Oorsuizen: tinnitus

Oorsuizen: tinnitus
Informatie voor patiënten over oorsuizen
Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege oorsuizen een
onderzoek door de kno-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u
informatie over wat de kno-arts in het CWZ met u bespreekt, zodat
u zich kunt voorbereiden op het gesprek of na het gesprek alles nog
eens rustig kunt nalezen.
Wat is oorsuizen?
Veel mensen hebben last van oorsuizen of tinnitus. Zij horen
geluiden zoals ruisen, piepen of fluiten, hoog of laag, hard of zacht,
onafgebroken of bij vlagen.
Bijna iedereen heeft er wel eens kortdurend last van gehad. Het
komt bij ongeveer één miljoen Nederlanders voor. Tien procent
daarvan heeft er veel last van en bij enkele tienduizenden mensen
zijn de klachten zo erg dat dit psychosociale problemen veroorzaakt.
Gelukkig weten we uit ervaring dat een heel groot deel van deze
groep uiteindelijk met oorsuizen leert omgaan en weer kan
functioneren in het maatschappelijke- en sociale leven.
Waar ontstaat oorsuizen?
In ongeveer 5% van de gevallen zijn lichaamsgeluiden (kloppen van
het hart, stroming/vernauwing bloedvaten, slijtage van het
kaakgewricht of trillingen van spiertjes in het oor of de keel) de
oorzaak van het oorsuizen.
In de meeste gevallen is er echter geen geluidsbron die het
oorsuizen veroorzaakt. Het geluid wordt dan alleen door de patiënt
waargenomen. Op zich kan oorsuizen ook bij gezonde personen
zonder aanwijsbare oorzaak spontaan en kortdurend optreden.
Oorsuizen zelf is geen ziekte, maar een verschijnsel dat bij
verschillende ziekten en afwijkingen kan optreden, zoals ook
koorts door verschillende ziekten kan worden veroorzaakt. De
hoorsensatie zou kunnen ontstaan in het oor (buitenoor,
middenoor, binnenoor, gehoorzenuw) of in het hoofd (hersenen).
2
Mogelijke oorzaken van oorsuizen
De precieze oorzaak van hoorsuizen is vaak niet te achterhalen.
Mogelijke oorzaken van oorsuizen:
• Afsluiting van de gehoorgang door bijvoorbeeld oorsmeer, water of een watje.
• Beschadiging van het oor door een ongeval. Vooral vlak na het
ongeval kan het oorsuizen erg hinderlijk aanwezig zijn en meer
opvallen dan het gehoorverlies. De oorzaak kan vrij onschuldig
zijn in geval van bloed in de gehoorgang maar ook ernstiger bij
beschadiging van trommelvlies en/of gehoorbeentjes, tot
onherstelbaar bij een schedelbasisfractuur.
• Ontsteking van het oor bij griep of na een verkoudheid. Bij griep
en verkoudheid raakt het slijmvlies ontstoken en zwelt op. Bij
een niet goed functionerende buis van Eustachius zal daardoor
onderdruk optreden in het middenoor. Als er te lang een
onderdruk heerst, kan zich uiteindelijk vocht gaan ophopen in
dat middenoor, met gehoorverlies en oorsuizen als gevolg.
• Chronische middenoorontsteking gaat vrijwel altijd gepaard met
een vieze oorafscheiding en gehoorverlies.
• Bij otosclerose, een zeldzame ziekte van het oor, treedt
abnormale botvorming in het oor op. Hierdoor vergroeit de
stijgbeugel en ontstaat er ook gehoorverlies.
• Plotselinge doofheid. Een enkele keer komt het voor dat iemand
binnen enkele minuten tot uren doof wordt aan één of beide
oren. Dit kan veroorzaakt worden door een ontsteking, bloeding
of bloedstolsel.
• Medicijnen. Er zijn geneesmiddelen bekend waarvan het gebruik
kan leiden tot schade van het binnenoor, zoals kinine,
streptomycine en cisplatinum. Maar ook zonder schade te
veroorzaken, kunnen medicijnen oorsuizen als bijwerking
hebben.
• Ouderdomsslechthorendheid (presbyacusis). Meer dan de helft
van de mensen boven de 70 jaar ondervindt in het dagelijkse
leven hinder van ouderdomsslechthorendheid. Door slijtage van
de zintuigcellen in het binnenoor worden met het toenemen van
de leeftijd de hoge tonen steeds slechter waargenomen.
3
•
•
•
Ziekte van Menière. Door een aandoening van de vloeistof in
het binnenoor en het evenwichtsorgaan ontstaan aanvallen van
oorsuizen, gehoorverlies en draaiduizeligheid.
Lawaaibeschadiging. Vrijwel iedereen heeft zijn oren wel eens
horen piepen door te veel geluid, zoals na een knal van
vuurwerk, na bezoek aan een concert of disco en na het gebruik
van (electrisch) gereedschap. Het oorsuizen is vaak na korte tijd
niet meer waarneembaar doordat de tijdelijke beschadiging
weer is hersteld. Bij herhaalde blootstelling aan lawaai kan het
oorsuizen echter blijvend worden, omdat er een definitieve
beschadiging in het binnenoor is opgetreden. Bij een gehoortest
is deze beschadiging dan als een geluidsdip meetbaar bij 4 tot 6
kHz.
Hoge bloeddruk.
Onderzoek
Vanuit het verhaal dat de patiënt over zijn klacht vertelt (anamnese)
kan uw kno-arts opmaken welk onderzoek naar mogelijk behandelbare oorzaken bij u nodig is. KNO-onderzoek kan bestaan uit:
Inspectie van het oor
Beoordeling van uitwendig oor en met microscoop van
trommelvlies en middenoor;
Gehoortesten
Stemvorkonderzoek, bepalen van gehoordrempel en eventueel
beoordelen van spraakverstaan en tympanometrie (meten van
spanning van trommelvlies en meten van druk in het middenoor).
