2017 Eerste Hulp bij kinderen
advertisement
Eerste Hulp aan kinderen Jan Broers Docent EH Kinderen In dit hoofdstuk komt aan de orde: • Verschillende levensfasen en ontwikkeling van kinderen • Het benaderen van kinderen bij hulpverlening • Maatregelen om de veiligheid van kinderen te vergroten • Kinderziekten • Kindermishandeling • Behandeling van verslikking • Reanimatie bij kinderen • Behandeling van vergiftiging • Eerste Hulp bij verdrinking Eerste Hulp aan kinderen 1.Achtergrondinformatie Het behandelen van kinderen vergt een andere aanpak dan het behandelen van volwassenen. Sommige ziekten of aandoeningen komen alleen maar voor op de kinderleeftijd, wat extra alertheid van de hulpverlener vraagt. Kinderen in de leeftijdsgroep tussen een en zes jaar zijn het meest kwetsbaar. Vaak vinden ongevallen plaats in en om het huis. Eerste Hulp aan kinderen 2. Levensfasen en ontwikkelingen • De zuigeling (0-1 jaar ) • Het kind van 1 – 5 jaar • Het kind vanaf 5 jaar Eerste Hulp aan kinderen 3.Het benaderen van kinderen Houd in het benaderen van een kind rekening met zijn leeftijd. Benader kinderen op ooghoogte en zorg voor oogcontact. Laat verder duidelijk merken dat je hem serieus neemt en wees eerlijk. Eerste Hulp aan kinderen 4.Maatregelen om de veiligheid van kinderen te vergroten Van een kind kan niet worden verwacht, dat het zorgt voor zijn eigen veiligheid. Het kind overziet de consequenties van zijn handelingen niet. Zorg er daarom als volwassene voor dat er zoveel mogelijk maatregelen worden genomen om de veiligheid voor het kind te vergroten. Eerste Hulp aan kinderen 5.Kinderziekten Als een kind voor het eerst in aanraking komt met een verwekker van een infectieziekte kan hij ziek worden. Vaak is het eerste contact daarmee op de kinderleeftijd, vandaar de naam kinderziekte. Na het eerste contact maakt het lichaam antistoffen aan, waardoor het lichaam beschermd is tegen het opnieuw optreden van de ziekte. Het is immuun geworden. De meeste kinderziekten uiten zich door koorts. Soms zijn er daarnaast ook rode vlekjes zichtbaar bij het kind. Eerste Hulp aan kinderen Virale kinderziekten: Bof, mazelen, rode hond, waterpokken Bacteriële kinderziekten: Kinkhoest, hersenvliesontsteking, roodvonk Eerste Hulp aan kinderen Koorts Als de lichaamstemperatuur hoger is dan 38˚ Celsius, is er sprake van koorts; bij meer dan 40 graden van hoge koorts. Als een kind koorts heeft, voelt het warm en zweterig aan. Het kan hoofdpijn hebben en klappertanden. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Als het kind ziek is bij de koorts, laat het dan in een comfortabele houding liggen en leg eventueel een nat washandje op zijn voorhoofd. Ook kun je een koortsverlagend middel geven om de koorts te laten dalen. Houd er rekening mee dat het kind daarna niet meteen beter is, ook al voelt hij zich misschien weer goed door de medicatie. Eerste Hulp aan kinderen Koortsstuipen Sommige kinderen reageren op een snelle temperatuursstijging met koortsstuipen. Het kind maakt schokkende bewegingen met delen van het lichaam of het hele lichaam, rolt met zijn ogen, trekt wit weg en is niet aanspreekbaar. Dit ziet er misschien angstaanjagend uit, maar meestal treedt geen blijvend letsel op. De stuip duurt ongeveer vijf minuten, waarna het kind meestal in een diepe slaap valt. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Zorg dat het kind zich niet kan bezeren en leg een kussen onder zijn hoofd. Houd zijn ademhaling in de gaten en leg hem na de stuip in de stabiele zijligging. Schakel professionele hulp in bij aanhoudende stuipen of verstoorde ademhaling. Eerste Hulp aan kinderen Misselijkheid en braken Voor een kind dat misselijk is, kun je weinig doen. Soms kan braken verlichting brengen. Een warme kruik kan ook fijn zijn. Schakel de huisarts in als de misselijkheid na enkele uren nog niet is gezakt. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Een brakende baby kun je het best voorover houden, zodat het braaksel kan wegvloeien. Laat een kind dat moet braken voorover buigen en geef hem een kom of plastic zak. Vooral bij baby´s en jonge kinderen bestaat de kans dat ze uitdrogen. Als een kind niet meer plast, suf is of aanhoudend braakt en diarree heeft, raadpleeg dan de huisarts. Eerste Hulp aan kinderen Kiespijn Als zijn tanden doorkomen, kan een baby daar soms wat last van hebben. Het is dan onrustig en heeft soms licht verhoogde temperatuur. