OV Friso Handout tijdvak 4 oorlog en vrede

Hand out : Tijdvak 4 1000-1500
Manier van oorlog voeren
 Door Karel Martel werd het leger geordend. Het was opgebouwd in drie linies; de
voorhoede, centrum en achterhoede. De voorhoede bestond uit boogschutters en
andere wapens met ver bereik, het centrum uit de infanterie en zware cavalerie en de
achterhoede uit lichte cavalerie
 Paarden waren kwetsbaar en daarom werden ze beschermd door boogschutters en
lansiers.
 Veldslagen kwamen eerst niet vaak voor in de Middeleeuwen, dit komt door het
risicio van gevangenname. Een goed uitgerust leger kostte veel geld, en het was
zonde om ze zomaar de strijd in te sturen.
 Centralisatie zorgde ervoor dat er beroepssoldaten kwamen.
 Middeleeuwse generalen hadden vergaderingen over tactieken. Ze wisten hoe ze het
terrein konden gebruiken. Ook maakte ze gebruik van geluiden, vlaggen en hoorbare
commando’s.
 Bewapende ridders waren moeilijk te verslaan. Daarom kwamen er vele
vernieuwingen in wapens, om het toch voor mekaar te krijgen.
Verschillende vormen van oorlogvoering
 Belegering
Een belegering is als een vijandelijke macht een ander kasteel omsingeld, dit deden
ze voor mach. Hierbij gebruikten beide partijen verschillende wapens.
 Rooftocht
Tijdens een rooftocht veroverden ze landerijen van de vijand; zodat de heer de
opbrengst van zijn land verliest en zijn financiële reserve moet gebruiken.
Redenen voor oorlogvoering
De belangrijkste redenen voor oorlog voeren, waren vooral voor macht en uitbreiding van
hun land.
Vernieuwingen
 Tijdens de volle Middeleeuwen waren er vele nieuwe wapens tot stand gekomen. Dit
waren meestal wapens met lange schachten, zodat ze ridders konden aanvallen.
 Buskruit werd uitgevonden door de Chinezen, en die gebruikten het om kleien ballen
uit bamboebuizen te schieten. Arabieren veranderden dit door ijzeren buizen te
schieten en meer buskruit. Later rond de veertiende eeuw werd buskruit ook gebruikt
in Europa om projectielen weg te schieten; hierdoor werd de slagkracht van
belegeringswapens hoger.
 Kanonnen werden ook uitgevonden; maar aan het begin niet vaak gebruikt door hun
onnauwkeurigheid en je kon er niet vaak mee schieten. Later kwamen er
handkanonnen, maar nog steeds zijn kanonnen niet echt vaak gebruikt in de
Middeleeuwen.
Honderdjarige oorlog
 Reeks van conflicten en wapenstilstanden tussen Frankrijk en Engeland in de periode
van 1337-1453
 Redenen waren:
o Het leenstelsel. De Engelse vorsten moesten huur afstaan voor het Franse
land dat ze in bezit hadden. Vaak hadden ze dat geld niet meteen en de
schulden liepen op. Het duurde de Fransen allemaal een beetje te lang en ze
beschouwden het als onwil. Daarom nam Frankrijk Gascogne weer in. Dit was
voor de Engelsen erg ongunstig, want heel veel bronnen van inkomsten lagen
daar.
o Opvolging van de troon. In 1328 stierf de Franse koning Karel IV en
aangezien hij geen mannelijke nakomeling had, was hiermee de mannnelijke
bloedlijn van het Franse koningshuis uitgestorven. Degene die nog in
aanmerking zouden kunnen komen waren de Engelse koning Edward II en
een Franse graaf. Op Karels sterfbed wees hij Philips IV aan als opvolger van
de troon.
Al tijden lang hadden de Franse en Engelse koningen een lichtelijk conflict tussen elkaar. Dit
was vooral door het leenstelsel. De Engelse koning had namelijk land dat in Frankrijk lag, en
moest daarom trouw en loyaliteit zweren aan de Franse koning. De macht van de Franse
vorsten stelde niet zoveel voor, en over hun leenmannen hadden ze maar weinig te vertellen.
Langzamerhand kregen de Franse vorsten steeds meer invloed op de Engelse leenheren en
begonnen hun land terug te veroveren. Dit ging zo door totdat de Engelsen alleen het gebied
Gascogne hadden. Maar de Fransen begonnen toen Gascogne ook te plunderen en dat
maakte de Engelsen alleen maar nog woedener. Toen de Franse koning hulp vroeg aan de
schotten die in oorlog waren met de Engelsen, ontplofde het en verklaarde Engeland oorlog
aan Frankrijk.
