goed gegoten

PERSBERICHT
14 November 2007
GOED GEGOTEN!
5000 JAAR BRONS
30 NOVEMBER 2007 – 2 MAART 2008
Poetste een Egyptenaar koper? Waar spiegelde een
Griek zich in? En hoe maakte een Romein een bronzen
standbeeld? De ontdekking van brons, zo’n 5000 jaar
geleden, betekende een geweldige technologische
revolutie. De tentoonstelling GOED GEGOTEN! 5000
JAAR BRONS die vanaf 30 november 2007 tot en met
2 maart 2008 te zien is in het Allard Pierson Museum,
belicht het gebruik van brons in het Middellandse
Zeegebied, van West Azië – waar het begon – via
Egypte tot aan de Grieks-Romeinse wereld. De nadruk
ligt op de veelzijdige relatie tussen mens en brons. Vijf
topstukken uit vijf regio’s leiden u de wereld van de
mens in brons binnen.
DE TENTOONSTELLING
Per regio komt een specifiek aspect van brons aan bod. Voor West Azië, de bakermat, zijn
dat de eenvoudig te gieten platte wapens en werktuigen. De verschillende vormen van
pijlen, bijlen, zwaarden en lanspunten laten vaak zien waarvoor de wapens werden gebruikt:
om bij de jacht de prooi snel te doden, of om in het gevecht de tegenstander pijnlijke en zo
ernstig mogelijke verwondingen toe te brengen. Een aparte categorie vormen de
ceremoniële wapens die hun eigenlijke functie verloren hebben. Zo werd brons ook het
materiaal voor sieraden van de elitekrijgers en hun paarden en dat is te zien aan de gordels,
halsbanden, mantelspelden en versierselen van paardentuig.
In het oude Egypte was brons voorbehouden aan beelden van goden en farao’s.
Tienduizenden beeldjes zijn gevonden bij heiligdommen. Zij zijn geschonken om de gunsten
van de goden af te smeken. Op de tentoonstelling geeft een trappenconstructie met meer
dan 100 bronzen godenbeeldjes niet alleen een indruk van een Egyptisch tempeldepot,
maar ook een prachtig overzicht van de Egyptische godenwereld.
De Grieken gingen een stap verder en beeldden naast hun goden ook mensen uit.
Zo hadden Olympische kampioenen het recht een beeld van zichzelf te wijden in het grote
Zeusheiligdom in Olympia. De Grieken beeldden hun goden als ideale mensen uit en in de
Klassieke periode werd ook de mens in ideale schoonheid uitgebeeld. Later wordt de mens
meer realistisch uitgebeeld met al zijn tekortkomingen. Topstuk is hier een uniek en
compleet bronzen harnas. Het is - evenals vele andere voorwerpen op deze tentoonstelling een bruikleen uit het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden, waarmee nauw is
samengewerkt.
De Etrusken, die in Noord-Italië woonden, konden ruim beschikken over koper en tin,
de grondstoffen van brons. Zij gebruikten brons niet alleen voor beelden van goden en
mensen, maar vooral ook voor luxeartikelen voor persoonlijk gebruik, zoals vaatwerk,
spiegels en sieraden.
Bij de Romeinen tenslotte bereikte de bronsbewerking zijn absolute hoogtepunt.
Overal in het Romeinse Rijk werden beelden en prachtig versierde luxe voorwerpen van de
hoogste kwaliteit gemaakt. Brons heeft inmiddels zijn praktische toepassing bij wapens en
1
werktuigen grotendeels afgestaan aan ijzer en wordt in deze categorie alleen nog gebruikt
voor paradewapens en grafgiften. Maar het blijft - net als nu - het ideale materiaal voor
beelden. Het moderne gebruik van brons vormt het slot van de tentoonstelling.
Bij elke afdeling wordt een bepaald relevant technisch aspect van brons behandeld. Zo
vormen de herkomst van koper- en tinerts, win- en productietechnieken en verschillende
giet- en versiertechnieken een integraal deel van de tentoonstelling.
FILM
Als aanvulling op de tentoonstelling is een korte film gemaakt die informatie geeft over de
herkomst en gebruiksmogelijkheden van brons. Er worden ook een aantal aspecten van het
onderwerp ‘brons’ behandeld die in de tentoonstelling zelf minder nadruk krijgen.
Achtereenvolgens komen een bronsgieter, een bronsrestaurator en museumconservatoren
aan het woord over hun vak en de bijzondere betekenis die brons voor hen heeft. Ook de vijf
topstukken van de tentoonstelling worden in detail getoond.
PUBLICATIE
Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerd full color dubbelnummer van het
Mededelingenblad van de Vereniging van Vrienden van het Allard Pierson Museum met
daarin artikelen die aansluiten op de onderwerpen die in de tentoonstelling worden
behandeld. Deze publicatie is verkrijgbaar in de museumwinkel.
EDUCATIE
Bij de tentoonstelling GOED GEGOTEN! wordt voor de onderbouw van het voortgezet
onderwijs educatief materiaal gemaakt. Voor het eerst maakt het Allard Pierson Museum
ook educatief materiaal speciaal voor het VMBO. Voor docenten wordt een docentenmiddag
georganiseerd op 12 december vanaf 15.30 uur. Op deze voorlichtingsbijeenkomst is er
gelegenheid onder deskundige leiding kennis te maken met zowel de tentoonstelling als het
educatieve materiaal.
ACTIVITEITEN
Ter gelegenheid van de tentoonstelling worden enkele activiteiten georganiseerd, zoals een
lezing over bronsconservering en –restauratie, door Drs. R. Leenheer, restaurator van het
museum, instaprondleidingen in de kerstvakantie, etc. Voor meer informatie zoals data en
tijden: www.allardpiersonmuseum.nl
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN
De tentoonstelling GOED GEGOTEN! 5000 JAAR BRONS is het mooie resultaat van een
(her)nieuwde nauwe samenwerking tussen het Allard Pierson Museum en het Rijksmuseum
van Oudheden in Leiden.
De tentoonstelling GOED GEGOTEN! 5000 JAAR BRONS toont originele voorwerpen
uit de eigen collectie aangevuld met bijzondere bruiklenen uit het Rijksmuseum van
Oudheden in Leiden. Een boeiend overzicht van de mogelijkheden van brons en de
technische hoogstandjes waar men in de oudheid toe in staat was!
GOED GEGOTEN! is mede mogelijk gemaakt door:
Info: Voor meer informatie en/of (digitaal) fotomateriaal kunt u contact opnemen met
mw. drs. C.M.A. (Katja) Vermeulen, tel.: 020-52 52 555 / 56, fax: 020-52 52 561,
e-mail: [email protected] Internet: www.allardpiersonmuseum.nl
Postadres: Postbus 94057, 1090 GB Amsterdam; Bezoekadres: Oude Turfmarkt 127
Open: dinsdag-vrijdag: 10-17 uur, zaterdag-zondag: 13-17 uur, maandag: gesloten
2