overzicht van het giorgistelsel

Bibliotheek H->~H:~ntoor Tt~ O
:2..'/
's-Gravenhage / w :&..,.
M E D E D E L 1N G
VAN
N R.
1 7 6
HET
CENTRAAL LABORATORIUM
OVERZICHT
VAN HET
GIORGISTELSEL
door
C. J. NEDERVEEN
Overdr uk uit
Ned. T. Natuurk. 30 (1964) 114- 115
CENT RAAL
TNO
9440
LABORATORIUM
T. N.O.,
JULIANALAAN
132,
DELFT
ed. T. Natuurk. 30, maart 1964
Overzicht van het Giorgistelsel
Het praktische eenhedenstelsel (MKSA-stelsel, Giorgistelsel, SI) begint snel veld te winnen. Vele publicaties werden reeds gewijd aan de
omrekening van oude eenheden in dit nieuwe stelsel. Het hier gegeven
schema (los bijgevoegd) wijkt enigszins af van de gebruikelijke tabellen
en overzichten. Behalve de belangrijkste herleidingsfactoren bevat het
een overzicht van de opbouw van het mechanische, elektrische en magnetische deel van het MKSA-stelsel. Bovendien zijn enige wetten en
vergelijkingen voor het elektrische en magnetische deel van het stelsel
in hun nieuwe gedaante weergegeven. Zodoende is dit schema nuttig
voor hen, die het oude stelsel gebruikten en nog niet goed thuis zijn
in het nieuwe stelsel.
Hieronder volgt een lijst van de gebruikte afkortingen.
Verklaring van afkortingen en symbolen:
a
a
atm
A
A
As
B
Btu
c
c
c
dyn
D
e
eme
ese
E
F
f
F
g
gf
G
G
H
H
I
=
versnelling
in
inch
atto = 10- 1s
J
stroomdichtheid
atmosfeer
k
kilo = 10 3
K
kracht, gewicht
arbeid , warmte, energie
lengte
(arbeidsvermogen)
l
afstand tussen twee conampère
ampère seconde
densatorolaten
lengte van een spoel
magnetische inductie
lengte van een stroomBritish thermal unit
lichtsnelheid in vacuum
voerende draad
elektrische capaciteit
lb
pound
poundforce
coulomb
lbf
dyne
L
zelfinductie
diëlektrische verplaatsing
m
meter
m
lading van het elektron
massa
elektromagnetische eenheid m
milli = 10- 3
elektrostatische eenheid
M
mega = 10 6
Mx
maxwell
elektrische veldsterkte
nano = 10- 9
force (kracht)
n
n
aantal wikkelingen van een
femto = 10- 15
farad
spoel
gram
N
newton
gramkracht
Nm = newton meter
Oe
oerstedt
giga = 10°
magnetische poolsterkte
gauss
p
pico = 10- 12
magnetische veldsterkte
p
p
vermogen, arbeidssnelheid
henry
stroom(sterkte)
elektrische lading
Q
114 -
115
C. J. NEDERVEEN
r
R
s
s
t
T
u
Um
v
v
v
Vs
w
Wb
Ws
relatief (index), ten opzichte van vacuum
elektrische weerstand
seconde
oppervlakte van een condensatorplaat
oppervlakte van een spoeldoorsnede
tijd
tera = 10 12
tesla
elektrische potentiaal
magnetische spanning
snelheid
volt
elektrische potentiaal
volt seconde
watt
weber
watt seconde
e
ê 0 êr
e0
permittiviteit van het vacuum
relatieve permittiviteit ten
opzichte van vacuum
micro = 10- 6
µoµr
permeabiliteit van het vacuum
relatieve permeabiliteit ten
opzichte van vacuum
3,141 59
ladingsdichtheid
soortelijk geleidingsvermogen
sommatieteken
magnetische flux
elektrische flux
ohm
êr
µ
µ
µ0
µr
TT
e
a
I:
c/J
P
Q
=
Prof. Dr. J. A. P r i n s van de Technische Hogeschool te Delft ben
ik zeer erkentelijk voor zijn vele nuttige opmerkingen.
C. J. N e d erve en,
Centraal Laboratorium TNO,
Delft.
LITIERATUUR
1) Jaarboek van de N ederlandse Natuurkundige Vereniging 1962, blz. 153.
2) Het Praktische Eenhedenstelsel , Brochure van het Nederlands Normalisatieinstituut, Postbus 70, D en Haag.
3) Normbladen N 950, N 1221, N 1222, N 1223, N 1224, NEN 333, ISO/R 31.
4) Herleidingstabellen: de Ingenieur 73 (1961) blz. A 371 en blz. A 645.
5) Prin s, J. A., Grondbeginselen van de Hedendaagse N atuurkunde, lOe druk,
bl z. 4 en 144.
6) S om me r f e 1 d, A., Electrodynamics, New York, Academie Press, 1952.
