PowerPoint Presentation - BIG Challenge deelnemers

Voeding & Kanker
Ellen Kampman
Inhoud
Ontstaan van
kanker
Overleving van
kanker
Onderzoeker
Consument
Patiënt
1 op de 3
In 2008 in Nederland
Incidentie: ~ 90.000
Prevalentie: ~400.000
De meest voorkomende vormen van
kanker in Nederland
vrouwen
mannen
14000
12000
Nieuwe
gevallen
in 2008
10000
8000
6000
4000
2000
0
borst
darm
long
prostaat
Bron IKCNet juni 2010
Incidentie van dikke darm en leverkanker in de wereld
per 100.000 voor leeftijd gestandardiseerd
Kankerincidentie per welvaartsniveau
500
450
400
Aantal
(*1000)
350
300
250
200
150
100
50
0
Welvaarts Niveau
Hoog
Welvaarts Niveau
Laag
Japanse migranten in Hawaii
Darmkanker
Maagkanker
(aantal nieuwe patienten per 100.000)
(aantal nieuwe patienten per 100.000)
80
70
60
50
40
30
60
50
40
30
20
20
10
0
10
0
Japan
Japanners in
Hawaii
US
Japan
Japanners in
Hawaii
US
5 – 10% van kanker is erfelijk
Voeding?
Kanker is een opstapeling van DNA veranderingen
tumorgroei
0 ------------------------------------------------------------------------------------------ 40 jaar
Analytische epidemiologie: Cohort studie
kanker
Veel verzadigd vet
~ 100.000
‘gezonde’
mensen
Weinig verzadigd vet
geen kanker
Tijd (jaren)
Zelf ingevulde voedingsvragenlijst
“ Eens kijken… aantal hamburgers gegeten in
een typische maand? Drie…nee, ik schrijf op
twee.”
Meta-analyse
Ja maar, deze studie zegt wel ja,
maar meer dan 120 eerdere studies
zeggen nee...
Horen jullie dat
mensen?
Het antwoord is
JA!
Literatuurstudie en meta-analyse
 7000 epidemiologische studies
 dier- en in vitro studies
 9 internationale centra
1/3 van alle kankergevallen bepaald door wat wij eten
en hoeveel wij bewegen….
In Nederland: 30.000 mensen met kanker per jaar!
Overgewicht verhoogt het risico op:
•
•
•
•
•
•
Dikke darm
Borst (na de menopauze)
Slokdarm
Alvleesklier
Baarnoeder
Nier
Aanbeveling: Streef naar een slank postuur,
maar vermijd ondergewicht
Lichamelijke activiteit verlaagt risico:
 Dikke darmkanker
 borstkanker (na de menopauze)
 baarmoederkanker
Neem iedere dag minimaal een ½ uur
lichaamsbeweging
Alcohol verhoogt risico op kanker van…
• mond
• hoofd-halsgebied
• oesofagus
• maag
• colon, rectum
• borst
• lever
Aanbeveling: Als u alcohol drinkt, beperk het
aantal glazen per dag tot
2 voor mannen en 1 voor vrouwen
Rood vlees en vleeswaren verhogen risico
• Dikke darmkanker
rund, varkens,
paard, lam
Aanbeveling: max 500 gram (bereid) per week,
waarvan weinig tot niets bewerkt
(roken, zouten, conserveren)
Groenten en fruit beschermen tegen kanker van
• mond
• hoofd-halsgebied
• slokdarm
• maag
Aanbeveling: kies voor veel groenten, fruit,
volkorenproducten en peulvruchten
en varieer zo veel mogelijk
Voeding of supplementen?
Aanbeveling: vertrouw niet op supplementen om
kanker te voorkomen
Wat is uw risico op kanker (%) …..
man
vrouw
40 jaar
44
37
60 jaar
41
31
40 jaar, BMI ≤ 25*
35
30
40 jaar, geen alcohol**
38
32
* RR=1.5, p=0.5; ** man: RR=2.5, p=0.1; vrouw: RR=1.5, p=0.3
Bron IKCNet 2010
Dus….…
Nederlandse
Voedsel
Consumptie
Peiling
2007-2010
Check 1
Hoeveel fruit eet u per dag?
1. 2 stuks fruit of meer
2. Minder dan 2 stuks fruit
Percentage NL vrouwen
met groente/fruit aanbeveling (150-200g/day)
%
leeftijd
Voedsel Consumptie Peiling 2007-2010
Check 23
Gebruikt u voedingssupplementen?
1. ja
2. nee
Percentage Nederlandse mannen en vrouwen
(7-69 jr) met voedingssupplementen
%
Leeftijd
Voedsel Consumptie Peiling 2007-2010
Alcohol &
borstkanker
Effectiviteit adviezen?
Voedingsonderzoek voor en na kanker
VOOR DIAGNOSE
Preventie
• ~10.000 studies
• Substantieel bewijs
NA DIAGNOSE
Tijdens en nabehandeling
• < 100 studies
• Matig bewijs
Wat is mijn droom?
goede, bruikbare aanbevelingen voor
mensen met kanker
tijdens en na behandeling
• type kanker
• stadium van de ziekte
• soort en duur therapie
• sociale omstandigheden
• etc etc
Ondervoeding bij kanker
Toename lichaamsgewicht bij behandeling borstkanker
Costa et al, 2002
Gezonde voeding en bewegen
?
?
Verandering in lichaamssamenstelling
tijdens chemotherapie voor borstkanker
• 300 borstkanker patiënten
• DXA voor/na chemotherapie
• 40 pre-menopausal patiënten
• MRI buik voor/na chemotherapie
Voor en na chemotherapie bij
borstkanker
Veranderingen
- Voedselinname, voedselvoorkeur, eetgedrag
- Geur-en smaakveranderingen
- Lichamelijke activiteit
- Hormonen (verzadigings-, geslachtshormonen)
Toekomstige effectieve, haalbare interventies
Patiënten
- Percepties en voorkeur
Leefstijlveranderingen na borstkanker
3088 vrouwen na (zelfde) behandeling voor borstkanker
N=1,537
Verhoging groenten en fruit
(8 porties per dag)
Verlaging vetinname (15-20%)
terugkeer borstkanker?
5 tot 7.5 jaar
N=1,551
Gebruikelijke voeding
overleving?
Uitkomsten WHEL interventie trial
5 porties groenten en fruit + lichamelijke activiteit:
50% reductie in sterfte na 7.5 jaar
Meer groenten/fruit had geen effect
Vetreductie werd niet gehaald
Compliance was laag!!!
Pierce JP et al, J Clin Oncol 2007
Gedragsveranderingen??
oncoloog
dietist
bioloog
epidemioloog
patiënt
verpleegkundige
voedingskundige
psycholoog
radioloog
Consortium Kanker & Voeding