boetes Radicalisering van de islam 21 02 ACTUELE THEMA’S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) 0% Niet akkoord (score 1-3) 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Door het Europese beleid nemen goedkope arbeidskrachten uit andere Europese lidstaten jobs weg. Ik maak me daar zorgen over 74% 18% 8% Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen 74% 20% 6% Beter openbaar vervoer helpt om de files te verminderen 73% 17% 9% De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme 72% 21% 7% Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven 71% 18% 11% Ik maak me zorgen over de vraag of mijn kinderen nog wel een goeie woning zullen kunnen betalen 71% 18% 11% Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het minder goed gaat hebben dan ik zelf 71% 19% 9% De overheid moet meer doen om migratie te beperken 70% 20% 9% Ik vrees dat onze sociale zekerheid in de toekomst een onbetaalbaar systeem zal blijken 70% 20% 10% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) DE DUURZAAMHEID VAN ONZE SAMENLEVING WORDT IN VRAAG GESTELD: • • • • • De impact van migratie Houdbaarheid van onze sociale zekerheid Toenemende files Impact van de crisis Beleving van de identiteit 22 02 ACTUELE THEMA’S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) 0% De stress op het werk neemt alsmaar toe Niet akkoord (score 1-3) 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 68% 22% 18% 10% Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd… 68% De overheid doet te weinig om te verhinderen dat de… 67% 23% 9% Europa is te veel met details bezig, zoals de omvang van de… 67% 24% 9% De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een… 67% 21% 12% Onze maatschappij heeft niet genoeg aandacht voor… 66% 25% 9% Ik vind het een slechte zaak dat ik door wachtlijsten en… 66% 24% 11% Er moet hard opgetreden worden tegen discriminatie op… 64% 25% 11% Ons onderwijs is van hoog niveau, er moet niet te veel aan… 62% 25% 14% Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in… 61% 24% 15% Het is goed dat Europa de Zuid-Europese landen… 60% 29% 14% 10% Ik ben trots op Vlaanderen 60% 26% 15% Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land 60% 27% 13% Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65… 60% Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn leven… 58% Een illegaal die goed de taal spreekt, werkt en meedoet… 57% Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals… 57% Ik maak me zorgen over de vraag of mijn telefoon- en e-… 56% 22% 28% 20% 27% 23% 19% 13% ZORGEN OP SOCIAALMAATSCHAPPELIJK EN FINANCIEELECONOMISCH VLAK: • • • • • Werkdruk Welzijn (gezondheidszorg, gehandicapten en onderwijs) Banken De rol van EU Veiligheid 22% 17% 22% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) 23 02 ACTUELE THEMA’S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) 0% Niet akkoord (score 1-3) 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ik ben trots op Vlaanderen 60% 26% 15% Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land 60% 27% 13% Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken 60% Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn leven daaraan aan te passen 58% Een illegaal die goed de taal spreekt, werkt en meedoet aan de samenleving moet kunnen blijven 57% Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals de Europese Unie nodig 57% Ik maak me zorgen over de vraag of mijn telefoon- en e-mail verkeer wel echt privé is 56% De economie is nu belangrijker Vlaanderen nog meer bevoegdheden bezorgen is nu geen prioriteit 55% Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan 55% 25% 21% Ik ben bezorgd dat werkgevers mij op oudere leeftijd niet meer gaan willen 55% 25% 20% Europa legt te veel nadruk op besparen 54% Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden 53% Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg 52% 22% 28% 20% 27% 23% 28% 31% 28% 26% 19% MILIEU PROBLEMATIEK 13% 22% & 17% UITZICHT OP DE CRISIS: 22% 17% 15% 19% • • • • Langer werken Nood aan een groter constructief geheel Economie is belangrijk Gedaalde levensstandaard 22% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) 24 02 ACTUELE THEMA’S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het nu eenmaal Het is tijd dat we er het beste van maken 50% In onze samenleving moet ik veel keuzes maken die ik moeilijk kan inschatten 49% Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet functioneert zoals zou moeten 48% Ik heb het gevoel dat we in Belgie nog vrij goed weg komen uit de crisis 48% De files vormen een toenemende bron van stress in mijn leven 48% Ik ben trots op Belgie 47% In Belgie kunnen we aan het milieu echt niet veel extra meer doen. Het is een wereldprobleem 47% Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst 47% Ik krijg in mijn dagelijks leven te maken met vooroordelen Om kinderen meer kansen te geven, heeft ons onderwijs een hervorming nodig Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een… Niet akkoord (score 1-3) 26% 34% 26% 17% 26% 30% 25% 29% 24% 29% 44% 29% 43% 32% 41% 24% 24% 21% 24% 29% 24% 28% 25% 36% 37% 25% 37% De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt ons eigen cultuur 37% 24% 39% Het Europese niveau heeft ons tijdens de financiele crisis overeind gehouden. Anders was het nog erger geweest 36% Ik heb er vertrouwen in dat ik op latere leeftijd de zorg zal krijgen die ik wil 33% 37% 29% SPRANKELTJES HOOP & OPTIMISME: 28% • • • De crisis De toekomst algemeen Multiculturaliteit Is een thema dat gepolariseerde reacties uitlokt: Zo zien we bv. ook dat er 39% is die niet vindt dat de aanwezigheid van andere culturen de onze verrijkt en dat 36% wantrouwig blijft, zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken 27% 37% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) 25 02 ACTUELE THEMA’S OVERZICHT Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) 0% Niet akkoord (score 1-3) 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Er moet rekeningrijden komen, zodat wie tijdens de spitsuren wil rijden, ook meer betaalt 31% 23% 45% GAS-boetes zijn nodig 31% 24% 46% Om het fileprobleem op te lossen, moeten er meer wegen komen 30% 26% 44% Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger 30% 36% OPVALLEND LAGE BIJVAL: 34% Belgie zou beter splitsen 26% 24% 49% • • De overheid doet voldoende om te verhinderen dat de banken ons opnieuw zouden bedriegen 25% 28% 47% • De overheid werkt goed 23% 35% Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is 22% Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen 21% Het woord -Vlaming- heeft voor mij een wat negatieve kant 20% 27% 22% 21% 42% • Goed functioneren van overheid, justitie en politie • • Rekeningrijden Meer wegen om files op te lossen Nut van GAS-boetes 51% 56% 59% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) (Gerangschikt op Top3 (scores 5-7) = Akkoord) “Vlaming” = negatief Liever in een ander land wonen Splitsing van België • 26 02 ACTUELE THEMA’S OP ZOEK NAAR ONDERLIGGENDE DIMENSIES Het is een hele brok om 65 thema’s te verwerken. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een aantal onderliggende dimensies. Aan de hand van deze kapstokken kunnen we de hoeveelheid informatie die verwerkt moet worden beheersbaar houden. Dit werd uitgevoerd aan de hand van factor analyse. Input: 65 actuele thema’s Output: 9 onderliggende dimensies 27 02 ACTUELE THEMA’S KUNNEN GEGROEPEERD WORDEN IN 9 DIMENSIES Heeft de Vlaming vertrouwen in instituten? Wat maakt de Vlaming onzeker over zijn toekomst? Ons onderwijs is… Wat met de EU? Trots op Vlaanderen en België? Wat zijn de maatschappelijke bekommernissen? Wat wil de Vlaming doen voor een goede samenleving? Hoe ervaren we Vlaanderen? Hoe ziet een goede samenleving er uit? 28 02 ACTUELE THEMA’S GROTE MAATSCHAPPELIJKE TENDENS 29 02 ACTUELE THEMA’S SPANNINGSVELD MAATSCHAPPIJ VS. INDIVIDU MACRO Wat zijn de maatschappelijke bekommernissen? Heeft de Vlaming vertrouwen in instituten? Hoe ziet een goede samenleving er uit? Ons onderwijs is... Wat met de EU? Trots op Vlaanderen en België? Wat maakt de Vlaming onzeker over zijn toekomst? MICRO Wat wil de Vlaming doen voor een goede samenleving? Hoe ervaren we Vlaanderen? 30 02 ACTUELE THEMA’S Wat zijn de maatschappelijke bekommernissen? Straffeloosheid en onmacht Justitie Migratie Gebrek aan daadkrachtige overheid Vlamingen hebben het gehad met de onmacht van Justitie en schijnbare straffeloosheid. De overgrote meerderheid vindt dat vrijkomen door procedurefouten niet kan (85%) en dat de mogelijkheden van fraudeurs om vervolging af te kopen beperkt moeten worden (80%). Bovendien vindt 82% het oneerlijk dat wie rijk is meer kans heeft om aan Justitie te ontsnappen. Er heerst een toenemende onrust over de impact van migratie op de leefbaarheid van de samenleving en houdbaarheid van de huidige systemen. Zo is 78% bezorgd over de radicalisering van de islam in België. Maar ook misbruiken die de sociale zekerheid bedreigen (74%) en buitenlanders die niet mee betalen voor de gezondheidszorg (68%) baren de Vlaming zorgen. Dit leidt er toe dat 70% aangeeft dat de overheid meer moet doen om de migratie te beperken. Deze bedreigingen zorgen er voor dat de Vlaming nood heeft aan een daadkrachtige en aanwezige autoriteit. Op lokaal niveau wil 67% van de Vlamingen dat politie meer zichtbaar is (om aldus hun aanwezigheid te bevestigen). Op Europees niveau vindt bijvoorbeeld 67% van de Vlamingen dat men zich te veel met de details bezig houdt. Een voorbeeld van daadkrachtig beleid is dat Europa de Zuid-Europese landen heeft gedwongen om te besparen (60 % vindt dit goed). 31 02 ACTUELE THEMA’S Wat zijn de maatschappelijke bekommernissen? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) 0% Niet akkoord (score 1-3) 20% 40% Er moet echt een prioriteit van worden gemaakt dat er minder mensen vrijkomen door procedurefouten Ik heb het gevoel dat wie rijk en machtig is, wel weet hoe ie aan Justitie moet ontsnappen. De gewone burger kan dat niet De mogelijkheden voor fraudeurs om vervolging af te kopen moet worden beperkt 60% 80% 100% 85% 12% 3% 82% 13% 5% 80% 14% 6% Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie 76% 14% 10% Door het Europese beleid nemen goedkope arbeidskrachten uit andere Europese lidstaten jobs weg. Ik maak me daar zorgen over 74% 18% 8% Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen 74% 20% 6% De overheid moet meer doen om migratie te beperken Ik vrees dat onze sociale zekerheid in de toekomst een onbetaalbaar systeem zal blijken Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet genoeg meebetalen 70% 20% 9% 70% 20% 10% 68% 18% 14% Europa is te veel met details bezig, zoals de omvang van de komkommers 67% 24% 9% De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een veilig gevoel 67% 21% 12% Het is goed dat Europa de Zuid-Europese landen gedwongen heeft om te besparen 60% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 29% 10% 32 02 ACTUELE THEMA’S Heeft de Vlaming vertrouwen in instituten? Algemeen afwachtende houding Uit het antwoordpatroon van de Vlamingen op deze dimensie blijkt dat 1 op 3 geen uitgesproken mening heeft. De algemeen afwachtende houding die men aanneemt duidt mogelijks op twijfel en onzekerheid. Gebrek aan institutioneel vertrouwen Bij een belangrijke groep Vlamingen is het vertrouwen in instituten zeer laag: • 47% vindt dat de overheid niet genoeg doet om te verhinderen dat banken ons opnieuw zouden bedriegen • 51% heeft geen vertrouwen in een rechtvaardige justitie • 42% zegt: “overheid werkt niet goed” • 34% vindt dat de politie niet beter functioneert dan vroeger Positivisme Tenslotte valt het op dat 1 op 2 Vlamingen vindt dat we nog goed uit de crisis zijn gekomen (vs. 21% van niet) en hoopvol is voor de toekomst (vs. 24% niet). Dit wijst erop dat het niet voor iedereen kommer en kwel is, sommigen hebben nog een positieve kijk op het leven. Dit kan enerzijds verklaard worden door een pril constructivisme of herwonnen vertrouwen na de crisis. Anderzijds kan dit ook gaan over volharders die vasthouden aan een (naïef?) vertrouwen en optimisme. 33 02 ACTUELE THEMA’S Heeft de Vlaming vertrouwen in instituten? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% Ik heb het gevoel dat we in Belgie nog vrij goed weg komen uit de crisis 48% Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst 47% Het Europese niveau heeft ons tijdens de financiele crisis overeind gehouden. Anders was het nog erger geweest 36% Ik heb er vertrouwen in dat ik op latere leeftijd de zorg zal krijgen die ik wil 33% Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger 40% 60% 80% 30% 21% 29% 24% 37% 29% 30% 36% De overheid doet voldoende om te verhinderen dat de banken ons opnieuw zouden bedriegen 25% 28% De overheid werkt goed 23% 35% Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is 22% 27% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 100% 27% 37% 34% 47% 42% 51% 34 02 ACTUELE THEMA’S Wat maakt de Vlaming onzeker over zijn toekomst? Dalende levenstandaard Men vreest dat de volgende generatie het niet meer zo goed zal hebben dan hun ouders. Ter illustratie: • 71% vraagt zich af of hun kinderen wel nog een goede woning gaan kunnen betalen • 71% is bezorgd dat de volgende generatie het minder goed zal hebben • Volgens 55% is hun levensstandaard erop achteruit gegaan • 1 op 2 vreest dat de crisis in België nog erger gaat worden Toenemende stress en onzekerheid Vlamingen hebben te kampen met groeiende stress en onzekerheid, zowel nu als in de toekomst. Enerzijds, zorgen hun job (68%) en slechte mobiliteit (zowel openbaar vervoer 48% als files 48%) in het heden voor meer stress. Anderzijds groeit de onzekerheid en twijfel of dat men wel tot 65 kan blijven werken (60%), dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen (61%), … in de toekomst. Nood aan positief nieuws & optimisme Deze omstandigheden, uitgelokt door de economische en financiële crisis, wegen op de Vlaming, bijna 3 op 4 geeft aan dat ze nood hebben aan positief nieuws en optimisme. 35 02 ACTUELE THEMA’S Wat maakt de Vlaming onzeker over zijn toekomst? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme Ik maak me zorgen over de vraag of mijn kinderen nog wel een goeie woning zullen kunnen betalen Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het minder goed gaat hebben dan ik zelf 60% 80% 72% De stress op het werk neemt alsmaar toe 100% 21% 7% 71% 18% 11% 71% 19% 9% 68% Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen voor mezelf of voor familieleden wanneer dat nodig is 61% Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken 60% 22% 24% 22% 10% 15% 19% Ik maak me zorgen over de vraag of mijn telefoon- en e-mail verkeer wel echt privé is 56% 23% 22% Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan 55% 25% 21% Ik ben bezorgd dat werkgevers mij op oudere leeftijd niet meer gaan willen 55% 25% 20% Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden 53% 28% 19% Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg 52% 26% In onze samenleving moet ik veel keuzes maken die ik moeilijk kan inschatten 49% 34% Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet functioneert zoals zou moeten 48% 26% 26% De files vormen een toenemende bron van stress in mijn leven 48% 25% 28% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 22% 17% 36 02 ACTUELE THEMA’S Hoe ziet een goede samenleving er uit? (Beter) Leren samenleven Houding t.a.v. vreemdelingen De Vlaming geeft duidelijk aan dat hij op een betere manier wil (leren) samenleven. We beseffen dat we verdraagzamer moeten zijn (78%) en meer solidariteit moeten tonen ten opzichte van elkaar (76%). Meer rekening houden met elkaar is de sleutel. Dit uit zich in het feit dat men beseft dat we met verschillende culturen in dit land leven, en dat we het beste daarvan moeten maken (50%). Maar ook in andere elementen zoals: • Door beter openbaar vervoer kunnen we files vermijden (73%) • Meer aandacht en zorg voor gehandicapten (66%) • Discriminatie bannen op de huur- of arbeidsmarkt (64%) • Zorg dragen voor de luchtkwaliteit en bij uitbreiding het milieu (60%) • De meningen zijn verdeeld over de verrijking van onze cultuur door de aanwezigheid van vele culturen (37% akkoord vs. 39% niet akkoord) en over het vertrouwen in allochtonen die goed Nederlands spreken (36% vertrouwen vs. 41% geen vertrouwen) • 57% vindt dat een illegaal die goed ingeburgerd is wel moet kunnen blijven. Bij 1 op 5 zien we wel een sluimerende intolerantie ten aanzien van vreemdelingen. 