7) La n ge, X. de, Eenheid in Eenheden, uitgeverij Ned. Normalisatie Instituut,
Postbus 70, D en Haag.
GIORGISTELSEL
(Schema bij Ove rzicht van het Giorgistelsel, Ned. T. Natuurk. 30 (1964) 114)
leng te I
meter (m)
1 in
1 lb
massa 111
kilogram (kg)
~
Twee evenwijdige stromen, elk van 1 A, op afstand va n 1 meter,
- - - - - / oefenen per mete r een kracht uit op elkaar va n 2 x 10- 7 newton
/
(IA~ 1, 11 8 mg zi lver per sec)
tijd 1
seconde (s)
2,54 cm
0,4536 kg
1
l
IF
kracht
gewicht
j
kg m/s 2 = newton (N)
* 1 dyne (dyn)
1 kgf
* I dyn /cm 2
1 bar
1 lbf/ in 2 (psi)
1 a tm
spanni11g
druk
*1
viscositeit
arbeid }
warmte
A
energie
1
poise
mill i
micro
na no
pico
femto
atto
= 0, 1 N/ m 2
5
2
10 N/ m
= 6 894,76 N/ m 2
= l ,0 13 x 10 5 N/m 2
= 0, 1 Ns/ m 2
J-
1
1 kgfm = 9,8 1 J
1 cal = 4, 186 J
1 kWh = 3,60 MJ
101 2
109
106
10'
100
10- 3
10- •
10- •
10- 12
10- 15
10- 18
* = eenheden Gaussstelsel
1 eV
1 Btu
As = coulomb (C)
= w-' J
= 1,602 06 x J0- 19
= 1 055,06 J
eme ti 10 C
ese tJ 1 fra nklin = 0,333 nC
lading
I·:
flu x
eme !'; 0,796 C
1 . : ese tJ 26,5 pC
J
= 10- 5 N
= 9,806 65 N
Nm = joule (J) = Ws
• 1 erg
T tera
G giga
M mega
k kilo
j
ampè re (A)
stroomsterkte l
magn. spann ing Urn
el. lading Q
'P
el. flux
F = ma
m
µ
n
p
f
a
j
verplaatsing D
* 1 ese tl 0,265 µC/ m 2
* 1 ese !:! 10 18 debije = 3,33 pCm
,-
capaciteit C
Vs = weber (Wb)
1
1
poolsterkte
*1 eme
flux
*! maxwell (Mx) tJ 10- • Wb
inductie B
1· :
ga uss (Gs)
tesla (T)
~ - -
lp
r, 4n
el. weerstand R
soortelijke geleidings-1
coëfficiënt a
spoel
coulombwetten
lorentzkracht
evenwijdige stromen
Ohm magnetisch
C
1L
H
1F
F
F
F
11!
=
=
=
=
=
=
=
=
Q IU = eS / I
µn'S/ I
11! /l
2
2
Q /4nu
p 2/4nµr 2
Q (v x B)
- µ ! 21/2nr
<PI (l/µS)
Grondvergelijkingen
rot JJ = J + ~ D/ M
rot E = -~R/ M
div D = (!
div B
= 0
div J
~(!/M = 0
J
D
B
+
=
aE
= eE = e0 erE
= µ IJ = µ.µ, Il
j
Vs/ A = henry (H)
* 1 ese ti 0,9 TH
me = 1 cm =
1
\. ' I. veldsterkte E
(U1nd = -~ <!J/M)
(Q = DS)
(Q = ,t)
(U = IR)
l
O- L m- L = siemens/m
zelfinductie L
el. potentiaal U, V
1
V/ A = ohm (0)
1
~------>!
* 1 e e ti 300 V
1 e me il 10- • V
Afgeleide vergelijkingen
condensator
1
* 1 ese tl 0,9 TO
1 eme = 1 ki rchhoff ti 1 nO
j
= 75 kgfm/s = 735,5 W
= 1,163 w
As/ V = farad (F)
* 1 ese = 1 cm tl I , 11 pF
1 eme tl 1 GF
10- • Wb
ti 10- • Wb/ m 2
= 1 Wb/ m'
J/s = wa tt (W)
1 pk
1 kcal/ h
X
tJ 79,6 A/ m
A/ m 2
troomdichtheid J
C/ m 3
magn. poolsterkte p
magn . flux <IJ
vermogen
arbeidssnelheid
(
tJ 1 biot = 10 A
tJ 0,333 nA
* 1 oersted (Oe)
magn. veldsterkt e H
(
dipool moment
ladingsdichtheid (!
1 eme
1 * 1 ese
stroomsterkte
Natuurconstanten
e0 = 10 7/4nc 2 = 8,854 x 10- 12 F/ m
µ 0 = 4n/ 10 7 = 1,257 x 10- 0 H/ m
c = 2,997 93 x 108 m/s
' e il 30 kV/ m
1' me ti 1 µV/ m
1*!
1 nH
W/ A = vo lt (VJ
1