Uterus myomatosus en zwangerschap

Uterus myomatosus en
zwangerschap
10/2015
herzien 03/2017
Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming van JIJWIJ is verboden. © JIJWIJ 10/2015
Doel
Zorgen voor adequate behandeling van een zwangere met een uterus myomatosus.
Definitie
Myoom (fibroom/vleesboom): een goedaardige afwijking in het myometrium, bestaande uit spierweefsel,
omgeven door een kapsel. Een myoom kan gelegen zijn aan de buitenzijde van de spierwand van de
baarmoeder (subsereus1), in het midden van de spierwand (intramuraal2) en kan uitpuilen naar de
baarmoederholte toe (submuceus3) (zie figuur). Myomen kunnen klein of groot zijn, solitair of multipel en
soms gesteeld.
Prevalentie
Komt ongeveer voor bij 1 op de 5 vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Meer bij oudere leeftijd
en Afrikaans-Amerikaanse vrouwen.
Uitvoerenden
Gynaecoloog, verloskundige
Medisch beloop
Myomen groeien tijdens de vruchtbare leeftijd o.i.v. het hormoon oestrogeen; na de
overgang worden ze weer kleiner. Het komt zelden voor dat een myoom kwaadaardig wordt, een snelle
groei kan een aanwijzing zijn. Een myoom geeft niet altijd klachten en worden vaak bij toeval ontdekt.
Klachten: langdurige en/of hevige menstruaties, tussentijds bloedverlies, buikpijn, rugklachten, opgezette
buik en/of drukgevoel op andere organen als blaas of darm en last bij seksueel contact. Soms draait een
myoom om zijn as hetgeen hevige buikpijn geeft door afknelling van de bloedvaten.
Diagnostiek
Onderzoek naar myomen bestaat uit inwendig onderzoek en echografie. Soms wordt dit onderzoek nog
aangevuld met een water/gel echo, een hysteroscopie of een MRI. Bij hevige menstruaties zal ook gekeken
worden of er sprake is van bloedarmoede.
Behandeling en zorgbeleid
Behandeling van kleine myomen en asymptomatische myomen is niet nodig. Grote myomen of myomen die
veel klachten veroorzaken worden meestal operatief verwijderd. De benadering is afhankelijk van de
grootte en de ligging van de myomen. Soms worden patiënten gedurende 6 tot 8 weken vooraf hormonaal
behandeld om de myomen kleiner te maken, waardoor de operatie technisch makkelijker wordt.
Behandelingen van myomen kunnen bestaan uit:
•
Medicamenteus: progestativa/OAC/cyclokapron/GnRH agonisten/Mirena/Esmya
•
Therapeutische hysteroscopie. Submuceuze myomen.
•
Laparotomie/laparoscopie. Intramurale of subsereus myomen.
•
Verwijdering van de totale baarmoeder.
1
2
3
2
uterus myomatosus en zwangerschap | 10/2015
•
Embolisatie. Via de liesslagaders worden onder röntgendoorlichting door een radioloog de
belangrijkste bloedvaten naar het myoom toe dicht gespoten, waarna het myoom kleiner wordt.
Welke behandeling geschikt is hangt af van grootte, aantal en positie van de myomen en of er nog
kinderwens is.
Complicaties
Myomen en zwangerschap
Tijdens een zwangerschap zullen de meeste myomen wat groter worden door de productie van oestrogenen
en verhoogde uteriene bloed flow, meestal alleen in het eerste trimester. De meeste zwangeren ervaren
geen problemen.
Mogelijke problemen:
Indien een (mn submuceus) myoom de innesteling bemoeilijkt, kan dit tot een miskraam leiden.
Buikpijn. Groei-, necrose,- torsiepijn kunnen optreden. Mn indien myoom >5cm.
(groei kan leiden tot relatieve afname in perfusie wat kan leiden tot ischemie en necrose)
Pijnstilling middels PCM, opioiden, kort NSAID.
Vroeggeboorte (OR 1.5-1.9), met name bij multipele myomen, >5cm.
Afwijkende ligging van het kind. (OR 2.9)
Baringsbelemmering. Als het myoom voor de uitgang van de baarmoeder ligt en indaling
onmogelijk maakt.
Langer ontsluitingsbeloop. Indien baarmoeder spier minder goed kan samentrekken.
Antepartale bloedingen, abruptio. (OR 3.2). Mn submuceuze en retroplacentaire myomen en >7cm.
Problemen met de nageboorte of bloedingen na de bevalling. (OR1.8)
Indien myomectomie in de voorgeschiedenis, afhankelijk van ingreep verhoogd risico uterus
ruptuur, placenta accreta
Zorgpad Medium risk A. Bespreking individuele patiënt in obstetrie bespreking.
-Zwangeren met een myomectomie in de voorgeschiedenis, krijgen tenminste 1 consult bij de gynaecoloog.
Modus en plaats van de partus worden afhankelijk van aantal, grootte en positie van het reseceerde myoom
met wel/geen opening van de caviteit, schade aan het myometrium besproken. Echografie placentatie.
Primaire sectio, foetale bewaking zo nodig.
-Zwangeren met een asymptomatisch subsereus myoom behoeven in principe geen klinische zorg
-Zwangeren met een (klein= <5cm) submuceus myoom behoeven in principe geen klinische zorg
-Zwangeren met een grotere (=>5cm) of meerdere intramurale myomen krijgen een consult bij de
gynaecoloog en zullen poliklinisch danwel klinisch bevallen
Myomectomie wordt vermeden tijdens zwangerschap of partus, met name indien intramurale component.
Uitzondering zijn symptomatische gesteelde submuceuze myomen.
Opmerkingen
Verschillende factoren maken het moeilijk om de grootte van de impact van myomen op
zwangerschapsuitkomst te bepalen en specifieke myoom karakteristieken te identificeren die belangrijk zijn.
Gerelateerde documenten
-
3
uterus myomatosus en zwangerschap | 10/2015
Bronnen
NVOG richtlijn 2006 Submukeuze myomen, diagnostiek en therapie
Folder myomen en zwangerschap Amphia Ziekenhuis en Haga Ziekenhuis
Ouyand DW, Norwitz ER. Pregnancy in women with uterine leiomyomas (fibroids) . UpToDate;2015.
4
uterus myomatosus en zwangerschap | 10/2015