37 02 ACTUELE THEMA’S Hoe ziet een goede samenleving er uit? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% 60% 80% 100% We moeten verdraagzamer zijn voor elkaar 78% 16% 6% Er moet meer solidariteit komen tussen de mensen. Als groep zijn we sterker dan alleen. 76% 18% 5% Beter openbaar vervoer helpt om de files te verminderen 73% Onze maatschappij heeft niet genoeg aandacht voor gehandicapten. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de wachtlijsten 66% Er moet hard opgetreden worden tegen discriminatie op de huurmarkt of de arbeidsmarkt 64% Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land 60% Een illegaal die goed de taal spreekt, werkt en meedoet aan de samenleving moet kunnen blijven 57% We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het nu eenmaal Het is tijd dat we er het beste van maken Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt ons eigen cultuur 17% 25% 37% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 9% 25% 11% 27% 20% 50% 41% 9% 26% 24% 24% 13% 22% 24% 36% 39% 38 02 ACTUELE THEMA’S Ons onderwijs is... Stilstaan is achteruit gaan Wachtlijsten zijn slechte zaak 62% vindt dat het Vlaamse onderwijs van hoog niveau is, en stellen dat men er niet te veel aan moet veranderen. Maar het kan altijd beter. Zo zegt 43% dat een hervorming van het onderwijs nodig is om de kinderen meer kansen te geven. Dit geeft aan dat de Vlaming verwacht dat er een compromis wordt gemaakt tussen (1) behouden wat goed is en (2) doordacht hervormen om extra kansen te creëren. 66% vindt heet een slechte zaak dat men door wachtlijsten en beperkte inschrijvingen niet meer kan kiezen in welke school zijn/haar kinderen terecht komen 39 02 ACTUELE THEMA’S Ons onderwijs is... Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% Ik vind het een slechte zaak dat ik door wachtlijsten en beperkte inschrijving, niet meer kan kiezen in welke school mijn kinderen terecht komen 60% 66% Ons onderwijs is van hoog niveau, er moet niet te veel aan veranderen Om kinderen meer kansen te geven, heeft ons onderwijs een hervorming nodig 40% 24% 62% 43% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 80% 25% 32% 100% 11% 14% 25% 40 02 ACTUELE THEMA’S Wat wil de Vlaming doen voor een goede samenleving? Inspanningen voor het milieu Overdreven met GAS-boetes Er zijn velen die bereid zijn om zelf inspanningen te leveren voor het milieu. 58% vindt het milieu belangrijk en is bereid zich daaraan aan te passen. Maar dat is wel op voorwaarde dat het de eigen levenssfeer of portefeuille niet raakt. Zo is 45% gekant tegen het rekening rijden. 3 op 4 vindt dat men zwaar heeft overdreven met de GAS-boetes en 1 op 2 vindt GAS-boetes onnodig. Maar er is toch nog 31% die merites in de GAS-boetes ziet. Het is duidelijk dat er een onderscheid moet worden gemaakt tussen enerzijds wat een individu kan bijdragen aan een betere samenleving en anderzijds of men het zinvol vindt om hiervoor boetes uit te schrijven. De excessen en ridiculisering van het systeem hebben wellicht geleid tot een eenzijdige discussie en het gebrek aan een goed begrip van het idee achter GAS-boetes. 41 02 ACTUELE THEMA’S Wat wil de Vlaming doen voor een goede Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) samenleving? 0% 20% 40% Er is overdreven met de GAS-boetes; soms worden pietlullige dingen beboet 60% 80% 76% Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn leven daaraan aan te passen 58% 14% 10% 28% Er moet rekeningrijden komen, zodat wie tijdens de spitsuren wil rijden, ook meer betaalt 31% 23% 45% GAS-boetes zijn nodig 31% 24% 46% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 100% 13% 42 02 ACTUELE THEMA’S Hoe ervaren we Vlaanderen? Vooroordelen en kansen “Vlaming” 44% van de Vlamingen krijgt in hun dagelijkse leven regelmatig te maken met vooroordelen. 1 op 5 is er van overtuigd dat ze in een ander land meer kansen zouden krijgen maar de meerderheid (56%) is hier niet mee akkoord. Voor 1 op 5 heeft het woord Vlaming een negatieve klank. De meerderheid, 59%, vindt dat er geen negatieve kant is. Dit thema leeft meer dan gemiddeld bij Nieuwe Vlamingen. Ze hebben per definitie niet meer last van vooroordelen, maar hebben wel meer het gevoel dat ze in een ander land meer kansen zouden krijgen (35% vs. 21%). Daarnaast heeft het woord Vlaming bij Nieuwe Vlamingen iets vaker een negatief kantje (32% vs. 20%). 43 02 ACTUELE THEMA’S Hoe ervaren we Vlaanderen? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% Ik krijg in mijn dagelijks leven te maken met vooroordelen 40% 44% Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen 21% Het woord -Vlaming- heeft voor mij een wat negatieve kant 20% 60% 80% 29% 22% 21% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 100% 28% 56% 59% 44 02 ACTUELE THEMA’S Trots op Vlaanderen en België? Trots Economie is prioriteit Het aantal Vlamingen dat trots is op Vlaanderen is een stuk groter dan het aantal dat trots is op België (60% versus 47%). Voor 71% van de Vlamingen is het belangrijk dat men z’n eigen identiteit kan beleven. Maar het is de vraag of dit vooral op individueel en persoonlijk vlak is, dan dat dit gaat over de Vlaamse identiteit. Er heerst verdeeldheid over het feit of men het Belgische niveau tot een minimum moet herleiden: 37% is voor en 37% is tegen. Wel is duidelijk dat er meer tegenstanders zijn dan voorstanders van de splitsing van België : 1 op 2 is tegen de splitsing van België (1 op 4 is voor). Bovendien blijkt dat de communautaire problematiek niet prioritair is, dat is de economie. 55% zegt dat de economie nu belangrijker is dan meer bevoegdheden voor Vlaanderen (tegenover 17% die het omgekeerde vindt). 45 02 ACTUELE THEMA’S Trots op Vlaanderen en België? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven 18% 60% De economie is nu belangrijker Vlaanderen nog meer bevoegdheden bezorgen is nu geen prioriteit 26% 55% Ik ben trots op Belgie Belgie zou beter splitsen 80% 71% Ik ben trots op Vlaanderen Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een minimum beperkt worden 60% 26% 17% 29% 37% 25% 24% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 11% 15% 28% 47% 100% 24% 37% 49% 46 02 ACTUELE THEMA’S Wat met de EU? Vlaanderen een druppel in de oceaan? Constructief verhaal van EU Men beseft dat voor sommige thema’s de impact van zichzelf of Vlaanderen als regio miniem is. Een groot deel van de Vlamingen ziet duidelijk in dat het supranationale niveau noodzakelijk is zowel op economisch als ecologisch vlak: • 57% zegt dat je voor sommige problemen een groter geheel, zoals Europa, nodig hebt. • 47% zegt dat we in België niet veel meer aan het milieu kunnen doen. Ze zien het is een wereldproblematiek. 54% vindt dat Europa te veel nadruk legt op besparen. We vermoeden dat Vlamingen een positief en constructief verhaal verwachten van de EU. Er leeft een gevoel dat we samen iets kunnen veranderen, dankzij het supranationale niveau staan we samen staan we sterker (zie hierboven). De Europese Unie mag geen remmende factor zijn. 47 02 ACTUELE THEMA’S Wat met de EU? Akkoord (score 5-7) Neutraal (score 4) Niet akkoord (score 1-3) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals de Europese Unie nodig 57% 27% 17% Europa legt te veel nadruk op besparen 54% 31% 15% In Belgie kunnen we aan het milieu echt niet veel extra meer doen. Het is een wereldprobleem 47% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 24% 29% 48 03. PRIORITEITEN POLITIEK WAT MOET VOLGENS DE VLAMING VOORAAN DE POLITIEKE AGENDA STAAN? 49 03 POLITIEKE PRIORITEITEN TOP PRIORITEITEN* 1. Een goed pensioen voor iedereen 2. Een betere justitie, incl. bestrijding van criminaliteit 3. Een goeie gezondheidszorg voor iedereen * Score 10 (Topprioriteit) op 10 puntenschaal Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema’s ? 1: Helemaal niet met bezig houden – 10: Topprioriteit Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 50 03 POLITIEKE PRIORITEITEN ABSOLUTE TOP PRIORITEIT ZORG VOOR MIJ, M’N GEZIN EN EEN VEILIGE OMGEVING Een goed pensioen voor iedereen 41% Een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit 40% Een goeie gezondheidszorg voor iedereen 40% Minder migratie 36% Zo veel mogelijk jobs 35% Betere welzijnsvoorzieningen. (bejaardentehuizen, gehandicaptenzorg,… De Vlaming wil dat de politiek zorgt voor hem en zijn gezin nu (justitie, criminaliteit en gezondheidszorg) en in de toekomst (goed pensioen) 33% Armoede bestrijden 32% Een begroting in evenwicht 30% Een goeie woning voor iedereen 27% Meer verkeersveiligheid 27% Een vlottere mobiliteit 26% Een kwalitatief hoogstaand onderwijs 25% Een schoner milieu Meer Vlaamse zelfstandigheid Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema’s ? Score 10 op 10 puntenschaal (1: Helemaal niet met bezig houden – 10: Topprioriteit) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 23% 17% % geven de grootste top prioriteit weer: score 10 op de 10 puntenschaal 51 03 POLITIEKE PRIORITEITEN DETAIL 1 2 3 4 5 Een goed pensioen voor iedereen 41% Een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit 40% Een goeie gezondheidszorg voor iedereen 40% Minder migratie 6 7 8 14% Een begroting in evenwicht 17% Meer verkeersveiligheid 27% 17% Een vlottere mobiliteit 26% Een kwalitatief hoogstaand onderwijs 25% 20% 23% 9% 13% 21% 11% 16% 12% Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema’s ? 10 puntenschaal (1: Helemaal niet met bezig houden – 10: Topprioriteit) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 15% 8% 8% 1% 1% % 1% 7% 1% 1% % % 8% 7% 1% 1% %% 9% 5% 1% 1% % % 7% 1% 1% 1% % 7% 10% 5% 1% % % % 6% 1% 1% %% 8% 5% 5% 1% % % % 6% 9% 13% 4% % % % % 5% 16% 25% 15% 2% 3%1%2% 9% 15% 24% 19% 11% 8% 16% 23% 18% 5% 14% 12% 4%0% 0% 0% 9% 13% 20% 5% 1% % % 4% 11% 20% 18% 27% 8% 22% 17% 30% 17% 11% 21% 19% Een goeie woning voor iedereen Meer Vlaamse zelfstandigheid 12% 4% 9% 19% 22% 32% 10% 17% 21% 33% Armoede bestrijden 18% 24% 35% Betere welzijnsvoorzieningen 10 21% 36% Zo veel mogelijk jobs Een schoner milieu 9 4% 2%1% 1% 1% 9% 52 03 POLITIEKE PRIORITEITEN MIGRATIE & VLAAMSE ZELFSTANDIGHEID 1 2 3 4 5 Een goed pensioen voor iedereen 41% Een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit 40% Een goeie gezondheidszorg voor iedereen 40% Minder migratie 8 9 14% 12% 11% 18% 17% 27% 17% 26% 25% 23% 9% 13% 21% 11% 16% 12% Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema’s ? 10 puntenschaal (1: Helemaal niet met bezig houden – 10: Topprioriteit) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 15% 8% 8% 7% 1% 1% %% 9% 5% 1% 1% % 1% 7% 1% 1% % % 8% 5% 1% 1% % % 7% 1% 1% 1% % 7% 10% 5% 1% % % % 6% 1% 1% %% 8% 13% 5% 1% % % % 6% 16% 25% 4% % % % % 5% 9% 15% 24% 15% 2% 3%1%2% 9% 16% 23% 19% 11% 8% 12% 20% 18% 5% 14% 20% 4%0% 0% 0% 9% 13% 20% 5% 1% % % 4% 11% 22% 17% 27% 8% 21% 19% 4% 9% 19% 22% 30% 10% 17% 21% 32% 17% 18% 24% 33% Een kwalitatief hoogstaand onderwijs 10 21% 35% Betere welzijnsvoorzieningen Het antwoordpatroon van de thema’s “Minder migratie” en vooral “Meer Vlaamse Armoede bestrijden zelfstandigheid”Een wijkt af van in evenwicht begroting de andere. Bij beide thema’s is erwoning een voor iedereen Een goeie kleine, doch significante groep Meer verkeersveiligheid die vinden dat de politiek zich hiermee minder moet bezig Een vlottere mobiliteit houden. Meer Vlaamse zelfstandigheid 7 36% Zo veel mogelijk jobs Een schoner milieu 6 4% 2%1% 1% 1% 9% 53 03 POLITIEKE PRIORITEITEN POLARISERENDE THEMA’S Het antwoordpatroon van onderstaande thema’s wijkt af van de andere. Meer Vlaamse zelfstandigheid Minder migratie Sterk verschil tussen aantal personen die score 10 geven (36%) en die score 9 geven (14%). 36% Piekt niet op score 8 zoals alle andere thema’s. De lijn blijft min of meer stabiel van score 5 t.e.m. score 8. duidelijke groep van 9% die dit absoluut geen prioriteit vindt. 17% 15% 12% 11% 9% 11% 11% 13% 12% 9% 8% 4% 2% 1% 1 2 5% 3% 5% 3 4 14% 2% 5 6 7 Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema’s ? 10 puntenschaal (1: Helemaal niet met bezig houden – 10: Topprioriteit) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 8 9 10 54 04. ANGSTEN WAAR HEEFT DE VLAMING SCHRIK VOOR? 55 (3 op 4 is hier bang voor) Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? Top3 (score 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 56 Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? Top3 (score 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 57 Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? Top3 (score 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 58 (19% in 2009) (61% in 2009) Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? Top3 (score 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 59 04 ANGSTEN EVOLUTIE VLAMING IS ANGSTIG … EN IS ANGSTIGER GEWORDEN Men heeft meer schrik gekregen om z’n job te verliezen (een stijging van 25% naar 42%) en dat België zou splitsen (van 19% naar 34%) 2013 2009 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 74% 72% Ongeneeslijk ziek worden 70% Ongecontroleerde migratie Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben 67% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben 67% Niet meer kunnen sparen 65% Slachtoffer worden van een misdrijf 63% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen 60% 49% 46% Een stuurloos Belgie* 44% Geen huis kunnen kopen Mijn job verliezen* De splitsing van Belgie* Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? Top3 (score 5, 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) * Significant verschillend (p<0,05) 25% 19% 42% 34% 60 04 ANGSTEN DETAIL Schrik (Top 3: scores 5-7) Neutraal (score 4) 0% 10% Geen schrik (Bottom 3: scores 1-3) 20% 30% Ongeneeslijk ziek worden 40% 50% 60% 70% 80% 74% Ongecontroleerde migratie 90% 15% 70% 17% 11% 14% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben 67% 18% 14% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben 67% 19% 14% Niet meer kunnen sparen 65% 20% 16% Slachtoffer worden van een misdrijf 63% 21% 16% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen 60% Een stuurloos Belgie 19% 49% 21% 26% 25% Geen huis kunnen kopen 44% 23% 33% Mijn job verliezen 42% 24% 33% De splitsing van Belgie 34% 24% Q2.6. Kan u voor elk van deze aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om dit mee te maken? 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 100% 42% 61 05. VERTROUWEN IN WELKE MATE HEEFT DE VLAMING VERTROUWEN IN INSTANTIES EN INSTITUTEN? 