Tijdens de honderdjarige oorlog waren er steeds conflicten tussen de landen, meestal
gelegen op het Franse land. Soms wonnen de Engelsen dankzij hun experts in het
boogschieten. Ze hadden namelijk ‘uitgevonden’ dat als je met honderden tegenlijk schoot,
er een grotere kans op overwinning was. Na het afschieten, hoefde alleen een eenheid van
infanterie de overlevenden af te slachten. De Engelsen hadden door deze tactiek en ook nog
anderen grote delen van Frankrijk veroverd en na verscheidene nederlagen hadden de
Fransen geen hoop meer.
Toen kwam het opmerkelijke verschijnsel van Jeanne d’Arc, een boerenmeisje uit Domrémy.
Dankzij haar werd de ‘bastaard’ zoon van de Franse koning die totaal moedeloos was over
de situatie toch tot Koning getroond. Later, nadat ze was geexcuteerd, was de nieuwe
Koning van Frankrijk; Karel VII niet meer te stoppen en reorganiseerde het koninkrijk en het
leger, daardoor werd hij een succesvol militair leider van zijn troepen. In de jaren 1450 tot
1453 weet de energieke koning voorgoed af te rekenen met de Engelsen bij de slag van
Castillon; ze verliezen alles op Calais na. Dit komt vooral door de modernisering van het
Franse leger, ze maakten namelijk gebruik van kanonnen en konden de Engelse
boogschieters de baas.
Vredesinitiatieven
Het verdrag van Brétigny werd op 2 juni in 1360 ondertekend door Edward III van Engeland
en Jean II van Frankrijk. Dit verdrag maakte een eind aan de eerste fase van de
Honderdjarige oorlog. Ook bevrijdde dit verdrag koning Jean II van zijn gevangenschap.
Toch moesten de Fransen alsnog 3 miljoen kronen betalen. De Engelsen kregen de
gebieden Guyenne, Gascogne, Calais, Ponthieu, Graafschap Guînes. Daarvoor in de plaats
liet Edward zijn aanspraak op Touraine en Normandië en de Franse kroon vallen.
Dit verdrag duurde niet erg lang. De Engelsen en de Fransen streden in Spanje verder om
de kroon van Castilië. Ook herveroverden de Fransen een groot deel van het verloren
gegane gebied. Rond de dood van Edward III had Engeland alleen nog maar een paar
kustplaatsen in bezit.
Het Verdrag van Troyes werd getekend in 1420 ondertekend door regentes Isabeau. Zij was
zoals ik al eerder vertelde de vrouw van Karel VI. Hij was zelf niet meer echt in staat te
regeren omdat hij krankzinnig was. Met dit Verdrag werd Hendrik V koning van Frankrijk.
Jeanne d’Arc
Jeanne d’Arc is in Frankrijk een nationale heldin, dat is ook niet voor niets. Ze werd in 1909
zalig en in 1920 heilig verklaard door de Rooms-Katholieke kerk. Jeanne werd in 1412 in
Domremy geboren. Dit was tijdens de Honderdjarige Oorlog. Als tiener beweerde ze al dat
ze stemmen in haar hoofd hoorde van de Heilige Catharina, Margaretha, de aartsengel
Michael en God. Ze vertelden haar dat Frankrijk bevrijd moest worden van de Engelsen. Op
20 februari 1429 benaderde ze de troonopvolger, gekleed als man, om hem te overtuigen de
strijd te voeren. In mannenkleding en harnas wist ze de Franse troepen nieuw vertrouwen te
geven. Ze sprak in het hele land en praatte de mensen goede moed in. Het koste wel veel
moeite maar ze kreeg beschikking over een leger. Haar leger trok naar Orléans en al gauw
was de stad ontzet. Onder de Engelsen werd paniek gezaaid over ‘de heks van Armagnacs’.
Jeanne overtuigde de troonopvolger zich te laten kronen Daarvoor moesten Reims
veroveren waar de koning traditioneel gekroond werd. Dankzij Jeanne ging dit succesvol en
werd de troonopvolger gekroond tot Karel VII’. Ze wilde de Engelsen zo snel mogelijk
verjagen, maar kreeg niet de nodige medewerking. Bij een mislukte poging op Parijs trok het
leger zich terug.
In maart 1430 trok ze met vrijwilligers naar het front. Door haar pogingen werd ze
gevangengezet. Het proces tegen Jeanne begon in 1431. De rechters constateerden dat
Jeanne wederom in overtreding was en verklaarden haar nu tot ketter - een misdrijf dat tot
de brandstapel leidde.
Op 30 mei 1431 werd ze op de brandstapel verbrand op de oude markt in Rouen. Haar
verkoolde lichaam werd aan omstanders laten zien om te tonen dat ze inderdaad een vrouw
was.