DDT wonderpoeder met twijfelachtige reputatie

Achtergrond donderdag 12 juli 2007 Dit is een publicatie van Kennislink
DDT: ‘wonderpoeder’ met twijfelachtige reputatie
Het ‘wonderpoeder’ DDT was in 1948 nog goed voor een Nobelprijs.
Maar tegenwoordig is DDT óók een van de iconen van de vérgaande invloed van wetenschap
en technologie op het milieu.
door Harm Ikink
Er was een tijd dat men een onwrikbaar vertrouwen had in de mogelijkheden van de chemie.
Met nieuwe kunststoffen werden de mooiste producten gemaakt, chemie was de motor achter
de ontwikkeling van nieuwe medicijnen en de landbouwproductie kon tot grote hoogten
worden opgevoerd dankzij effectieve bestrijdingsmiddelen. Maar rond de jaren zestig van de
vorige eeuw keerde het tij. De chemici in hun smetteloos witte jassen bleken nogal eens vuile
handen te hebben. Chemische fabrieken bleken milieuvervuilers, nare bijwerkingen van
geneesmiddelen kwamen aan het licht en bestrijdingsmiddelen bleken op veel meer
organismen invloed te hebben dan die waar ze voor bedoeld waren.
Wonderpoeder…..
Neem DDT. Was het ‘wonderpoeder’ in 1948 nog goed voor een Nobelprijs
(voor de Zwitser Paul Müller, die de insectenverdelgende werking van DDT
ontdekte); tegenwoordig is DDT een van de iconen van de vérgaande
invloed van wetenschap en technologie op het aardse milieu.
Jarenlang werd DDT gebruikt als insectenverdelger om dodelijke ziekten te
bestrijden, gewassen en planten te beschermen en waterlopen vrij van
muggen te maken. Al gauw werd DDT ook aangewend in
volksgezondheidsprogramma’s. En niet zonder resultaat. In een paar jaar
tijd werden in de Verenigde Staten en in Europa dodelijke ziektes die door
vlooien, muggen en ander ongedierte worden overgebracht, zo goed als
uitgeroeid. Dat gold onder meer voor de pest, malaria en vlektyfus.
Vervolgens werd DDT met succes in de Derde Wereld gebruikt tegen malaria. In India daalde
het aantal malariapatiënten van 75 miljoen per jaar tot 100.000. Iedereen was in de wolken
over deze triomf van de wetenschap. Vooral ook omdat er geen enkel schadelijk effect voor de
mens aan het licht kwam.
Ook in de landbouw was DDT een absoluut succesverhaal. Kevers, sprinkhanen en andere
insecten kregen geen kans meer om ooit nog een oogst te vernielen. En zelfs als er geen
gevaar was voor ziekten of een slechte oogst werd DDT gebruikt. Straten, tuinen, vijvers, zelfs
hele steden werden bestoven. Nooit meer lastige muggen of vliegen. Iedereen was
dolenthousiast.
In de landbouw was DDT een absoluut succesverhaal…
Maar dan komen de eerste
alarmerende berichten.
Amerikaanse wetenschappers
rapporteren eind jaren 50 dat de fuut
bijna is uitgestorven. In Engeland
ontdekken ornithologen dat de
slechtvalk nog weinig eieren legt. In
veel valkennesten ligt maar één ei,
en de schalen zijn schrikbarend dun.
DDT blijkt de schuldige.
Biologie | Thema Interactie met de omgeving VWO | Artikel DDT wonderpoeder met twijfelachtige reputatie
In 1962 doet het boek Silent Spring (Dode lente) van de Amerikaanse biologe Rachel Carson
de publieke opinie inzien hoe schadelijk DDT is voor het milieu. Het besef dringt door dat het
ook in ons voedsel zit, en langs die weg in onze moedermelk terechtkomt. Vele jaren later
wordt aangetoond dat het zelfs tot in de ijskappen van de Zuidpool te vinden is.
wetenschapsdocumentaire ‘overLeven’ (Canvas)
aflevering ‘DDT, het wonderpoeder’
Meer weten?
DDT algemeen
DDT, pest én zegen (Kennislinkartikel, Natuur & Techniek)
Lessen uit het verleden: DDT en PCB’s
Pesticiden-site van vier gewestelijke Belgische milieufederaties
De onschatbare waarde van DDT (Tijdschrift Voortschrijdende Inzichten)
DDT bij www.natuurinformatie.nl
Muggen, DDT en gezondheid (essay van DDT-voorstander, Engels)
DDT en gezondheid
De kwaliteit van het mannelijk zaad (Kennislinkartikel, Natuur & Techniek)
Geschiedenis van de inheemse malaria in Nederland
DDT eindelijke gekoppeld aan gezondheidsproblemen (artikel New Scientist, Engels)
Aflevering van Noorderlicht Radio over voedselveiligheid
Kennislink dossier malaria
De chemie van DDT
Uitleg DDT bij Wikipedia
Chemische en fysische eigenschappen van DDT (Engels)
Interactie van DDT met lichaamscellen (Engels)
Toxicologie van DDT (Engels)
Eigenschappen van DDT, uitgebreide lijst met handelsnamen (Engels)
De twaalf meest persistente chemische verbindingen (Engels)
DDT en gewasbescherming – algemeen
Webbrochure Gewasbescherming in de landbouw (Ministerie van LNV)
Dossier Plaagbestrijding (VWO-campus Wageningen Universiteit)
Dossier Alternatieve bestrijding van plantbelagers (VWO-campus Wageningen Universiteit)
DDT en gewasbescherming – biologische bestrijdingsalternatieven
SOS-signalen van planten (Kennislinkartikel, Natuur & Techniek)
Onverteerbare plant toch opgegeten! (Kennislinkartikel)
Geen last meer van slakken dankzij knoflookextract (Kennislinknieuws 17/9/2003)
DDT en gewasbescherming – biotechnologische bestrijdingsalternatieven
Gezonde tomaat? (Kennislinkartikel, Mens & Wetenschap)
Zwarte Sigatoka schimmel belaagt bananenteelt: Verdwijnt de banaan van ons
menu?(Kennislinkartikel)
Biotech biedt beter bestaan (Kennislinkartikel, Natuur & Techniek)
Gentechnologische mogelijkheden (Kennislinkartikel, Natuur & Techniek)
Moderne landbouwbiotechnologie ten behoeve van ontwikkelingslanden(Kennislinkartikel)
Bron: http://www.kennislink.nl/publicaties/ddt-wonderpoeder-met-twijfelachtige-reputatie
Biologie | Thema Interactie met de omgeving VWO | Artikel DDT wonderpoeder met twijfelachtige reputatie