62 05 INSTELLINGEN MET HET MEESTE EN MINSTE VERTROUWEN Instellingen met het meeste vertrouwen 84% BRANDWEER 75% MEDISCHE SECTOR 71% ONDERWIJS Instellingen met het meeste wantrouwen 60% POLITICI 56% BANKEN 53% JUSTITIE 63 05 BEPERKT VERTROUWEN IN OVERHEDEN VLAAMSE OVERHEID 43% vertrouwen vs. 27 geen vertrouwen FEDERALE OVERHEID 33% vertrouwen vs. 35% geen vertrouwen EUROPA 31% vertrouwen vs. 38% geen vertrouwen 64 05 VERTROUWEN EVOLUTIE IN HET ALGEMEEN IS HET VERTROUWEN RELATIEF STABIEL GEBLEVEN We merken wel een stijging bij het vertrouwen in politici, post, vakbonden, pers en de Koning 2013 0% 2009 20% 40% 80% 75% 76% Medische sector, dokters 71% 72% Onderwijs 64% 62% Mutualiteiten 54% De VRT De Post* 40% De Federale Overheid 33% Vakbonden* 33% 27% De Koning* 32% 24% Europa 31% De pers* 31% 26% 25% 22% 20% Justitie 18% 20% Banken * Significant verschillend (p<0,05) 49% 43% De Vlaamse Overheid Politici* 100% 84% Brandweer NMBS Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 (score 5, 6, 7) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 60% 9% 16% 65 05 VERTROUWEN DETAIL Vertrouwen (Top 3: scores 5-7) 0% Neutraal (score 4) Geen vertrouwen (Bottom 3: scores 1-3) 10% 40% 20% 30% Brandweer 50% 60% 70% 80% 90% 84% Medische sector, dokters 13% 75% Onderwijs 19% 71% Mutualiteiten De Post 12% 31% 49% De Vlaamse Overheid 15% 29% 43% 21% 30% 27% De Federale Overheid 33% Vakbonden 33% 27% 40% De Koning 32% 27% 41% Europa 31% 31% 38% De pers 31% 33% 36% NMBS Justitie 32% 25% Banken 18% Politici 16% 35% 28% 22% 7% 24% 54% 25% 26% 24% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen – 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 3% 6% 22% 64% De VRT 100% 47% 53% 56% 60% 66 06. VERSCHILLEN OP SOCIO-DEMOGRAFISCH VLAK WAT ZIJN DE OPVALLENDSTE VERSCHILLEN OP GESLACHT, LEEFTIJD, LEEFOMGEVING EN SOCIALE GROEP? 67 06 VERSCHILLEN OP GESLACHT SAMENVATTING Op geslacht zijn er geen al te grote verschillen, maar er zijn wel een aantal interessante tendensen. De opvallendste verschillen in standpunten zijn: 1. VROUWEN MAKEN ZICH MEER ZORGEN, ZOWEL OP SOCIAAL ALS ECONOMISCH VLAK 2. ANDERE VISIE OP VLAANDEREN: MANNEN MEER VLAAMSGEZIND 3. MANNEN VINDEN MILIEU EEN WERELDPROBLEEM, VROUWEN ZIJN MEER BEREID OM ZELF INSPANNINGEN TE DOEN 68 06 ACTUELE THEMA’S VERSCHILLEN OP GESLACHT Man 0% Belgie zou beter splitsen Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een… Vrouw 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 30% 23% 34% VLAANDEREN 41% Ik vind het milieu belangrijk en ik ben bereid om mijn leven daaraan aan te passen 55% In Belgie kunnen we aan het milieu echt niet veel extra meer doen. Het is een wereldprobleem Ik heb er vertrouwen in dat ik op latere leeftijd de zorg zal krijgen die ik wil 36% 30% 56% Onze maatschappij heeft niet genoeg aandacht voor gehandicapten. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de wachtlijsten 63% 61% Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen voor mezelf of voor familieleden… 56% 48% Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden BEZORGDHEDEN 60% Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het minder goed gaat hebben dan ik zelf 72% 66% 56% Ik vind het een slechte zaak dat ik door wachtlijsten en beperkte inschrijving, niet meer kan kiezen in welke… Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan MILIEU 49% 45% Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg 62% 71% 66% 51% 49% 76% 59% 57% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 69 06 ANGSTEN VERSCHILLEN OP GESLACHT Man Vrouwen neigen algemeen angstiger te zijn dan mannen 0% Vrouw 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 69% Ongeneeslijk ziek worden 80% 68% 71% Ongecontroleerde migratie Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben 61% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben 62% 73% 71% Niet meer kunnen sparen 58% Slachtoffer worden van een misdrijf 58% 71% 68% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen 53% En stuurloos Belgie 46% 52% Geen huis kunnen kopen Mijn job verliezen De splitsing van Belgie 68% 41% 46% 38% 47% 31% 37% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 70 06 VERTROUWEN VERSCHILLEN OP GESLACHT Man 0% 10% 20% Vrouw 30% 40% 50% 60% 70% 80% 84% 85% Brandweer 75% 75% Medische sector, dokters 69% 73% Onderwijs 63% 66% Mutualiteiten 54% 53% De VRT 49% 49% De Post 44% 42% De Vlaamse Overheid 32% 34% De Federale Overheid Vakbonden 30% De Koning 29% 35% 34% Europa 30% 32% De pers 30% 31% NMBS 23% Justitie 21% 24% Banken Politici 90% 28% 17% 19% Vrouwen neigen algemeen iets vertrouwensvoller te zijn dan mannen. 15% 17% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen– 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 71 06 POLITIEKE PRIORITEITEN VERSCHILLEN OP GESLACHT De inschatting van de politieke prioriteiten is zeer universeel. In bijna elke socio-demografische subgroep zijn de 3 top prioriteiten (weliswaar in verschillende rangorde) dezelfde als die op totaal, nl.: Een goed pensioen voor iedereen; een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit en een goede gezondheidszorg voor iedereen. Desalniettemin merken we dat als we de prioriteiten rangschikken per geslacht er kleine maar interessante nuances naar voor komen. De opvallendste nuances in de 3 belangrijkste prioriteiten zijn: • Vrouwen geven eerder prioriteit aan welzijnsgebonden thema’s (bv. een goede gezondheidszorg en goed pensioen voor iedereen) • Terwijl mannen willen dat de politiek eerst werk maakt van een betere Justitie incl. bestrijding van criminaliteit en minder migratie Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema’s? Absolute top prioriteit (score 10) op 10 puntenschaal (1: Daar moet de politiek zich helemaal niet met bezighouden – 10: Dat moet een topprioriteit worden) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 72 06 VERSCHILLEN OP LEEFTIJD SAMENVATTING Leeftijd blijkt een grote invloed te hebben op hoe men naar de actuele thema’s kijkt. De jongere leeftijdsgroepen (18-35 jaar) kijken door een andere bril naar de samenleving en het leven dan de oudere leeftijdsgroepen ( vooral de 55+’ers). De algemene tendensen zijn dat: 1. JONGEREN HEBBEN ALGEMEEN EEN POSITIEVERE EN CONSTRUCTIEVERE HOUDING 2. MET OUDER WORDEN WORDT MEN ANGSTIGER EN MAAKT MEN ZICH MEER ZORGEN 3. OUDEREN ZIJN TROTSER OP VLAANDEREN DAN DE JONGEREN 4. JONGEREN ZIJN MINDER GENEIGD OM BELGIË TOT EEN MINIMUM TE HERLEIDEN OF TE SPLITSEN 73 06 ACTUELE THEMA’S VERSCHILLEN OP LEEFTIJD: IMPACT VAN DE CRISIS 18 - 25 jaar 26 - 35 jaar 36 - 45 jaar 46 - 55 jaar 55 + 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 45% 48% Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden 51% 59% 56% 54% 61% De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme 69% 78% 80% 30% Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan 42% 52% 60% 66% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 74 06 ACTUELE THEMA’S VERSCHILLEN OP LEEFTIJD: ZORGEN 18 - 25 jaar 26 - 35 jaar 36 - 45 jaar 46 - 55 jaar 55 + 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ik ben er bezorgd over dat de volgende generatie het minder goed gaat hebben dan ik zelf Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet genoeg meebetalen 57% 64% 67% 74% 79% 30% 39% 48% 53% 56% 62% Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie Ik ben bezorgd over de luchtkwaliteit van ons land 73% 77% 57% 63% 70% 78% 83% Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen voor mezelf of voor familieleden wanneer dat nodig is 59% 62% 47% 50% 58% 66% 68% 30% 37% 41% 46% 43% 57% 61% 73% 79% 87% 52% 51% 58% 61% 65% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 75 06 ACTUELE THEMA’S VERSCHILLEN OP LEEFTIJD: HOUDING T.O.V. BELGIË EN VLAANDEREN 18 - 25 jaar 26 - 35 jaar 36 - 45 jaar 46 - 55 jaar 55 + 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een minimum beperkt worden 30% 32% 33% 37% 44% 44% 47% Ik ben trots op Vlaanderen 57% 59% 72% Ik ben trots op Belgie Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven 42% 38% 43% 50% 53% 60% 60% 71% 74% 78% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 76 06 ANGSTEN VERSCHILLEN OP LEEFTIJD 18 - 25 jaar 26 - 35 jaar 36 - 45 jaar 0% 46 - 55 jaar 55 + 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 61% 64% Ongeneeslijk ziek worden 50% 54% Ongecontroleerde migratie Niet meer kunnen sparen 51% 54% Slachtoffer worden van een misdrijf Mijn job verliezen De splitsing van Belgie 60% 63% 74% 57% 58% 61% 64% 60% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen Geen huis kunnen kopen 81% 66% 70% 73% 66% 61% 60% 63% 69% 71% 62% 62% 66% 67% 64% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben Geen huis kunnen kopen is de grootste angst voor de jongste generatie. 67% 73% 83% 60% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben En stuurloos Belgie 74% 74% 38% 41% 46% 50% 57% 45% 45% 42% 36% 48% 48% 52% 51% 28% 26% 26% 29% 34% 66% 42% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 77 06 VERTROUWEN VERSCHILLEN OP LEEFTIJD 18 - 25 jaar 0% 10% 26 - 35 jaar 20% 30% 36 - 45 jaar 40% 50% 46 - 55 jaar 60% Medische sector, dokters Onderwijs 58% 56% 60%63% Mutualiteiten De Post De Vlaamse Overheid De Federale Overheid Vakbonden De Koning Europa De pers NMBS Justitie Banken Politici 70% 80% 90% 77% 77% 80% 85% 74% 68% 69% 75% 81% 64% 64% 66% 71% 78% Brandweer De VRT 55 + 100% 92% 72% 50% 47% 54% 55% 57% 55% 41% 47% 50% 52% 34% 32% 40% 41% 26% 32% 32% 32% 37% 31% 35% 35% 29% 35% 21%24% 30% 35% 38% 44% 27% 26% 27% 33% 23% 26% 31% 32% 35% 22% 17% 24% 26% 30% 26% 20% 25% 20% 22% 15%18% 22% 19% 17% 16% 15% 17% 17% 16% 53% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen– 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) Jongeren hebben algemeen minder vertrouwen dan ouderen. Wel heeft de jongste generatie opvallend relatief meer vertrouwen in De Post en Europa. 78 06 POLITIEKE PRIORITEITEN VERSCHILLEN OP LEEFTIJD De inschatting van de politieke prioriteiten is zeer universeel. In bijna elke socio-demografische subgroep zijn de 3 top prioriteiten (weliswaar in verschillende rangorde) dezelfde als die op totaal, nl.: Een goed pensioen voor iedereen; een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit en een goede gezondheidszorg voor iedereen. Desalniettemin merken we dat als we de prioriteiten rangschikken per leeftijdsgroep er kleine maar interessante nuances naar voor komen. De opvallendste nuances in de 3 belangrijkste prioriteiten zijn: • De topprioriteiten voor 18-25 jarigen draaien naast gezondheidzorg, rond financiële zekerheid: zo veel mogelijk jobs en een goed pensioen • In de leeftijdscategorieën van 26 tot 55 jaar is een goed pensioen de absolute top prioriteit • Bij de 55+’ers is pensioen nog steeds belangrijk maar vinden ze dat de focus vooral moet liggen op een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema’s? Absolute top prioriteit (score 10) op 10 puntenschaal (1: Daar moet de politiek zich helemaal niet met bezighouden – 10: Dat moet een topprioriteit worden) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 79 06 VERSCHILLEN IN LEEFOMGEVING SAMENVATTING Ook de leefomgeving bepaalt hoe Vlamingen naar de actuele thema’s kijken. Vooral op het spanningsveld stedelijke agglomeratie versus kleine gemeenten zijn er duidelijke verschillen. De opvallendste verschillen zijn: 1. GROTER DRAAGVLAK VOOR GASBOETES IN GROTE STEDEN 2. MEER STRESS M.B.T. OPENBAAR VERVOER IN STEDELIJKE OMGEVING 3. IN STEDELIJKE AGGLOMERATIE POSITIEVERE BLIK OP FUNCTIONEREN POLITIE 4. BESEF DAT MULTICULTURALITEIT EEN FEIT IS HOGER IN STEDELIJKE OMGEVING 80 06 ACTUELE THEMA’S VERSCHILLEN IN LEEFOMGEVING Grote agglomeraties Stedelijke gemeenten Secundaire gemeenten Andere gemeenten 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger 29% 33% 29% 28% POLITIE 54% 51% 47% 46% We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het nu eenmaal Het is tijd dat we er het beste van maken 70% Er is overdreven met de GAS-boetes; soms worden pietlullige dingen beboet GAS-boetes zijn nodig Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet functioneert zoals zou moeten MULTICULTURALITEIT 77% 78% 77% GASBOETES 35% 32% 28% 27% 57% 48% 46% 44% OPENBAAR VERVOER Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 81 06 ANGSTEN VERSCHILLEN IN LEEFOMGEVING Grote agglomeraties Stedelijke gemeenten 0% Secundaire gemeenten Andere gemeenten 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 72% 73% 77% 74% Ongeneeslijk ziek worden 66% 69% 72% 70% Ongecontroleerde migratie Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben 63% 68% 69% 68% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben 62% 66% 70% 67% 60% 64% 67% 66% Niet meer kunnen sparen 62% 63% 66% 63% Slachtoffer worden van een misdrijf 55% 60% 63% 62% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen 48% 52% 49% 47% En stuurloos Belgie Geen huis kunnen kopen Mijn job verliezen De splitsing van Belgie 43% 44% 46% 41% 36% 43% 45% 44% 35% 38% 33% 30% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) Geen opmerkelijke verschillen. In grote agglomeraties neigt men relatief minder angst te hebben voor de eigen toekomst (levensstandaard tijdens pensioen, toekomst kinderen, voldoende verdienen, job verliezen) 82 06 VERTROUWEN VERSCHILLEN IN LEEFOMGEVING Grote agglomeraties 0% Stedelijke gemeenten 10% 20% 30% Secundaire gemeenten 40% 50% 60% Andere gemeenten 70% 80% 74% 75% 76% 76% Medische sector, dokters 69% 72% 71% 71% Onderwijs 63% 65% 66% 64% Mutualiteiten 51% 56% 53% 54% De VRT 46% 53% 50% 48% 44% 45% 40% 43% De Post De Vlaamse Overheid Vakbonden De Koning Europa De pers NMBS Justitie Banken Politici 100% 84% 84% 86% 84% Brandweer De Federale Overheid 90% 33% 31%36% 31% 31%35% 33% 31% 32% 31% 36% 29% 33% 33% 30% 29% 30% 32% 31% 29% 26% 24% 29% 23% 23% 21% 20% 25% 18% 19% 18% 16% 16% 15% 17% 16% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen– 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) Geen opmerkelijke verschillen. 83 06 POLITIEKE PRIORITEITEN VERSCHILLEN OP LEEFOMGEVING De inschatting van de politieke prioriteiten is zeer universeel. In bijna elke socio-demografische subgroep zijn de 3 top prioriteiten (weliswaar in verschillende rangorde) dezelfde als die op totaal, nl.: Een goed pensioen voor iedereen; een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit en een goede gezondheidszorg voor iedereen. Desalniettemin merken we dat als we de prioriteiten rangschikken per leefomgeving er kleine maar interessante nuances naar voor komen. De opvallendste nuances in de 3 belangrijkste prioriteiten zijn: • In de kleinste gemeenten wordt het thema betere Justitie, incl. bestrijding criminaliteit gezien als prioriteit nr. 1. Ook minder migratie staat in de top 3. • Interessante verschillen op provincie: Limburg is de enige provincie waar het thema: “Zo veel mogelijk jobs” in de top 3 van belangrijkste thema’s zit. Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema’s? Absolute top prioriteit (score 10) op 10 puntenschaal (1: Daar moet de politiek zich helemaal niet met bezighouden – 10: Dat moet een topprioriteit worden) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 84 06 VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN SAMENVATTING Tenslotte blijkt er ook een duidelijk verschil in visie te zijn tussen enerzijds de lagere sociale groepen en de hogere sociale groepen. De opvallendste verschillen zijn: 1. HOGERE SOCIALE GROEPEN ERVAREN MINDER DE IMPACT VAN DE CRISIS 2. DE VLAAMSE MAATSCHAPPIJ WEEGT ALGEMEEN ZWAARDER VOOR LAGERE SOCIALE GROEPEN (keuzes & kansen) 3. MEER ANGST VOOR MIGRANTEN BIJ LAGERE SOCIALE GROEPEN 4. MEER VERTROUWEN IN RECHTERLIJKE EN UITVOERENDE MACHT BIJ LAGERE KLASSEN 85 06 ACTUELE THEMA’S VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN Laag Midden laag Midden hoog Hoog 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 79% 75% 70% 65% De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme CRISIS 58% 61% 55% Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan 44% Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen In onze samenleving moet ik veel keuzes maken die ik moeilijk kan inschatten 25% 21% 21% 19% MOEILIJKHEDEN IN MAATSCHAPPIJ 55% 53% 48% 42% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 86 06 ACTUELE THEMA’S VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN Laag Midden laag 0% Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger Midden hoog 10% Hoog 20% 30% 40% 50% 38% 30% 28% 27% Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is 25% 21% 20% 23% De overheid werkt goed 26% 24% 20% 22% OVERHEID 50% 45% Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig 39% 31% We leven met verschillende culturen in dit land, zo is het nu eenmaal Het is tijd dat we er het beste van maken 60% MIGRANTEN 49% 46% 49% 57% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 87 06 ANGSTEN VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN Lagere sociale groepen zijn relatief angstiger Laag Midden laag 0% Midden hoog Hoog 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 76% 78% 74% 70% Ongeneeslijk ziek worden Ongecontroleerde migratie 58% 73% 71% 65% 62% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben 64% 59% Niet meer kunnen sparen 62% 58% Slachtoffer worden van een misdrijf 55% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen En stuurloos Belgie Geen huis kunnen kopen 47% 39% 47% 57% 73% 71% 71% 69% 69% 67% 63% 72% 67% 57% 54% 51% 45% 41% 38% 47% 42% 42% 40% Mijn job verliezen De splitsing van Belgie 74% 76% 70% 33% 34% 30% 42% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) 88 06 VERTROUWEN VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN Laag 0% 10% Midden laag 20% 30% Midden hoog 40% 50% Hoog 60% 70% 80% 72%76% 76% 76% 69%73% 72% 71% 65% 70% 63% 60% Medische sector, dokters Onderwijs Mutualiteiten 52% 53% 54% 56% 54% 50% 48% 48% De VRT De Post 41% 42% 45% 44% De Vlaamse Overheid Vakbonden De Koning Europa De pers NMBS Justitie Banken Politici 100% 82% 84% 86% 86% Brandweer De Federale Overheid 90% 36% 33% 31% 32% 35% 25%29% 43% 43% 34% 25%29% 29% 29% 32% 35% 31% 37% 29% 30% 30% 23% 29% 20% 28% 17%21%25% 17% 25% 15% 17% 21% 19% 12% 14% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen– 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen & tendensen weergegeven op basis van significante verschillen (p<0,05) Lagere sociale groepen hebben relatief meer vertrouwen in mutualiteiten, De Post, de Koning, vakbonden, justitie en banken 89 06 POLITIEKE PRIORITEITEN VERSCHILLEN TUSSEN SOCIALE GROEPEN De inschatting van de politieke prioriteiten is zeer universeel. In bijna elke socio-demografische subgroep zijn de 3 top prioriteiten (weliswaar in verschillende rangorde) dezelfde als die op totaal, nl.: Een goed pensioen voor iedereen; een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit en een goede gezondheidszorg voor iedereen. Desalniettemin merken we dat als we de prioriteiten rangschikken per sociale groep er kleine maar interessante nuances naar voor komen. De opvallendste nuances in de 3 belangrijkste prioriteiten zijn: • De sociale groepen Laag & Midden Laag willen dat de politiek prioriteit geeft aan een goed pensioen voor iedereen • Bij de mensen in sociale groepen Hoog & Midden Hoog staat een betere Justitie, incl. bestrijding van criminaliteit op 1. Q2.5. In welke mate moet de politiek zich in de volgende 5 jaar bezighouden met onderstaande thema’s? Absolute top prioriteit (score 10) op 10 puntenschaal (1: Daar moet de politiek zich helemaal niet met bezighouden – 10: Dat moet een topprioriteit worden) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) 90 07. RESULTATEN PER DOELGROEP WAT ZIJN DE OPVALLENDSTE VERSCHILLEN VAN DE DOELGROEPEN T.O.V. DE GEMIDDELDE VLAMING? 91 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING NIEUWE VLAMINGEN MEER VERTROUWEN EN MINDER PESSIMISTISCHE BLIK De Nieuwe Vlamingen zijn een stuk minder negatief ingesteld dan de gemiddelde Vlaming. Bijvoorbeeld op volgende thema’s zijn ze minder negatief dan de gemiddelde Vlaming: • Overheid: Nieuwe Vlamingen vinden meer dan gemiddeld dat de overheid goed werkt (30% vs. 23%) en voldoende doet om er voor te zorgen dat de banken ons niet opnieuw zouden bedriegen (31% vs. 25%). • Justitie: Meer van hen hebben de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger (35% vs. 30%) en Justitie rechtvaardig is (27% vs. 22%). • Sociale zekerheid: Het algemeen hoger vertrouwen in de toekomst wordt ook weerspiegeld in hun toekomst visie voor onze ‘welvaartstaat’. Ze hebben minder schrik dat de gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet meebetalen (50% vs. 68%) of dat de sociale zekerheid onbetaalbaar zal worden (58% vs. 74%). MEER KANSEN IN EEN ANDER LAND? De Nieuwe Vlamingen juichen de verrijking door multiculturaliteit toe (51% vs. 37%). Ze betwijfelen echter dat dit in België het geval is: het gevoel leeft dat men in een ander land meer kansen zou krijgen (35% vs. 21%). Bovendien heeft het woord Vlaming meer dan gemiddeld een negatief kantje: 32% vs. 20%. De 3 belangrijkste prioriteiten wijken niet af van de rangschikking van de gemiddelde Vlaming 92 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA’S NIEUWE VLAMINGEN: HOGER VERTROUWEN Representatieve steekproef 0% Nieuwe Vlamingen 20% 40% 60% De overheid werkt goed (index: 132) 23% 30% De overheid doet voldoende om te verhinderen dat de banken ons opnieuw zouden bedriegen (index: 122) 25% 31% Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is (index: 122) Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger (index: 118) 22% 27% 30% 35% Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen (index: 79) 74% 58% Door het Europese beleid nemen goedkope arbeidskrachten uit andere Europese lidstaten jobs weg. Ik maak me daar zorgen over (index: 78) Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet genoeg meebetalen (index: 74) Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie (index: 69) 80% 74% 58% 68% 50% 76% 53% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA’S NIEUWE VLAMINGEN: MOEILIJKHEDEN Representatieve steekproef 0% Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen (index: 163) Nieuwe Vlamingen 20% 40% 60% 21% 35% Het woord -Vlaming- heeft voor mij een wat negatieve kant (index: 162) 20% 32% De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt ons eigen cultuur (index: 135) 37% 51% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 07 ANGSTEN NIEUWE VLAMINGEN Representatieve steekproef 0% Nieuwe Vlamingen 50% Ongeneeslijk ziek worden (index:83) 62% 67% 60% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:89) 65% 60% Niet meer kunnen sparen (index:93) 67% 59% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:88) 63% 56% Slachtoffer worden van een misdrijf (index:88) 60% 53% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:87) Ongecontroleerde migratie (index:73) 51% Geen huis kunnen kopen (index:115) 44% 50% En stuurloos Belgie (index:93) 49% 45% Mijn job verliezen (index:102) De splitsing van Belgie (index:98) 74% 70% 42% 43% 34% 33% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index Nieuwe Vlamingen hebben relatief meer angst om geen huis te kunnen kopen. Ongecontroleerde migratie baart hen minder zorgen dan de gemiddelde Vlaming. 07 VERTROUWEN NIEUWE VLAMINGEN Representatieve steekproef 0% Brandweer (index:82) Minder vertrouwen in brandweer en medische sector; meer vertrouwen in banken, justitie en politici Medische sector, dokters (index:82) Onderwijs (index:85) Mutualiteiten (index:86) De VRT (index:84) De Post (index:90) De Vlaamse Overheid (index:90) Vakbonden (index:105) De Federale Overheid (index:105) De Koning (index:102) Europa (index:104) De pers (index:89) NMBS (index:100) Justitie (index:113) Banken (index:133) Politici (index:114) Nieuwe Vlamingen 50% 69% 75% 62% 71% 60% 64% 55% 54% 45% 49% 44% 43% 39% 33% 34% 33% 34% 32% 33% 31% 32% 31% 28% 25% 26% 22% 25% 18% 24% 16% 18% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen– 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 84% 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING JONGE GEZINNEN MINDER ANGSTIG EN POSITIEVERE VISIE OP TOEKOMST De Jonge Gezinnen zien het leven iets rooskleuriger in dan de gemiddelde Vlaming. De crisis heeft een minder grote impact gemaakt op hen: Ze hebben minder het gevoel dat hun levenstandaard er de voorbije jaren op achteruit gegaan is (47% vs. 55%) en hebben ook minder nood aan positief nieuws (62% vs. 72%). Hun constructievere houding weerspiegelt zich eveneens in het feit dat ze vinden dat we in België wel nog iets extra kunnen doen aan het milieu (31% vs. 47%). Een mooie toekomst voor hun kinderen is de grootste vrees voor Jonge Gezinnen (72%). IETS MINDER VLAAMS-MINDED De Jonge Gezinnen trekken de Vlaamse kaart een stuk minder dan de gemiddelde Vlaming: vinden het iets minder belangrijk om hun Vlaamse identiteit te beleven (71% vs. 61%). Wat vooral opvalt is het lagere aantal die trots zijn op Vlaanderen (49% vs. 60%). Daarenboven zijn ze ook iets minder voorstander van het idee dat Vlaanderen en Wallonië zo veel mogelijk apart moeten doen (29% vs. 37%). Het thema “Jobs” komt binnen bij de 3 belangrijkste prioriteiten 97 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA’S JONGE GEZINNEN Representatieve steekproef Jonge gezinnen 0% 20% 40% Ik heb er vertrouwen in dat Justitie rechtvaardig is (index: 126) 60% 22% 28% 53% 46% Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden (index: 87) De crisis weegt al lang op de samenleving Ik heb nood aan positief nieuws en optimisme (index: 87) 62% Ik ben bang dat onze gezondheidszorg wordt bedreigd door buitenlanders die niet genoeg meebetalen (index: 87) 59% Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan (index: 85) 47% Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg (index: 79) In Belgie kunnen we aan het milieu echt niet veel extra meer doen. Het is een wereldprobleem (index: 66) 41% 68% 55% Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven (index: 86) 60% 61% 47% 45% 29% POSITIEVE TOEKOMST VISIE 52% 49% Ik ben trots op Belgie (index: 94) 72% 47% 31% Ik ben trots op Vlaanderen (index: 83) Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een minimum beperkt worden (index: 78) 80% 71% MINDER VLAAMSMINDED 37% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 07 ANGSTEN JONGE GEZINNEN Representatieve steekproef 0% Jonge gezinnen 50% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:108) 67% 72% 74% 70% Ongeneeslijk ziek worden (index:95) Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:98) 67% 66% 65% 64% Niet meer kunnen sparen (index:100) Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:94) 60% 57% 63% 56% Slachtoffer worden van een misdrijf (index:88) Ongecontroleerde migratie (index:80) 55% Mijn job verliezen (index:104) 42% 44% Geen huis kunnen kopen (index:90) 44% 39% En stuurloos Belgie (index:77) De splitsing van Belgie (index:78) GROOTSTE ANGST 38% 70% 49% 34% 27% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 07 VERTROUWEN JONGE GEZINNEN Representatieve steekproef 0% Jonge gezinnen 50% 84% 86% Brandweer (index:102) Meer vertrouwen in justitie en politici; minder vertrouwen in de Koning 75% 78% 71% 76% 64% 66% Medische sector, dokters (index:104) Onderwijs (index:108) Mutualiteiten (index:102) 54% 50% 49% 48% 43% 41% De VRT (index:93) De Post (index:98) De Vlaamse Overheid (index:95) Vakbonden (index:110) De Federale Overheid (index:97) Europa (index:103) De pers (index:99) Justitie (index:121) De Koning (index:75) NMBS (index:91) Politici (index:122) Banken (index:109) 33% 36% 33% 32% 31% 32% 31% 31% 22% 27% 32% 24% 25% 23% 16% 20% 18% 20% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen– 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING ALLEENSTAANDE OUDERS VAN MINDERJARIGE KINDEREN CRISIS WEEGT EN VOEDT ANGST EN BEZORGDHEID Alleenstaande Ouders van Minderjarige Kinderen hebben minder het gevoel dat België goed weg is gekomen uit de crisis (36% vs. 48%). Bovendien vrezen ze dat de crisis in België nog erger zal worden (60% vs. 53%) en dat werkgevers hen niet meer gaan willen op oudere leeftijd (62% vs. 55%). Ook hun angsten weerspiegelen dit: ze vrezen meer dan gemiddeld dat ze hun job zullen verliezen (55% vs. 42%), geen huis zouden kunnen kopen (53% vs. 44%). Hun grootste angst is dat hun kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (76%). Dit is mogelijks een verklaring voor het feit single ouders relatief meer aangeven dat ze geloven dat ze in een ander land meer kansen zouden krijgen (28% vs. 21%). MINDER TROTS EN VERTROUWEN IN VLAANDEREN EN BELGIË Alleenstaande Ouders Van Minderjarige Kinderen hebben een lager dan gemiddeld vertrouwen in Vlaamse (36% vs. 43%) en Federale (29% vs. 33%) overheid en een lagere trots op Vlaanderen (44% vs. 60%) en België (33% vs. 47%). Opvallend: “Armoede bestrijden” is 3e belangrijkste prioriteit 101 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA’S ALLEENSTAANDE OUDERS VAN MINDERJARIGE KINDEREN Representatieve steekproef Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen (index: 132) Alleenstaande ouders van minderjarige kinderen 0% 20% 40% 60% 80% MEER KANSEN 21% 28% Ik ben bezorgd dat werkgevers mij op oudere leeftijd niet meer gaan willen (index: 113) 55% 62% Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken (index: 112) 60% 67% Ik heb het gevoel dat de crisis in Belgie nog erger zal worden (index: 112) 53% 60% Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan (index: 112) Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst (index: 84) Ik heb het gevoel dat we in Belgie nog vrij goed weg komen uit de crisis (index: 74) 55% 61% 47% 39% 48% 36% 60% Ik ben trots op Vlaanderen (index: 73) Ik ben trots op Belgie (index: 69) BEZORGDHEDEN 44% 47% 33% Opvallende verschillen weergegeven op basis van index MINDER TROTS 07 ANGSTEN ALLEENSTAANDE OUDERS VAN MINDERJARIGE KINDEREN Representatieve steekproef Alleenstaande ouders van minderjarige kinderen 0% 50% 67% GROOTSTE 76% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:114) 74% 71% Ongeneeslijk ziek worden (index:96) 67% 70% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:104) Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:112) 60% 67% Niet meer kunnen sparen (index:104) 65% 67% Ongecontroleerde migratie (index:88) 70% 61% Mijn job verliezen (index:129) 42% Een stuurloos Belgie (index:83) De splitsing van Belgie (index:95) 55% 63% 55% Slachtoffer worden van een misdrijf (index:86) Geen huis kunnen kopen (index:121) ANGST 44% 53% 49% 41% Geen huis kunnen kopen en job verliezen wordt relatief meer gevreesd. 