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Met een gekoeld kompres, een koude bijtring of druppeltjes van de drogist kun je de pijn verlichten. Een ouder kind dat last heeft van hevig kloppende kiespijn, moet zo snel mogelijk naar de tandarts. Meestal wijzen deze symptomen op een ontsteking. Eerste Hulp aan kinderen Hoofdpijn Kinderen geven vaak pas laat aan dat ze last hebben van hoofdpijn. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Troostende woorden kunnen een hoop doen. Als de pijn aanhoudt kun je het kind op een rustige plek laten liggen, uit de buurt van beeld en geluid. Eerste Hulp aan kinderen Oorpijn Oorpijn kan veel overlast veroorzaken. Kinderen worden er hangerig van. Als een baby niet op een bepaalde zij wil liggen, kan dat op oorpijn wijzen. Bij een oorontsteking is er meestal de combinatie van oorpijn en koorts, vaak is het kind dan verkouden. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Leg het kind in een comfortabele positie, op het gezonde oor, en geef het een pijnstiller. Waarschuw een arts als de oorpijn heel lang blijft aanhouden. Eerste Hulp aan kinderen Buikpijn Voor de meeste kinderen is het moeilijk om aan te geven waar de pijn precies zit. Vaak doet de hele buik pijn. Pijn rond de navel kan van alles betekenen en soms niets met de buik te maken hebben. Pijn in de onderbuik is meestal serieuzer. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Laat het kind in een comfortabele positie liggen. Een warme kruik kan helpen. Waarschuw een arts als de buikpijn urenlang blijft aanhouden, in aanvallen komt en/of het kind niet stil kan liggen. Eerste Hulp aan kinderen Diarree Als een kind meerdere keren achter elkaar (water)dunne ontlasting heeft, is er sprake van diarree. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Let op dat het kind niet uitdroogt. Diarree in combinatie met braken geeft nog meer kans op uitdroging. Geef het kind rust en laat het veel drinken (in kleine hoeveelheden). Ook kun je het kind ORS (Oral Rehydration Solution) geven: zakjes met zouten, glucose en mineralen die je moet oplossen in water. Waarschuw professionele hulp als de diarree blijft aanhouden. Eerste Hulp aan kinderen Allergie Een allergie kan zich op verschillende manieren uiten, veelal door luchtweg- of huidproblemen, soms ook voedingsproblemen. Klachten ontstaan nadat het kind contact heeft gehad met de stof waarvoor hij allergisch is (bijvoorbeeld graspollen). Baby’s met koemelkeiwitallergie kunnen al bij de eerste blootstelling aan koemelk (in flesvoeding) klachten krijgen. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Lichte allergische (huid)reacties zoals na een insectenbeet kun je behandelen door een nat doekje op de getroffen plek te leggen. Voorkom dat het kind gaat krabben of wrijven. Waarschuw professionele hulp als de pijn aanhoudt of de huid gaat zwellen. Eerste Hulp aan kinderen Bij een extreme allergische reactie (anafylactische schok) kunnen de luchtwegen vernauwen en kan het kind acuut benauwd worden met een gierende ademhaling bij het inademen. Deze allergische reactie leidt tot een verlaagde bloeddruk en shock. Eerste Hulp aan kinderen Astma-aanval Een astma-aanval is een plotselinge aanval van benauwdheid. Door het opzwellen van de slijmvliezen vernauwt de luchtweg, waardoor het kind bij de uitademing een piepend geluid voortbrengt. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Geef het kind de ruimte en laat hem zitten of liggen (maar niet plat). Blijf kalm en spreek het kind toe zodat hij kalmeert. Concentreer op de ademhaling. Als het kind bewusteloos raakt, schakel je professionele hulp in. Een kind met astma heeft meestal medicijnen bij zich die hij moet inhaleren. Zorg dat deze snel ter plaatse zijn en schakel medische hulp in als er geen reactie op de medicijnen te zien is. Eerste Hulp aan kinderen Epilepsie Epilepsie is een aandoening van de hersenen die gepaard gaat met aanvallen van verstijving of ritmische bewegingen van de armen en/of benen, bewustzijnsverlies, tongbeet en soms ongewild urineverlies. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Geef het kind de ruimte en zorg dat hij zich zo min mogelijk bezeert. Probeer de heftige bewegingen niet te stoppen, maar wacht tot de aanval voorbij is. Soms laat het kind zijn urine lopen. Na de aanval kan het nog enkele minuten bewusteloos zijn. Houd de luchtweg dan vrij en leg hem in de stabiele zijligging. Als het kind nooit eerder een epileptische aanval heeft gehad moet professionele hulp worden ingeschakeld. Dat is ook nodig als de aanvallen zich blijven herhalen. Dit kan levensbedreigend zijn. Eerste Hulp aan kinderen Rijksvaccinatieprogramma Om bepaalde infectieziekten te voorkomen, kunnen kinderen gratis worden ingeent volgens het rijksvaccinatieprogramma van de overheid. Eerste Hulp aan kinderen 6. Kindermishandeling Er zijn verschillende vormen van kindermishandeling. Helaas komt dit regelmatig voor. Het leidt tot blijvende schade aan het kind. Een aantal malen per jaar overlijdt een kind ten gevolge van kindermishandeling. Eerste Hulp aan kinderen 1. Lichamelijke mishandeling Het toebrengen van verwondingen als kneuzingen, breuken, brandwonden. 