Beeldvormend onderzoek. Zonodig kan een CT-scan of MRI-scan
worden gemaakt;
Behandeling van oorsuizen
De medische behandelmogelijkheden van oorsuizen zijn helaas nog
zeer beperkt en hangen nauw samen met de mogelijke oorzaak.
Gelukkig verdwijnt het oorsuizen vaak door spontane genezing of
gewenning.
4
In de loop van de tijd is er veel onderzoek gedaan naar de werking
van medicijnen tegen het oorsuizen. Helaas bestaat er momenteel
nog geen geneesmiddel voor de behandeling van hinderlijk
oorsuizen. Vele andere manieren van behandeling zijn geprobeerd,
maar zelfs het verwijderen van het binnenoor door middel van een
operatie, waarmee ook het gehoor weggenomen wordt, blijkt
weinig effectief te zijn. Echter, als onderzoek heeft uitgewezen dat
er medisch weinig of niets kan worden gedaan, betekent dat
gelukkig nog niet dat er geen behandeling mogelijk is.
Het is belangrijk om te weten dat er, net als u, veel meer mensen
zijn die tinnitus hebben. Het kennisnemen van hoe anderen met
tinnitus omgaan, kan helpen om zelf een manier te vinden om de
tinnitus hanteerbaar te maken. U kunt hiervoor terecht bij de
Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS) Commissie
Tinnitus en Hyperacusis, die de belangen behartigt van mensen met
tinnitus. Deze commissie is samengesteld uit ervaringsdeskundigen,
biedt informatie, voorlichtingsbijeenkomsten, heeft een netwerk
van telefonische contactpersonen en beheert een discussieforum
op internet.
Gevoelens van angst, wanhoop en zelfs depressie zijn bij (ernstige)
tinnitusklachten heel begrijpelijk, maar kunnen het proces van leren
omgaan met tinnitus belemmeren. Medicijnen om uw negatieve
gevoelens meer onder controle te krijgen en/of medicijnen om
beter te kunnen slapen kunnen weliswaar niet de luidheid, maar
wel de last die u ervaart van tinnitus verminderen. Bespreek dit met
uw huisarts.
Bij chronische tinnitus kunt u gebruik maken van verschillende
hulpmiddelen waarmee u de aanwezige geluiden meer naar de
achtergrond van uw bewustzijn kunt verplaatsen. Het oorsuizen
wordt hierbij door geluid van buitenaf overstemd.
Dit kan door het open zetten van een raam of het aanzetten van een
wekkerradio bij het inslapen. Ook een hoortoestel, dat immers de
natuurlijke geluiden van buitenaf versterkt en doorgeeft aan het
5
oor, kan het oorsuizen overstemmen. Een andere mogelijkheid is
om het toestel zelf een geluid te laten produceren. Dit zachte
geluid, dat niet door omstanders wordt gehoord, kan soms
voldoende zijn om het oorsuizen te overstemmen. Niet iedereen
heeft hier baat bij, het kan het verstaan van spraak hinderen.
Omgaan met oorsuizen
De meeste mensen hebben in meer of mindere mate oorsuizen,
zonder er hinder van te ondervinden. Ze horen het alleen als ze
eraan denken, zoals in het geval van een tikkende klok in de kamer,
die je alleen hoort als je eraan denkt. Als men zich aan geluid of aan
oorsuizen gaat ergeren, nemen de klachten sterk toe. Een
bijkomend probleem is het onbegrip van de omgeving. Gezinsleden,
collegae en vrienden zien niets aan de patiënt wat op ziekte wijst,
terwijl deze toch door het oorsuizen enorm gehinderd wordt. Als
blijkt dat het oorsuizen onschuldig is, zal geleerd moeten worden
hoe deze last het beste gehanteerd kan worden. Als dit niet lukt of
als u teveel last hebt van tinnitus kan de KNO-arts u verwijzen naar
Tinnitusteam van het Audiologisch Centrum in het UMCN St.
Radboud. Hier wordt naast het aanpassen van hulpmiddelen ook
gewerkt met tinnitusrevalidatieprogramma’s.
6
Vragen
Als u na het lezen van de informatie nog vragen heeft, schrijf deze
dan op of vraag iemand met u mee te gaan. De kno-arts
beantwoordt graag uw vragen over uw gehoor- en oorproblemen en
de behandeling daarvan. U kunt ook bij de patiëntenvereniging
terecht voor steun of met vragen.
NVVS (Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden)
www.nvvs.nl/tinnitus
www.nvvs.nl/forum/tinnitus (discussie- en informatieforum)
www.nvvs.nl/medicijnen (informatie over het effect van medicijnen
op tinnitus)
Voor acute hulp of vragen over tinnitus kunt u gratis terecht bij het
tinnitusloket, het landelijk loket waar men op de hoogte is van alle
hulp en begeleidingsmogelijkheden en u (rechtstreeks) kan
doorverwijzen (0800-TINNITUS = 0800-84664887)
Bericht van verhindering
Bent u op het afgesproken tijdstip verhinderd, bel dan zo snel
mogelijk de polikliniek KNO. Er kan dan nog een andere patiënt in
uw plaats komen.
7
Adres en telefoonnummers
Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis
Weg door Jonkerbos 100
6532 SZ Nijmegen
Polikliniek KNO (B66)
Telefoon (024) 365 82 25
8
G437-Q / 04-14
Website: www.kno.cwz.nl