34% 32% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 07 VERTROUWEN ALLEENSTAANDE OUDERS VAN MINDERJARIGE KINDEREN Representatieve steekproef Alleenstaande ouders van minderjarige kinderen 0% 50% Brandweer (index:89) Algemeen minder vertrouwen behalve in vakbonden 75% 75% 67% 71% 65% 64% 58% Medische sector, dokters (index:89) Onderwijs (index:92) Mutualiteiten (index:91) De Post (index:96) De VRT (index:85) Vakbonden (index:118) De Vlaamse Overheid (index:84) De pers (index:99) De Federale Overheid (index:90) Europa (index:89) De Koning (index:85) NMBS (index:101) Justitie (index:94) Politici (index:102) Banken (index:85) 49% 48% 54% 45% 33% 38% 43% 36% 31% 31% 33% 29% 31% 28% 32% 27% 25% 26% 22% 21% 16% 17% 18% 15% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen– 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 84% 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING ALLEENSTAANDEN ZIJN IN HET ALGEMEEN MINDER ANGSTIG De alleenstaanden hebben minder angsten en bezorgdheden dan de gemiddelde Vlaming. Behalve als het gaat om de dingen die hun ‘onafhankelijkheid’ en ‘onbezorgde levensstijl’ waarborgen: Hun huis en hun job. Ook hun grootste angst is hieraan gerelateerd, namelijk een te lage levensstandaard tijdens hun pensioen. KRITISCHER DAN GEMIDDELD Het vertrouwen van de Alleenstaanden scoort over de hele lijn lager dan gemiddeld. Dit valt mogelijks te verklaren door het zelfredzame karakter van een single. Het thema “Jobs” komt binnen bij de 3 belangrijkste prioriteiten 105 07 ANGSTEN ALLEENSTAANDEN Representatieve steekproef 0% Alleenstaanden 50% 67% 67% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:99) Niet meer kunnen sparen (index:93) 65% 60% Ongeneeslijk ziek worden (index:78) 58% Ongecontroleerde migratie (index:82) 57% 74% 70% 60% 51% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:85) Geen huis kunnen kopen (index:113) 44% 49% Slachtoffer worden van een misdrijf (index:76) 48% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:72) 48% Mijn job verliezen (index:110) 42% 47% Een stuurloos Belgie (index:87) 49% 43% De splitsing van Belgie (index:91) GROOTSTE ANGST 63% 67% Algemeen relatief minder angstig behalve voor jobverlies en geen huis kunnen kopen. 34% 31% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 07 VERTROUWEN ALLEENSTAANDEN Representatieve steekproef 0% Algemeen kritischer dan de gemiddelde Vlaming: vertrouwen scoort lager over de ganse lijn (behalve bij VRT) Brandweer (index:88) Medische sector, dokters (index:91) Onderwijs (index:86) De VRT (index:107) Mutualiteiten (index:89) De Post (index:81) De Vlaamse Overheid (index:88) Vakbonden (index:98) Europa (index:98) De pers (index:95) De Federale Overheid (index:88) De Koning (index:86) Justitie (index:88) NMBS (index:74) Banken (index:91) Politici (index:80) Alleenstaanden 50% 74% 75% 69% 71% 61% 54% 58% 64% 57% 49% 40% 43% 38% 33% 32% 31% 30% 31% 29% 33% 29% 32% 27% 22% 19% 25% 19% 18% 16% 16% 13% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen– 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 84% 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING GEPENSIONEERDEN ANGSTIGER OP VERSCHILLENDE VLAKKEN In het algemeen zijn de Gepensioneerden een stuk angstiger dan de gemiddelde Vlaming. Relatief meer van hen vinden dat hun levenstandaard achteruit is gegaan (67% vs. 55%). De bezorgdheden van Gepensioneerden situeren zich op verschillende vlakken: • Veiligheid: Zijn meer bezorgd over de radicalisering van de Islam in België (88% vs. 76%) en significant meer gepensioneerden willen dat de politie meer zichtbaar is (78% vs. 67%) • Welzijn: Ze maken zich meer zorgen over misbruiken die de sociale zekerheid bedreigen (85% vs. 74%) en dat ze in de toekomst niet meer zullen kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts raadplegen (59% vs. 52%) TROTSER OP VLAANDEREN EN VLAAMSE IDENTITEIT DAN GEMIDDELDE VLAMING Gepensioneerden zijn een stuk trotser op Vlaanderen (71% vs. 60%) dan de gemiddelde Vlaming. Ze vinden ook relatief meer dat Vlaanderen en Wallonië zo veel mogelijk apart moeten doen (50% vs. 37%) en in dat België beter zou splitsen (31% vs. 26%). Niettegenstaande hebben gepensioneerden ook relatief meer schrik voor een splitsing van België, een vrees die mogelijks gecorreleerd is aan de angst voor een stuurloos land (welke ook relatief hoger is bij gepensioneerden). De 3 belangrijkste prioriteiten wijken niet af van de rangschikking van de gemiddelde Vlaming 108 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA’S GEPENSIONEERDEN Representatieve steekproef 0% Gepensioneerden 50% 100% 55% Ik heb het gevoel dat mijn levensstandaard er de laatste jaren op achteruit is gegaan (index: 123) 67% 76% Ik ben bezorgd over de radicalisering van de Islam in Belgie (index: 116) 88% 67% De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een veilig gevoel (index: 116) 78% 74% Ik maak me er zorgen over dat misbruiken de sociale zekerheid bedreigen (index: 115) 85% 52% 59% Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg (index: 114) Het zou beter zijn dat Vlaanderen en Wallonie zo veel mogelijk apart deden. Het Belgische niveau moet tot een minimum beperkt worden (index: 133) 37% 50% 60% Ik ben trots op Vlaanderen (index: 120) Belgie zou beter splitsen (index: 118) Ik ben trots op Belgie (index: 107) ANGSTEN 71% 26% 31% VLAAMSE IDENTITEIT 47% 51% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 07 ANGSTEN GEPENSIONEERDEN Representatieve steekproef 0% Gepensioneerden 50% 74% Ongeneeslijk ziek worden (index:112) 70% Ongecontroleerde migratie (index:117) 63% Slachtoffer worden van een misdrijf (index:117) 81% 74% 67% 69% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:103) 65% 59% Niet meer kunnen sparen (index:91) Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:84) 56% Een stuurloos Belgie (index:112) 49% 55% 67% 60% 52% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:86) 34% 40% De splitsing van Belgie (index:118) Geen huis kunnen kopen (index:79) Mijn job verliezen (index:54) 83% 35% 23% 44% 42% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index Relatief meer angst voor ongecontroleerde migratie, misdaadslachtoffer worden, en een stuurloos of gesplitst België. 07 VERTROUWEN GEPENSIONEERDEN Representatieve steekproef 0% Gepensioneerden 50% 84% 92% 75% 83% 71% 81% 64% 73% Brandweer (index:109) Algemeen vertrouwensvoller dan de gemiddelde Vlaming Medische sector, dokters (index:110) Onderwijs (index:115) Mutualiteiten (index:114) 54% 57% De VRT (index:107) De Vlaamse Overheid (index:133) 43% 57% 49% 54% De Post (index:109) De Federale Overheid (index:114) De pers (index:116) De Koning (index:111) Europa (index:113) NMBS (index:116) Vakbonden (index:83) Justitie (index:89) Banken (index:92) Politici (index:101) 100% 33% 37% 31% 36% 32% 35% 31% 35% 25% 30% 33% 27% 22% 20% 18% 16% 16% 16% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen– 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING ARBEIDERS INDUSTRIE ZAL IK KUNNEN WERKEN TOT 65? We merken we dat ze zich iets meer zorgen maken over de mogelijkheid om hun hun job te blijven uitvoeren: ze vragen zich meer af of ze het wel aan kunnen om tot hun 65 te blijven werken (77% vs. 60%). Dit blijkt ook uit de angsten van diegenen die in de industrie tewerk gesteld zijn: algemeen minder angstig behalve voor jobverlies (48% vs. 42%). MINDER VERTROUWEN IN EUROPA Zijn minder positief over het discours dat Europa voert: vinden dat EU te veel nadruk legt op besparen (66% vs. 54%), vinden het minder goed dat de EU de Zuid-EU landen heeft gedwongen te besparen (50% vs. 60%) en vinden minder dat de EU ons heeft rechtgehouden tijdens de financiële crisis (29% vs. 36%). Dit wordt ook weerspiegeld in het lager vertrouwen in Europa (22% i.p.v. 31%). De 3 belangrijkste prioriteiten wijken niet af van de rangschikking van de gemiddelde Vlaming 112 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA’S ARBEIDERS INDUSTRIE Representatieve steekproef 0% In de industrie tewerkgesteld 50% 100% 60% Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken (index: 129) 77% WERK 54% Europa legt te veel nadruk op besparen (index: 120) 66% 60% Het is goed dat Europa de Zuid-Europese landen gedwongen heeft om te besparen (index: 82) Het Europese niveau heeft ons tijdens de financiele crisis overeind gehouden. Anders was het nog erger geweest (index: 80) 50% 36% 29% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index EUROPA 07 ANGSTEN ARBEIDERS INDUSTRIE Representatieve steekproef 0% In de industrie tewerkgesteld 50% 70% 71% Ongecontroleerde migratie (index:102) 74% 69% Ongeneeslijk ziek worden (index:92) Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:100) 67% 67% Niet meer kunnen sparen (index:103) 65% 66% 60% 62% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:103) 67% 62% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:93) 63% 61% Slachtoffer worden van een misdrijf (index:97) Mijn job verliezen (index:113) 42% 48% En stuurloos Belgie (index:93) 49% 45% Geen huis kunnen kopen (index:96) De splitsing van Belgie (index:81) 44% 42% Wijken weinig af van de gemiddelde Vlaming, behalve wat betreft job verliezen 34% 28% Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 07 VERTROUWEN ARBEIDERS INDUSTRIE Representatieve steekproef 0% Brandweer (index:94) Medische sector, dokters (index:90) Onderwijs (index:91) Mutualiteiten (index:94) De VRT (index:95) De Post (index:101) De Vlaamse Overheid (index:88) De Koning (index:115) Vakbonden (index:109) De Federale Overheid (index:99) De pers (index:99) NMBS (index:89) Europa (index:71) Justitie (index:97) Banken (index:116) Politici (index:114) In de industrie tewerkgesteld 50% 84% 79% 75% 67% 71% 64% 64% 61% 54% 51% 49% 50% 43% 38% 32% 37% 33% 36% 33% 33% 31% 31% Een stuk minder vertrouwen in 25% 23% Europa (22% i.p.v. 31%). 31% Indicatie dat ze iets meer dan 22% gemiddeld vertrouwen hebben 22% 21% in de Koning, Banken en Politici. 18% 21% 16% 18% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen– 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 07 VERSCHILLEN TEGENOVER DE GEMIDDELDE VLAMING ZELFSTANDIGEN VOELEN ZICH WEINIG GESTEUND Relatief minder Zelfstandigen vinden dat de overheid goed werkt (15% vs. 23%). Mogelijks wordt dit gerelateerd aan de specifieke beroepscategorie. 27% van de zelfstandigen is dan ook van mening dat ze meer kansen zouden krijgen in een ander land (vs. 21%) of hoopt heil te vinden in een groter geheel zoals de Europese Unie (66% vs. 57%). ZIJN MINDER GENEIGD OM ZICH ZORGEN TE MAKEN OVER SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE THEMA’S • Welzijn: keuzes op vlak van gezondheidszorg (39% vs. 52%), plaats in bejaardentehuizen (50% vs. 61%), aandacht voor gehandicapten (56% vs. 66%) • Onderwijs: hervorming van het onderwijs (32% vs. 43%), discriminatie op de huur of arbeidsmarkt (48% vs. 64%), • Mobiliteit: stress door openbaar vervoer (40% vs. 48%); meer wegen om files op te lossen (35% vs. 30%) • Discriminatie: wantrouwig t.a.v. allochtonen die goed Nederlands praten (28% vs. 41%), indijken discriminatie op huur- of arbeidsmarkt (48% vs. 64%) Geven minder prioriteit aan ‘zorgende’ thema’s 116 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA’S ZELFSTANDIGEN Representatieve steekproef Zelfstandigen 0% 20% 40% Ik zou liever in een ander land wonen omdat ik denk dat ik daar meer kansen zou krijgen (index: 125) 60% 80% 21% 27% 57% Voor sommige problemen heb je een groter geheel zoals de Europese Unie nodig (index: 116) 66% 23% De overheid werkt goed (index: 65) 15% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 117 07 OPVALLENDE VERSCHILLEN ACTUELE THEMA’S ZELFSTANDIGEN: SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKE THEMA’S Representatieve steekproef Zelfstandigen 0% 20% 40% Om het fileprobleem op te lossen, moeten er meer wegen komen (index: 118) 60% 30% 35% Ik vraag me af of ik het wel zal aankunnen om tot mijn 65 te blijven werken (index: 83) Ik heb de indruk dat de politie beter functioneert dan vroeger (index: 83) 60% 49% 30% 25% Ik ervaar stress doordat het openbaar vervoer niet functioneert zoals zou moeten (index: 82) 48% 40% Ik ben bezorgd dat er geen plaats zal zijn in bejaardentehuizen voor mezelf of voor familieleden wanneer dat nodig is (index:… 61% 50% Er moet hard opgetreden worden tegen discriminatie op de huurmarkt of de arbeidsmarkt (index: 76) 64% 48% Ik ben bezorgd dat ik in de toekomst niet meer zal kunnen kiezen welk ziekenhuis of arts ik raadpleeg (index: 75) Om kinderen meer kansen te geven, heeft ons onderwijs een hervorming nodig (index: 72) Zelfs als allochtonen goed Nederlands spreken, blijf ik wantrouwig (index: 67) 80% 52% 39% 43% 32% 41% 28% Q2.4. In welke mate gaat u akkoord met elk van deze uitspraken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 118 07 ANGSTEN ZELFSTANDIGEN Representatieve steekproef 0% Zelfstandigen 50% 74% 67% Ongeneeslijk ziek worden (index:91) 67% 65% Een te lage levensstandaard eens ik op pensioen ben (index:96) 70% 61% Ongecontroleerde migratie (index:88) Niet meer kunnen sparen (index:88) 65% 57% Slachtoffer worden van een misdrijf (index:89) 63% 57% Dat mijn kinderen geen mooie toekomst zullen hebben (index:82) 55% 60% 52% Mijn maandelijkse facturen niet meer kunnen betalen (index:87) Mijn job verliezen (index:99) Een stuurloos Belgie (index:82) 67% 42% 42% 40% Geen huis kunnen kopen (index:80) 35% De splitsing van Belgie (index:77) 34% 26% 49% 44% Algemeen geneigd om minder angstig te zijn dan de gemiddelde Vlaming Q2.6. Kan u voor elk van deze gebeurtenissen aangeven in welke mate u vandaag schrik heeft om deze mee te maken? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen schrik – 7: Veel schrik) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 119 07 VERTROUWEN ZELFSTANDIGEN Representatieve steekproef 0% Zelfstandigen 50% 84% 78% 75% 69% 71% 65% Brandweer (index:92) Opvallend minder vertrouwen in mutualiteiten, vakbonden en NMBS Medische sector, dokters (index:92) Onderwijs (index:91) 54% 53% De VRT (index:98) Mutualiteiten (index:77) De Post (index:95) De Vlaamse Overheid (index:95) Europa (index:106) De pers (index:102) De Koning (index:91) De Federale Overheid (index:87) Justitie (index:92) NMBS (index:70) Banken (index:93) Vakbonden (index:50) Politici (index:79) 49% 49% 47% 43% 41% 64% 31% 33% 31% 32% 32% 29% 33% 29% 22% 20% 25% 18% 18% 17% 33% 16% 16% 13% Q2.7. Kan u voor elk van volgende instanties aangeven in welke mate u hierin vertrouwen heeft? Top3 op 7 puntenschaal (1: Helemaal geen vertrouwen– 7: Veel vertrouwen) Basis: Nationaal representatieve steekproef (N=3345) Opvallende verschillen weergegeven op basis van index 120 08. HET VLAAMS WAARDENKADER HOE ZIET DE IDEALE SAMENLEVING ERUIT VOOR DE VLAMING? 121 08 HET VLAAMS WAARDENKADER De visie van mensen op de wereld, het leven en de samenleving wordt bepaald door: OVERTUIGINGEN Welke opvattingen, meningen en aspiraties hebben Vlamingen met betrekking tot hun persoonlijk leven en de Vlaamse samenleving? De ideale Vlaamse samenleving WAARDEN Waar hechten Vlamingen persoonlijk belang aan in hun leven en de Vlaamse samenleving? PERSOONLIJKHEIDS KENMERKEN Wat kenmerkt de ideale samenleving? 122 08 HET VLAAMS WAARDENKADER LIJST VAN STATEMENTS Overtuigingen Waarden De moderne maatschappij biedt meer mogelijkheden dan vroeger Ik ben in het algemeen hoopvol voor de toekomst De maatschappij moet meer durven investeren in de welvaart voor de toekomst De aanwezigheid van een veelheid aan culturen verrijkt ons eigen cultuur We zouden meer moeten investeren in het milieu en de natuur om de toekomst van de volgende generatie te vrijwaren 6. Mensen moeten in staat zijn individuele keuzes te maken in het leven 7. Als Vlamingen is het belangrijk dat we onze eigen identiteit kunnen beleven 8. Als je echt wil, kan iedereen in dit land werk vinden 9. De politiek in ons land moet in de eerste plaats ervoor zorgen dat de economie goed draait 10. We zouden meer tijd moeten hebben voor ons gezin 11. We zouden ‘s avonds wat meer op straat moeten keuvelen met de buren, net als vroeger 12. Er moet meer solidariteit komen tussen de mensen. Als groep zijn we sterker dan alleen. 13. Mensen zouden zich belangeloos moeten inzetten voor allerhande organisaties 14. Kinderen grootbrengen zou geen luxe mogen zijn 15. De kinderen moeten voldoende ondersteuning en opvoeding krijgen om uit te groeien tot volwassen 16. Als we allen samen onze schouders eronder zetten, kunnen we nog ver komen met deze maatschappij 17. We moeten verdraagzamer zijn voor elkaar 18. Er moet meer geïnvesteerd worden in een leefbare woonomgeving (bijvoorbeeld netheid, lawaai, geur, verkeer, …) 19. Om te kunnen meetellen in onze maatschappij, moet elke mens kunnen werken 20. De wereld verandert te snel, het is moeilijk om bij te blijven 21. Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast 22. Ik vertrouw eerder op oudere mensen in de maatschappij dan op jonge mensen 23. De politie zou meer zichtbaar moeten zijn, dat geeft een veilig gevoel 24. We hebben meer politie nodig om te controleren of de regels worden nageleefd 1. Uitdagingen en afwisseling hebben in het leven 2. Grenzen verleggen 3. Plezier beleven 4. Optimaal genieten van het leven 5. Dromen nastreven 6. Openheid 7. Gerespecteerd worden door anderen 8. Naar vrijheid streven in doen en denken 9. Succesvol zijn, af en toe uitblinken ten opzichte van anderen 10. Jezelf steeds verder kunnen ontwikkelen 11. Een zeker gevoel van macht hebben 12. Streven naar een welvarende toekomst 13. Gelijke kansen voor iedereen 14. Hechte lokale gemeenschapsbanden 15. Eerlijkheid en oprechtheid 16. Hechte familiebanden 17. Hechte vriendschapsbanden 18. Groepsgevoel, solidariteit 19. Verdraagzaamheid 20. Respect voor waarden, normen en wetten 21. Streven naar een stabiele samenleving 22. Streven naar een vertrouwde leefomgeving 23. Duidelijkheid en zekerheid 24. Veiligheid 25. Behoud van eigen identiteit 1. 2. 3. 4. 5. Persoonlijkheids kenmerken 1. Vernieuwend 2. Jong 3. Optimistisch 4. Dynamisch 5. Open 6. Spontaan 7. Bekwaam 8. Krachtig 9. Succesvol 10. Charismatisch, inspirerend 11. Vooruitstrevend 12. Solidair 13. Eerlijk 14. Gematigd 15. Vriendelijk 16. Zacht 17. Menselijk 18. Geloofwaardig 19. Traditioneel 20. Verantwoordelijk 21. Ernstig 22. Streng 23. Betrouwbaar 24. Pragmatisch 123 08 HET VLAAMS WAARDENKADER VERTROUWENSVOL Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Moderne maatschappij meer mogelijkheden Charismatisch, inspirerend Succesvol zijn IK Jong Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Vrijheid in doen en denken Samen schouders onder maatschappij Eerlijkheid en oprechtheid Pragmatisch Succesvol Verantwoordelijk Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Vriendelijk Hechte vriendschapsbanden Streven naar vertrouwde leefomgeving Veiligheid Behoud van eigen identiteit Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten WIJ Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Betrouwbaar Streven naar welvarende toekomst Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Open Openheid Menselijk Investeren in leefbare Optimistisch woonomgeving Gerespecteerd worden Eigen identiteit beleven als Vlaming Geloofwaardig Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Bekwaam Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Hechte lokale gemeenschapsbanden Eerlijk Jezelf verder ontwikkelen Politiek moet zorgen dat economie draait Gematigd Groepsgevoel, solidariteit Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Plezier beleven Krachtig Solidair Belangeloos inzetten voor organisaties Optimaal genieten van het leven Dynamisch Vooruitstrevend Verdraagzamer zijn voor elkaar Zacht Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Traditioneel Moeite om bij te blijven ANGSTIG Bron: Vlaanderen Gescand 2009 124 08 NIET ELKE VLAMING HEEFT DEZELFDE VERWACHTINGEN VERTROUWENSVOL BOUWERS ONDERNEMERS IK OVERTUIGDE VLAMINGEN SAMENLEVINGS VERBETERAARS MICRO SOCIALEN WIJ GEZINS BEWUSTEN ANGSTIG Bron: Vlaanderen Gescand 2009 125 SCORECARD BOUWERS Ideale samenleving = talrijke mogelijkheden voor exploratie en persoonlijke ontwikkeling ACTUELE THEMA’S • Hoopvol voor de toekomst • Veelheid aan culturen is verrijkend • Moderne maatschappij biedt meer mogelijkheden SOCIO DEMO • • • Relatief meer jongeren (18-25) Relatief meer hoger opgeleiden en kaderleden Relatief meer hogere sociale klasse WAARDEN • Grenzen verleggen • Uitdagingen en afwisseling in het leven • Dromen nastreven • Succesvol zijn PERSOONLIJKHEID • Vernieuwend • Charismatisch, inspirerend • Vooruitstrevend • Dynamisch 126 SCORECARD ONDERNEMERS Ideale samenleving = economie en werkgelegenheid zijn succesfactoren voor eigen geluk en waardering SOCIO DEMO • • Relatief meer jongere generaties (18-35) Relatief meer universitairen en kaderleden OVERTUIGINGEN • Als je echt wil, kan iedereen werk vinden • Politiek moet zorgen dat economie draait • Meetellen in maatschappij door te werken • Durven investeren in de welvaart voor de toekomst WAARDEN • Zoveel mogelijk kennis vergaren • Succesvol zijn • Streven naar een welvarende toekomst PERSOONLIJKHEID • Jong • Succesvol • Pragmatisch • Krachtig • Streng • Traditioneel 127 SCORECARD OVERTUIGDE VLAMINGEN Ideale samenleving = georganiseerde strikte structuur waar regels zorgen voor zekerheid SOCIO DEMO • • • • Skew naar mannen Relatief meer oudere generaties (46+) Relatief meer lagere middenklasse Relatief minder hoger opgeleiden OVERTUIGINGEN • Eerder oudere mensen vertrouwen • Meer politie nodig om te controleren • Politie meer zichtbaar geeft een veilig gevoel • Eigen identiteit beleven als Vlaming • Moeite om bij te blijven WAARDEN • Veiligheid • Duidelijkheid en zekerheid • Respect voor waarden, normen en wetten • Behoud van eigen identiteit PERSOONLIJKHEID • Streng • Traditioneel • Ernstig 128 SCORECARD SAMENLEVINGSVERBETERAARS Ideale samenleving = solidaire verbondenheid in het streven naar een betere wereld voor iedereen SOCIO DEMO • • Gemiddeld over geslacht en leeftijd Relatief meer hoger opgeleiden OVERTUIGINGEN • Veelheid aan culturen is verrijkend • Belangeloos inzetten voor organisaties • Meer solidariteit nodig, als groep sterker • Samen schouders onder maatschappij • Verdraagzamer zijn voor elkaar WAARDEN • Groepsgevoel, solidariteit • Hechte lokale gemeenschappen • Gelijke kansen voor iedereen • Verdraagzaamheid PERSOONLIJKHEID • Solidair • Gematigd 129 SCORECARD MICRO-SOCIALEN Ideale samenleving = een betrouwbare omgeving om sociaal te groeien SOCIO DEMO • • Relatief meer alleenstaanden met kinderen Relatief minder laagof technisch geschoolden OVERTUIGINGEN • Investeren in milieu en natuur voor de toekomst • Investeren in leefbare leefomgeving • Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken • Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn WAARDEN • Vrijheid in doen en denken • Openheid • Jezelf verder ontwikkelen PERSOONLIJKHEID • Open • Geloofwaardig • Verantwoordelijk • Bekwaam en betrouwbaar • Menselijk 130 SCORECARD GEZINSBEWUSTEN Ideale samenleving = een veilige plek waar we als gezin geborgen zijn SOCIO DEMO • • • • Skew naar vrouwen Relatief meer kinderen Relatief meer laagof technisch geschoolden Relatief meer middenlaag sociale klasse OVERTUIGINGEN • Moeite om bij te blijven • Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast • ‘s avonds meer op straat keuvelen met buren • Meer tijd nodig voor gezin WAARDEN • Hechte familiebanden • Streven naar vertrouwde leefomgeving • Plezier beleven PERSOONLIJKHEID • Zacht • Spontaan • Optimistisch 131 EVOLUTIES IN HET VLAAMS WAARDENKADER DE POLITIEK MOET MEER ZORG DRAGEN VOOR DE VLAMING MEER NOOD AAN OPTIMISME 132 08 EVOLUTIES IN HET WAARDENKADER OVERTUIGINGEN GESTEGEN IN RANKING TOV 2009 MIJN FAMILIE EN MIJN HUIS zijn mijn houvast POLITIEK in ons land moet in de eerste plaats ervoor ZORGEN DAT DE ECONOMIE GOED DRAAIT Om te kunnen meetellen in onze maatschappij, MOET ELKE MENS KUNNEN WERKEN Q2.1. Kan u voor iedere uitspraak aangeven in welke mate u hiermee akkoord gaat? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord (Top 3: sores 5-7) Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 133 08 EVOLUTIES IN HET WAARDENKADER OVERTUIGINGEN GEDAALD IN RANKING T.O.V. 2009 Ik ben in het algemeen HOOPVOL VOOR DE TOEKOMST We moeten VERDRAAGZAMER zijn voor elkaar De moderne maatschappij biedt MEER MOGELIJKHEDEN DAN VROEGER Er moet meer SOLIDARITEIT komen tussen de mensen. Als groep zijn we sterker dan alleen. Q2.1. Kan u voor iedere uitspraak aangeven in welke mate u hiermee akkoord gaat? 1: Helemaal niet akkoord – 7: Volledig akkoord (Top 3: sores 5-7) Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 134 08 EVOLUTIES IN HET WAARDENKADER SEGMENTEN (T.O.V. 2009) VERTROUWENSVOL BOUWERS 14,0% (-1,4%) IK ONDERNEMERS 16,9% (-0,4%) OVERTUIGDE VLAMINGEN 18,6% (+0,2%) SAMENLEVINGS VERBETERAARS 15,5% (0%) MICRO SOCIALEN 15,4% (-0,7%) WIJ GEZINS BEWUSTEN 19,6% (+2,4%) ANGSTIG 135 08 EVOLUTIES IN HET WAARDENKADER DE VLAMING PLOOIT TERUG OP ZIJN MICROOMGEVING VERTROUWENSVOL BOUWERS 14,0% (-1,4%) IK ONDERNEMERS 16,9% (-0,4%) OVERTUIGDE VLAMINGEN 18,6% (+0,2%) SAMENLEVINGS VERBETERAARS 15,5% (0%) MICRO SOCIALEN 15,4% (-0,7%) WIJ GEZINS BEWUSTEN 19,6% (+2,4%) ANGSTIG 136 HET POLITIEK LANDSCHAP BINNEN HET VLAAMS WAARDENKADER HOE SLUITEN POLITIEKE PARTIJEN AAN BIJ DE VERWACHTINGEN VAN DE VLAMING? 137 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Charismatisch, inspirerend Succesvol zijn IK Jong Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Vrijheid in doen en denken Samen schouders onder maatschappij Eerlijkheid en oprechtheid Pragmatisch Succesvol Verantwoordelijk Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Optimistisch Gerespecteerd worden Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Vriendelijk Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Streven naar vertrouwde leefomgeving Veiligheid Behoud van eigen identiteit Duidelijkheid en zekerheid Meer politie nodig om te controleren Open Openheid Menselijk Investeren in leefbare woonomgeving Betrouwbaar Streven naar welvarende toekomst Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Eigen identiteit beleven als Vlaming Geloofwaardig Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Bekwaam Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Gematigd Hechte lokale gemeenschapsbanden Eerlijk Jezelf verder ontwikkelen Politiek moet zorgen dat economie draait Solidair Groepsgevoel, solidariteit Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Plezier beleven Krachtig Verdraagzamer zijn voor elkaar Belangeloos inzetten voor organisaties Optimaal genieten van het leven Dynamisch Vooruitstrevend Focus op microomgeving maar versnipperd partijprofiel Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Moderne maatschappij meer mogelijkheden Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Zacht Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast WIJ Traditioneel en gematigd. Verdere afzwakking van de partijpersoonlijkheid t.o.v. 2009 Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Traditioneel Moeite om bij te blijven ANGSTIG Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 138 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % PERSOONLIJKHEID WAARDEN Index % % Index Index Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 43% 151 Hechte f amiliebanden 42% 196 Traditioneel Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 42% 193 Respect v oor waarden, normen en wetten 33% 121 Gematigd 32% 172 Meer tijd nodig v oor gezin 42% 177 Strev en naar een stabiele samenlev ing 31% 123 Menselijk 27% 117 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 34% 137 Hechte lokale gemeenschapsbanden 29% 140 Ernstig 26% 112 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 30% 116 Verdraagzaamheid 28% 111 Bekwaam 25% 115 Samen schouders onder maatschappij 26% 109 Strev en naar een welv arende toekomst 27% 97 Verantwoordelijk 24% 115 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 25% 121 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 26% 116 Vriendelijk 21% 113 Belangeloos inzetten v oor organisaties 24% 117 Gerespecteerd worden door anderen 25% 113 Solidair 19% 88 Politiek moet zorgen dat economie draait 24% 93 Hechte v riendschapsbanden 24% 142 Betrouwbaar 18% 112 Hoopv ol v oor de toekomst 23% 133 Gelijke kansen v oor iedereen 23% 93 Geloof waardig 16% 96 Meer solidariteit nodig, als groep sterker 23% 94 Groepsgev oel, solidariteit 23% 99 Pragmatisch 16% 114 Meetellen in maatschappij door te werken 23% 83 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 20% 100 Optimistisch 16% 94 Eerder oudere mensen v ertrouwen 22% 168 Duidelijkheid en zekerheid 20% 101 Zacht 15% 115 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 21% 93 Veiligheid 20% 68 Succesv ol 14% 87 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 20% 79 Eerlijkheid en oprechtheid 20% 111 Eerlijk 13% 90 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 18% 99 Een zeker gev oel v an macht hebben 17% 71 Dy namisch 13% 72 Veelheid aan culturen v errijkend 17% 75 Optimaal genieten v an het lev en 14% 91 Vooruitstrev end 12% 65 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 17% 74 Openheid 14% 84 Charismatisch, inspirerend 12% 91 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 13% 50 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 14% 86 Open 12% 76 Moeite om bij te blijv en 12% 99 Dromen nastrev en 13% 83 Spontaan 11% 79 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 12% 51 Grenzen v erleggen 13% 76 Krachtig 11% 63 Eigen identiteit belev en als Vlaming 11% 44 Plezier belev en 13% 90 Jong 10% 59 Meer politie nodig om te controleren 11% 44 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 12% 71 Streng 9% 42 8% 40 Naar v rijheid strev en in doen en denken 12% 58 Vernieuwend 8% 54 Behoud v an eigen identiteit 12% 49 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 50% 193 139 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Moderne maatschappij meer mogelijkheden Charismatisch, inspirerend Jong Succesvol zijn Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Vrijheid in doen en denken IK Samen schouders onder maatschappij Eerlijkheid en oprechtheid Pragmatisch Succesvol Verantwoordelijk Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Hechte vriendschapsbanden Streven naar vertrouwde leefomgeving Veiligheid Behoud van eigen identiteit Duidelijkheid en zekerheid Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Vriendelijk Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Betrouwbaar Streven naar welvarende toekomst Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Open Openheid Menselijk Investeren in leefbare Optimistisch woonomgeving Gerespecteerd worden Eigen identiteit beleven als Vlaming Geloofwaardig Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Bekwaam Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Hechte lokale gemeenschapsbanden Eerlijk Jezelf verder ontwikkelen Politiek moet zorgen dat economie draait Gematigd Groepsgevoel, solidariteit Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Plezier beleven Krachtig Solidair Belangeloos inzetten voor organisaties Optimaal genieten van het leven Dynamisch Vooruitstrevend Verdraagzamer zijn voor elkaar Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Zacht Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast WIJ T.o.v. 2009 : Consistente partijkern met potentieel uitbreidingsgebied door • Aandacht voor de microomgeving (korter bij de mens) • Zeker optimisme • Redelijkheid: open, eerlijk en menselijk Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Traditioneel Moeite om bij te blijven ANGSTIG Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 140 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % PERSOONLIJKHEID WAARDEN Index % % Index Index Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 71% 463 Verdraagzaamheid 31% 196 Zacht 26% 269 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 48% 240 Gelijke kansen v oor iedereen 26% 162 Jong 23% 202 Veelheid aan culturen v errijkend 36% 201 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 22% 157 Menselijk 22% 138 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 35% 172 Groepsgev