2. Psychische mishandeling Het vernederen, kleineren, pesten van kinderen. 3. Lichamelijke verwaarlozing Het kind niet geven wat hij op zijn leeftijd nodig heeft, zoals voldoende slaap, eten en medicijnen. 4. Psychische verwaarlozing Het kind niet geven wat hij voor zijn geestelijke gezondheid nodig heeft, zoals aandacht, liefde, warmte. Eerste Hulp aan kinderen 5. Seksueel misbruik Seksueel contact van kinderen onder de 16 met volwassenen, dat plaatsvindt tegen de zin van het kind. Eerste Hulp aan kinderen Mogelijke signalen van kindermishandeling Een kind dat, op welke manier dan ook, wordt mishandeld, geeft vaak signalen af. Wees alert, maar trek niet zomaar conclusies als een kind zich raar gedraagt. Enkele mogelijke signalen zijn: 1. Agressief gedrag 2. Zich terugtrekken 3. Seksueel uitdagend gedrag 4. Angst voor bepaalde volwassenen 5. Onverklaarbaar lichamelijk letsel Eerste Hulp aan kinderen Als je een situatie niet vertrouwt neem dan contact op met: Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Het AMK is bereikbaar via 0900 – 1231230. Raadpleeg voor meer informatie de website van het Nederlands Jeugdinstituut: www.nji.nl. Eerste Hulp aan kinderen Geef 5 stoten tussen schouderbladen Eerste Hulp aan kinderen Geef 5 Buikstoten Eerste Hulp aan kinderen Bewusteloosheid Voer de volgende handelingen uit op een harde, platte ondergrond als een kind bewusteloos is door een obstructie in de luchtweg. Stap 1 Waarschuw professionele hulp. Stap 2 Open de mond van het slachtoffer. Stap 3 Alleen als je een voorwerp ziet zitten, mag je proberen dit te verwijderen. Stap 4 Beadem het kind vijf keer en ga daarna over op reanimatie. Eerste Hulp aan kinderen Draai het kind op rug en geef 5 stoten tussen de schouderbladen Eerste Hulp aan kinderen Mond op neus beademing kinderen 0-8 jaar Eerste Hulp aan kinderen Eerste Hulp aan kinderen Mond op mond beademing kinderen jonger dan 1 jaar Eerste Hulp aan kinderen Hartmassage kinderen jonger dan 1 jaar Eerste Hulp aan kinderen 7. Verdrinking In Nederland is verdrinking een van de belangrijkste doodsoorzaken van kinderen tussen nul en vier jaar. Veel ongelukken met verdrinking gebeuren binnen een straal van 150 meter van het woonhuis: het bad, de sloot, de vijver. Oudere kinderen kunnen verdrinken in zee, het zwembad, de rivier of een meer. Eerste Hulp aan kinderen Doen! Let op je eigen veiligheid voor je een kind gaat redden. Als je met meer dan een persoon bent, kan iemand direct al professionele hulp waarschuwen. Haal het kind naar de kant in een horizontale positie. Houd rekening met de kracht van grotere kinderen: ze kunnen je onverwacht onder water trekken. Eerste Hulp aan kinderen 8. Vergiftiging Vooral kinderen worden nogal eens het slachtoffer van vergiftiging, omdat zij makkelijk dingen in hun mond stoppen en omdat hun reuken smaakvermogen nog niet geheel is ontwikkeld. Vergiftigingen komen het meest voor bij kinderen tussen twee en vijf jaar. Eerste Hulp aan kinderen Neem de volgende maatregelen om vergiftiging te voorkomen: • Berg alle medicijnen op • Zoek veilige plaatsen voor schoonmaakmiddelen • Schaf waar mogelijk, gif producten aan met een kind veilige sluiting Eerste Hulp aan kinderen Samenvatting: 1. Bij elke levensfase van kinderen hoort een bepaalde lengte, gewicht, ademhalings- en hartfrequentie. 2. Het ontwikkelingsniveau speelt een belangrijke rol bij het type ongeval of letsel. 3. Kinderen zijn zich vaak niet bewust van gevaar om zich heen; zij moeten daartegen worden beschermd. 4. Neem maatregelen om de veiligheid van het kind te vergroten en om ongelukken te voorkomen. 5. Ademhalingsproblemen zijn relatief vaak de oorzaak van eerste hulpsituaties. Eerste Hulp aan kinderen Samenvatting: 6. Benader kinderen op ooghoogte, kijk ze aan, wees eerlijk tegen ze en probeer ze te betrekken bij jouw hulpverlening. 7. Kinderen kunnen last krijgen van ziekten of ziekteverschijnselen zoals koorts, diarree, braken, een astma-aanval of een aanval van epilepsie. 8. Er zijn verschillende vormen van kindermishandeling. Neem contact op met het AMK als je een situatie niet v ertrouwt. Eerste Hulp aan kinderen Zijn er nog vragen? Jan Broers Docent EH Kinderen