oel, solidariteit 21% 143 Vriendelijk 22% 163 Belangeloos inzetten v oor organisaties 30% 187 Dromen nastrev en 16% 160 Solidair 21% 137 Meer solidariteit nodig, als groep sterker 25% 126 Hechte lokale gemeenschapsbanden 16% 124 Spontaan 15% 149 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 24% 149 Gerespecteerd worden door anderen 14% 104 Optimistisch 13% 114 Meer tijd nodig v oor gezin 19% 100 Strev en naar een stabiele samenlev ing 14% 90 Open 13% 119 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 18% 83 Hechte v riendschapsbanden 14% 134 Gematigd 13% 100 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 18% 92 Eerlijkheid en oprechtheid 14% 121 Vooruitstrev end 13% 97 Samen schouders onder maatschappij 17% 90 Openheid 14% 129 Eerlijk 13% 122 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 11% 60 Optimaal genieten v an het lev en 13% 129 Verantwoordelijk 13% 85 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 10% 57 Respect v oor waarden, normen en wetten 13% 76 Vernieuwend 12% 113 Meetellen in maatschappij door te werken 10% 47 Strev en naar een welv arende toekomst 12% 68 Dy namisch 12% 95 Hoopv ol v oor de toekomst 9% 67 Hechte f amiliebanden 12% 87 Betrouwbaar 12% 103 Moeite om bij te blijv en 9% 94 Plezier belev en 12% 132 Bekwaam 11% 72 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 8% 49 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 11% 86 Geloof waardig 11% 95 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 8% 54 Veiligheid 10% 53 Ernstig 10% 59 Politiek moet zorgen dat economie draait 5% 25 Naar v rijheid strev en in doen en denken 9% 74 Charismatisch, inspirerend 9% 98 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 4% 22 Grenzen v erleggen 9% 86 Traditioneel 5% 29 Eerder oudere mensen v ertrouwen 3% 32 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 9% 86 Pragmatisch 5% 52 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 3% 16 Duidelijkheid en zekerheid 7% 54 Succesv ol 5% 42 Meer politie nodig om te controleren 3% 13 Behoud v an eigen identiteit 6% 41 Krachtig 4% 34 Eigen identiteit belev en als Vlaming 2% 11 Een zeker gev oel v an macht hebben 4% 25 Streng 2% 16 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 3% 27 Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 141 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Moderne maatschappij meer mogelijkheden Charismatisch, inspirerend Succesvol zijn IK Jong Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Vrijheid in doen en denken Samen schouders onder maatschappij Eerlijkheid en oprechtheid Pragmatisch Succesvol Verantwoordelijk Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Optimistisch Gerespecteerd worden Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Vriendelijk Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Streven naar vertrouwde leefomgeving Veiligheid Behoud van eigen identiteit Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten associaties) Open Openheid Menselijk Investeren in leefbare woonomgeving Betrouwbaar Streven naar welvarende toekomst Eigen identiteit beleven als Vlaming Geloofwaardig Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Bekwaam Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Gematigd Hechte lokale gemeenschapsbanden Eerlijk Jezelf verder ontwikkelen Politiek moet zorgen dat economie draait Solidair Groepsgevoel, solidariteit Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Plezier beleven Krachtig Verdraagzamer zijn voor elkaar Belangeloos inzetten voor organisaties Optimaal genieten van het leven Dynamisch Vooruitstrevend T.o.v. 2009 : versnipperd en verwaterd partijprofiel (algemeen lage Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Zacht Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast WIJ Harde unidimensionele partijpersoonlijkheid Met totaal verlies van inspirerend en succesvol Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Traditioneel Moeite om bij te blijven ANGSTIG Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 142 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % PERSOONLIJKHEID WAARDEN Index % % Index Index Meer politie nodig om te controleren 14% 226 Een zeker gev oel v an macht hebben 11% 185 Streng 11% 307 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 13% 208 Veiligheid 11% 152 Ernstig 6% 146 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 13% 240 Strev en naar een welv arende toekomst 8% 116 Krachtig 5% 142 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 9% 166 Naar v rijheid strev en in doen en denken 8% 151 Traditioneel 4% 89 Meetellen in maatschappij door te werken 9% 132 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 8% 174 Vooruitstrev end 4% 115 Eigen identiteit belev en als Vlaming 9% 141 Respect v oor waarden, normen en wetten 7% 108 Pragmatisch 4% 150 Politiek moet zorgen dat economie draait 9% 139 Behoud v an eigen identiteit 7% 119 Dy namisch 4% 113 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 5% 94 Duidelijkheid en zekerheid 6% 113 Spontaan 4% 139 Eerder oudere mensen v ertrouwen 5% 157 Strev en naar een stabiele samenlev ing 6% 87 Menselijk 3% 83 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 5% 73 Gerespecteerd worden door anderen 5% 96 Open 3% 105 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 4% 96 Plezier belev en 5% 146 Bekwaam 3% 77 Samen schouders onder maatschappij 4% 68 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 5% 129 Gematigd 3% 82 Moeite om bij te blijv en 4% 137 Optimaal genieten v an het lev en 5% 122 Verantwoordelijk 3% 69 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 4% 63 Grenzen v erleggen 5% 111 Vernieuwend 3% 96 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 4% 66 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 4% 81 Optimistisch 2% 81 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 4% 57 Dromen nastrev en 4% 101 Eerlijk 2% 91 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 3% 66 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 4% 69 Vriendelijk 2% 70 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 3% 41 Openheid 4% 91 Geloof waardig 2% 79 Meer solidariteit nodig, als groep sterker 3% 43 Eerlijkheid en oprechtheid 4% 81 Betrouwbaar 2% 74 Meer tijd nodig v oor gezin 3% 43 Hechte lokale gemeenschapsbanden 3% 63 Charismatisch, inspirerend 2% 83 Hoopv ol v oor de toekomst 2% 51 Hechte f amiliebanden 3% 58 Solidair 2% 46 Belangeloos inzetten v oor organisaties 2% 43 Verdraagzaamheid 3% 43 Jong 2% 58 Veelheid aan culturen v errijkend 1% 22 Gelijke kansen v oor iedereen 3% 43 Succesv ol 1% 38 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 1% 21 Hechte v riendschapsbanden 2% 53 Zacht 1% 38 Groepsgev oel, solidariteit 2% 31 Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 143 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Charismatisch, inspirerend Succesvol zijn IK Jong Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Vrijheid in doen en denken Samen schouders onder maatschappij Eerlijkheid en oprechtheid Pragmatisch Succesvol Verantwoordelijk Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Optimistisch Gerespecteerd worden Meer politie nodig om te controleren Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Vriendelijk Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Streven naar vertrouwde leefomgeving Veiligheid Behoud van eigen identiteit Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten WIJ Verbreed samenhangend associatieveld Zacht Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Traditioneel (hogere associaties en meer differentiërend) Open Openheid Menselijk Investeren in leefbare woonomgeving Betrouwbaar Streven naar welvarende toekomst Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Eigen identiteit beleven als Vlaming Geloofwaardig Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Bekwaam Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Gematigd Hechte lokale gemeenschapsbanden Eerlijk Jezelf verder ontwikkelen Politiek moet zorgen dat economie draait Solidair Groepsgevoel, solidariteit Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Plezier beleven Krachtig Verdraagzamer zijn voor elkaar Belangeloos inzetten voor organisaties Optimaal genieten van het leven Dynamisch Vooruitstrevend Duidelijker partijprofiel tov 2009 Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Moderne maatschappij meer mogelijkheden Moeite om bij te blijven Strenge maar vooruitstrevende en daadkrachtige persoonlijkheid ANGSTIG Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 144 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % PERSOONLIJKHEID WAARDEN Index % % Index Index Eigen identiteit belev en als Vlaming 58% 234 Behoud v an eigen identiteit 44% 168 Succesv ol 38% 180 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 39% 157 Veiligheid 41% 129 Krachtig 37% 158 Meer politie nodig om te controleren 39% 162 Respect v oor waarden, normen en wetten 34% 114 Streng 34% 128 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 33% 155 Strev en naar een welv arende toekomst 33% 108 Vooruitstrev end 31% 126 Politiek moet zorgen dat economie draait 30% 125 Een zeker gev oel v an macht hebben 32% 122 Ernstig 31% 101 Meetellen in maatschappij door te werken 29% 110 Duidelijkheid en zekerheid 31% 143 Vernieuwend 30% 154 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 29% 132 Strev en naar een stabiele samenlev ing 27% 99 Dy namisch 30% 127 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 26% 121 Naar v rijheid strev en in doen en denken 26% 119 Bekwaam 29% 102 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 24% 87 Grenzen v erleggen 24% 131 Verantwoordelijk 28% 102 Samen schouders onder maatschappij 22% 95 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 23% 122 Geloof waardig 25% 115 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 21% 118 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 23% 94 Charismatisch, inspirerend 23% 132 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 20% 94 Gerespecteerd worden door anderen 22% 92 Betrouwbaar 22% 106 Hoopv ol v oor de toekomst 19% 115 Eerlijkheid en oprechtheid 22% 112 Eerlijk 20% 107 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 19% 79 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 22% 97 Menselijk 20% 68 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 18% 73 Openheid 19% 107 Jong 20% 97 Meer tijd nodig v oor gezin 16% 72 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 18% 107 Pragmatisch 19% 108 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 14% 70 Hechte f amiliebanden 17% 74 Open 19% 92 Meer solidariteit nodig, als groep sterker 12% 53 Dromen nastrev en 17% 96 Optimistisch 19% 87 Eerder oudere mensen v ertrouwen 11% 83 Hechte lokale gemeenschapsbanden 17% 74 Spontaan 18% 95 Moeite om bij te blijv en 9% 80 Groepsgev oel, solidariteit 15% 59 Traditioneel 17% 50 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 9% 36 Optimaal genieten v an het lev en 14% 81 Vriendelijk 16% 67 Belangeloos inzetten v oor organisaties 8% 42 Gelijke kansen v oor iedereen 13% 49 Solidair 14% 51 Veelheid aan culturen v errijkend 6% 28 Verdraagzaamheid 13% 47 Gematigd 12% 49 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 6% 32 Hechte v riendschapsbanden 13% 69 Zacht 7% 42 Plezier belev en 12% 80 Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 145 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Moderne maatschappij meer mogelijkheden Charismatisch, inspirerend Succesvol zijn IK Jong Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Vrijheid in doen en denken Samen schouders onder maatschappij Eerlijkheid en oprechtheid Pragmatisch Succesvol Verantwoordelijk Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Hechte vriendschapsbanden Streven naar vertrouwde leefomgeving Veiligheid Behoud van eigen identiteit Duidelijkheid en zekerheid Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Vriendelijk Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Betrouwbaar Streven naar welvarende toekomst Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Open Openheid Menselijk Investeren in leefbare Optimistisch woonomgeving Gerespecteerd worden Eigen identiteit beleven als Vlaming Geloofwaardig Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Bekwaam Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Weinig verandering tov 2009 Hechte lokale gemeenschapsbanden Eerlijk Jezelf verder ontwikkelen Politiek moet zorgen dat economie draait Gematigd Groepsgevoel, solidariteit Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Plezier beleven Krachtig Solidair Belangeloos inzetten voor organisaties Optimaal genieten van het leven Dynamisch Vooruitstrevend Verdraagzamer zijn voor elkaar Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten WIJ Disassociatief partijprofiel blijft Zacht Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Traditioneel Moeite om bij te blijven ANGSTIG Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 146 08 FOOTPRINT DETAILS WAARDEN OVERTUIGINGEN % PERSOONLIJKHEID % Index Index 38% 179 % Index Meer solidariteit nodig, als groep sterker 39% 181 Gelijke kansen v oor iedereen Solidair 33% 204 Veelheid aan culturen v errijkend 35% 175 Groepsgev oel, solidariteit 36% 185 Menselijk 23% 135 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 34% 151 Verdraagzaamheid 32% 152 Traditioneel 23% 118 Meetellen in maatschappij door te werken 30% 121 Hechte lokale gemeenschapsbanden 23% 129 Gematigd 18% 127 Samen schouders onder maatschappij 29% 135 Strev en naar een stabiele samenlev ing 22% 103 Bekwaam 17% 105 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 28% 114 Strev en naar een welv arende toekomst 21% 87 Vriendelijk 17% 118 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 28% 130 Hechte v riendschapsbanden 18% 129 Verantwoordelijk 17% 105 Meer tijd nodig v oor gezin 23% 112 Gerespecteerd worden door anderen 18% 99 Optimistisch 15% 116 Belangeloos inzetten v oor organisaties 23% 128 Hechte f amiliebanden 18% 100 Ernstig 15% 81 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 23% 101 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 18% 104 Geloof waardig 13% 101 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 21% 114 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 18% 94 Dy namisch 12% 90 17% 75 Betrouwbaar 12% 98 Vooruitstrev end 12% 82 106 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 18% 91 Respect v oor waarden, normen en wetten Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 17% 91 Optimaal genieten v an het lev en 15% 116 Hoopv ol v oor de toekomst 17% 108 Veiligheid 15% 62 Spontaan 12% Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 16% 78 Eerlijkheid en oprechtheid 14% 95 Open 11% 94 Politiek moet zorgen dat economie draait 16% 70 Plezier belev en 14% 121 Zacht 11% 109 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 15% 95 Openheid 14% 96 Eerlijk 11% 95 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 12% 61 Een zeker gev oel v an macht hebben 13% 65 Jong 10% 81 Eerder oudere mensen v ertrouwen 10% 87 Naar v rijheid strev en in doen en denken 13% 76 Pragmatisch 10% 91 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 10% 42 Duidelijkheid en zekerheid 13% 74 Krachtig 9% 63 Moeite om bij te blijv en 9% 92 Grenzen v erleggen 12% 84 Succesv ol 8% 67 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 9% 55 Dromen nastrev en 12% 85 Charismatisch, inspirerend 8% 80 11% 86 Vernieuwend 7% 65 10% 49 Streng 5% 32 8% 55 Meer politie nodig om te controleren 8% 37 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en Eigen identiteit belev en als Vlaming 5% 23 Behoud v an eigen identiteit Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 147 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Moderne maatschappij meer mogelijkheden Charismatisch, inspirerend Succesvol zijn IK Jong Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Vrijheid in doen en denken Samen schouders onder maatschappij Eerlijkheid en oprechtheid Pragmatisch Succesvol Verantwoordelijk Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Optimistisch Gerespecteerd worden Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Vriendelijk Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Hechte vriendschapsbanden Streven naar vertrouwde leefomgeving Veiligheid Behoud van eigen identiteit Duidelijkheid en zekerheid Meer politie nodig om te controleren Open Openheid Menselijk Investeren in leefbare woonomgeving Betrouwbaar Streven naar welvarende toekomst Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Eigen identiteit beleven als Vlaming Geloofwaardig Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Bekwaam Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Gematigd Hechte lokale gemeenschapsbanden Eerlijk Jezelf verder ontwikkelen Politiek moet zorgen dat economie draait Solidair Groepsgevoel, solidariteit Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Plezier beleven Krachtig Verdraagzamer zijn voor elkaar Belangeloos inzetten voor organisaties Optimaal genieten van het leven Dynamisch Vooruitstrevend T.o.v. 2009 : consistente maar afgezwakte partijkern Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten Zacht WIJ Gebreken van deze traditionele partij : • Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast • inspiratie en vernieuwing betrouwbaarheid en geloofwaardigheid Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Traditioneel Moeite om bij te blijven ANGSTIG Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 148 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % PERSOONLIJKHEID WAARDEN Index % % Index Index Politiek moet zorgen dat economie draait 42% 253 Strev en naar een welv arende toekomst 31% 151 Traditioneel 19% 115 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 30% 198 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 30% 238 Ernstig 18% 120 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 26% 170 Een zeker gev oel v an macht hebben 23% 132 Bekwaam 18% 126 Meetellen in maatschappij door te werken 25% 136 Naar v rijheid strev en in doen en denken 23% 156 Verantwoordelijk 16% 115 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 23% 187 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 23% 153 Vooruitstrev end 15% 124 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 22% 147 Veiligheid 20% 93 Open 15% 143 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 19% 108 Strev en naar een stabiele samenlev ing 18% 99 Dy namisch 14% 118 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 18% 94 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 18% 155 Succesv ol 14% 127 Samen schouders onder maatschappij 17% 104 Respect v oor waarden, normen en wetten 17% 86 Optimistisch 13% 124 Meer politie nodig om te controleren 16% 100 Gerespecteerd worden door anderen 16% 101 Gematigd 13% 109 Hoopv ol v oor de toekomst 16% 137 11% 95 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 11% Verdraagzamer zijn v oor elkaar 11% Inv esteren in leef bare woonomgev ing Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast Grenzen v erleggen 16% 130 Krachtig 66 Openheid 14% 118 Menselijk 11% 74 62 Duidelijkheid en zekerheid 14% 98 Vriendelijk 10% 86 10% 62 Optimaal genieten v an het lev en 13% 117 Jong 10% 98 10% 70 Dromen nastrev en 13% 110 Betrouwbaar 10% 97 Veelheid aan culturen v errijkend 9% 61 Verdraagzaamheid 12% 64 Geloof waardig 10% 94 Meer solidariteit nodig, als groep sterker 9% 55 Gelijke kansen v oor iedereen 11% 59 Pragmatisch 10% 109 Meer tijd nodig v oor gezin 9% 55 Plezier belev en 11% 105 Vernieuwend 9% 93 Eerder oudere mensen v ertrouwen 8% 95 Eerlijkheid en oprechtheid 10% 78 Streng 9% 66 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 6% 47 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 10% 61 Spontaan 8% 85 Moeite om bij te blijv en 6% 82 Behoud v an eigen identiteit 8% 49 Charismatisch, inspirerend 8% 89 Eigen identiteit belev en als Vlaming 6% 35 Hechte f amiliebanden 8% 53 Eerlijk 7% 78 Belangeloos inzetten v oor organisaties 6% 42 Hechte lokale gemeenschapsbanden 8% 52 Solidair 7% 48 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 4% 28 Groepsgev oel, solidariteit 8% 47 Zacht 5% 52 Hechte v riendschapsbanden 7% 58 Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 149 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Moderne maatschappij meer mogelijkheden Charismatisch, inspirerend Succesvol zijn IK Jong Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Vrijheid in doen en denken Samen schouders onder maatschappij Eerlijkheid en oprechtheid Pragmatisch Succesvol Verantwoordelijk Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Optimistisch Gerespecteerd worden Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Vriendelijk Hechte vriendschapsbanden Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten WIJ Duidelijke partijpijlers: tewerkstelling en solidariteit Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Streven naar vertrouwde leefomgeving Veiligheid Behoud van eigen identiteit Duidelijkheid en zekerheid Meer politie nodig om te controleren Open Openheid Menselijk Investeren in leefbare woonomgeving Betrouwbaar Streven naar welvarende toekomst Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Eigen identiteit beleven als Vlaming Geloofwaardig Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Bekwaam Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Hechte lokale gemeenschapsbanden Eerlijk Jezelf verder ontwikkelen Politiek moet zorgen dat economie draait Gematigd Groepsgevoel, solidariteit Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Plezier beleven Krachtig Solidair Belangeloos inzetten voor organisaties Optimaal genieten van het leven Dynamisch Vooruitstrevend Verdraagzamer zijn voor elkaar Zacht Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Traditioneel Moeite om bij te blijven ANGSTIG Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 150 08 FOOTPRINT DETAILS OVERTUIGINGEN % PERSOONLIJKHEID WAARDEN Index % % Index Index Meer solidariteit nodig, als groep sterker 17% 201 Gelijke kansen v oor iedereen 17% 217 Solidair 13% 231 Veelheid aan culturen v errijkend 15% 197 Groepsgev oel, solidariteit 14% 195 Menselijk 8% 130 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 15% 166 Verdraagzaamheid 13% 165 Vooruitstrev end 7% 126 Belangeloos inzetten v oor organisaties 14% 200 Strev en naar een welv arende toekomst 8% 97 Jong 7% 149 Meetellen in maatschappij door te werken 12% 131 Hechte lokale gemeenschapsbanden 8% 122 Ernstig 6% 94 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 11% 132 Strev en naar een stabiele samenlev ing 8% 98 Vernieuwend 5% 129 Samen schouders onder maatschappij Gerespecteerd worden door anderen 7% 107 Eerlijk 5% 126 Naar v rijheid strev en in doen en denken 6% 103 Vriendelijk 5% 97 Eerlijkheid en oprechtheid 6% 114 Bekwaam 5% 80 10% 122 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 9% 94 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 9% 125 Meer tijd nodig v oor gezin 8% 97 Dromen nastrev en 6% 117 Dy namisch 5% 95 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 7% 82 Hechte v riendschapsbanden 6% 112 Verantwoordelijk 5% 81 Moeite om bij te blijv en 6% 161 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen 6% 91 Geloof waardig 5% 101 Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 6% 81 Openheid 6% 109 Open 4% 101 Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 6% 75 Respect v oor waarden, normen en wetten 6% 67 Optimistisch 4% 96 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 6% 73 Veiligheid 6% 61 Betrouwbaar 4% 91 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 5% 83 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 5% 69 Spontaan 4% 101 Politiek moet zorgen dat economie draait 5% 59 Optimaal genieten v an het lev en 5% 97 Traditioneel 4% 52 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 4% 58 Grenzen v erleggen 5% 92 Charismatisch, inspirerend 4% 100 Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 4% 62 Duidelijkheid en zekerheid 5% 76 Zacht 4% 97 Hoopv ol v oor de toekomst 4% 67 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 4% 83 Streng 4% 63 Eerder oudere mensen v ertrouwen 3% 69 Hechte f amiliebanden 4% 60 Pragmatisch 3% 92 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 3% 32 Een zeker gev oel v an macht hebben 4% 53 Krachtig 3% 67 Meer politie nodig om te controleren 2% 29 Plezier belev en 4% 90 Gematigd 3% 65 Eigen identiteit belev en als Vlaming 2% 23 Behoud v an eigen identiteit 4% 51 Succesv ol 2% 48 Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 2% 43 Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 151 08 FOOTPRINT VERTROUWENSVOL Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Moderne maatschappij meer mogelijkheden Charismatisch, inspirerend Succesvol zijn IK Jong Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Vrijheid in doen en denken Samen schouders onder maatschappij Eerlijkheid en oprechtheid Pragmatisch Succesvol Verantwoordelijk Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Hechte vriendschapsbanden Streven naar vertrouwde leefomgeving Veiligheid Behoud van eigen identiteit Duidelijkheid en zekerheid Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel In kleur: top 5 associatie in % In kleur onderstreept: top 5 associatie in % en differentiërend in index Onderstreept: niet top 5 associatie in % maar differentiërend in index Vriendelijk Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Betrouwbaar Streven naar welvarende toekomst Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Open Openheid Menselijk Investeren in leefbare Optimistisch woonomgeving Gerespecteerd worden Eigen identiteit beleven als Vlaming Geloofwaardig Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Bekwaam Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Compacte partijkern Hechte lokale gemeenschapsbanden Eerlijk Jezelf verder ontwikkelen Politiek moet zorgen dat economie draait Gematigd Groepsgevoel, solidariteit Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Plezier beleven Krachtig Solidair Belangeloos inzetten voor organisaties Optimaal genieten van het leven Dynamisch Vooruitstrevend Verdraagzamer zijn voor elkaar Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten WIJ Maar afbrokkelend profiel sinds 2009 Zacht Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Traditioneel Moeite om bij te blijven ANGSTIG Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 152 08 FOOTPRINT DETAILS % PERSOONLIJKHEID WAARDEN OVERTUIGINGEN % Index % Index Index 37% 304 Streng 34% 424 Eigen identiteit belev en als Vlaming 46% 335 Behoud v an eigen identiteit Meer politie nodig om te controleren 42% 314 Veiligheid 34% 229 Krachtig 14% 205 Politie meer zichtbaar, geef t v eilig gev oel 41% 294 Een zeker gev oel v an macht hebben 25% 202 Traditioneel 14% 133 Als je echt wil, kan iedereen werk v inden 20% 167 Respect v oor waarden, normen en wetten 18% 135 Ernstig 12% 126 Mijn f amilie en mijn huis zijn mijn houv ast 12% 107 Strev en naar een v ertrouwde leef omgev ing 12% 109 Bekwaam 7% 76 12% 117 Verantwoordelijk 6% 74 Meetellen in maatschappij door te werken 12% 80 Duidelijkheid en zekerheid Mensen moeten indiv iduele keuzes kunnen maken 10% 85 Naar v rijheid strev en in doen en denken 11% 107 Pragmatisch 6% 110 s Av onds meer op straat keuv elen met buren 9% 85 Hechte f amiliebanden 10% 96 Vooruitstrev end 6% 79 Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn 9% 69 Strev en naar een welv arende toekomst 10% 70 Open 6% 91 Eerder oudere mensen v ertrouwen 9% 125 Strev en naar een stabiele samenlev ing 9% 74 Dy namisch 6% 78 Meer tijd nodig v oor gezin 9% 70 Gerespecteerd worden door anderen 9% 85 Geloof waardig 5% 84 5% 92 Hechte lokale gemeenschapsbanden 8% 74 Eerlijk Succesv ol zijn, af en toe uitblinken tov anderen 7% 77 Menselijk 5% 57 Grenzen v erleggen 7% 80 Vriendelijk 5% 65 46 Eerlijkheid en oprechtheid 6% 68 Optimistisch 5% 73 47 Hechte v riendschapsbanden 6% 69 Betrouwbaar 5% 72 6% 55 Charismatisch, inspirerend 5% 87 Kinderen moeten v oldoende ondersteuning krijgen 8% 55 Moeite om bij te blijv en 8% 126 Inv esteren in leef bare woonomgev ing 8% 56 Politiek moet zorgen dat economie draait 6% Durv en inv esteren in de welv aart v oor de toekomst 6% Samen schouders onder maatschappij 6% 44 Jezelf steeds v erder kunnen ontwikkelen Meer solidariteit nodig, als groep sterker 6% 43 Dromen nastrev en 6% 68 Vernieuwend 5% 76 Moderne maatschappij meer mogelijkheden 5% 51 Groepsgev oel, solidariteit 6% 48 Spontaan 4% 78 Hoopv ol v oor de toekomst 4% 46 Uitdagingen en af wisseling hebben in het lev en 6% 69 Succesv ol 4% 58 Belangeloos inzetten v oor organisaties 4% 33 Optimaal genieten v an het lev en 5% 64 Gematigd 4% 50 Verdraagzamer zijn v oor elkaar 3% 24 Openheid 5% 61 Solidair 4% 44 3% 55 2% 43 Veelheid aan culturen v errijkend 3% 24 Plezier belev en 4% 63 Jong Inv esteren in milieu en natuur v oor de toekomst 2% 21 Gelijke kansen v oor iedereen 4% 30 Zacht Verdraagzaamheid 3% 27 Q2.8. – Q2.9. - Q3.0 Kan u voor deze lijst met overtuigingen / waarden / persoonlijkheidskenmerken telkens aangeven welke volgens u passen bij welke partij? Basis: Nationaal representatieve steekproef, na reproductie van segmentatie (N=2808) 153 08 DE CONCURRENTIE IN HET POLITIEKE LANDSCHAP VERTROUWENSVOL Grenzen verleggen Veelheid aan culturen verrijkend Hoopvol voor de toekomst Gelijke kansen voor iedereen Vernieuwend Dromen nastreven Verdraagzaamheid Uitdagingen en afwisseling in het leven Moderne maatschappij meer mogelijkheden Charismatisch, inspirerend Succesvol zijn IK Jong Mensen moeten individuele keuzes kunnen maken Vrijheid in doen en denken Samen schouders onder maatschappij Eerlijkheid en oprechtheid Pragmatisch Succesvol Verantwoordelijk Durven investeren in de welvaart voor de toekomst Politie meer zichtbaar, geeft veilig gevoel Vriendelijk Hechte vriendschapsbanden Streven naar vertrouwde leefomgeving Veiligheid Behoud van eigen identiteit Duidelijkheid en zekerheid Ernstig Respect voor waarden, normen en wetten WIJ Kinderen grootbrengen mag geen luxe zijn Betrouwbaar Streven naar welvarende toekomst Een zeker gevoel van macht Meetellen in maatschappij door te werken Meer politie nodig om te controleren Open Openheid Menselijk Investeren in leefbare Optimistisch woonomgeving Gerespecteerd worden Eigen identiteit beleven als Vlaming Geloofwaardig Kinderen moeten voldoende ondersteuning krijgen Bekwaam Als je echt wil, kan iedereen werk vinden Hechte lokale gemeenschapsbanden Eerlijk Jezelf verder ontwikkelen Politiek moet zorgen dat economie draait Gematigd Groepsgevoel, solidariteit Investeren in milieu en natuur voor de toekomst Meer solidariteit nodig, als groep sterker Plezier beleven Krachtig Solidair Belangeloos inzetten voor organisaties Optimaal genieten van het leven Dynamisch Vooruitstrevend Verdraagzamer zijn voor elkaar Zacht Spontaan s Avonds meer op straat keuvelen met buren Streven naar stabiele samenleving Hechte familiebanden Meer tijd nodig voor gezin Mijn familie en mijn huis zijn mijn houvast Eerder oudere mensen vertrouwen Streng Traditioneel Moeite om bij te blijven ANGSTIG 154 CONTACT • VRT Studiedienst • ([email protected]) 155